Morgunblaðið - 06.05.2003, Blaðsíða 40

UMRÆÐAN
40 ÞRIÐJUDAGUR 6. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
TIL að meta hvort „fyrningarleið“ sé raunhæf, er best að miða við
reynslu af veiðiráðgjöf. Of mikil friðun smáþorsks hefur leitt af sér að
vaxtarhraði hefur fallið, kynþroski lækkað og dánartíðni virðist hafa
hækkað hjá kynþroska ungþorski (3, 4, og 5 ára). Þetta virðist hin rétta
skýring á því, hvað hafi orðið um týnd 600 þúsund tonn.
Skýringin „ofmat“ virðist mér fölsun á frumgögnum. Þessi
niðurstaða þýðir, að forsendur fyrir „auðlindaskatti“ – og
forsendur fyrir „fyrningarleið“ – standast ekki. Báðar
kenningarnar byggjast á falskri forsendu.
Verð aflaheimilda
Veiðiráðgjöf með allt of lágum aflakvótum hefur valdið
ýmsum vanda við fiskveiðar.
1. Leigja hefur þurft x fisktegund fyrir veiðiferð, á hvaða verði sem er,
því ekki má halda til veiða nema hafa þessa tegund.
2. Tugir tonna af fiski koma stundum á dekk en áttu ekki að að koma!
Tveir valkostir eru: Fleygja aflanum eða leigja á hvaða verði sem er!
3. Margir útgerðaraðilar hafa treyst á að veiðiráðgjöf myndi standast.
Þeir aðilar fjárfestu í veiðiheimildum á uppspenntu verði og tóku til þess
lán, því þeir trúðu því að 600 þúsund myndu skapast – en ekki týnast!
Leiguverð, sem varð til við þessar yfirspenntu aðstæður, getur tæplega
talist raunhæft eða varanlegt. Sumir hafa því forðað sér úr greininni –
mjög ríkir. Þetta hefur valdið öfund og gremju. Ég tel að verðlag aflaheim-
ilda sé jafnöruggt og áreiðanlegt og veiðiráðgjöf hefur reynst! Sjávar-
útvegur er því í viðkvæmri stöðu.
Fyrna hvað?
Þá kemur að „fyrningarleið“. Ég tel að verðlag aflaheimilda hafi spennst
upp á fölskum forsendum – og vegna neyðar. Eru það þá „varanlegar eign-
ir“ sem unnt er að „fyrna“? Grunntónn í gagnrýni minni á fiskveiðistjórn
hefur alltaf verið sá sami. Veiðiráðgjöf sé á fölskum forsendum. Útgerð-
arfyrirtæki og útgerðarmenn hafa átt tvo misgóða kosti. Selja á háu verði
og hætta, eða leigja (kaupa) á háu verði (með lántöku) og láta slag standa.
Sameining fyrirtækja er angi af sama stofni. Gleymum ekki að íslenskir út-
gerðarmenn og útgerðarfyrirtæki eru þeir allra bestu á heimsmælikvarða!
Enginn veit hvað átt hefur fyrr en misst hefur, svo við skulum gæta okkar.
Gamla góða öfundin, gremjan og reiðin út í þetta allt er hér líka á ferðinni.
Lævísir fara á kreik – og bregða á leik! Reyna að fiska atkvæði í gruggugu
vatni mistaka, öfundar og gremju!
Frambjóðendur eiga öðrum fremur að sýna ábyrgð. „Stærðfræðileg
fiskifræði“ (StF) hefur reynst villukenning! Fiskihagfræði (Fhf) er fram-
hald af þeirri villukenningu (StF)! Auðlindaskattur (AS) er afleidd villu-
kenning, StF + FhF = AS. „Fyrningarleið“ er framhald af þessari lönguvit-
leysu – leggja saman þrjár villuformúlur hverja annarri verri. Formúlan
litur þá svona út: (StF + Fhf + AS = HRUN.) Allt minnir þetta á áætl-
unarbúskap með sósíalisma fyrir austan tjald! Verst fyrst og smáversnaði
svo, þar til allt hrundi! Hvað sem allri öfund og gremju líður mun það lenda
á almenningi að borga brúsann í skertum lífskjörum, verði skuldug fyr-
irtæki í sjávarútgvegi sett í gapastokkinn með „fyrningarleið“!
Fyrna hvað?
Eftir Kristin Pétursson
Höfundur er fiskverkandi á Bakkafirði.
ÞAÐ verður að teljast með ólík-
indum hvað Samfylkingin ber á
borð fyrir kjósendur í þessari kosn-
ingabaráttu. Eitt
dæmið um slíkt er
ESB-umræðan.
Samfylkingin boðaði
fram á síðustu
stundu ESB-aðild.
Aðgerð sem ætti að
tryggja hagsæld Ís-
lands um ókomin ár. Eftir að þeim
varð ljóst að almenningur í landinu
var ekki ginnkeyptur fyrir málinu
er málið tekið af dagskrá. Menn
mega hins vegar treysta því að
komist Samfylkingin til valda mun
málið verða á dagskrá að nýju.
Hver er staða Íslands í dag, lands
sem er utan ESB? Flestir mæli-
kvarðar sem horft er til sýna góða
stöðu okkar. Sé horft til kaupmátt-
araukningar, fjármála hins op-
inbera, framlaga til menntamála,
rannsókna og vísinda, notkunar
upplýsingatækninnar atvinnustigs,
lánshæfni, hagvaxtar ásamt fjölda
annarra staðla sem horft er til í al-
þjóðlegun samanburði er Ísland í
fremstu röð. Aðgengi okkar að er-
lendum mörkuðum er almennt gott
hvort sem horft er til Evrópu, Asíu
eða vestur um haf. Samfylkingin
hefur haldið því á lofti að innganga
í ESB muni leiða til áhrifa okkar á
ákvörðunartöku innan bandalags-
ins. Það er að mínu mati mikið of-
mat að halda slíkt. Í því sambandi
er rétt að benda á að aukinn þrýst-
ingur er á að auka vægi ríkja eftir
íbúafjölda, auk þess sem Þýskaland
og Frakkland þrýsta stöðugt á með
að fleiri málaflokkar verði færðir
undir valdsvið sambandsins.
Trúa menn því virkilega að Ís-
land og íslenskir hagsmunir yrðu
ráðandi þar sem við yrðum með
innan við 0,1% af íbúafjölda banda-
lagsins.
Sjávarútvegur okkar sem stend-
ur undir stórum hluta hagsældar
landsins yrði til lengri tíma litið of-
urseldur ákvörðunartöku sam-
bandsins. Reynsla okkar af sam-
skiptum við ESB á sviði
sjávarútvegsmála hefur a.m.k.
kennt okkur að forðast eldinn, á ég
þar m.a. við reynslu okkar af samn-
ingum um deilistofna. Baráttan fyr-
ir útfærslu landhelginnar í gegnum
tíðina yrði til lítils kæmist floti
ESB inn í íslenska lögsögu. Til
glöggvunar er rétt að benda á að
um 14.000 manns hafa atvinnu
tengda sjávarútvegi á Íslandi með-
an talið er að 250-300.000 manns
starfi við greinina innan ESB. Svo
dæmi sé tekið þá veiddu Íslend-
ingar 2,2 millj. tonna árið 1997 en
saman ár veiddi ESB-flotinn 6,7
millj. tonna.
Ástand flestra veiðistofna er
skelfilegt innan lögsögu bandalags-
ins. Það væri forvitnilegt fyrir sam-
fylkingarmenn að heimsækja
skoska sjómenn og hagsmunaaðila
og fá lýsingu af reynslu þeirra af
inngöngu í bandalagið. Nú síðast
hafa rannsóknir Stefáns Más Stef-
ánssonar lagaprófessors og Óttars
Pálssonar lögmanns sýnt fram á að
harla ólíklegt sé að Ísland geti náð
samningum við ESB sem tryggi
sjávarútvegshagsmuni okkar.
Landbúnaðurinn þarf
á öðru að halda
Því hefur mjög verið haldið á
lofti að verð á landbúnaðarafurðum
muni lækka verulega í kjölfar inn-
göngu í bandalagið. Minna er talað
um afdrif íslenskrar bændastéttar
enda hefur hún sjaldan í gegnum
söguna verið í sérstöku uppáhaldi
hjá íslenskum jafnaðarmönnum.
Forvitnilegt var að heyra orð Ara
Teitssonar, formanns Bænda-
samtakanna, fyrir nokkru þar sem
hann vék að reynslu finnskra
bænda af inngöngu landsins í ESB.
Þar kom fram að verð á landbún-
aðarvörum hafði lækkað um 11% en
laun bænda um 50%. Á tímum auk-
inna krafna um heilbrigði og holl-
ustu matvæla getur það ekki verið
skynsamleg lausn að leggja ís-
lenskan landbúnað í rúst. Íslenskur
landbúnaður þarf á öðru að halda.
Mönnum hefur verið tíðrætt um
styrki frá ESB til margra mála-
flokka. Með inntöku nýrra ríkja í
bandalagið er í mínum huga ljóst
að megin þunginn fer í að jafna
stöðu þeirra ríkja.
Það er mikil bjartsýni að trúa því
að Ísland sem býr við hvað mestu
hagsæld í Evrópu yrði í forgangs-
hópi hvað varðar jöfnun á lífs-
kjörum.
Hverjum er treystandi?
Það er því nauðsynlegt að menn
geri sér grein fyrir hverjum er að
treysta í þessu mikilvæga máli.
Samfylkingunni er ekki að treysta í
þessu stóra hagsmunamáli þjóð-
arinnar, frekar en í mörgum öðr-
um. Sjálfstæðisflokkurinn, undir
forystu Davíðs Oddssonar, hefur
alltaf verið með skýra stefnu.
Þeirri stefnumótun er treystandi,
öfugt við stefnu Samfylkingarinnar
sem hagar stefnumótun sinni helst
eftir skoðanakönnunum. Þeir sem
vilja farsæla og örugga stefnu í
þessu stóra hagsmunamáli þjóð-
arinnar styðja Sjálfstæðisflokkinn
hinn 10. maí.
Samfylkingin,
hvar er
draumurinn?
Eftir Adolf H. Berndsen
Höfundur er alþingismaður og
skipar 5. sæti Sjálfstæðisflokks-
ins í Norðvesturkjördæmi.
FYRIR 80 árum, haustið 1923,
hlaut Borgaraflokkurinn, forveri
Íhaldsflokks og síð-
ar Sjálfstæð-
isflokks, 53,6% at-
kvæða í kosningum
og helming þing-
sæta. Allar götur
síðan hefur þessi
flokkur verið
stærsti flokkur landsins eða í heil-
an mannsaldur. Nær allan þennan
tíma hefur svo Framsóknarflokk-
urinn verið næststærstur flokka
og talið sig höfuðandstæðing Sjálf-
stæðisflokksins. Í komandi alþing-
iskosningum kann þetta landslag
að gjörbreytast.
Undir lok tuttugustu aldar í
kosningunum 1999, lauk í reynd
því sögulega hlutverki Framsókn-
arflokksins, að vera höfuðand-
stæðingur Sjálfstæðisflokksins og
takast á við hann um landsstjórn-
ina. Síðan hefur sannast á Fram-
sóknarflokknum máltækið góða –
ef þú getur ekki sigrast á and-
stæðingnum, þá skaltu sameinast
honum.
Í sömu kosningum tókst jafn-
framt að mynda nýtt mótvægi
gegn Sjálfstæðisflokknum með
breiðfylkingu jafnaðarmanna –
loksins.
Í upphafi nýrrar aldar standa
kjósendur frammi fyrir því sögu-
lega tækifæri og raunhæfa mögu-
leika, að kjósa til forustu flokk,
sem getur skákað Sjálfstæð-
isflokknum í fjöldafylgi – loksins
eftir 80 ár. Og ekki aðeins það –
gera konu að forsætisráðherra,
fyrsta kvenna á Íslandi eftir nærri
100 ára setu karla á þeim stóli.
Tækifærið er einstakt og hvert
atkvæði skiptir máli – grípum það
– ég og þú.
Stærstur í
80 ár – og
áfram?
Eftir Reyni
Ingibjartsson
Höfundur er fyrrv. fram-
kvæmdastjóri.
2









(



C.










(




*-













(







<
J,







3



<
J,






 


      
#
"





 +  
?>' 
0 :& 



 
,FG&'
0
  ! ! ! ! ! ! ! ! !# !! !" !"# !"! !# !# ! ! ! !! !  !  !! !!" !!!
SVO mikil farsæld hefur verið yfir tólf ára stjórnartíð Davíðs Odds-
sonar, svo miklar umbætur orðið á samfélagsgerðinni, svo mikil velsæld
ríkt og svo miklar og almennar vinsældir hans sjálfs – að andstæðingum
hans hefur reynst þrautin þyngri að finna á honum högg-
stað.
Hvað eftir annað hafa þeir reynt að etja kappi við hann á
málefnalegum grundvelli en ævinlega beðið lægri hlut.
Þess vegna hefur níðið reynst vera þeirra haldreipi.
Enginn hefur lotið lægra í níðskældninni en „forsætisráð-
herraefni“ Samfylkingarinnar, Ingibjörg Sólrún Gísladótt-
ir. En allt útlit er fyrir að dylgjur hennar séu nú að koma
hennar eigin flokki í koll. Borgarnesræðurnar hafa greini-
lega gengið fram af fólki. Þótt maður geti leyft sér að segja ýmislegt heima
í eldhúsi eru takmörk fyrir því hvað maður getur leyft sér á opinberum
vettvangi.
Það þýðir ekkert fyrir andstæðinga Davíðs Oddssonar að halda því fram
að hér á landi ríki spillt stjórnarfar. Alþjóðlegur samanburður á und-
anförnum árum hefur hvað eftir annað staðfest að á Íslandi er minni spill-
ing og opnara samfélag en í öðrum vestrænum ríkjum. Mitt í ruglinu um
bláu höndina var meira að segja greint frá því að hér á landi væri talið
einna mest fjölmiðlafrelsi í hinum vestræna heimi. Hvernig skyldi það nú
koma heim og saman við „ógnarvald“ og skoðanakúgun?
Það sem Davíð Oddsson stendur fyrir er alger andstæða þess sem ein-
kennir stjórnarfar valdníðslu og einræðistilburða. Það var Davíð Oddsson
sem skar upp herör gegn sjóðasukkinu og óeðlilegum afskiptum stjórn-
málamanna af atvinnulífinu. Hann hafði frumkvæði að gerð viðamikilla
stjórnsýslu- og upplýsingalaga til að treysta réttarstöðu borgaranna gagn-
vart opinberu valdboði. Hann hefur beitt sér fyrir stórfelldri einkavæðingu
til að minnka áhrifasvæði afskiptasamra stjórnmálamanna. Davíð Oddsson
hefur því markvisst stuðlað að auknu frelsi og minni afskiptum stjórnmála-
manna af lífi almennings á stjórnmálaferli sínum.
Þetta veit fólk náttúrlega og þess vegna nær Ingibjörg Sólrún á endan-
um ekki hljómgrunni með dylgjum sínum – þótt mörgum þyki gaman að
því í svipinn þegar valdsherrum er storkað.
En Davíð Oddsson er ekki dæmigerður valdsherra. Þrátt fyrir langan
valdaferil hefur hann ekki orðið samdauna samtryggingarkerfi valda-
stofnana og valdsmanna. Þvert á móti beitir hann iðulega áhrifavaldi sínu
gegn kerfishugsun og valdasamþjöppun. Hann hikar ekki við að taka rík-
isbubba og sérhagsmunagæslumenn á beinið þegar honum býður svo við að
horfa. Ekki síst er hann óhræddur við að segja viðteknum skoðunum stríð
á hendur.
Það er fámennri þjóð verðmætt að eiga slíkan leiðtoga. Við búum í litlu
samfélagi þar sem hræsnin verður oft þrúgandi. Það er þessari þjóð því
öðrum fremur hollt að eiga stjórnmálaforingja sem er reiðubúinn að hætta
vinsældum sínum fyrir sannfæringu sína.
Kjósum Davíð Oddsson áfram til forystu. Við eigum það skilið – hann á
það skilið. Njótum áfram ávaxtanna af nútímavæðingu íslensks samfélags
undir forystu Davíðs Oddssonar.
Kjósum Davíð Oddsson
áfram til forystu
Eftir Jakob F. Ásgeirsson
Höfundur er rithöfundur.
STJÓRNMÁLAMENN seilast
sumir of langt til að afla sér fylgis.
Gripið er til fullyrðinga sem eiga
sér ekki stað í raun-
veruleika. Órök-
studd gífuryrði eru
sett fram og gerð að
sannleika. Róið er á
mið óánægju, öfund-
ar og þekking-
arleysis. Gott dæmi
er sú fáránlega um-
ræða um utanríkisþjónustu Íslend-
inga sem bryddað hefur á í aðdrag-
anda komandi kosninga. Því er
haldið fram að bæta megi kjör
landsmanna með stórfelldum nið-
urskurði á fjárframlögum til utan-
ríkismála.
Íslendingar geta verið hreyknir
af utanríkisþjónustu sinni. Hún er
einstaklega vel mönnuð. Smáþjóð
heldur fullri reisn með fámennu en
metnaðarfullu liði. Um hagsmuna-
mál á sviði viðskipta og sjáv-
arútvegsmála höfum við náð samn-
ingum, sem eru nágrannaþjóðum
okkar öfundarefni. Urgur Norð-
manna í garð Íslendinga vegna
slíkra samninga er glöggt dæmi þar
um.
Undirritaður hefur stundað út-
flutning um langt skeið. Það er gert
í samkeppni við aðrar þjóðir. Utan-
ríkisþjónustan er bakhjarl í þessum
viðskiptum, þar hefur hún oft staðið
sig betur en fjölmennar erlendar
systurstofnanir. Fámenn deild, Við-
skiptaþjónusta Utanríkisráðuneyt-
isins, hefur með aðstoð sendiráða
okkar erlendis, unnið kraftaverk við
að koma Íslandi á framfæri á er-
lendri grund og kynnt íslenskum
fyrirtækjum tækifæri til útrásar.
Sendiráð eru boðin og búin til að
aðstoða við viðskipti sé þess þörf.
Víst má vera að gerlegt sé að
nýta þá fjármuni sem veitt er til ut-
anríkisþjónustu okkar betur, um
það dæmi ég ekki, en stórfelldur
niðurskurður mun rýra kjör okkar
og minnka reisn Íslands erlendis.
Nær er að beina umræðunni að því
hvernig efla megi utanríkisverslun
Íslendinga.
Til varnar
utanríkisþjón-
ustu Íslands
Eftir Jón
Sigurðarson
Höfundur hefur starfað við útflutn-
ing í nærfellt 30 ár.