Morgunblaðið - 09.05.2003, Blaðsíða 40

UMRÆÐAN
40 FÖSTUDAGUR 9. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
MARGT er sagt í kosningaþras-
inu. Oft án þess að ígrunda nokkuð
að orð verða ekki aftur tekin.
Fram að kosningum
hlaupa svo fram-
bjóðendur flokk-
anna spretthlaup
eftir skoðanakönn-
unum. Og telja þær
koma með úrslit
kosninganna. Þá
sérstaklega þeir sem telja sig hafa
unnið kannanahlaupið. Hinir sitja
þó oftast mæddir á marklínunni og
telja að það hafi verið þjófstartað,
því það sé ekkert að marka skoð-
anakannanir.
Mitt í öllu þessu fara frambjóð-
endur út og suður til að koma
fram sem skemmtikraftar. Tilbúnir
að syngja falskt. Drekka glundur
atkvæðanna vegna.
En á kosningabaráttan að snú-
ast um þetta? Varla. En um hvað á
hún þá að snúast? Um málefnin.
En tökum nú fyrir heillyndi kjós-
enda í skoðanakönnunum.
Fréttablaðið kannaði fyrir stuttu
álit landans á kvótakerfinu. 80%
þeirra sem spurðir voru sögðust
vera á móti því. Þetta á að segja
okkur að 20% þjóðarinnar kjósi
stjórnarflokkana því þeir vilja við-
halda kvótakerfinu. En þegar fylgi
þeirra er skoðað ætla um 50%
kjósenda að kjósa þá. Þetta þýðir
að 30% kjósenda sem eru á móti
kvótakerfinu ætla samt að kjósa
það yfir sig, heldur en að gefa
flokkunum atkvæði sitt, sem vilja
breyta kerfinu.
En hvers vegna gerir fólk þá
þetta? Af gömlum vana? Eða þorir
ekki að breyta til heldur fórnar
sannfæringunni?
Mig langar að beina orðum mín-
um til ykkar sem ætlið að fórna
sannfæringunni fyrir flokkinn. Ef
þið eruð á móti kvótakerfinu þá
kjósið ekki þá flokka sem vilja við-
halda því. Og við ykkur sem ætlið
ekki að kjósa segi ég: Kjósið ykkar
vegna.
Um kvótakerfið má margt segja.
En óréttlæti þess er fyrst og
fremst afleiðing framsalsins. Þegar
menn gátu farið að selja og leigja
það sem er eign þjóðarinnar, mín
og þín eign lesandi góður, og orðið
allt að milljarðamæringar. Og farið
með þá peninga út úr greininni.
Og í kjölfarið hefur kvótinn farið á
fáar hendur. Þessi samþjöppun
hefur gert það að verkum að mörg
sjávarpláss lepja dauðann úr skel
eftir að sægreifarnir hafa siglt úr
höfn með skip og kvóta á önnur
mið. Og engir nýliðar fá að koma í
stað þeirra.
Ég er ekki flokksbundinn. En ég
mun fram að kosningum kynna
mér stefnu þeirra flokka sem
vinna að afnámi kvótans og kjósa
þá sem best lofa í þeim efnum. En
ef þeir standa ekki við það, þá kýs
ég einhvern annan næst. Þannig er
hægt að ná fram réttlætinu og láta
þá sem lofa standa við sitt, hvort
sem þeir verða í stjórn eða stjórn-
arandstöðu, að öðrum kosti verða
þeir að vera utan þingsala.
Eitt sinn sagði þingmaður, sem
þá hafði staðið í kosningabaráttu,
að hann hefði mannað sig upp í að
fara til manns, sem var þekktur
fyrir að vera harður í horn að taka
og ekki við eina fjölina felldur í
pólitík. Markmið heimsóknar þing-
mannsins var að reyna að kristna
þennan karl svo að hann kysi sig.
Þetta var á þeim árum sem
kanasjónvarpið réð hér ríkjum og
þeir sýndu fjölbragðaglímu, eða
wrestling, sem þá var æði vinsæl.
Karlinn bauð þingmanninum inn
og til sætis, en mátti ekkert vera
að því að tala við hann, því hann
var að horfa á glímuna. Og svo
spenntur að hann réð ekki við sig í
hita leiksins og átti það til að
stökkva upp úr stólnum og slá
saman höndum og hrópa þegar
mikið gekk á: „Þetta er tómt blöff!
Tómt blöff!“ Þetta varð til þess að
þingmanninum gafst ekki færi á
karlinum og leið svo kvöldið, því
þegar glíman var búin var orðið
það áliðið að hann varð að kveðja
karlinn án þess að koma pólitíkinni
að.
Þessi kvöldstund hjá karli sat
lengi í þingmanninum og fékk
hann til þess að hugsa að kannski
væri pólitíkin bara svona. Menn
hefðu áhuga á henni eins og fjöl-
bragðaglímu og glímdu líkt vitandi
það að sýndarbrögð væru í tafli.
En þeir glímdu í þeirri von, að lýð-
urinn sæi ekki að glíma væri tómt
blöff. Eins og karlinn sá.
En á pólitíkin að vera tómt
blöff? Og á það sem sagt er í skoð-
anakönnunum líka að vera tómt
blöff? Ef svo er verður framtíðin
líka tómt blöff. Og þá verður erfitt
að lifa í Guðs friði.
Um kosningar,
frambjóðendur,
kjósendur og
kvótann
Eftir Hafstein Engilbertsson
Höfundur er fyrrverandi skipstjóri.
MIÐAÐ við þann úlfaþyt sem Samfylkingin hefur gert um aukna skatt-
byrði fólksins í landinu felst mikil þversögn í tillögum hennar í skatta-
málum. Nái þær fram að ganga mun skattbyrði þorra fólks
ekki verða minni heldur meiri.
Vanhugsaðar breytingar
Það er að mörgu leyti illskiljanlegt hvað talsmönnum
Samfylkingarinnar er í nöp við tillögur Sjálfstæðisflokksins
í skattamálum. Hafi skattbyrðin aukist jafnmikið og haldið
er fram er þá ekki eina haldbæra lausnin að lækka
skattprósentuna eins og Sjálfstæðisflokkurinn hefur lagt til? Nei, ekki vill
þetta ágæta fólk nú taka undir það. Því finnst mun nærtækara að auka
skattbyrði almenns launafólks með því að taka upp þrepaskipt skattkerfi.
Gulrótin sem Samfylking beitir fyrir þessum vanhugsuðu skattkerfisbreyt-
ingum er hækkun persónuafsláttarins. Rétt er hins vegar að fólk átti sig á
því að þrepaskiptingin étur mjög fljótt upp þann ávinning sem hækkun
persónuafsláttarins hefur í för með sér.
Félagslegt óréttlæti?
Með tillögum sínum í skattamálum er Samfylkingin því að lofa svipaðri
eða aukinni skattbyrði fyrir þorra landsmanna. Áhrifin verða einungis
sýnileg á sitthvorum enda tekjustigans. Þeir allra lægst launuðu munu
þannig njóta góðs af hækkun persónuafsláttarins og hlutfallslega fámenn-
ur hátekjuhópur mun fá verulega þyngri skattbyrði. Fórnarkostnaður
þessa félagslega réttlætis í framkvæmd er síðan sá að allir sitja eftir með
sárt ennið. Jaðarskattar hækka gífurlega, sem þýðir að fyrir hverja viðbót-
arkrónu í launaumslagið verður hlutfallslega æ minna eftir. Margir munu
þannig komast fljótlega að því, að launahækkun borgar sig í fæstum til-
vikum.
Kemur niður á ungu fólki
Það er því ekki erfitt að gera sér í hugarlund hvaða áhrif þrepaskipt-
ingin mun hafa fyrir vinnumarkaðinn. Eitt helsta einkenni hans hér á landi
er vinnuaflsskortur sem gýs hér alltaf upp annað slagið, aðallega á þenslu-
tímum. Þeir verða hins vegar varla margir sem vilja bæta mikilli vinnu við
sig, miðað við þann litla ávinning sem verður eftir í launaumslaginu eftir
skatta. Þá er einnig forvitnilegt að skoða hvernig ungu fólki reiðir af í
þessari skattaparadís launafólksins sem Samfylkingin er að boða. Ætli ein-
hver að auðvelda sér húsnæðiskaup eða önnur fjárfrek útgjöld með auk-
inni vinnu þarf sá hinn sami að vinna ansi mikið til að það gangi eftir. Síð-
ast en ekki síst er það furðulegt að boða minnkaða skattbyrði, sem er í
þvílíku skötulíki, að úr verða verstu fátæktargildrur.
Raunveruleg lífskjarabót
Í skattamálum leggur Sjálfstæðisflokkurinn m.a. til að tekjuskatturinn
lækki um fjögur prósentustig og að eignaskatturinn verði afnuminn. Þess-
ar breytingar munu fela í sér verulega bætt lífskjör fyrir alla. Í stað-
greiðslukerfinu er það aðallega eignaskatturinn sem eftir stendur á álagn-
ingarseðli langflestra og með hækkuðu fasteignamati fór hann að taka
verulega í hjá mörgu venjulegu launafólki og lífeyrisþegum. Það aukna
svigrúm sem þessar skattalækkanir fela í sér fyrir þorra þjóðarinnar lýtur
þannig að því að gera þjóðfélagið okkar fjölskylduvænna, þar sem for-
eldrar geta nýtt það til að draga úr vinnu. Það gerir þjóðfélagið okkar
jafnframt vænna fyrir eldri borgara, sem hrekjast síður úr húsnæði sínu,
auk þess að auðvelda ungu fólki að koma undir sig fótunum.
Þversögn Samfylkingarinnar
í skattamálum
Eftir Helgu Guðrúnu Jónasdóttur
Höfundur er formaður Landssambands
sjálfstæðiskvenna.
LAUGARDAGINN 26. apríl sl. var fallegt veður í Reykjavík. Ég var á
leið til vinkonu minnar og leið mín lá eftir Miklubrautinni. Með mér í för
var níu ára dóttir mín. ,,Mamma sjáðu bílinn!“ sagði dóttirin. Mér varð litið
til hliðar og fékk breitt bros frá stoltum bílstjóra á glæsi-
legum bíl. Þennan mann þekkti ég vel, hann er úr minni
heimabyggð og við vorum saman í skóla. Hann lenti ungur í
óreglu, sökk mjög djúpt og varð tíður gestur á meðferð-
arstofnunum. Þannig liðu árin og hann sökk sífellt dýpra.
Þar sem ég hitti hann nokkuð reglulega sá ég að hann var í
mjög vondum málum og leið hans virtist aðeins liggja niður
á við. Það var svo fyrir nokkrum árum að ég rakst á hann í
hverfinu sem ég bý í. Hann var komin í vinnu hjá borginni,
vann sem verkamaður hjá Gatnamáladeild Reykjavíkurborgar. Það var
kominn nýr tónn ,,Ég er hættur í ruglinu, ég ætla að taka mig á og fara að
lifa lífinu.“ Næst þegar ég hitti hann var hann orðinn verkstjóri og leit
björtum augum til framtíðarinnar. Í dag er hann sjálfstæður atvinnurek-
andi, hefur verið með eigið fyrirtæki í fimm ár og gengur vel, já og keyrir
um á glæsikerru. Ég heyrði í honum á dögunum, vildi samgleðjast honum
með merkan áfanga, hann er stoltur og sáttur í dag. Hann fékk tækifæri,
nýtti það vel og náði árangri. Sem betur fer er saga þessa manns ekki eins-
dæmi.
Í Sjálfstæðisstefnunni stendur: ,,Talsmenn flokksins hafa haldið því
fram, að sá vinningur, sem athafnasamur einstaklingur geti haft af útsjón-
arsemi, atorku og framtaki, sé óviðjafnanlegur hvati fyrir allt atvinnulífið.
Þessi orka er óþrjótandi. Hana megi og eigi að beisla, en aldrei festa í
fjötra.“ Það er afar mikilvægt að mínu mati að hvetja unga og eldri til nýta
sér þau tækifæri sem hver og einn fær, þótt þau sýnist í fljótu bragði ekki
vera svo ábótasöm. Margir hafa byrjað með tvær hendur tómar, með vilj-
ann að vopni og náð langt. Að ala á öfund í garð annarra er vondur löstur
og það er enginn sem græðir á því. Það er alls ekki gott að bera sig sífellt
saman við aðra og telja sér trú um að aðrir hafi það miklu betra en maður
sjálfur, það er afar letjandi. Það er styrkur hvers manns að hafa trú á sjálf-
um sér og setja sér markmið í lífinu. Markmiðin þurfa ekki að vera þau
sömu hjá öllum, við erum jú ekki öll eins. Unga fólkið okkar þarf á hvetj-
andi skilaboðum að halda sem eflir sjálfstraust þeirra og trú á bjarta fram-
tíð. Það hefur alltaf verið stefna Sjálfstæðisflokksins að efla atvinnuvegi
landsins þannig að einstaklingurinn geti notið sín sem best. Þá stefnu ber
okkur að efla í landinu okkar.
,,Sjáðu bílinn“
Eftir Vilborgu Önnu Árnadóttur
Höfundur er sjúkraliði og íslenskufræð-
ingur og skipar 11. sæti Sjálfstæð-
isflokksins í Reykjavík suður.
MIKIL umræða hefur farið fram um sjávarútvegs-
mál í aðdraganda kosninganna 10. maí nk. Ég er ekki
í vafa um að mikill áhugi landsmanna
á málefninu undirstrikar hina miklu
meðvitund þjóðarinnar um mikilvægi
atvinnugreinarinnar fyrir Ísland.
Ég hefði kosið að umræðan hefði
snúist meira um hvernig betur mætti
ná markmiðum laga um stjórn fisk-
veiða heldur en fyrningu veiðiheim-
ilda, brottkast, kvótabrask og sókn-
arkerfi, þó er ég samt sannfærður um að hún hefur
verið gagnleg. Í 1. gr. laga um stjórn fiskveiða segir:
„Markmið laga þessara er að stuðla að verndun og
hagkvæmri nýtingu þeirra (nytjastofnanna) og
tryggja með því trausta atvinnu og byggð í landinu.“
Smábátaútgerðin kjölfesta
hinna dreifðu byggða
Ég hef verið svo lánsamur að starfa fyrir þann út-
gerðarflokk sem er best til þess fallinn að uppfylla
ofangreint markmið. Smábátar nota kyrrstæð veið-
arfæri, færa fiskinn til vinnslu í land nokkrum
klukkustundum eftir að hann hefur verið veiddur,
smábátaútgerðin er kjölfesta hinna dreifðu byggða og
veiðiaðferðirnar þannig að þær geta lítt ógnað nytja-
stofnum okkar. Þrátt fyrir þessar staðreyndir hefur
smábátaútgerðin átt undir högg að sækja, en með
dyggum stuðningi almennings og baráttu meirihluta
alþingismanna gegn stöðugum aðfinnslum stórútgerð-
arinnar er útgerð smábáta verulega öflug. Innan
hennar raða eru afar reyndir sjómenn sem auk þess
að tilheyra þeirri starfsstétt eru útgerðarmenn og
framkvæmdastjórar í sínum fyrirtækjum. Enginn þarf
því að velkjast í vafa um að þarna eru á ferðinni
garpar sem þjóðin getur treyst fyrir góðri umgengni
um auðlindina, þar sem þeir eiga allt sitt undir því að
hún gefi þeim ríkulegan ávöxt.
Almenningur hlynntur
smábátaútgerðinni
Stefna stjórnmálaflokkanna í garð smábátaútgerð-
arinnar er um margt jákvæð, þar sem þeir leggja allir
til að veiðar smábáta skuli efldar. Þótt áherslur séu
misjafnar hvað þetta áhrærir eru flestir frambjóð-
endur ekki í vafa um að öflug útgerð smábáta er
nauðsynleg hjá þjóð sem lifir á sjávarútvegi. Hlut-
fallið er líklega í góðu samræmi við niðurstöðu skoð-
anakönnunar sem Landssamband smábátaeigenda lét
gera í byrjun árs 2001, þar sem rúm 80% svarenda
voru velviljuð útgerð smábáta.
Línuívilnun og tryggt
handfærakerfi sóknardagabáta
Sl. tvö ár hefur Landssamband smábátaeigenda
einkum barist fyrir tveimur málefnum. Að tekin verði
upp línuívilnun hjá öllum dagróðrarbátum og sókn-
ardagar handfærabáta verði aldrei færri en 23. Ætla
má af umræðunni og stefnu flokkanna að línuívilnun
verði sett á strax í haust, þ.a. 80% af þorskinum teljist
til kvóta og 50% af öðrum tegundum. Hins vegar er
óvissa um framtíð þeirra 300 handfærabáta sem hafa
í dag heimild til að róa í 21 dag á fiskveiðiárinu.
Óvissan lýsir sér í að lög um stjórn fiskveiða kveða á
um að sóknardögum skuli fækka um 10% á hverju ári.
Ákvæðið er óviðunandi og verður að afmá úr lögum
svo og að festa í lög að sóknardagar verði aldrei
færri en 23, sem reynslan sýnir að er viðunandi miðað
við þá þorskgengd á grunnslóð sem nú er.
Andstæðingar þess að krafa trillukarla nái í höfn
benda á að þessum bátum sé ekki ætlað meira en
1.800 tonn af þorski en hafi veitt á sl. ári 12.300 tonn.
Aflanum hafi þeir náð þrátt fyrir að þeim hafi ein-
ungis verið heimilt að róa í 23 daga. Dögum eigi því
að fækka þannig að afli þessara 300 handfærabáta
verði ekki meiri en 1.800 tonn. Grímulaust er því ver-
ið að tala um að hver bátur hafi heimild til að róa í
rúma þrjá daga á ári ef afli á grunnslóðinni og sókn-
argeta bátanna helst óbreytt. Krafan er í góðu sam-
ræmi við kjörorð stórútgerðarinnar undanfarin ár;
setjum óbilgirnina í öndvegi.
Eftirsóknarvert að mega veiða í 21 dag
Undanfarin ár hefur þorskgengd á grunnslóð verið
með allra mesta móti. Útgerð handfærabáta í sókn-
ardagakerfi hefur því gengið þokkalega. Þeir aðilar
sem ákveðið hafa að hasla sér völl í handfærakerfinu
eru sér vel meðvitandi um að fjölmargir áhættuþættir
eru í þessari starfsgrein. Fleiri en í mörgum öðrum
greinum. Aldrei er á vísan að róa á vel við. Minnkandi
þorskgengd á grunnslóð er ekki hægt að svara með
því að veiða ýsu þar sem hún veiðist vart á það eina
veiðarfæri sem heimilt er að nota, handfærið. Fisk-
verð er breytilegt og hefur það margsinnis hent að
það hafi fallið síðari hluta sumars þegar veiðar
bátanna standa sem hæst. Handfæraveiðar eru háðari
veðri en aðrar veiðar, vart hægt að stunda þær þegar
hvítt sést í öldu. Af þessari upptalningu að dæma er
ótrúlegt að það sé svo eftirsóknarvert að vera í þessu
veiðikerfi að kostað sé milljónum til að öðlast þann
rétt. Aðilum sem það gera og ná að halda velli, en
langt er frá því að öllum takist það, á skilyrðislaust
að tryggja aukið öryggi í afkomu útgerðarinnar með
því að festa í lög að sóknardagar verði ekki færri en
23.
Hér með er skorað á verðandi alþingismenn að
beita sér fyrir þessari lagabreytingu samfara línuí-
vilnun til dagróðrarbáta þannig að hægt sé að líta
með stolti til fiskveiðistjórnunarinnar þar sem sá þátt-
ur sem færir okkur nær markmiðum laganna skuli
efldur.
Öflug smábátaútgerð – markmið
fiskveiðistjórnunarlaganna
Eftir Örn Pálsson
Höfundur er framkvæmdastjóri
Landssambands smábátaeigenda.