Morgunblaðið - 12.05.2003, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 MÁNUDAGUR 12. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Stjórnarturninn stendur enn þrátt fyrir skítkast og 7% færri sólskinsstundir.
Hugræn atferlismeðferð
Árangursrík
aðferð gegn
þunglyndi
FYRIR skemmstuvar stödd hér álandi Ivy Black-
burn, doktor í klíniskri
sálarfræði frá Háskólan-
um í Edinborg í Skot-
landi. Megintilgangur
heimsóknar hennar hing-
að til lands var að halda
námskeið fyrir fagfólk og
almenning í svokallaðri
hugrænni atferlismeð-
ferð, meðal annars gegn
þunglyndi, sem er sem
kunnugt er vaxandi heil-
brigðisvandamál í ís-
lensku þjóðfélagi eins og
víða annars staðar. Hún
var hér í boði Félags um
hugræna atferlismeðferð,
en hér mun vera um van-
nýtt meðferðarúrræði að
ræða sem nýtur vaxandi
hylli og athygli, bæði hér á landi
og víðar úti í heimi. Morgun-
blaðið lagði nokkrar spurningar
fyrir Ivy og útskýrir hún meðal
annars hvað huglæg atferlis-
meðferð er.
– Á hvers vegum komst þú
hingað og í hvaða tilgangi?
„Ég kom til Íslands í boði Fé-
lags um hugræna atferlismerð
til að halda námskeið í hug-
rænni atferlismeðferð við þung-
lyndi. Þunglyndi er vaxandi
vandamál og fyrir heilbrigðis-
kerfið fylgir því aukinn kostn-
aður. Því þarf að skoða nánar
hvað sé til ráða. Ýmsar leiðir
hafa verið reyndar svo sem
lyfjameðferð og sálfræðimeðferð
og var það tilgangur minn að
fræða fagfólk og almenning bet-
ur um árangur hugrænnar at-
ferlismeðferðar í baráttunni við
þunglyndi.“
– Varstu með sömu námskeið-
in fyrir sérfræðinga og almenn-
ing?
„Fyrir sérfræðinga hélt ég
námskeið um hugræna atferl-
ismeðferð við þunglyndi þar
sem sérstök áhersla var lögð á
ráðgjöf varðandi sjálfsvígs-
hættu. Þetta námskeið var auk
þess hluti af tveggja ára sér-
námi sem félagið stendur nú
fyrir í annað sinn. Einnig var ég
með námskeið fyrir sálfræðinga
sem hafa lokið sérnáminu og
eru í handleiðslunámi í hug-
rænni atferlismeðferð. Á nám-
skeiðinu fyrir fagfólk fór ég í þá
meðferðartækni sem beitt er í
hugrænni atferlismeðferð við
þunglyndi. Svo hélt ég einnig
opinn fyrirlestur annan daginn
um árangur hugrænnar atferl-
ismeðferðar við þunglyndi í ljósi
þess að þunglyndi er að verða
einn helsti heilbrigðisvandinn
sem við glímum við. Þar reyndi
ég að svara því hvort hugræn
meðferð gæti hjálp-
að í baráttunni við
þunglyndið.“
– Hvað er hugræn
atferlismeðferð?
„Hugræn atferlis-
meðferð er sálfræðimeðferð fyr-
ir tilfinningaraskanir sem nær
yfir stuttan tíma . Hún er byggð
á hugrænni kenningu, sem held-
ur því fram að tilfinningar og
hegðun sem trufla okkur tengist
hugsunum okkar, það er hvern-
ig við skynjum og túlkum þær
aðstæður sem við erum í. Hvað
tilfinningaraskanir varðar þá er
algengt að skynjun okkar og
túlkanir séu óraunhæfar og þá í
neikvæða átt. Hugræn atferlis-
meðferð vinnur að því að breyta
hugsunum í þeim tilgangi að
bæta líðan okkar og hvernig við
hegðum okkur.“
– Virkar hún betur en sitt-
hvað annað sem reynt er gegn
þunglyndi?
„Já, í samanburði við þung-
lyndislyf hefur hugræn atferl-
ismeðferð í mörgum rannsókn-
um sýnt jafngóðan eða betri
árangur en lyfin og í saman-
burði við aðrar sálfræðilegar
meðferðir hefur hugræn atferl-
ismeðferð reynst árangursrík-
ari.“
– Telur þú að hér sé um van-
nýtta aðferð að ræða?
„Já, vísindalegar rannsóknir
hafa sýnt að hún skilar góðum
árangri en almennt skortir fleiri
þjálfaða sérfræðinga sem nota
hugræna atferlismeðferð.“
– Hvernig fannst þér nám-
skeiðin þín hér á landi heppn-
ast?
„Þau heppnuðust mjög vel.
Þau voru vel sótt og fólk var vel
að sér og áhugasamt.“
– Hverjir voru það sem sátu
námskeiðin?
„Á námskeiðunum voru ann-
ars vegar fagfólk sem hafði
grunnþekkingu í hugrænni at-
ferlismeðferð og hins vegar sál-
fræðingar sem lokið hafa sér-
námi í hugrænni atferlis-
meðferð, en eru að sérhæfa sig í
handleiðslu innan
þess meðferðar-
forms. Á opna fyr-
irlestrinum var
bæði fagfólk og al-
menningur.“
– Varðstu sjálf einhvers vísari
við dvöl þína hér á landi, sem
getur komið þér að notum síð-
ar?
„Já, ég hitti hér fyrir hóp
mjög áhugasamra þjálfaðra sér-
fræðinga sem nota hugræna at-
ferlismeðferð og var það mjög
ánægjulegt. Vonandi heldur
þetta meðferðarform áfram að
breiðast út á Íslandi þannig að
fleiri sem þurfa á því að halda
fái aðgang að hugrænni atferl-
ismeðferð.“
Ivy Blackburn
 Ivy Blackburn er fædd á eynni
Mauritius árið 1939. Fór til Ed-
inborgar til háskólanáms og fór í
meistaranám í sálarfræði við Ed-
inborgarháskóla árið 1959 og
lauk diplóma í klíniskri sálar-
fræði árið 1963 og lauk doktors-
gráðu 1972, allt við Háskólann í
Edinborg í Skotlandi. Ivy Black-
burn býr núna og sinnir sál-
fræðistörfum sínum í borginni
Newcastle í Englandi.
Sálfræðimeð-
ferð fyrir tilfinn-
ingaraskanir