Morgunblaðið - 30.04.2003, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 30. APRÍL 2003 31
starfa
um ein-
alin
kvæmd
i svið.
fnaður
rvatn-
ps, hóps
ði mat-
nýjar af-
ndir
ð
munu
i fyrir
. Ann-
fstæð-
ð
um svið-
um vilj-
ann
m nú-
hefur
m við
ur. Hins
rand-
stöðunnar sem býður upp á upp-
lausn og glundroða fyrning-
arleiðarinnar. Vissulega réttlæta
stjórnarandstæðingar fyrn-
inguna gagnvart rekstraröryggi
fyrirtækjanna með því að full-
yrða að hægt verði farið. Það
skiptir hins vegar ekki máli því
um leið og ákveðið væri að fara
fyrningarleið yrði fótunum kippt
undan sjávarútveginum þar sem
fyrirtækin töpuðu bæði trausti
og veðhæfni á fjármagnsmark-
aðnum. Slíkt myndi ekki síst
bitna á smáum og sérhæfðum
útgerðarfyrirtækjum úti á lands-
byggðinni. Svo ekki sé minnst á
það stjórnleysi sem leiða myndi
af frekari útfærslu sóknarkerf-
isins. Nægir þar að minna á
okkar eigin reynslu af slíku
kerfi fyrr og nú.
Leið stöðugleika og uppbygg-
ingar gefur þvert á móti mögu-
leika á stigvaxandi verðmæta-
aukningu öllum til hagsbóta og
er AVS-verkefnið ein af mik-
ilvægustu leiðunum í þá átt.
Í næstu grein minni mun ég
fjalla um hvernig staðið verður
að útfærslu núverandi stjórn-
kerfis fiskveiða þannig að það
tryggi enn betur vöxt og við-
gang lífríkis hafsins.
fangs
við
ga
sk-
iljum
Höfundur er sjávarútvegsráðherra.
MORGUNBLAÐIÐ slær ekki
slöku við að hræða almenning á
Íslandi og boða óvissu og upp-
lausn leyfi kjósendur sér að snúa
baki við ríkisstjórnarflokkunum,
Framsókn og íhaldi. Í leiðara
blaðsins í gær, sem ber yfirskrift-
ina „Óvissa og upplausn“, segir:
„Fengin reynsla sýnir, að yf-
irgnæfandi líkur eru á, að tapi nú-
verandi stjórnarflokkar meirihlut-
anum, yrði slík þriggja flokka
ríkisstjórn mynduð.“ (Þ.e. meiri-
hlutastjórn stjórnarand-
stöðuflokkanna.) Og hver skyldi
þessi reynsla vera? Jú, Morg-
unblaðið rifjar upp þegar stjórn
Sjálfstæðisflokks og Alþýðuflokks
féll vorið 1971 og mynduð var
vinstristjórn undir forystu fram-
sóknarmanna. Hér skulu nefndar
nokkrar ástæður fyrir því að ekki
er hægt annað en að gefa leið-
arahöfundi Morgunblaðsins fall-
einkunn fyrir þessa stjórn-
málaskýringu.
Í fyrsta lagi hefur landslag
stjórnmála breyst frá 1971. Fyrir
utan fall Berlínarmúrsins, sigur
markaðssjónarmiða, vöxt al-
þjóðahyggju og tilkomu R-listans
er rétt að benda á að þeir kjós-
endur sem greiddu atkvæði 1971
og eru enn á lífi eru innan við
fimmtung kjósenda 10. maí nk.
Því er varasamt að ætla að
„þrýstingur frá almennum flokks-
mönnum í öllum flokkunum þrem-
ur“ verði með sama hætti í vor og
þá, en það er meginröksemd
blaðsins fyrir hinni óhjá-
kvæmilegu niðurstöðu.
Í öðru lagi eru stjórnarand-
stöðuflokkarnir nú að upplagi frá-
brugðnir þeim flokkum sem unnu
sigurinn 1971. Þríflokkarnir þá
voru hreinir miðju- og vinstri-
flokkar sem töldu sig eiga samleið
og voru áþekkir að stærð. Flokk-
arnir sem Morgunblaðið vill koma
saman í stjórn nú eiga litla sam-
leið þar sem Samfylkingin er orð-
in breiður jafnaðarmannaflokkur,
Vinstri grænir eru jaðarflokkur
og Frjálslyndir eru einsmáls-
flokkur tækifærissinna í ætt við
Framfaraflokk Mogens Glistrups
í Danmörku, svo leitað sé dæma
frá því snemma á áttunda ára-
tugnum, sem virðist ritstjórum
Morgunblaðsins hugleikinn. Þá er
mikilvægt að Samfylkingin verður
að líkindum þrefalt stærri en hin-
ir flokkarnir og því augljóst að
hliðstæða stjórnarandstöðuflokk-
anna nú og fyrir 32 árum er eng-
in.
Í þriðja lagi er rétt að benda
leiðarahöfundi Morgunblaðsins á
„reynslu“ sem á sér raunverulega
stoð í stjórnmálasögu okkur og
„óskastjórn“ blaðsins bryti gegn.
Þannig er að allt frá stofnun lýð-
veldisins hefur ekki verið mynduð
meirihlutastjórn hér á landi án
þátttöku annaðhvort Sjálfstæð-
isflokks eða Framsóknarflokks.
Hvers vegna kýs Morgunblaðið að
horfa nú framhjá þeirri reynslu?
Það er með trega að ég gef leið-
arahöfundi Morgunblaðs fall-
einkunn fyrir stjórnmálaskýringu
sína þar sem mig grunar að ofan-
greind vitneskja sé fyrir hendi.
Hins vegar virðst blaðið hafa ein-
sett sér að taka undir hræðslu-
áróður Davíðs Oddssonar og
Sjálfstæðiflokksins þess efnis að
allt fari í bál og brand missi nú-
verandi stjórnarflokkar meiri-
hluta á Alþingi. Sá ásetningur
hefur einfaldlega blindað leið-
arahöfundi sýn. Hvort sem Morg-
unblaðinu eða Sjálfstæð-
isflokknum líkar það betur eða
verr bendir allt til þess að Sam-
fylkingin fái nægjanlegan stuðn-
ing kjósenda til að vera kjölfestan
í ríkisstjórn. Upplausnin sem
Morgunblaðið talar um er ein-
vörðungu í röðum stjórnarsinna
sem geta ekki á heilum sér tekið
vegna þessarar staðreyndar.
Óvissa og upplausn á Morgunblaðinu
Eftir Ásgeir
Friðgeirsson „Hvort sem Morgunblaðinu eða Sjálf-
stæðisflokknum líkar það betur eða
verr bendir allt til þess að Samfylkingin
fái nægjanlegan stuðning kjósenda til
að vera kjölfestan í ríkisstjórn.“
Höfundur er ritstjóri og í framboði
fyrir Samfylkinguna í Suðvest-
urkjördæmi.
aprófi á
meðan
Af ald-
ka
an með-
essu sést
er í al-
dið því
amhalds-
að-
ramlag
a 1998
en er ár-
etta er
ekið er
efur
úa aukist
halds-
stoðar
5 ára
m tæp
a aukist
r mjög
gin kýs
að afneita þeirri uppbyggingu,
sem átt hefur sér stað í mennta-
málum og sérstaklega í háskóla-
starfsemi. Þannig gerir Samfylk-
ingin lítið úr því mikla átaki í
menntamálum sem hér hefur farið
fram.
Framlög til fræðslumála, sem
hlutfall af heildarútgjöldum hins
opinbera, lýsa þó einna best þeim
áherslubreytingum sem orðið hafa
eftir 1991. Á síðasta ári vinstri
stjórnar 1990 var þetta hlutfall
undir 12%. Nú er það 14,7%. Á
sama tíma og hlutfallið hefur
hækkað hafa heildarútgjöld hins
opinbera hækkað gífurlega sem
sýnir að hlutfallstalan mælir að-
eins brot af raunhækkun. ESB-
meðaltal var undir lok tíunda ára-
tugarins 11,2%.
Mikill vöxtur í menntamálum á
Íslandi hefur vakið athygli, m.a.
skýrsluhöfunda OECD. Það eru
því sérkennileg öfugmæli af hálfu
Samfylkingarinnar að keppast við
að lýsa menntamálum þannig að
þau beri vott um metnaðarleysi.
En svona er hin nýja umræðu-
pólitík sem Samfylkingin hefur
leitt inn í íslensk stjórnmál.
Skattalækkun heitir nú skatta-
hækkun, aukin framlög til
menntamála nefnast stöðnun.
forgang
litík
í ís-
heitir
g til
Höfundur er menntamálaráðherra.
Í NÝLEGRI könnun Fé-
lagsvísindastofnunar Háskóla Ís-
lands sem gerð var fyrir Morg-
unblaðið kom í ljós að þau tvö mál
sem skipta kjósendur mestu máli
eru skattamál og velferðarmál.
Það er sérstaklega athyglisvert
að skoða málflutning Frjálslynda
flokksins í þessum tveimur stóru
málaflokkum.
Skattalækkun um
50 milljarða króna
Í skattamálum eru tvö aðalmál,
hækkun persónuafsláttarins og
annaðhvort afnám tekjutengingar
á barnabótum eða 10 þús. kr. per-
sónuafsláttur með hverju barni
undir 16 ára aldri. Í viðtali við
Mbl. sunnudaginn 20. apríl nefnir
formaður flokksins, Guðjón Arnar
Kristjánsson, 10 þús. kr. hækkun
persónuafsláttarins, en á vefsíðu
flokksins er upplýst að stefna
flokksins er að hækka persónu-
afsláttinn á tveimur árum í 46.000
kr. á mánuði sem þýðir liðlega 19
þús. kr. hækkun. Þetta eru kostn-
aðarsamar breytingar, 10 þús. kr.
persónuafsláttur fyrir hvert barn
undir 16 ára aldri kostar u.þ.b. 8
milljarða króna á ári, ef hann nýt-
ist að fullu, og hækkun persónu-
afsláttarins um 10 þús kr. kostar
ríkið um 22 milljarða króna og
hækkun um 19 þús. kr. kostar um
42 milljarða króna á ári. Árlegur
kostnaður við tillögur Frjálslynda
flokkins er um 30 milljarðar
króna strax á næsta ári og hækk-
ar í um 50 milljarða króna árið
2005 og er þá ekki lagt mat á aðr-
ar tillögur um velferðarútgjöld og
lækkun skatta sem flokkurinn
boðar. Þetta er svipuð fjárhæð og
nú fer til allra heilbrigðismála;
sjúkrahúsa, heilsugæslustöðva,
hjúkrunarheimila o.s.frv. Þótt til-
lögurnar séu ágætar og hugurinn
efalaust góður er þetta glórulaus
ævintýramennska í fjármálum
ríkisins sem mun leiða af sér
verðbólgu og óstöðugleika á nýj-
an leik. Tillögurnar slá út lof-
orðaflaum Sjálfstæðisflokkins og
er þá langt til jafnað.
Ekki síður er ástæða til að hafa
áhyggjur af ábyrgðarleysi eða
kæruleysi í ríkisfjármálum. For-
maður flokksins virðist ekki hafa
gert sér grein fyrir fyrir kostnaði
af hækkun persónuafsláttarins og
vanáætlaði hann verulega. Taldi
Guðjón Arnar að kostnaður af 10
þús. kr. hækkun væri 10 millj-
arðar króna þegar hið rétta er 22
milljarðar króna. Viðbrögð hans
voru í viðtali við RÚV að telja
kostnaðinn lægri þar sem tals-
verður hluti útgjaldanna kæmi
aftur til ríkissjóðs vegna tekna
ríkissjóðs af veltusköttum. Í
Morgunblaðsviðtalinu telur for-
maðurinn að kostnaður við 30
milljarða króna útgjöld sé ekki
nema 14 milljarðar króna. Svona
geta ábyrgir stjórnmálamenn
ekki talað eða heldur Guðjón Arn-
ar virkilega að hægt sé að auka
útgjöld ríkissjóðs t.d. um 100
milljarða króna og að einungis
þurfi að afla tekna fyrir tæpum
helmingi útgjaldanna? Svona
ábyrgðarleysi verður aðeins leyst
með seðlaprentun og af henni
leiðir verðbólga. Skattastefna
Frjálslyndra er aðför að efna-
hagslegum stöðugleika. Það er
líklega eins gott að fjármálasnill-
ingarnir í Frjálslynda flokknum
komist ekki í fjármálaráðuneytið.
Velferðarmál 9 milljarðar kr.
Umfjöllun Frjálslyndra um vel-
ferðarmál ber þess merki að sjáv-
arútvegsmálin eru höfuðmál
flokksins og stefna þeirra er
stuttaraleg. Í raun vísa þeir að-
eins til velferðartillagna ASÍ og
segjast taka undir þær að miklu
leyti. Ákaflega lítið fer fyrir eigin
framlagi þeirra í þessum mála-
flokki sem kjósendur telja svo
mikilvægan. Með þessu er engan
veginn gert lítið úr tillögum ASÍ
heldur er verið að benda á að
áhugasvið Frjálslynda flokksins
liggur ekki í velferðarmálum.
Kostnaður við tillögur Alþýðu-
sambandsins er áætlaður af þeim
sjálfum um 9 milljarðar króna,
sem verður að teljast mjög varleg
áætlun svo ekki sé meira sagt.
Samanlagður kostnaður við til-
lögur Frjálslynda flokksins í
skatta- og velferðarmálum er um
60 milljarðar króna á ári, þegar
þær eru að fullu komnar til fram-
kvæmda. Engin tillaga um tekju-
öflun er í málefnaskrá Frjáls-
lynda flokksins fyrir þessar
kosningar. Það er ekki nokkur
leið að hrinda þessum loforðum í
framkvæmd án þess að missa öll
tök á fjármálum hins opinbera,
sem mun leiða til óðaverðbólgu.
Frjálslyndir eru sannkallaðir æv-
intýramenn í efnahagsmálum, þar
róa þeir á pólitísku sóknarmarki.
Frjálslyndir ævintýramenn
Eftir Kristin H.
Gunnarsson
„Það er líklega eins
gott að fjármálasnill-
ingarnir í Frjálslynda
flokknum komist ekki í
fjármálaráðuneytið.“
Höfundur er formaður þingflokks
framsóknarmanna.
EFTIR rúman áratug undir
stjórn Sjálfstæðisflokksins ligg-
ur í loftinu krafa um breytingar
og nýja stjórnarhætti. Heil-
brigða stjórnarhætti. Ef að Sam-
fylkingunni tekst að vinna sigur
og komast upp að hlið Sjálfstæð-
isflokksins markar það þáttaskil
í íslenskum stjórnmálum. Sá sig-
ur myndi breyta varanlega
landslagi stjórnmálanna. Ör-
þreyttum Sjálfstæðisflokki sér-
hagsmuna yrði komið frá og
frjálslyndur umbótaflokkur tæki
við sem kjölfesta stjórnmálanna.
Samfylkingin er breiður og
frjálslyndur flokkur grundvall-
aður á sanngirni og réttlæti og
skýr valkostur við Sjálfstæð-
isflokkana tvo sem með völdin
fara. Það verður kosið um það í
vor hvort Samfylkingin fái braut-
argengi til að breyta.
Krafa um sanngjarna stjórn-
arhætti, lýðræðislegar umbætur
og almennar leikreglur þar sem
allir standa jafnir liggur í loftinu
sem aldrei fyrr. Krafa um jöfn
tækifæri allra Íslendinga til at-
vinnufrelsis og mannsæmandi
lífs. Óréttlætið veður uppi í sjáv-
arútvegsmálum, velferðarkerfið
er að breytast í bandarískt for-
réttindakerfi og heilu byggðar-
lögin hrynja vegna kvótakerf-
isins. Um þetta verður kosið í
vor, en einnig um meðferð valds-
ins gagnvart borgurunum. Eins
og Ingibjörg Sólrún Gísladóttir,
forsætisráðherraefni Samfylk-
ingarinnar, kom að í frægum
ræðum í Borgarnesi fyrr í vetur.
Og allt varð vitlaust. Einmitt
vegna þess að hún kom að kjarna
málsins. Hún þorði að segja
sannleikann um stjórnarhætti ís-
lenskra ráðamanna, en ansi
margir þoldu ekki dagsbirtuna
og fóru hamförum. Enda sann-
leikanum hver sárreiðastur.
Samfylkingin er klár valkostur
við valdhrokann og mismun-
unina. Við spyrjum ekki í hvaða
liði neinn sé. Allir standa jafnir
og eiga að hafa sömu jöfnu tæki-
færin. Við ætlum að lýðræði-
svæða samfélagið og færa valdið
til fólksins. Við ætlum að stjórna
í þágu almannahagsmuna í einu
og öllu. Við segjum forrétt-
indum, fyrirgreiðslu og spillingu
stríð á hendur. Við ætlum að
berjast fyrir jafnrétti og réttlæti
fyrir fólk og fyrirtæki á öllum
sviðum samfélagsins. Þetta er
kjarni málsins og um þetta verð-
ur kosið í vor. Vonandi heldur sú
umræða áfram sem á dögunum
byrjaði í Borgarnesi. Þá fyrst fer
um valdhafana því að þeir hafa
vonda samvisku eftir áratug
óréttlætis og fyrirgreiðslu.
Það liggur í loftinu
Eftir Björgvin G.
Sigurðsson
„Hún þorði að segja sannleik-
ann um stjórnarhætti ís-
lenskra ráðamanna, en ansi
margir þoldu ekki dagsbirtuna
og fóru hamförum.“
Höfundur skipar 3. sæti á lista
Samfylkingarinnar í
Suðurkjördæmi.
dur því
ð nota
n-
barna-
pa.
nnnám í
durs og
ólanám
f þeim
málum sem við munum beita okk-
ur fyrir á næsta kjörtímabili. Nú
þurfa kjósendur að spyrja: Hvaða
annar flokkur hefur sýnt kjark til
að lofa framförum í velferð-
armálum í stað þess að vera með
yfirboð um skattalækkanir með
tilheyrandi niðurskurði í kjölfar-
ið?
Vinstrihreyfingin – grænt
framboð vill fella núverandi rík-
isstjórn og mynda velferð-
arstjórn; stjórn sem lætur sig
fólkið og fjölskyldurnar í landinu
einhverju varða og vill taka til
hendinni við að efla hag þeirra.
rðarmálum?
kjark
málum
um
nið-
Höfundur er öldrunarlæknir
og skipar 3. sæti á lista VG í
Suðvesturkjördæmi.