Morgunblaðið - 07.05.2003, Blaðsíða 39
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 7. MAÍ 2003 39
ALMENNAR
BÍLA-
VIÐGERÐIR
Vagnhöfði 21 • 110 Reykjavík
Sími: 577 4500 • www.velaland
velaland@velaland.is
d
es
ig
n.
is
2
00
3
ÞEGAR kosið verður hinn 10. þessa mánaðar munu kjósendur velja
þá sem fara með völdin næsta kjörtímabil. Valið milli flokka grund-
vallast væntanlega á þeirri lífsskoðun sem hver og einn hefur. Ég vil
ekki að heilbrigðiskerfið verði einkavætt eingöngu fyrir
þá efnameiri því að skattatillögur þeirra munu koma
niður á öryggisnetinu, sem er grundvöllur jöfnunar í
landinu. Þess vegna ætla ég ekki að kjósa Sjálfstæð-
isflokkinn. Ég vil að við notum okkar auðlindir í þágu
þjóðarinnar og þess vegna koma vinstri-grænir ekki til
greina, þeir hafa barist harðast allra gegn uppbyggingu
á landsbyggðinni. Ekki treysti ég Samfylkingunni til að
fara með byggðamálin því talsmaður hennar sagðist
ætla á þing til að gæta hagsmuna Reykjavíkur. Kannski var hún að
skrökva þegar hún sagði það en það er heldur ekki eiginleiki sem mér
hugnast. Hún laug að kjósendum í Reykjavík og ég sé ekki að það sé
hægt að treysta flokki sem hefur varla talað einni rödd í nokkru máli.
Frjálslyndi flokkurinn var smíðaður í kringum spilltan fyrrverandi
bankastjóra sem allt í einu fann að fiskveiðistjórnunarkerfinu sem hef-
ur reynst Íslendingum vel. Ég held að eins málefnis flokkur geti ekki
verið góður kostur. Nýtt afl er óskrifað blað og hæpið að þeir nái fólki
á þing. Þá er eftir Framsóknarflokkurinn sem hefur staðið vörð um
heilbrigðismálin og komið í gegn mestu framkvæmdum í Íslandssög-
unni. Flokkur sem hefur virkjað það skásta í Sjálfstæðisflokknum og
haldið því lakasta niðri í honum. Það er sagt að það þurfi sterk bein
til að stjórna í góðæri. Víst hefur Framsóknarflokkurinn skapað
grundvöll fyrir góðæri en það þarf að tryggja stöðugleikann og til
þess er enginn betur fallinn er Framsóknarflokkurinn. Mitt val er X-B
hinn 10.
Þitt er valið 10. maí
Eftir Loga Óttarsson
Höfundur er námsmaður á
Akureyri og býr í Eyjafjarðarsveit.
UM ALLAN heim hefur árásarstríði Bandaríkj-
anna, Bretlands og bandamanna þeirra gegn Írak
verið mótmælt og stuðningi lýst við írösku þjóðina í
baráttu hennar gegn hernámi síns
lands. Hér á landi hefur auk þess ver-
ið ástæða til að mótmæla þeirri þjóð-
arskömm að nafn Íslands skuli hafa
verið lagt við þá stríðsglæpi sem
framdir eru með fullkomnustu stríðs-
vél heims gegn þriðjaheimslandi, –
gegn þjóð sem mátt hefur þola stöð-
ugar loftárásir af hálfu Bandaríkj-
anna og Bretlands árum saman – og ofan í við-
skiptabann sem sérfræðingar Sameinuðu þjóðanna
telja að hafi valdið dauða milljóna manna, ekki síst
barna í hundraða þúsunda tali.
Hvernig má vera að slík grimmd fái viðgengist
fyrir allra augum nú á tímum og að viðbrögð okkar
séu ekki meiri en raun ber vitni? Stöku ályktanir og
einn og einn mótmælafundur. Hvernig má það líka
vera að ríkisstjórn Bandaríkjanna komist upp með
að leggja undir sig önnur ríki í blóðugum styrj-
öldum, setja þar upp eigin landstjórn eða lepp-
stjórnir.
Stríðsherrarnir reyna ekki einu sinni að fara í fel-
ur með fyrirætlanir sínar. Á dögum Nixons og Kiss-
ingers var þó reynt að ljúga og fela glæpina. Nú
liggur það fyrir af hálfu Bush og Rumsfield, að Írak
verði undir beinni stjórn Bandaríkjanna í að minnsta
kosti tvö ár en sennilega mun lengur. Það liggur
fyrir að settar verði upp fjórar gríðarstórar her-
stöðvar og þar mun ekki tjaldað til einnar nætur.
Bandaríkin eru komin til að vera í Írak, rétt eins og
þau lögðu Afganistan undir sig. Þar er nú fjölmenn-
ari her en þegar bardagar stóðu sem hæst. Og nú
beina heimsvaldasinnarnir augum að Sýrlandi og Ír-
an.
Þeir Írakar sem voga sér að mótmæla hernáminu
hætta lífi sínu. Þegar hafa tugir óbreyttra íraskra
borgara verið skotnir til bana fyrir þátttöku í mót-
mælaaðgerðum. Sú grimmd ætti svo sem ekki að
koma á óvart þeim sem fylgst hafa með framferði
bandaríska heimsveldisins, ekki bara í Víetnam og
um gjörvallan heim, heldur líka gegn eigin borg-
urum. Hinn 4. maí síðastliðinn voru liðin 33 ár síðan
þjóðvarðliði var sigað á stúdenta sem voru að mót-
mæla Víetnamstríðinu í bandaríska háskólabænum
Kent. Fjölmargir lágu í valnum þann dag.
Í Bandaríkjunum er oft minnst þeirra 60 þúsunda
hermanna sem féllu í Víetnamstríðinu. Þá eru ótalin
hundruð þúsunda andlegra og líkamlegra öryrkja
sem sneru heim á lífi. Sjaldan er hins vegar minnst
þeirra milljóna óbreyttra borgara í Víetnam, sem
féllu í gjöreyðingarstríði Bandaríkjahers. Og enn,
nærri þrjátíu árum eftir að stríðinu lauk, er fólk að
deyja af völdum þess úr krabbameini, sem orsakast
af eiturefnahernaði Bandaríkjanna, og enn eru að
fæðast stórlega vansköpuð börn af sömu orsök.
Í stuttri grein verður ekki rakinn sá hryllilegi
blóðferill sem Bandaríkjaher og vopnabræður hans
hafa skilið eftir sig í öllum heimsálfum á liðnum ár-
um og áratugum. Orsakir stríðsins gegn Írak eru
græðgi auðhringanna, olían, hernaðarsamvinnan við
Ísrael, í stuttu máli heimsvaldastefna Bandaríkj-
anna. Áróðurinn fyrir stríðinu gekk út á að „af-
vopna Saddam“ eins og það var kallað, ná frá hon-
um öllum gereyðingarvopnum og eldflaugum sem
drægju lengra en 150 km. Það átti líka að refsa
Írökum fyrir að hlíta ekki ályktunum Sameinuðu
þjóðanna. Engin eiturefnavopn, engin lífræn vopn,
engin kjarnorkuvopn og engar bannaðar eldflaugar
hafa fundist í Írak, hvorki í vopnaeftirliti Sameinuðu
þjóðanna né eftir að Bandaríkjaher lagði landið und-
ir sig. Það hefur sýnt sig eins og sagði nýverið á
forsíðu breska, óháða stórblaðsins Independent, að
leiðin að stríði var þakin lygum.
Gnægð gereyðingarvopna er hins vegar að finna í
nálægu ríki, sem er skjólstæðingur Bandaríkjanna
og hefur um leið ótrúlega mikil áhrif á utanríkis- og
hernaðarstefnu ofurveldisins. Það er ríki sem
ástundað hefur hernám á landi nágranna sinna leng-
ur en nokkurt annað ríki í mannkynssögu síðari
tíma og beitir grimmilegri kúgun en sögur fara af.
Og það er ríki sem lætur sér í léttu rúmi liggja
ályktanir Sameinuðu þjóðanna og Öryggisráðsins.
Ekkert ríki og enginn utanaðkomandi aðili mun hafa
þrýst eins á að Bandaríkin réðust inn í Írak, eins og
litla ríkið Ísrael sem er hernaðarlega öflugra en
flest önnur í heiminum og hefur yfirburði yfir öll
nágrannaríkin samanlögð. Stríðsæsingamennirnir
sem þar ráða ríkjum, Sharon og Mofaz, eru nákomn-
ir Bush og Rumsfield. „Öxull hins illa“ heyrðist úr
Hvíta húsinu. Þeir ku vera góðir speglarnir þar.
Það voru forsætis- og utanríkisráðherra sem skrif-
uðu upp á víxilinn fyrir Bandaríkjastjórn og drógu
Ísland þannig inn í stríðsrekstur sem er á skjön við
grundvallarreglur Sameinuðu þjóðanna og í and-
stöðu við yfirgnæfandi meirihluta íslensku þjóð-
arinnar. Það vill vel til að þjóðin hefur tækifæri til
að draga þessa herramenn til ábyrgðar í kosningum
á laugardaginn. Stríðsábyrgðin er brottrekstrarsök,
þótt ekkert annað kæmi til. Rekum þá 10. maí!
Speglarnir í Hvíta húsinu
Eftir Svein Rúnar Hauksson
Höfundur er læknir.
Á UNDANFÖRNUM áratugum
hefur verið lögð síaukin áhersla á
þátttöku hins almenna borgara í
stefnumótun og
ákvarðanatöku yf-
irvalda hjá lýðræð-
isríkjum hins vest-
ræna heims. Aukin
hnattvæðing með al-
þjóðasamstarfi
krefst þess að
stjórnmálamenn standi á traustum
grunni, séu vel tengdir við þarfir,
vonir og væntingar umbjóðenda
sinna.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir er
sá stjórnmálamaður hérlendis sem
hefur lagt hvað mesta áherslu á
lýðræðislega þátttöku íbúanna í
verkum sínum sem borgarstjóri.
Þar ætti slagorðið „látum verkin
tala“ svo sannarlega heima!
Sem dæmi um þær leiðir sem
Ingibjörg Sólrún fór sem borg-
arstjóri má nefna almenna hverfa-
fundi sem hún hélt hvert einasta
vor frá árinu 1996 í átta hverfum
Reykjavíkurborgar. Þar kynnti
Ingibjörg Sólrún allar almennar
framkvæmdir sem stóðu fyrir dyr-
um í umræddu hverfi en tók jafn-
framt óhikað upp umræðu um þau
hagsmunamál viðkomandi hverfis
sem voru ekki sett í forgang. Þar
rökstuddi hún ákvarðanir borgaryf-
irvalda á mjög málefnalegan hátt
og þar var ekki verið að lofa meiru
en efni stóðu til. Þessir fundir voru
fjölsóttir og vinsælir á meðal Reyk-
víkinga enda sköpuðust þar líflegar
umræður.
Breyttir stjórnunarhættir
Ingibjörg Sólrún hafði forystu
um breytta stjórnunarhætti innan
stjórnsýslu Reykjavíkurborgar þar
sem meðal annars var tekin upp
rammafjárhagsáætlunargerð og ár-
angursstjórnun. Með þessari aðferð
var álit íbúa á þjónustu einstakra
borgarstofnana fest í sessi sem eitt
mikilvægasta mælitæki á árangur
stofnana. Reykjavíkurborg tók helj-
arstökk í samanburði við ríkið í
innleiðingu þessa stjórnunarstíls en
bæði ríki og borg hófu innleiðingu
á svipuðum tíma. Þar, eins og í
jafnréttismálum, munaði mestu um
þá festu og framsækni sem þáver-
andi borgarstjóri auðsýndi hverju
því verkefni sem hún tókst á hend-
ur. Fleiri glæsileg dæmi má taka af
ferli Ingibjargar Sólrúnar í stóli
borgarstjóra og hversu henni var
umhugað um að raddir borgarbúa
kæmust til skila. Íbúaþing, ung-
mennaráð, miðborgarstjórn,allt er
þetta dæmi um leiðir sem farnar
hafa verið með þetta að markmiði.
Flugvallarkosningin er einnig gott
dæmi um leið sem farin var til að
vekja upp umræðu um umdeilt
málefni. Kosningin hafði það í för
með sér að skipulagsmál Reykja-
víkurborgar voru sett á kortið.
Tugir blaðagreina birtust þar sem
almenningur tjáði sig um það
hvernig borg Reykvíkingar vilja
lifa í og hvaða lífsgæði þeir telja
eftirsóknarverð. Lífleg umræða
skapaðist einnig á vinnustöðum og í
heimahúsum og ný grasrót-
arsamtök litu dagsins ljós. Þetta er
stjórnunarstíll Ingibjargar Sól-
rúnar Gísladóttur. Hún vill um-
ræðu. Hún þorir að taka slaginn.
Hún hlustar á rök. Hún er sann-
gjarn foringi og undir stjórn henn-
ar þurfa menn ekki að óttast
krumlur valdsins. Gefum henni
tækifæri í vor – við eigum það öll
skilið.
Lýðræði – sam-
ræða – umræða
Eftir Guðrúnu Ögmundsdóttur
Höfundur er alþingismaður.
Mikið úrval af
fallegum
rúmfatnaði
Skólavörðustíg 21, Reykjavík, sími 551 4050