Morgunblaðið - 09.05.2003, Blaðsíða 2
DAGLEGT LÍF
2 C FÖSTUDAGUR 9. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
B
LESSAÐ barnalán er
orðfæri sem stundum
er notað um fólk sem
hefur komið stórum
hópi mannvænlegra
barna á legg og það á vissulega við
um Mörtu Gunnlaugu Guðmunds-
dóttur. Hún á nú um 130 afkom-
endur í beinan blóðlegg og geri
aðrir betur.
„Ég hef aldrei litið á mig sem
neina afreksmanneskju og sé enga
ástæðu til að fara með þetta í blöð-
in,“ sagði Marta Gunnlaug og bætti
við að hún hefði allt sitt líf verið
„heimavinnandi húsmóðir og aldrei
unnið neitt úti og hefði því ekki frá
neinu merkilegu að segja,“ eins og
hún orðaði það sjálf. Eftir að
blaðamaður hafði fullvissað hana
um að það væri ekki svo lítið afrek
að koma sér upp öllum þessum af-
komendum viðurkenndi Marta
Gunnlaug að vissulega væri hún
dálítið stolt þegar hún liti yfir hóp-
inn. Marta Gunnlaug og eiginmað-
ur hennar, Haraldur Guðjónsson,
sem lést árið 1999, áttu saman tólf
börn og eru tíu þeirra á lífi. Barna-
börnin eru 39 og þaðan af fleiri
barnabarnabörn, en Marta Gunn-
laug kvaðst ekki alveg vera með þá
tölu á hreinu. „Ég veit nú deili á
þeim öllum þótt ég viti ekki ná-
kvæmlega hvað þau eru mörg,“
sagði hún en samkvæmt heimildum
blaðamanns eru barnabarnabörnin
rúmlega 80 og að auki fimm barna-
barnabarnabörn.
Dönsuðu saman
á samkomu
„Ég er fædd á Bæ á Selsströnd í
Strandasýslu, en var bara lítil
stelpa þegar ég flutti inn á Hólma-
vík og þar var ég til fullorðinsára,“
segir Marta Gunnlaug þegar hún
rifjar upp lífshlaupið. „Við vorum
níu systkinin þannig að það er hefð
fyrir barnmörgum fjölskyldum í
ættinni. Reyndar var þetta svona
víða á þessum tímum. Ég var svo á
Hólmavík fram yfir giftingu og þar
kyntist ég manninum mínum, hon-
um Haraldi.“
Voru þið kannski leikfélagar í
bernsku?
„Ég man nú ekkert eftir honum
sem krakka. Það var ekki fyrr en
við vorum orðnir unglingar að við
fórum að dansa saman á einhverri
samkomunni og svo bara giftum
við okkur. Við bjuggum á Hólma-
vík þegar fyrstu börnin fæddust og
áttum fjögur þarna í einni rellu.
Við vorum komin með fjögur börn
áður en við vissum af. Svona er
þetta bara, en í guðana bænum
farðu nú ekki að skrifa upp svona
vitleysu.“
Mér finnst þetta ekki vera nein
vitleysa. Þvert á móti finnst mér
þetta vera eins og skemmtilegt æv-
intýri, að hafa eignast svona marga
afkomendur ...?
„Já, veistu það að við höfum
aldrei verið fátæk eða neitt svoleið-
is. Alltaf séð vel fyrir okkur. Bara
eins og aðrir. Oft átti fólkið lítið til
og það voru allir Jónar jafnir. Svo
eignuðumst við fjögur í viðbót
þarna á Hólmavík og ég átti bara
þrjú börn eftir að við fluttum suð-
ur, en það var skömmu eftir stríð.
Haraldur var mikið á sjó þarna
fyrir vestan og átti trillu þegar við
komum saman. En þegar við flutt-
um suður var hann búinn að kaupa
ýtu og ætlaði út á land til þess að
vinna á ýtunni. Þá var hann skip-
aður af sýslumanni Strandamanna
sem tundurduflasérfræðingur.
Hann eyðilagði tundurdufl, hann
Haraldur Guðjónsson, þau sem
voru í sjónum í kringum landið og
ráku stundum upp á land.“
Strákarnir báru út blöð
„Við fluttum svo til Reykjavíkur,
ekki endilega af því að þar væru
meiri atvinnumöguleikar því Har-
aldur fór á ýtunni undir eins vestur
á Snæfellsnes að vinna. Hann
þurfti ekkert að sækja vinnu hing-
að suður heldur þvældist um allt
land á ýtunni,“ segir Marta Gunn-
laug þegar hún rifjar upp fyrstu
árin fyrir sunnan.
„Við byggðum fyrst í Sörlaskjóli
18 og vorum þar í þrjú ár áður en
við fluttum upp í Mosfellssveit.
Haraldur vildi ekki vera með alla
þessa stráka á götunni í Reykjavík.
Honum fannst það ekki hægt. Þeir
báru nú allir greyin út blöð og það
var nóg að gera á bænum eins og
gerist og gengur. Þriðja vorið sem
við erum í Sörlaskjólinu gerir
mjólkurverkfall og Haraldur fer að
leita að mjólk og það verður til
þess að hann kaupir Markholtið
hér í Mosfellssveitinni, hann Har-
aldur Guðjónsson. Og þar vorum
við í mörg, mörg ár. Lengst af all-
an okkar hjúskap og það var allt
farið að heiman þegar við fluttum
þaðan,“ sagði Marta Gunnlaug,
sem nú býr í þjónustuíbúð fyrir
aldraða við Hlaðhamra í Mos-
fellsbæ.
„Við áttum Sörlaskjólið í nokkur
ár og leigðum það út, héldum
kannski að við flyttum niður úr aft-
ur, en það kom svo aldrei til
greina. Eftir að börnin voru flutt
að heiman lentum við fyrst í flutn-
ingunum. Svoleiðis var að við vor-
um búin að byggja sumarbústað
við Kaldbaksvík á Ströndum. Þeir
fundu það út nokkrir karlar að
þarna myndi verða hægt að gera
eitthvað út og jafnvel stunda sil-
ungsrækt og keyptu því Kaldbaks-
víkina. Við Haraldur vorum með í
þessu og þá fórum við að fara á
grásleppu norður á Strandir. Garð-
ar sonur okkar kom með okkur á
meðan hann var ógiftur. Svo hætti
hann þegar hann gifti sig.
Við höfðum verið með nokkrar
beljur og kindur í Markholti og
rákum þar líka hænsnabú. Við urð-
um að hætta með hænsnabúið því
það var búið að byggja svo mikið
þarna í kring, nánast alveg heim að
húsinu. Allir vildu fá lóðir í Mos-
fellsbæ. Þá fluttum við til Hafn-
arfjarðar og vorum þar í þrjú ár
þangað til yngstu börnin okkar
voru búin að gifta sig. Þá vorum
við bara orðin tvö og keyptum hús í
Garðabæ. Yngsti sonurinn, Jón
Sveinbjörn, gekk reyndar út á und-
an þeim Helgu og Garðari, sem
bjuggu hjá okkur í Hafnarfirði
þangað til þau giftu sig, en þau
héldu brúðkaupið sama daginn.“
segir Marta Gunnlaug og horfir
rannsakandi á blaðamanninn við
skriftir og segir svo brosandi:
„Þetta verður nú meira kraðakið
hjá þér ...“
Nei, nei, mér finnst þetta alveg
bráðskemmtileg frásögn hjá þér ...
Marta Gunnlaug hlær og heldur
áfram: „Já, þeir hafa verið tryggir
við konurnar sínar, synirnir, það
hefur enginn þeirra skilið. Við
Haraldur höfðum alltaf gert ráð
fyrir því að flytja aftur upp í Mos-
fellsbæ og vorum að bíða eftir
þjónustuíbúðinni hérna. Þá hittir
Haraldur einhverja konu á förnum
vegi, hún var að skilja og átti fal-
legt hús með trjágarði í Hvera-
gerði og það endar með því að
Haraldur Guðjónsson kaupir húsið,
þakka þér fyrir. Svo fluttum við í
Hveragerði. Haraldur hefur alltaf
verið svo mikil kaupmaður í sér og
sniðugur einhvern veginn í við-
skiptum og hann bara fór upp á
hreppsskrifstofu og spurði þá
hvort þeir vildu ekki kaupa Mark-
holtið og þeir héldu það nú. Og í
Hveragerði vorum við svo þangað
til við fluttum hingað í þjónustu-
íbúðina. – Þetta verður nú meira
kraðakið hjá þér! Þú verður að
koma þessu einhvern veginn vel
fyrir á prenti.“
Já, ég lofa því. Þú færð að heyra
viðtalið áður en það birtist og svo
getum við fengið einhvern af
krökkunum til að lesa það yfir ...
„Já, höfum það svoleiðis. En það
var nú oft mikið að gera þegar við
vorum með allt stóðið heima, skal
ég segja þér.“
Ég skal trúa því ...
„Já, sérstaklega þegar við vorum
í Reykjavík. Strákarnir út um allt,
á kafi í blaðaútburði, og maður
varð að passa vel upp á þá. Annars
var þetta ekkert í samanburði við
það sem er í dag. Það þyrfti að
passa upp á alla unglinga nú til
dags og líta aldrei af þeim. Það eru
eiturtöflur út um allt og krakka-
greyin í stórri hættu. Það er alveg
voðalegt að hugsa til þess. En
þetta var ekki svona þegar krakk-
arnir mínir voru að alast upp og
þeir voru voða þægir upp til hópa.
Ég þarf ekki að kvarta nokkurn
hlut yfir þeim.“
Nóg að gera á heimilinu
Marta Gunnlaug segir að oft hafi
verið mikið líf og fjör á heimilinu,
þegar allur hópurinn var saman á
meðan þau voru í Sörlaskjólinu.
„Þetta var stórt hús og við leigðum
út eina hæðina. Strákarnir sváfu
saman tveir og þrír í hverju her-
bergi og samkomulagið var alltaf
gott á milli þeirra. Haraldur var
líka alveg bráðduglegur maður og
útsjónarsamur að vinna fyrir þessu
öllu. Við höfum alltaf komist vel af
með allan þennan stóra hóp.“
Þú hefur nú líka haft nóg að gera
heima. Það hefur aldrei komið til
tals að þú færir að vinna úti?
„Já, það var sko nóg að gera á
heimilinu og á þessum árum var
ekki eins algengt að konur ynnu úti
eins og nú tíðkast. Það kom því
aldrei til tals. Og þegar ég lít yfir
BLESSAÐ
BARNALÁN
Allir
Jónar
jafnir
Afkomendur Mörtu Gunnlaugar Guðmundsdóttur
eru nú um 130 talsins og stöðugt bætast nýir í hóp-
inn. Í samtali við Svein Guðjónsson kvaðst hún ekki
sjá ástæðu til að fara með þetta í blöðin þótt vissu-
lega væri hún stolt þegar hún horfir yfir hópinn.
Í heimsókn hjá langömmu, – eða er það kannski langalangamma?
Ættfaðirinn Haraldur Guðjónsson á
„grásleppuárunum“ norður í Kald-
baksvík.
Marta Gunnlaug í hópi barna og tengdabarna.