Morgunblaðið - 06.05.2003, Blaðsíða 6

FRÉTTIR
6 ÞRIÐJUDAGUR 6. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
NÝRNAÍGRÆÐSLUR munu hefj-
ast hér á landi síðar á árinu en hing-
að til hafa líffæraígræðslur í ís-
lenska sjúklinga verið fram-
kvæmdar á erlendum sjúkrahúsum.
Þá hefur verið ákveðið að taka upp
stofnfrumumeðferð hér sem er
krabbameinsmeðferð sem beitt er
gegn illkynja blóðsjúkdómum en þá
meðferð hefur einnig þurft að sækja
til annarra landa.
„Hér er um að ræða tímamót í ís-
lenskri heilbrigðisþjónustu,“ sagði
Jón Kristjánsson, heilbrigðis- og
tryggingamálaráðherra, er hann
kynnti ákvörðunina á blaðamanna-
fundi á Landspítalanum Hringbraut
í gær. Hann sagði fagnaðarefni að
ákveðið hefði verið að flytja svo
flóknar aðgerðir heim sem fólk
hefði hingað til sótt erlendis á
mestu hátæknisjúkrahús heims.
„Þetta sýnir hvers íslenska heil-
brigðiskerfið er megnugt,“ sagði
Jón.
Skurðlæknir frá Bandaríkj-
unum gerir aðgerðirnar
Gerður hefur verið samningur
um aðgerðirnar milli Trygginga-
stofnunar og Landspítalans og er
það í fyrsta skipti sem þessar stofn-
anir gera með sér samning um til-
tekna þjónustu eins og hér er um að
ræða.
Ekki er gert ráð fyrir að útgjöld
ríkisins aukist með samningnum
umfram greiðslurnar sem nú renna
til sjúkrahúsa erlendis.
Hingað til hafa um 3–5 sjúklingar
farið til nýrnaígræðslu á ári yfirleitt
á Ríkisspítalann í Kaupmannahöfn
og þurft að dvelja a.m.k. 3–4 vikur í
senn. Helsti kosturinn við að gera
slíkar aðgerðir hér er að fyrir sjúk-
lingar og aðstandendur þurfa nú
ekki að dvelja langdvölum erlendis,
að sögn Runólfs Pálssonar, læknis á
nýrnadeild Landspítalans á Hring-
braut. „Auk þess er þetta jákvætt
og hvetjandi fyrir stofnunina og
þróun læknisfræði hér á landi, en
einnig hagkvæmara fyrir samfélag-
ið.“
Til að framkvæma aðgerðirnar
verður hingað fenginn Jóhann Jóns-
son, ígræðsluskurðlæknir á Fairfax-
sjúkrahúsinu í Virginíu í Bandaríkj-
unum, en hann mun koma tvisvar á
ári og gera 2–3 aðgerðir í hvert
skipti. Runólfur tekur fram að hér
sé um að ræða ígræðslur úr lifandi
gjöfum en ekki úr látnum og því
verði hægt að stjórna tímasetningu
aðgerða. „Þegar fengin eru nýru úr
látnum þarf að gera aðgerðirnar
fyrirvaralaust en slíkt hentar ekki
hér á landi þar sem aðgerðir eru fá-
ar.“ Hann segir að hugmyndin hafi
verið lengi til umræðu en að und-
irbúningur hafi hafist fyrir um hálfu
ári.
Stofnfrumumeðferð beitt í
mjög alvarlegum tilvikum
Stofnfrumumeðferð er beitt gegn
ýmsum illkynja blóðsjúkdómum
eins og mergfrumuæxlum, bráðu
hvítblæði, eitilfrumukrabbameini og
föstum æxlum. Hún fer þannig fram
að blóðfrumumyndandi stofnfrum-
um er safnað úr blóði sjúklings, þær
varðveittar og síðan fær sjúkling-
urinn þær aftur til baka eftir lyfja-
meðferð. Þannig er stofnfrumunum
hlíft við lyfjameðferðinni. Þær sjá
svo um að koma blóðmyndun í gang
hjá sjúklingum en lyfjameðferð er
oft það kröftug að blóðmyndunin
myndi annars skerðast varanlega,
að sögn Vilhelmínu Haraldsdóttur,
sviðstjóra lækninga á lyflækninga-
sviði II hjá Landspítalanum á
Hringbraut. „Stofnfrumumeðferðin
er gerð til að hægt sé að beita kröft-
ugri lyfjameðferð í baráttunni við
þessa sjúkdóma. Hún er aðeins not-
uð þegar um er að ræða mjög alvar-
leg tilfelli eða þegar sjúkdómur tek-
ur sig aftur upp eftir meðferð.“
Hingað til hafa að meðaltali fjórir
fullorðnir Íslendingar fengið þessa
meðferð erlendis á ári, yfirleitt hjá
Karólínska sjúkrahúsinu í Stokk-
hólmi. Vilhelmína segir til mikils að
vinna að geta gert slíkar aðgerðir
hér á landi enda séu ferðalögin mik-
ið álag fyrir svo veika sjúklinga.
Hér verður meðferðin samstarfs-
verkefni Blóðbankans og blóðlækn-
ingadeildar Landspítalans en gert
er ráð fyrir að hægt verði að með-
höndla allt að sjö einstaklinga á ári
þegar meðferðin hefst hér á landi.
Nýrnaígræðslur og stofnfrumu-
meðferð hefjast hérlendis
Morgunblaðið/Kristinn
Magnús Pétursson, forstjóri Landspítala – háskólasjúkrahúss, Jón Kristjánsson, heilbrigðis- og trygginga-
málaráðherra, og Karl Steinar Guðnason, forstjóri Tryggingastofnunar ríkisins.
Bannmerki í símaskrá
eru ekki ávallt virt
Brot geta
varðað sekt-
um eða fang-
elsisvist
BORIÐ hefur á því að fyrirtæki
sem standa að símasölu virði ekki
bannmerki í símaskrá, en merkin
gefa það til kynna að fólk vilji ekki
að sölumenn hringi og ónáði það.
Heiðrún Jónsdóttir, upplýsinga-
fulltrúi Símans, sagði svolítið bera
á kvörtunum vegna þessa. Hún
sagði lögin þó skýr í þessa veru.
„Símnotendur sem nota almenna
talsímaþjónustu sem lið í markaðs-
setningu skulu virða merkingu í
símaskrá sem gefur til kynna að
viðkomandi áskrifandi vilji ekki
slíkar hringingar í símanúmer
sitt,“ segir í 34. grein fjarskipta-
laga.
Í 57. grein segir síðan að brot á
lögunum varða sektum, eða allt að
sex mánaða fangelsi.
„Lögin eru mjög skýr í mínum
huga. Sumir sölumenn nota það
sem afsökun að þeir séu með eigin
úthringilista og fái þá ekki hjá
símaskránni. Það skiptir ekki máli
því í lögum er talað um alla tal-
símanotendur og því verða þeir að
fara eftir þessu,“ sagði Heiðrún.
Síminn hefur ekki refsivald
Síminn hefur hins vegar ekkert
refsivald, en það er Póst- og fjar-
skiptastofnun sem sér til þess að
lögum þessum sé framfylgt.
„Það eina sem við getum gert er
að hvetja fólk til þess að fara eftir
þessu. Fyrst og fremst snýr þetta
að símasölufólki. Í mínum huga ber
þessum aðilum skylda til þess að
virða lagaskyldu og siðferðisskyldu
og yfirfara sína hringilista reglu-
lega út frá því,“ sagði Heiðrún og
benti á að í tölvukerfi Símans eru
bannmerkin uppfærð á hverri
nóttu.
Hrafnkell V. Gíslason forstjóri
Póst- og fjarskiptastofnunar hefur
sjálfur orðið fyrir ónæði af síma-
sölu þrátt fyrir að vera á bannlista.
„Ég held nú að meginreglan sé
að fólk virði þessi bannmerki.
Stofnunin hefur almenna eftirlits-
skyldu hvað varðar brot á lögun-
um,“ sagði Hrafnkell.
Hann sagði að ef tilefni væri til
þá rannsakaði stofnunin málið. Ef
rannsóknin leiðir það í ljós að lög-
unum sé ekki framfylgt beinir
stofnunin niðurstöðum sínum til
lögregluyfirvalda og fer þá málið
sína leið í gegnum dómskerfið. Enn
hefur ekki til þess komið að stofn-
unin hafi gripið til þess.
BRAGI Guðbrandsson, forstjóri
Barnaverndarstofu, telur að dómur
Héraðsdóms Reykjaness frá því á
laugardag í umfangsmiklu forsjár-
máli muni hafa þá þýðingu fyrir
barnaverndarstarf í framtíðinni að
auknar kröfur verði gerðar til sveitar-
félaga í barnaverndarmálum.
Í umræddu máli sýknaði héraðs-
dómur Barnaverndarnefnd Reykja-
nessbæjar af kröfum foreldra sem
kröfðust ógildingar á úrskurði nefnd-
arinnar um forsjársviptingu yfir sex
börnum sínum. Þótt dómurinn hafi
sýknað nefndina, með hagsmuni
barnanna í huga, gerði hann alvarleg-
ar athugasemdir við störf hennar og
gagnrýndi hana fyrir valdníðslu og
lögbrot við forsjársviptinguna. Sagði
dómurinn að nefndin hefði sett fram
ómálefnalegar fullyrðingar, brotið
meðalhófsreglu, stjórnsýslu- og
barnaverndarlög og ekki sinnt rann-
sóknaskyldu sinni við málsmeðferð-
ina.
Að sögn Viðars Lúðvíkssonar, lög-
manns foreldranna, er stefnt að áfrýj-
un málsins til Hæstaréttar. Í niður-
stöðu dómsins er vandaðs undirbún-
ings lögmannsins í málinu sérstak-
lega getið.
Þess skal getið að Barnaverndar-
stofa átti ekki aðild að málinu.
Mikilvægt að leita annarra leiða
á undan forsjársviptingu
„Enda þótt þessi dómur sé í anda
fyrri dóma undirstrikar hann mikil-
vægi þess að leita allra annarra leiða
áður en til forsjársviptingar kemur og
að menn séu reiðubúnir að leggja
mikið í sölurnar til að beita öllum til-
tækum stuðningsúrræðum í því skyni
að styrkja foreldra í hlutverki sínu,“
segir Bragi. „Sveitarfélögin í landinu
verða að leggja meiri fjármuni í þenn-
an málaflokk og leggja sig meira fram
um að byggja upp góða fagþekkingu
og úrræði sem miða að því að styðja
við fjölskyldur sem standa höllum
fæti í uppeldishlutverkinu. Það má
því ætla að það verði gerðar ríkari
kröfur um stuðning sveitarfélaga. Ef
veita á hann þannig að menn séu ekki
að setja börn í óviðunandi áhættu þá
þýðir það það að miklu meira verður
að leggja í þennan málaflokk. Víða á
Íslandi hefur barnaverndarkerfið
ekki verið í stakk búið til að mæta
þeim ríku kröfum sem dómstólar
gera í þessum málum og því kallar
þetta á eflingu barnaverndarstarfs á
landsvísu.“
Forstjóri Barnaverndarstofu um nýjan héraðsdóm
„Kallar á eflingu
barnaverndarstarfs“
„ÉG var að leita að mink norður
með ströndinni í fyrravetur þegar
steinninn sá arna varð á vegi mín-
um, innan um annað fjörugrjót,
þar sem heitir Balar. Ég ætlaði
svo að sækja hann þegar betur
hentaði en fann hann ekki aftur
fyrr en nú síðla vetrar,“ segir
Guðbrandur Sverrisson, bóndi á
Bassastöðum. Hér er um fáséða
steintegund að ræða, sem til-
heyrir ekki íslenskri berggerð.
Hann er kominn frá Grænlandi og
nefnist granít. Ljóst er að hann
hefur borist til Íslands með hafís.
Guðbrandur segir að ekkert sé
hægt að fullyrða um hve lengi
hann hafi verið þarna, það geti
verið einhverjir áratugir eða jafn-
vel aldir. Steinninn sé bæði nokk-
uð veðraður og hafi nuddast við
að veltast innan um annað fjöru-
grjót. „Það eru smáar agnir í
honum í mörgum litum sem glitra
þegar sólin skín,“ segir Guð-
brandur. Hann áætlar að steinn-
inn sé um eða yfir 200 kg að
þyngd.
Fáséð steintegund kom
með hafís frá Grænlandi
Morgunblaðið/Arnheiður Guðlaugsdóttir
Guðbrandur Sverrisson styður við granítsteininn.
Ströndum. Morgunblaðið.
VINSTRIHREYFINGIN –
grænt framboð hefur í bréfi til
dómsmálaráðuneytisins, lands-
kjörstjórnar og yfirkjörstjórna
gert kröfu um að atkvæði sem
greidd eru utan kjörfundar fyrir
komandi alþingiskosningar og
kunna ranglega að verða rituð
með bókstafnum V verði metin
gild sem atkvæði greidd flokkn-
um. Listabókstafur flokksins í
kosningunum 10. maí nk. er U.
Í bréfi sem Atli Gíslason hrl.
ritar fyrir hönd Vinstrihreyfing-
arinnar –græns framboðs segir
að við alþingiskosningar 1999
hafi komið fram á heimasíðu
ráðuneytisins að listabókstafur
flokksins væri V en ekki U og að
komið hafi verið í veg fyrir á síð-
ustu stundu að framboðslisti VG
væri auglýstur í blöðum undir
listabókstafnum V.
Í aðdraganda kosninganna nú
hafi sama misskilnings gætt.
Bent er á að í kosningaupplýs-
ingum SÍNE vegna atkvæða-
greiðslu utan kjörfundar, sem
birtar séu að sögn SÍNE með
góðfúslegu leyfi dóms- og
kirkjumálaráðuneytisins, sé
listabókstafur VG tilgreindur V.
Rangar upplýsingar sendar
félagsmönnum SÍNE
Þessar röngu upplýsingar hafi
verið sendar öllum félagsmönn-
um SÍNE og birtar á heimasíðu
þess. Sami misskilningur hafi
komið fram á vefsíðunni Plúsinn
og staðfestar upplýsingar hafi
borist um að starfsmaður hjá
sýslumanninum í Reykjavík hafi
gefið upp V sem listabókstaf
VG.
Þá hafi verið kvartað undan
því að hjá sýslumanninum á
Ólafsfirði hafi nýlega legið
frammi stimpill með bókstafnum
V fyrir VG.
VG vill fá atkvæði
sem merkt eru V