Morgunblaðið - 30.04.2003, Blaðsíða 11
FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 30. APRÍL 2003 11
HALLDÓR Ásgrímsson, utanríkis-
ráðherra og formaður Framsóknar-
flokksins, lagði áherslu á það á fundi
með nemendum Háskólans í Reykja-
vík í gær að lagafrumvarp um lög-
menn, sem dómsmálaráðherra lagði
fram á Alþingi á síðasta löggjafar-
þingi, yrði samþykkt í upphafi næsta
þings. Frumvarpið felur það m.a. í
sér að lögfræðingar frá öðrum skól-
um en Háskóla Íslands geti hlotið
lögmannsréttindi. Halldór sagði að
eftir að frumvarpið hefði verið lagt
fram á þingi hefði komið í ljós að
ágreiningur væri um það innan ým-
issa háskóla. „Ég er þeirrar skoð-
unar að það sé afskaplega mikilvægt
fyrir HR, lögfræðistéttina og alla að-
ila að það náist góð sátt um þetta
mál,“ sagði hann. „En að sjálfsögðu
verður að afgreiða þetta mál. Hér
hefur fólk hafið lögfræðinám á
ákveðnum forsendum og það verður
að tryggja réttindi þessa fólks.“
Hann upplýsti að ekki hefði verið
ágreiningur um málið í ríkisstjórn.
„Það vannst hins vegar ekki tími til
að afgreiða það en það verður að
sjálfsögðu afgreitt í upphafi næsta
Alþingis.“
Geir H. Haarde, fjármálaráðherra
og varaformaður Sjálfstæðisflokks-
ins, sagði samþykkt fyrrgreinds
lagafrumvarps vera mikið réttlætis-
mál. Hann sagði að frumvarpið fæli í
sér mikla réttarbót. En því miður
hefði „af einhverjum ástæðum,“ eins
og hann orðaði það, ekki tekist að af-
greiða frumvarpið í vor.
Margrét Sverrisdóttir, fram-
kvæmdastjóri Frjálslynda flokksins
og frambjóðandi í Reykjavíkurkjör-
dæmi suður, sagðist einnig styðja
lögmannafrumvarpið. „Við viljum
ekki að einhver einn háskóli hafi sér-
réttindi umfram aðra,“ sagði hún.
Jón Magnússon, frambjóðandi Nýs
afls, var á sama máli, þ.e. hann sagð-
ist ekki skilja hvers vegna frumvarp-
ið hefði ekki náð fram að ganga.
Uppfylltu skólar ákveðnar gæða-
kröfur varðandi nám þá ættu þeir að
sjálfsögðu að fá tilskilin réttindi. „Ég
get ekki séð annað en að fólk sem út-
skrifast héðan eigi fullan rétt á því að
fá slík réttindi.“
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, for-
sætisráðherraefni Samfylkingarinn-
ar, sagði aðspurð um þetta mál að
það væri nokkuð sérkennilegt að
ekki skyldi hafa verið hægt að und-
irbúa frumvarpið betur, t.d. hefði átt
að standa betur að upplýstri um-
ræðu um það. Hún sagði það ástæðu
þess að málið hefði „lent í miklum
hnút inni á þingi“. Ingibjörg kvaðst
þeirrar skoðunar að það þyrfti að
tryggja réttindi þeirra nemenda sem
hefðu hafið lögfræðinám við HR.
„Við stöndum hins vegar frammi fyr-
ir þeirri spurningu hvernig við ætl-
um almennt að haga lögfræðimennt-
un á háskólastigi hér á landi.“
Ögmundur Jónasson, þingmaður
Vinstrihreyfingarinnar – græns
framboðs, sagðist í sjálfu sér hafa
verið fylgjandi lögmannsfrumvarp-
inu. „En ég var með ákveðinn fyr-
irvara á því,“ sagði hann. „Ég taldi
að jafnframt ætti að gera breytingar
á öðrum lögum sem kveða á um rétt-
indi lögmanna vegna þess að lög-
mannsréttindin veita heimild til að
gerast hæstaréttardómarar og svo
framvegis.“
Skólagjöld skerði framlög?
Frambjóðendur flokkanna voru
m.a. spurðir um afstöðu sína til þess
hvort skólagjöld einkaskóla ættu að
skerða framlag til þeirra frá ríkinu.
Um þetta sagði Ingibjörg Sólrún
m.a. „Ég lít svo á að ef þeir skólar;
einkaskólar og þeir skólar sem rekn-
ir eru sem sjálfseignarstofnanir, sem
hafa leyfi til gjaldtöku umfram HÍ,
fá sama framlag til kennslunnar og
HÍ, þá sé verið að skerða samkeppn-
isstöðu HÍ.“ Ingibjörg tók fram að
hún væri fylgjandi því að skólar
hefðu heimild til að innheimta skóla-
gjöld. Hún teldi þó ekki rétt að þeir
hinir sömu fengju sama opinbera
framlagið og ríkisskólar, sem hefðu
ekki sömu heimild til að innheimta
skólagjöld.
Geir var á öndverðum meiði. Hann
taldi að framlag til hvers nemenda
ætti að vera nánast það sama milli
háskóla, en síðan ættu stofnanir á
borð við HR að hafa heimild til að
afla sér viðbótartekna. Spurður að
því hvort það væri réttlátt sagði Geir
á móti. „Afhverju ætti skólinn að inn-
heimta skólagjöld ef það myndi sjálf-
krafa skerða framlag ríkisins til hans
sem því næmi?“
Halldór sagði að flokkur sinn hefði
stutt þá heimild sem HR hefði til að
innheimta skólagjöld. „Og við mun-
um gera það áfram.“ Síðan sagði
hann: „Hvað varðar HÍ finnst mér
sjálfsagt að líta til þess náms sem
hann rekur. Ef við tökum ákvörðun
um að reka mjög dýrt nám með mjög
dýrar deildir, hvort sem það er við
HÍ eða HR, þá verðum við að meta
það sérstaklega.“ Halldór minnti þó
á að HÍ nyti ákveðinnar sérstöðu á
ýmsum sviðum, t.d. fengi hann fé frá
Happdrætti HÍ.
Margrét sagði m.a. að hún teldi
ekkert óeðlilegt við það að Háskóli
Íslands nyti einhverra styrkja um-
fram einkaskólana á þeim forsend-
um að HÍ hefði þær skyldur að bjóða
nám sem aðrir skólar teldu ekki arð-
bært að bjóða. „Ákveðnar skyldur
eru lagðar á HÍ umfram einkahá-
skólana. Þeir geta valið þau fög sem
er kannski arðbærara að kenna.“
Fleiri sæki nám í raungreinum
Ögmundur sagði að þeir skólar
sem nytu skólagjalda ættu ekki að
njóta ríkisstuðnings til jafns við þá
skóla sem væru ríkisreknir og Jón
Magnússon sagði að taka þyrfti fjár-
mögnun háskólanna til skoðunar.
Hann kvaðst þó sammála Margréti
um það að HÍ ætti að njóta „ákveð-
inna hluta eins og t.d. í sambandi við
sín rannsóknarstörf og sínar raun-
greinar.“
Fjölmörg mál voru til umræðu á
fundinum í gær, þ. á m. var rætt um
málefni Lánasjóðs íslenskra náms-
manna. Geir sagði að ýmislegt hefði
áunnist í þessum málaflokki, t.d.
hefði framfærslugrunnur LÍN verið
hækkaður og skerðingarhlutfall
vegna launa verið minnkað. Hann
sagði það sjálfsagt að vera með öfl-
ugan lánasjóð til að auðvelda mönn-
um háskólanámið en minnti á að allt-
af mætti deila um framfærslugrunn.
„En einhversstaðar verða þessi við-
mið að vera og það er dýrt að hækka
þau þó að okkur hafi tekist það á
undanförnum árum.“
Halldór sagði að framfærslu-
grunnurinn hefði verið í stöðugri
endurskoðun og að svo myndi verða
áfram. „Það er hins vegar rétt hjá
fjármálaráðherra að það er dýrt að
hækka hann mjög mikið.“ Halldór
sagðist ekki vilja ganga langt í lof-
orðum í þessum málum en kvaðst þó
telja rétt að lækka endurgreiðslu-
hlutfall námslána í 3,75%.
Ögmundur kvaðst sammála því að
lækka þyrfti endurgreiðsluhlutfallið
en einnig þyrfti að bæta lánskjörin
og hækka grunnfjárhæðir. Margrét
sagði sinn flokk stefna að því að af-
nema verðtryggingu námslána, en
einnig að hann vildi endurmeta
framfærslugrunninn og tekjuteng-
inguna.
Ingibjörg Sólrún sagði að líta
þyrfti til þess hvort hægt væri að
hækka framfærslugrunninn en það
mætti þó líka gera með því að draga
úr tekjutengingu lánanna, þannig að
námsmenn gætu aflað sér tekna án
þess að það skerti „lánin eins afger-
andi og nú væri gert“.
Frambjóðendur á fundi með nemendum Háskólans í Reykjavík
Lögmannafrumvarp verði
afgreitt á næsta þingi
Morgunblaðið/Sverrir
Fullt var út úr dyrum á kosningafundi sem nemendur við Háskólann í Reykjavík héldu með frambjóðendum í gær.
Viska, félag stúdenta
við Háskólann í
Reykjavík, hélt kosn-
ingafund með frambjóð-
endum flokkanna
í húsakynnum skólans
í gær. Fundurinn var
vel sóttur af nemendum
og kennurum HR.
ÖSSUR Skarphéðinsson, formaður
Samfylkingarinnar, sagði í umræðu-
þætti í RÚV í fyrrakvöld að menn
hlytu að velta sterklega fyrir sér þeim
möguleika að stjórnarandstöðuflokk-
arnir mynduðu næstu ríkisstjórn.
„Situr þessi ríkisstjórn eða fellur
hún? Og Sjálfstæðisflokkurinn og
Morgunblaðið hafa mjög klifað á því
að það sé hættulegt að hér komi rík-
isstjórn, sem er mynduð af stjórnar-
andstöðunni. Hvað er hættulegt við
það? Er það ekki eðli lýðræðisins ef
það gerist í annað skipti á lýðveld-
istímanum að ríkisstjórn er beinlínis
kosin út úr stjórnarráðinu? Þá hljóta
menn auðvitað að velta sterklega fyr-
ir sér þeim möguleika að þeir flokkar
sem það hafa gert, þeir komi að því að
mynda slíka ríkisstjórn. Því hefur
verið haldið fram, í fyrsta lagi, að slík
ríkisstjórn sé vinstri stjórn, í öðru lagi
að hún innleiði hér einhvern sérstak-
an óstöðugleika og í þriðja lagi, að það
sé ólíklegt að hún haldi út af því hún
sé einhver sérstök vinstri stjórn,“
sagði Össur og bætti við að síðasta
ríkisstjórn sem ekki sat út heilt kjör-
tímabil hefði verið undir forsæti sjálf-
stæðismanns.
Væri einskonar miðjustjórn
Össur sagði einnig að ef þessir þrír
flokkar, Samfylking, VG og Frjáls-
lyndi flokkurinn, mynduðu ríkisstjórn
væri með engu móti hægt að segja að
það yrði einhver sérstök vinstri
stjórn. VG væri að sönnu eindreginn
vinstri flokkur, Samfylkingin væri
klassískur jafnaðarmannaflokkur en
Frjálslyndi flokkurinn skilgreindi
sjálfan sig sem hægri sinnaðan flokk.
„Þannig að það er með engu móti
hægt að segja annað en svona ríkis-
stjórn, sem yrði til úr þessum þremur
flokkum, ég myndi segja að hún væri
einskonar miðjustjórn …,“ sagði Öss-
ur.
Ingibjörg Sólrún ráðherra
ef Samfylking verður í stjórn
Hann sagði einnig í umræðuþætt-
inum að ef kjósendur treystu Sam-
fylkingunni til að verða bólvirki í
næstu ríkisstjórn, þá væri engum
blöðum um það að fletta, hvernig sem
allt velktist, að Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir yrði ráðherra.
Spurður hvort hún yrði forsætis-
ráðherra svaraði Össur: „Það fer eftir
því hvers konar ríkisstjórn er um að
ræða. Hún er ótvírætt forsætisráð-
herraefni okkar. Ef það verður þann-
ig að við förum í ríkisstjórn sem við
myndum og leiðum er það auðvitað al-
veg ljóst að hún verður forsætisráð-
herra. En það er auðvitað hægt að sjá
fyrir ákveðnar aðstæður sem eru
þannig að það myndi ekki nást.“
Össur Skarphéðinsson um stjórn stjórnarandstöðuflokka
Hljóta að velta sterklega
fyrir sér þeim möguleika GEIR H. Haarde, fjármálaráðherra
og varaformaður Sjálfstæðisflokks-
ins, vísar á bug þeirri gagnrýni Hall-
dórs Ásgrímssonar, formanns Fram-
sóknarflokksins, að skattatillögur
Sjálfstæðisflokksins séu aðeins fram-
kvæmanlegar með niðurskurði í heil-
brigðiskerfinu eða hallarekstri ríkis-
sjóðs.
„Ég tel að Halldór Ásgrímsson of-
reikni þessar tillögur. Við höfum í
fyrsta lagi ekki reiknað þetta upp á 30
milljarða heldur á bilinu 25 til 27 millj-
arða brúttó og þá er ekki tekið tillit til
þeirra tekna sem koma inn á móti
vegna þess að fólk notar peningana
sem það heldur eftir í annað. Nettó-
áhrifin eru því minni en þetta. Meg-
inmálið er hins vegar að við erum
þeirrar skoðunar að með því sem
áunnist hefur í ríkisfjármálum á und-
anförnum árum og ekki síður með
þeim tekjum sem allt bendir til að rík-
issjóður muni fá af auknum hagvexti
og meiri umsvifum í þjóðfélaginu á
næstu árum, þá muni hann meira en
standa þetta af sér,“ segir Geir.
Ríkissjóður fær tugi milljarða
í auknar tekjur á næstu árum
„Við teljum að ríkissjóður fái tugi
milljarða í auknar tekjur vegna auk-
ins hagvaxtar og framkvæmda en
hann hefði ella haft. Það er hluti af
þeim peningum sem við viljum skila
til almennings í formi skattalækkana.
Höfum við lýst því sem einskonar arð-
greiðslu sem gott hlutafélag borgar
sínum hluthöfum þegar vel gengur,“
segir Geir.
Hann bendir einnig á að jafnvel
þótt ekki væri tekið tillit til aukins
hagvaxtar vegna stórframkvæmd-
anna muni tekjur ríkissjóðs engu að
síður aukast „… og þá aukningu mun-
um við geta notað til að standa undir
ýmsum lagfæringum á velferðar-
kerfinu. Ég tel því að það sé ekki rétt
sem Halldór heldur fram og þvert á
móti þá sé þetta svigrúm fyrir hendi.“
Geir H. Haarde vísar á bug gagnrýni
á skattatillögur sjálfstæðismanna
Viljum skila
auknum tekjum
til almennings