Morgunblaðið - 08.05.2003, Síða 2

FRÉTTIR
2 FIMMTUDAGUR 8. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
HÁTT GENGI
Birgir Ísleifur Gunnarsson seðla-
bankastjóri segir væntingar vegna
stóriðju skýra hátt gengi krónunnar
um þessar mundir, þ.e. væntingar
um mikið innstreymi gjaldeyris.
Gengi krónunnar hefur ekki verið
hærra síðan í nóvember 2000. Sam-
hliða styrkingu krónunnar hefur
dollari veikst gagnvart evru.
Goði á þing?
Fái Frjálslyndi flokkurinn tvo
menn kjörna í Norðvesturkjördæmi,
verður Sigurjón Þórðarson, annar
maður á lista flokksins, fyrsti goðinn
síðan á miðri 13. öld til að sitja á Al-
þingi að því er Mbl. kemst næst. Sig-
urjón er Hegranesgoði ásatrúar-
manna hjá Ásatrúarfélaginu.
Ráðstöfunartekjur hækka
LÍN hefur hækkað frítekjumark
úr 280 þúsund kr. í 300 þúsund krón-
ur fyrir næsta skólaár. Að meðaltali
tryggja breytingarnar námsönnum
5% hækkun á ráðstöfunartekjum
mill skólaára.
Neikvæð ávöxtun
Raunávöxtun Lífeyrissjóðs verk-
fræðinga var neikvæð um 10,58% á
síðasta ári. Þetta er þriðja árið í röð
sem sjóðurinn skilar neikvæðri
ávöxtun. Ávöxtun erlenda eigna var
neikvæð um 42% í fyrra. Með-
alávöxtun sjóðsins sl. fimm ár er
1,06%.
Varað við „erlendri ógn“
Meirihluti þingmanna Írans hvatti
í gær til þess að samskiptunum við
önnur lönd yrði komið í eðlilegt horf
og komið á umbótum til að bægja frá
„erlendri ógn“. „Eftir hernaðinn í
Afganistan og hernám Íraks er
hættan komin að landamærum okk-
ar,“ sögðu þingmennirnir í opnu
bréfi sem birt var í gær.
Hætta á miklum faraldri
Wen Jiabaos, forsætisráðherra
Kína, sagði í gær að hætta væri á al-
varlegum lungnabólgufaraldri í
dreifbýli landsins. Milljónir kín-
verskra farandverkamanna hefðu
virt að vettugi viðvaranir stjórn-
valda við því að snúa aftur til síns
heima frá svæðum þar sem heil-
kenna alvarlegrar og bráðrar
lungnabólgu, HABL, hefur orðið
vart.
Hópur MBA-nemenda sem
mun útskrifast frá Háskól-
anum í́ Reykjavík í vor
kynna verkefni sín
Kaup Straums á Íslenska
hugbúnaðarsjóðnum
marka tímamót í
starfseminni
PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS FIMMTUDAGUR 8. MAÍ 2003 Á netinu mbl.is/vidskipti BLAÐ B

VIÐSKIPTABLAÐ MORGUNBLAÐSINS
S É R B L A Ð Á F I M M T U D Ö G U M U M V I Ð S K I P T I S J Á V A R Ú T V E G & A T H A F N A L Í F
MBA-NÁM STRAUMUR ÞORSKUR
ESB hefur lagt fram
nýja áætlun um vernd-
un þorskstofna í fisk-
veiðilögsögu sinni
KREFJANDI/3 STRAUMHVÖRF/6 ENN/5
HORFUR eru svipaðar og í fyrra í sölu á
humri til Kanada, tollakvóti Evrópusam-
bandsins (ESB) í humri, sem er fríkvóti, er
langt kominn og eftir það leggst 12% tollur á
allan humar sem seldur verður þangað. Haf-
rannsóknaskipið Dröfn fer í humarleiðangur
í lok þessarar viku og
mun kanna stofnana í
kringum landið.
Bjarki Unnarsson,
deildarstjóri land-
frysts skelfisks hjá
SÍF, segir að útlitið
sé svipað og í fyrra í
sölu á humarhölum
til Kanada. Lækkun
dollarans setji þó
visst strik í reikning-
inn.
Hvað varðar Spán-
armarkað segir
Bjarki að horfur séu
ekki eins bjartar. Almennt sé þó svipað útlit í
stærri humri en lakara í þeim smærri.
Að sögn Hrafnkels Eiríkssonar, fiskifræð-
ings hjá Hafró, verður farið í fimmtán daga
humarleiðangur í lok vikunnar á rannsókna-
skipinu Dröfn. Verða öll helstu humarmiðin
könnuð. Hrafnkell segir að horfur séu á að
hlutdeild smærri humars á suðausturmiðum
verði meiri en verið hefur nokkur síðastliðin
ár en hlutdeild stærri humars þá að sama
skapi minni. Aflabrögð í heild ættu þó að
verða þokkaleg.
Vonir um vaxandi afla
Á svæðinu frá Selvogsbanka til Vestmanna-
eyja væri árgangur sem þeir hefðu orðið var-
ir við í hittifyrra og menn gerðu sér vonir um
að yrði nokkur uppistaða í afla sem milli-
humar á þeim svæðum. „Þess vegna er ég
vongóður um að svæðin frá Háfadjúpi, sér-
staklega við Surtsey og á Selvogsbanka,
komi vaxandi út í sumar,“ segir Hrafnkell.
„Þetta gæti teygt arma sína vestar og upp að
landinu, að Krísuvíkurbergi, en við erum
samt ekki vongóðir um Eldeyjarmiðin, þar
hefur nýliðun brugðist í svo langan tíma og
engar horfur á neinum skyndibata frá því í
fyrra þar.“
S J Á V A R Ú T V E G U R
Svipaðar
horfur í
sölu á humri
Gert ráð fyrir þokkalegum afla-
brögðum á vertíðinni í sumar











       VERÐGILDI krónunnar hefur
ekki verið hærra síðan í nóvember
árið 2000 en krónan hækkaði um
0,08% í gær en daginn þar áður
styrktist krónan um 0,25%. Á blað-
síðu tvö í blaðinu í dag má sjá töflu
sem sýnir þróun krónunnar síðast-
liðinn mánuð.
Í markaðsyfirliti Greiningar
ÍSB er fjallað um krónuna. Spáir
Greining ÍSB því að krónan komi
til með að styrkjast frekar á næst-
unni.
„Spáin byggist m.a. á þeim
miklu framkvæmdum sem fram-
undan eru, hvernig líklegt sé að
stjórnvöld taki á þeim, mun inn-
lendra og erlendra langtímavaxta
og væntingum um kvótaúthlutun
fyrir næsta fiskveiðiár svo eitthvað
sé nefnt. Framvindan markast þó
að verulegu leyti af niðurstöðum
kosninga til Alþingis næstu helgi
en óvissan í þeim málum er mikil,“
segir í markaðsyfirlitinu.
Greiningardeildin bendir einnig
á að samhliða styrkingu krónunn-
ar undanfarið hafi dollari verið að
veikjast gagnvart evru. „Gengi
dollara er nú 73,5 krónur og hefur
ekki verið lægri síðan í lok apríl
2000.“
Er krónan of sterk
Greiningardeild Kaupþings skrif-
ar einnig um krónuna í fréttabréfi
sínu undir yfirskriftinni: Er krón-
an of sterk?
„Gengi íslensku krónunnar hef-
ur styrkst án afláts frá lokum árs
2001 og stóð vísitala krónunnar í
lok viðskipta í gær í 118,6 stigum
og hefur ekki verið sterkari síðan í
nóvember 2000. Að margra mati
er krónan orðin of sterk og hafa
margir lýst áhyggjum yfir þróun
hennar að undanförnu og telja
samkeppnisstöðu innlendra fyrir-
tækja orðna verulega slæma,“ seg-
ir greiningardeild Kaupþings.
Þar segir einnig að sú aðferð
sem henti best til að meta styrk
krónunnar og samkeppnishæfni
innlendra fyrirtækja sé að skoða
þróun raungengis krónunnar. Eft-
ir því sem að raungengið sé sterk-
ara, því verri er samkeppnishæfni
innlendra fyrirtækja. Greiningar-
deildin reiknar raungengi krón-
unnar rétt tæplega 96 stig við lok
viðskipta á þriðjudag en raun-
gengi krónunnar fór hæst í 99,3
stig á öðrum ársfjórðungi 2002, að
því er fram kemur í frétt greining-
ardeildarinnar. „Meðalraungengi
krónunnar frá því að fjármagns-
flutningar voru gefnir frjálsir 1994
hefur verið 90,9 stig. Það er því
ljóst að raungengi krónunnar er að
verða jafnsterkt og það var árið
2000 og er það komið vel yfir með-
alraungengi krónunnar undanfar-
in ár. Það er þó erfitt að fullyrða
nokkuð um hvort raungengið sé
orðið of sterkt,“ segir í Morgun-
punktum greiningardeildar Kau-
þings.
Í Morgunpunktunum segir
einnig að mikið ójafnvægi hafi ver-
ið á vöruskiptum landsmanna á
árinu 2000 og viðskiptahalli 10% af
vergri landsframleiðslu. Því sé
ljóst að gengi krónunnar hafi verið
miklu sterkara en gat samræmst
langtíma jafnvægi. „Hins vegar
virðast vöruskipti landsmanna
vera í ágætis jafnvægi nú um
stundir. Reyndar var 6,6 milljarða
afgangur af vöruskiptum lands-
manna fyrstu 3 mánuði ársins og
þarf að leita aftur til ársins 1995 til
að finna svipaðan afgang af vöru-
skiptajöfnuði. Það er því ljóst að
vöruskipti landsmanna gefa ekki
til kynna að gengi krónunnar hafi
verið of sterkt.“
Í lok fréttarinnar segir að hins
vegar hafi komið fram vísbending-
ar um að innflutningur lands-
manna fari vaxandi og að vöru-
skiptajöfnuður fari versnandi
næstu mánuði. „Það er því ljóst að
ekki fæst einhlít svar við þeirri
spurningu hvort að gengi krón-
unnar sé of sterkt . Ef eingöngu er
litið á meðalraungengið er krónan
í sterkara lagi en hins vegar getur
jafnvægis raungengi krónunnar
hækkað eða lækkað eftir undir-
liggjandi efnahagsaðstæðum.“
Sterkasta króna frá
því í nóvember 2000
Því er spáð að krónan komi til með að styrkjast enn frekar. Óvissa vegna kosninga
„Að margra mati er krónan orðinn of sterk og hafa margir lýst áhyggjum yfir
þróun hennar að undanförnu og telja samkeppnisstöðu innlendra fyrirtækja
orðna verulega slæma,“ segir greiningardeild Kaupþings.

Miðopna: Straumhvörf í fjárfestingum
Yf ir l i t
Í dag
Sigmund 8 Viðhorf 42
Erlent 14/16 Minningar 49/55
Höfuðborgin 18 Dans 58
Akureyri 20 Bréf 60/61
Suðurnes 24 Dagbók 62/63
Landið 26 Íþróttir 64/67
Neytendur 28 Fólk 68/73
Listir 30/34 Bíó 70/73
Umræðan 35/48 Ljósvakamiðlar 74
Forystugrein 38 Veður 75
* * *
Skólastjórar einkaskóla um tillögu
til að bregðast við fjárhagsvanda
Ánægðir með
hækkunina
SKÓLASTJÓRAR tveggja einka-
rekinna grunnskóla í Reykjavík
segjast ánægðir með þá tillögu að
framlag borgarinnar til einkaskóla
verði hækkað um þriðjung en starfs-
hópur á vegum fræðsluráðs leggur
tillöguna fram í skýrslu um leiðir til
að bregðast við fjárhagsvanda skól-
anna.
„Við fögnum vilja borgaryfirvalda
til að skoða fjárhagsvanda einka-
skólanna og teljum að skýrslan sé
skref í rétta átt,“ segir María Solveig
Héðinsdóttir, skólastjóri Tjarnar-
skóla, og bætir við að hún vonist til
að tekin verði ákvörðun sem allra
fyrst. Foreldrar hafi verið uggandi
og spurst mikið fyrir um áframhald-
andi skólastarf. Hún tekur undir þau
orð í skýrslunni að skoða þurfi eigna-
myndun skólanna í fortíð og nútíð og
telur að eingöngu sé til bóta að þeim
málum verði komið á hreint. María
hefur hins vegar efasemdir um þá til-
lögu að takmarka hversu há skóla-
gjöld megi innheimta. „Rekstrar-
kostnaður skólanna er mismunandi,
vegna ólíkrar aðstöðu sem þeim er
búin og því gæti valdið erfiðleikum
hafa ekki frjálsar hendur með verð-
lagningu þjónustunnar.“
Hjalti Þorkelsson, skólastjóri
Landakotsskóla, segir mjög gleði-
legt ef rekstrarstyrkur borgarinnar
til skólanna verður hækkaður um
þriðjung og að það yrði til mikilla
bóta fyrir reksturinn. Hann sagðist
ekki hafa séð skýrsluna í gær og því
eiga erfitt með að segja álit sitt á til-
lögunum sem þar kæmu fram.
Skólastjóri og formaður skóla-
nefndar Ísaksskóla vildu ekki tjá sig
um málið í gær, þar sem skólanefnd
hefði ekki fjallað um það.
Í skýrslunni kemur fram að frá
hausti 1997 til haustsins 2002 hafi
styrkir Reykjavíkur borgar hækkað
um 115% eða úr 106 þúsund krónum
í 228 þúsund með nemanda á ári. Þar
segir að erfiðleika skólanna megi
helst rekja til nemendafækkunar á
síðustu árum sem geri skólana að
óhagkvæmum rekstrareiningum. Þá
hafi stundum gengið erfiðlega að
innheimta skólagjöld en einnig hafi
áður fyrr verið unnið talsvert sjálf-
boðastarf innan skólanna en slíkt
verði sjaldgæfara með hverju árinu.
Skulda lífeyrissjóðs-
og tryggingagjöld
Í skýrslunni segir að fjárhags-
staða skólanna sé víða afar bágborin,
þannig glími Ísaksskóli við mikinn
vaxtakostnað og hafi átt erfitt með
að greiða vörsluskatta og önnur
starfsmannatengd gjöld svo sem líf-
eyrisjóðsiðgjöld og tryggingagjald.
Skuldir vegna þessara liða námu
16,6 milljónum síðasta haust auk
vaxta. Fram kemur að tap á rekstri
Landakotsskóla hafi verið 10,7 millj-
ónir árið 2000 en farið í 37 milljónir
árið 2001. Þá er eigið fé Suðurhlíða-
skóla neikvætt og Tjarnarskóli hefur
verið rekinn með tapi sl. tvö ár.
„ÞETTA safn er tímavél; það eru
ekki hundruð svona mynda heldur
þúsundir,“ sagði Guðmundur Ing-
ólfsson ljósmyndari á fyrirlestri
sem hann flutti um Ólaf K. Magn-
ússon, ljósmyndara Morgunblaðsins
á árunum 1947 til 1996, á vegum
Ljósmyndasafns Reykjavíkur fyrir
fullum sal af fólki í gær. Hér bregð-
ur Guðmundur upp mynd Ólafs frá
árásinni á Alþingishúsið 30. mars
1949. Hann sýndi fjölda mynda
Ólafs, einkum frá fyrri hluta ferils
hans, og ræddi um það hve sterkur
blær tíðarandans væri í myndunum.
„Ólafur var fréttahaukur, hafði
áhuga á fólki, næman skilning á
umhverfinu, hann hafði safnaraeðli
og var forvitinn; allt eru þetta ein-
kenni framúrskarandi ljósmynd-
ara.“ Og hann bætti við: „Í þessu
safni er ótrúlegt magn gersema.“
Morgunblaðið/Arnaldur
„Ótrúlegt
magn
gersema“
HALLDÓR J. Kristjánsson,
bankastjóri Landsbanka Íslands
og formaður stjórnar Samtaka
banka og verðbréfafyrirtækja,
sagði á aðalfundi samtakanna í
gær að þau þyrftu að beita sér
fyrir stöðugleika í lagaumhverfi
fjármálafyrirtækja. Breytingar í
lagaumhverfinu þyrftu að vera
innleiddar með góðum fyrirvara
og í góðu samráði við greinina.
Þá sagði Halldór að stöðug-
leika þyrfti í lagaumhverfi fjár-
málafyrirtækja varðandi veðsetn-
ingar og veðandlög. Fjármála-
stofnanirnar yrðu að geta treyst
á langtíma sjónarmið þegar
kæmi að veðandlögum og and-
virði þeirra eigna sem þær lán-
uðu út á, að lagaumgjörðin væri
stöðug varðandi þær ákvarðanir
sem teknar hefðu verið um lán-
veitingar til 12–15 ára með
ákveðnum forsendum.
Bankastjóri Landsbankans
Stöðugleika þarf í
lagaumhverfi banka
SAMKVÆMT upplýsingum frá
ráðningarskrifstofunni Vinnu.is
höfðu í gær borist um 1.500 umsókn-
ir um þau nærri 200 störf sem Imp-
regilo auglýsti um síðustu helgi
vegna framkvæmda við Kárahnjúka-
virkjun. Umsóknarfrestur um þessi
störf rennur út 10. maí.
Agla Sigríður Björnsdóttir, ráðn-
ingarstjóri Vinnu.is, segir að að baki
þessum 1.500 umsóknum séu um
800–900 manns þar sem margir sæki
um fleiri en eitt starf. Athyglisvert
sé að ríflega 300 manns séu búnir að
sækja um störf fyrir ófaglærða en í
auglýsingu í Morgunblaðinu sl.
sunnudag var óskað eftir iðnmennt-
uðu fólki til starfa við virkjunina,
sem og ófaglærðu. Tekið var fram að
meirapróf og vinnuvélaréttindi væru
nauðsynleg í sumum tilvikum.
Agla segir að viðbrögð við auglýs-
ingunni hafi verið gríðarleg fyrstu
tvo dagana og enn haldi umsóknir
áfram að streyma í gegnum vefsíð-
una vinna.is. Hún segir ungt fólk
áberandi í þessum hópi sem sé ekki
síst að leita eftir sumarvinnu en
einnig séu járniðnaðarmenn og
smiðir fjölmennir, sem séu fyrir í
annarri vinnu. Ekki hefur náðst
samband við Roberto Velo, verkefn-
isstjóra Impregilo hér á landi, til að
fá viðbrögð hans við þessum áhuga
Íslendinga á störfum hjá fyrirtæk-
inu.
Morgunblaðið/Helgi Garðarsson
Framkvæmdir Impregilo við Kárahnjúkavirkjun fara senn af stað en síð-
ustu daga hefur norskum vinnubúðum verið landað á Reyðarfirði.
Um 1.500 um-
sóknir borist
um 200 störf