Morgunblaðið - 07.05.2003, Blaðsíða 14

VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
14 MIÐVIKUDAGUR 7. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
ÁSAKANIR um að lyfsölukeðjurn-
ar Lyf & heilsa og Lyfja séu að
reyna að skipta lyfsölumarkaðinum
upp á milli sín eru algjörlega úr
lausu lofti gripnar, segja Karl Wer-
nersson, framkvæmdastjóri Lyfja
& heilsu, og Ingi Guðjónsson, fram-
kvæmdastjóri Lyfju. Þeir segjast
ekki heldur hafa beitt heildsala
þrýstingi til að þeir veiti keðjunum
hærri afslætti en einstaklingsreknu
apótekunum.
Í Morgunblaðinu í gær var viðtal
við lyfsöluhafa tveggja einstaklings
rekinna apóteka sem eru ósáttir við
þá þróun sem er á þessum markaði.
Þorvaldur Árnason, lyfsöluhafi í
Lyfjavali í Mjóddinni í Reykjavík,
sem opnar í dag, og Jón Grétar
Ingvason, lyfsöluhafi í Hringbraut-
arapóteki, sögðu m.a. að lyfsölu-
keðjurnar hafi verið að reyna að
ryðja einstaklingsreknu apótekun-
um úr vegi með kaupum á þeim eða
öðrum tiltækum ráðum. Þá sögðu
þeir að lyfjaheildsalar og innflytj-
endur séu beittir þrýstingi í þá
veruna að gefa stóru keðjunum
hærri afslætti en einstaklingsreknu
aptótekunum.
Einnig séu vísbendingar um að
lyfsölukeðjurnar séu að skipta lyf-
sölu markaðinum upp á milli sín.
Markaðsstarf hefur
skilað árangri
Karl segir að fyrirtækið Lyf &
heilsa hafi verið rekið eins og hver
önnur smásölukeðju. Áhersla hafi
verið lögð á markaðsstarf, vöruúr-
val, nýjungar og fjölmargt fleira.
Þetta hafi skilað þeim árangri að
Lyf & heilsa hafi náð umtalsverðri
markaðshlutdeild sem hafi byggst á
skýrri stefnumótun, framtíðarsýn
og mikilli vinnu.
Hann segir að ásakanir um að
Lyf & heilsa og Lyfja séu að skipta
markaðinum upp á milli sín séu al-
gjörlega fráleitar. Því hafi verið
haldið fram að keðjurnar séu ekki
með apótek í nágrenni hvor ann-
arrar. Fjölmörg dæmi sé þvert á
móti hægt að benda á því til sönn-
unar að þessu sé einmitt þveröfugt
farið, s.s. í Kringlunni, í efra Breið-
holti, miðbænum og á fleiri stöðum
í Reykjavík og víðar um landið.
Samkeppni milli keðjanna sé því
mikil.
Karl segir að það sé eðlilegt að
gefinn sé magnafsláttur í viðskipt-
um og megi vísa til reglna Samtaka
verslunar og þjónustu í því sam-
bandi. Samskipti Lyfja & heilsu við
heildsala byggist á grundvelli gagn-
kvæmra hagsmuna og samstarfs.
Þessi stefna hafi skilað þeim ár-
angri að í hverri viki hafi heildsalar
samband við Lyf & heilsu með nýj-
ar og spennandi vörur fyrir versl-
anir keðjunnar.
„Segja má að viðmælendur
Morgunblaðsins í gær hafi verið að
kvarta undan frjálsri samkeppni og
biðla jafnvel til ríkisins um að á ný
verði skapað umhverfi sérhags-
muna og samkeppnisverndar. Lyf
& heilsa vill frjálsa samkeppni, þar
sem neytandinn velur hvar hann
verslar. Tölurnar hafa talað sínu
máli og neytendurnir hafa valið.“
Að sögn Karls var Þorvaldur Árna-
son starfsmaður apóteks Keflavíkur
þegar hann opnaði apótek Suður-
nesja í næsta nágrenni við apótek
Kelfavíkur. Þá segir hann að Þor-
valdur hafi leitað til annarrar keðj-
unnar, Lyfju, og selt henni rekstur
apóteks Suðurnesja. Og nú noti
Þorvaldur hluta hagnaðarins af söl-
unni til að opna apótek við hliðina á
Lyfjum & heilsu í Mjódd. „Lyf &
heilsa gera ekki athugasemdir við
framgöngu Þorvaldar á smásölu-
markaði lyfja en spyrja hver sé
munurinn á hans aðgerðum á mark-
aðnum og annarra, þ.á m. keðj-
anna.“ Karl segir að hið opinbera
hafi notið góðs af því að samkeppni
um smásölu lyfja var gefin frjáls á
árinu 1996. Ríkið hafi verið að
draga úr greiðsluþátttöku sinni
með skipulögðum hætti og treysta á
að apótekin taki á sig skerðinguna.
„Frá árinu 1998 til dagsins í dag
hefur greiðsluþátttöku ríkisins í
lyfjakostnaði almennings verið
breytt fjórum sinnum. Að auki
lækkaði lyfjaverðsnefnd álagningu
á lyf á árinu 2002. Þessar breyt-
ingar á greiðsluþátttöku hafa haft í
för með sér að hlutur sjúklinga í
lyfjakostnaði hefur hækkað á bilinu
frá 42–91% en á sama tíma hefur
vísitala lyfjaverðs hækkað um 34%.
Þessu hefur verið hægt að ná fram
með lægri álagningu og með hag-
ræðingu í rekstri í lyfsölu,“ segir
Karl Wernersson.
Óskiljanlegur málflutningur
Ingi Guðjónsson, framkvæmda-
stjóri Lyfju, segir og honum sýnist
sem svo að þeir lyfsöluhafar sem
lýstu yfir óánægju sinni með þró-
unina á lyfsölumarkaði í Morgun
blaðinu í gær vilji búa í vernduðu
umhverfi þar sem ríki engin sam-
keppni. Hann segir að Þorvaldur
Árnason, lyfjafræðingur, hafi gagn
rýnt frjálsa samkeppni en sé samt
öðru sinni að stofna til atvinnu-
reksturs í nálægð við annað apótek.
Á sama tíma gagnrýnir Þorvaldur
keppinaut sinn fyrir að svara sam-
keppni frá honum með því að færa
sig um set. Ingi segir að menn geti
ekki bæði verið með og á móti sam-
keppni. Þorvaldur vilji bara sam-
keppni í aðra áttina. Þá segir Ingi
að Þorvaldur vilji að allir njóti
sömu kjara, hvort sem þeir séu litl-
ir eða stórir, en það sé í andstöðu
við leiðbeinandi reglur samkeppn-
isstofnunar þar sem segir að við-
skiptakjör skuli endurspegla um-
fang viðskipta. Ingi segir að
rekstur margra einstaklingsrekinna
apóteka gangi erf iðlega og sum séu
með neikvætt eigið fé. Sumir hafi
viljað selja sín apótek og af hálfu
Lyfju hafi aldrei verið beitt þving-
unaraðgerðum. Það sé hver og einn
sem ákveði hvort hann vilji selja
eða ekki.
Um ásakanir þess efnis að heild-
salar séu beittir þrýstingi segir Ingi
að það sé fullkomnlega eðlilegt að
stærri aðilar njóti stærðarinnar
með betri viðskiptakjörum. „Það er
algjör fjarstæða að Lyfja hafi beitt
heildsala þrýstingi um að selja ekki
vörur frá þeim og fráleitt að bendla
Lyfju við slíkt.
Lyfja hefur aldrei beitt slíkum að
ferðum enda væru það ólöglegir við
skiptahættir. Ásakanir þar um eru
fullkomlega út í hött,“ segir Ingi
Guðjónsson.
Lyf & heilsa og Lyfja ekki að skipta lyfsölumarkaðinum upp á milli sín
Ásakanir
úr lausu
lofti gripnar
Morgunblaðið/Arnaldur
GUÐMUNDUR Sigurðsson, for-
stöðumaður samkeppnissviðs Sam-
keppnisstofnunar, segir ljóst að hér
á landi séu komnar fram tvær lyf-
sölukeðjur sem beri höfuð og herðar
yfir alla aðra. Hann segir að Lyf &
heilsa hafi einkum verið að færa út
kvíarnar að undanförnu en hafi þó
ekki náð fram markaðsráðandi
stöðu eftir því sem séð yrði. Sam-
keppnislögin gefi ekki tilefni til að
Samkeppnisstofnun grípi með ein-
hverjum hætti inn í það sem á sér
stað í þessum efnum.
Hann segir að samkeppnislög geti
ekki komið í veg fyrir að til verði
tvær stórar lyfsölukeðjur hér á
landi, nema það gerist í kjölfar sam-
runa sem leiðir til markaðsyfirráða.
Samkeppnisyfirvöld geti því ekkert
annað gert en að fylgjast með því að
stóru lyfsölukeðjurnar tvær misnoti
ekki stöðu sína. Engu að síður segir
hann það vera mjög óheppilegt að til
sé að verða fákeppni eða tvíkeppni á
lyfsölumarkaði, frá samkeppnislegu
sjónarmiði séð. Ákveðin hætta sé á
að samkeppnin dvíni.
Guðmundur segist ekki sjá
ástæðu til að samkeppnislögum
verði breytt í þá veruna að sam-
keppnisyfirvöldum verið heimilað
að grípa inn í ef til eru að verða tveir
aðilar á ákveðnum markaði, sem
bera höfuð og herðar yfir aðra.
Hvergi sé þekkt að samkeppnislög
taki til slíkra aðstæðna nema til
verði það sem kallast sameiginleg
markaðsráðandi staða, en því sé
ekki til að dreifa á lyfsölumarkaði.
Að sögn Guðmundar hefur Sam-
keppnisstofnun fylgst með lyf-
sölumarkaðinum að undanfönu, sér-
staklega í kjölfar þess að gripið var
inn í á árinu 2001 þegar Lyfja og
Lyfjabúðir, dótturfélag Baugs, sam-
einuðust. Hann segir að stofnunin
hafi sett þeim samruna ákveðin skil-
yrði á grundvelli samrunaákvæðis
samkeppnislaga. Niðurstaða stofn-
unarinnar hafi verið sú að við sam-
runann myndi verða til ákveðin
markaðsráðandi staða á ákveðnum
hluta lyfjamarkaðarins. Skilyrðin
sem stofnunin hafi sett hafi verið
þau m.a. að hið sameinaða fyrirtæki
yrði að losa sig við fimm apótek.
Einnig hafi það skilyrði verið sett að
ekki mætti selja apótekin til Lyfja &
heilsu. Guðmundur segir að áfrýj-
unarnefnd samkeppnismála hafi
hins vegar fellt það ákvæði úr gildi
og hafi Lyf & heilsa keypt apótekin.
Áður hafi reyndar komið fram að
engir aðrir hafi verið reiðubúnir til
að kaupa þau.
Ábendingar um mikinn mun
á verði frá heildsölum
Guðmundur segir að samkeppn-
isyfirvöld hafi fengið ábendingar
um það að óeðlilega mikill munur sé
á verði frá heildsölum til ein-
staklingsrekinna apóteka annars
vegar og lyfsölukeðjanna hins veg-
ar. Samkeppnisstofnun hafi hins
vegar engar haldgóðar upplýsingar
um þetta. Hann segir að það sem
fram hafi komið í viðtali við lyf-
söluhafa einstaklingsreknu apótek-
anna tveggja í Morgunblaðinu í gær
gefi í sjálfu sér tilefni til að rannsaka
þessi mál. Ósagt skuli hins vegar lát-
ið hvort af því verður eða hvenær.
Ekki tilefni til inngripa
Samkeppnisstofnunar
SÝNINGARNAR í Brussel í Belg-
íu, Evrópska sjávarútvegssýningin
(European Seafood Exposition) og
Seafood Processing Europe, standa
nú yfir. Útflutningsráð Íslands (ÚÍ)
er með sýningarsvæði fyrir fyrir-
tæki á þess vegum en Bakkavör,
SH og SÍF eru með bása á eigin
vegum.
Á Evrópsku sjávarútvegssýning-
unni, sem er ein stærsta sýning er
tengist sölu sjávarafurða í heimin-
um, sýna um eitt þúsund og tvö
hundruð fyrirtæki hvaðanæva úr
heiminum. Að sögn Vilhjálms Jens
Árnasonar, forstöðumanns sýning-
arsviðs Útflutningsráðs Íslands,
hefur sýningin vaxið undanfarin ár.
Sýningin skiptist í tvennt, á öðru
svæðinu, European Seafood Expos-
ition (ESE), er vara tengd sjávar-
útvegi, þ.e.a.s. fiskafurðir, en á hinu
svæðinu, Seafood Processing Eur-
ope (SPE), eru sýndar vélar, tæki
og annar búnaður fyrir sjávarútveg.
Þó nokkuð mörg fyrirtæki verða
þeim megin sem sjávarafurðirnar
verða sýndar, að sögn Vilhjálms
Jens, en af skiljanlegum ástæðum
taki vélarnar og tækin meira pláss.
4.000 fermetra höll
Þau íslensku fyrirtæki sem sýna
á European Seafood Exposition
2003 ásamt ÚÍ eru: E. Ólafsson, Ís-
lenska umboðssalan, Triton, Salka
Seafood, Interseafood, Íslenska út-
flutningsmiðstöðin, Ögurvík, Topp-
fiskur, Jón Ásbjörnsson, Samtök
verslunarinnar – FÍS, B. Benedikts-
son hf., Ocean Fish, Norfish, North
Atlantic Solutions og Brim Seafood
(áður ÚA Seafood Group).
Seafood Processing Europe 2003-
sýningin er haldin í 4.000 fermetra
höll sem tengist European Seafood
Exposition-sýningunni og þar verð-
ur ÚÍ með stórt svæði hlutfallslega
en minni bás á svæðinu tengdu sjáv-
arafurðum. Á Seafood Processing
Europe 2003 sýna eftirtalin íslensk
fyrirtæki auk ÚÍ: Eimskip, Ice-
landair Cargo, Samskip, Skaginn,
Liquid Ice Inc., Maritech, NAS,
Mekokerfi, Borgarplast, Marel,
Póls, Sæplast, 3X – Stál, Carnitech
a/s, Wisefish, Fiskvélar og Topp-
lausnir.
Íslensk
fyrirtæki
sýna í
Brussel
GENGIÐ hefur verið frá formlegum
samningi milli Búnaðarbankans og
Birtingahússins um birtingaráðgjöf
og kaup á auglýsingabirtingum.
Samningurinn nær til allra vöru-
merkja Búnaðarbankans og hefur
þegar tekið gildi.
Í tilkynningu frá Birtingahúsinu
segir að með samningnum veitist
Búnaðarbankanum í fyrsta skipti að-
gangur að ráðgjöf um kaup á auglýs-
ingabirtingum sem sé algerlega óháð
sölu og framleiðslu auglýsinga. Þetta
fyrirkomulag sé nýtt á Íslandi, en
hingað til hafi auglýsingastofur og
fyrirtæki sem annast auglýsingaráð-
gjöf fengið greitt fyrir þjónustu sína
sem hlutfall af auglýsingasölu.
Haft er eftir Eddu Svavarsdóttur,
markaðssstjóra Búnaðarbankans, í
tilkynningunni að eftir að hafa leitað
tilboða í þennan þátt markaðsstarfs
bankans hafi það verið niðurstaðan að
með því að ganga til samstarfs við
Birtingahúsið fengist besta mögulega
lausn, hvort sem litið væri til faglegra
eða fjárhagslegra sjónarmiða.
Ólafur Þór Gylfason, fram-
kvæmdastjóri Birtingahússins, segir
þennan stóra samning vera mikla við-
urkenningu fyrir Birtingahúsið og
það brautryðjendastarf sem fyrir-
tækið hafi unnið á síðustu árum.
Búnaðarbank-
inn semur við
Birtingahúsið
♦ ♦ ♦
BANKARÁÐ Búnaðarbanka Íslands hf. og stjórn
Kaupþings banka hf. hafa yfirfarið meginniðurstöð-
ur áreiðanleikakannana sem gerðar voru í tengslum
við fyrirhugaðan samruna bankanna. Segir í sam-
eiginlegri tilkynningu frá bönkunum að það sé sam-
hljóða niðurstaða þeirra að það sem þar komi fram
gefi ekki tilefni til breytinga á þeirri samrunaáætl-
un sem undirrituð var 12. apríl sl.
Í samrunaáætluninni segir meðal annars að sam-
einingin skuli miðast við 1. janúar 2003.
Þar segir jafnframt að við samrunann fái hlut-
hafar Búnaðarbanka Íslands hf. hluti í Kaupþingi
banka hf. í skiptum fyrir hluti sína. „Hluthafar í
Kaupþingi banka hf. munu eignast um 51,77% hlut í
sameinuðum banka en hluthafar í Búnaðarbanka
Íslands hf. um 48,23%. Af þessu leiðir að við sam-
runann fá hluthafar Búnaðarbanka Íslands hf. hluti
í Kaupþingi Banka hf. í skiptum fyrir hluti sína.
Fyrir hvern hlut í Búnaðarbanka Íslands hf. að
nafnverði kr. 1.00 fá hluthafar 0,0369863 hluti í
Kaupþingi banka hf., sem svarar til 0,369863 króna
hlutafjár að nafnverði,“ segir í samrunaáætluninni.
Um ákvörðun á skiptahlutfalli segir að þar hafi
markaðsverð á hlutabréfum í báðum bönkunum
verið haft til hliðsjónar auk fjárhagslegrar stöðu, af-
komu, markaðsstöðu og framtíðarhorfum. Þá hafi
verið litið til ársreikninga bankanna og annarra
upplýsinga um rekstur þeirra og fjárhagsstöðu.
Í skýrslu matsmanna, sem koma annars vegar
frá KPMG endurskoðun og endurskoðunarskrif-
stofunni Deloitte & Touche hf. hinsvegar, segir:
„Það er álit okkar að skiptihlutfallið sé eðlilega
ákvarðað og sanngjarnt miðað við fyrirliggjandi
gögn og upplýsingar og að það sé efnislega rökstutt.
Ekki verður séð að samruni bankanna komi til
með að rýra á nokkurn hátt möguleika lánardrottna
á fullnustu krafna sinna í hinum sameinaða banka.“
Um arðgreiðslur segir í samrunaáætluninni að
hlutirnir sem hluthafar Búnaðarbankans fá sem
gagngjald fyrir hluti sína veiti rétt til arðs frá þeim
degi sem ákvörðun er tekin á hluthafafundi í Kaup-
þingi banka hf. um hækkun hlutafjár sem og öll
sömu réttindi og aðrir hluthafar í Kaupþingi banka
hf. Þetta feli í sér að engar breytingar verða á út-
greiðslu arðs til hluthafa sem ákveðnar voru á aðal-
fundum Kaupþings banka hf. 12. mars og Búnaðar-
banka Íslands hf. 22. mars vegna rekstrarársins
2002.
Í áætluninni segir einnig að hlutafé Kaupþings
Banka hf. verði hækkað um allt að 200.425.000 hluti
svo hægt verði að greiða hluthöfum Búnaðarbanka
Íslands hf. með nýjum hlutum í Kaupþingi Banka
hf. Um stjórn hins nýja banka segir að stjórnar-
mönnum skuli fjölgað úr sjö í níu.
Samrunaáætlun breytist ekki