Morgunblaðið - 18.05.2003, Blaðsíða 29

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 18. MAÍ 2003 29
Hann leikur með Önnu Guðnýju
Guðmundsdóttur og spilar líka sóló;
Sigrún Eðvaldsdóttir, annar kons-
ertmeistari Sinfóníuhljómsveitar-
innar, og Sigurbjörn Bernharðsson
sem hefur verið að gera það gott í
Bandaríkjunum leikur einleik á fiðlu.
Þetta verða nokkuð langir tónleikar,
og á efnisskránni verða líka tveir
öndvegiskvintettar tónbókmennt-
anna, Schumann og Brahms. Píanó-
leikararnir verða Anna Guðný og
Nína Margrét Grímsdóttir. Þetta er
rosalega gaman og maður verður
stoltur að sjá gamla nemendur sína
saman á sviði og sjá að þau frækorn
sem sáð var þegar þetta fólk var sjö
eða átta ára voru ekki til einskis.“
Það verða ekki allir
atvinnumenn
Það eru ekki bara tónlistarmenn í
sígildri tónlist sem hafa hlotið tón-
listaruppeldi í Barnamúsíkskólanum
og Tónmenntaskólanum. Björk var
meðal nemenda skólans og margir af
okkar bestu djassleikurum byrjuðu
nám sitt þar, þar á meðal Sigurður
Flosason og Jóel Pálsson. „En allir
nemendur skólans eru mikilvægir.
Það verða ekki allir atvinnu-
tónlistarmenn. Ef það eru tíu manns
í árgangi sem taka tónlistarnámið al-
varlega er það gott. Maður heyrir
líka af fyrirverandi nemendum sem
hafa farið í annað nám, en spila
kannski enn í lúðrasveit. Þetta eru
líka stórir sigrar. Tilgangurinn með
þessari flóru tónlistarskóla er að fólk
geti verið virkt í tónlistinni sér til
ánægju, hvort sem það er í atvinnu-
mennsku eða áhugamennsku. Einn
allra mikilvægasti tilgangurinn er
líka að gefa nemendum þá innsýn í
tónlistina að þeir njóti hennar, sæki
tónleika og hlusti á tónlist sér til
yndis, séu virkir hlustendur.“
Gróskan Gylfa Þ. að þakka
Stefán segir að landslagið í
tónlistarmenntun hér hafi breyst gíf-
urlega frá því að Tónlistarskólinn í
Reykjavík var stofnaður 1930 og svo
Barnamúsíkskólinn 1952. Þriðji
skólinn sem stofnaður var var Tón-
skóli Sigursveins.
„Í dag eru að minnsta kosti sjö tón-
listarskólar í Reykjavík, og sumir
þeirra, eins og Tónlistarskóli FÍH og
Söngskólinn, sinna til dæmis ein-
göngu fullorðnu fólki. Reykjavíkur-
borg hefur reynt að halda þétt utan
um skólana og reynt að sjá til þess að
þetta yxi ekki of hratt því að tónlistar-
nám er dýrt. Í Reykjavík eru skól-
arnir sjálfseignarstofnanir en annars
staðar á landinu eru tónlistarskólar
víðast hvar reknir af sveitarfélögun-
um. Það má segja að sú mikla gróska
sem komst í tónlistarskólakerfið sé
fyrst og fremst verk Gylfa Þ. Gísla-
sonar, menntamálaráðherra þess
tíma. Hann stóð fyrir þeirri frábæru
löggjöf að ríkið og sveitarfélögin sam-
einuðust um að reka skólana og
deildu kostnaði. Það er ekki langt síð-
an tónlistarskólarnir voru færðir und-
ir sveitarfélögin eingöngu og það hef-
ur sennilega ekki verið besta þróunin
fyrir þá. Sums staðar hefur þetta þó
verið í góðu lagi en annars staðar, til
dæmis í sveitarfélögum sem minna
mega sín, hefur dregið úr vexti tón-
listarskólanna. Víða eru tónlistarskól-
arnir þó almenn driffjöður í menning-
arstarfsemi sveitarfélaganna.“
Erfiðara að reka tónlistar-
skóla í dag en áður fyrr
Stefán segir að erfiðara sé að reka
tónlistarskóla í Reykjavík en áður
var. Einsetning grunnskólans hefur
reynst tónlistarskólunum erfið og
lengt starfsdag þeirra til muna. Áður
fyrr gátu nemendur sem voru í skóla
eftir hádegi mætt í tónlistarskóla
fyrir hádegi en nú eru öll börn í skóla
á morgnana og fram eftir degi og þá
fyrst hefst starfið í tónlistarskólun-
um. Lítil sem engin kennsla fer fram
í tónlistarskólanum á morgnana.
Vinnutími tónlistarkennara nær því
iðulega fram á kvöld, og segir Stefán
starfið því ekki beinlínis fjölskyldu-
vænt, auk þess sem krakkarnir séu
oft orðnir þreyttir eftir langan skóla-
dag. „Aftur á móti hefur sú viðleitni
borgarinnar að draga þessa starf-
semi inn í grunnskólann ekki gefið
góða raun heldur. Kennarar eru
ósáttir við að kenna einn og einn ein-
angraðir í sínu herbergi, þar sem
þeir eru ekki í þeirri „stemmningu“
sem tónlistarskólinn býður uppá.
Þetta er heldur ekki heppilegt fyrir
börnin, þau eru yfirleitt búin að fá
nóg af skólaumhverfinu þegar að
spilatíma kemur. Þau hefðu gott af
því að skipta um umhverfi og vera
innan um músíkina. Það er óneitan-
lega örvandi að koma inn í tónlistar-
skóla og heyra í öllum þessum hljóð-
færum fram á ganga og hitta krakka
úr öðrum skólum sem eru að fást við
það sama. Hugmyndir um að færa
forskóladeildir tónlistarskólanna inn
í grunnskólann hafa ekki heldur tek-
ist, einkum vegna kennaraskorts.
Það skal þó tekið fram að tón-
menntakennsla er bókfærð skylda í
grunnskólanum samkvæmt námskrá
menntamálaráðuneytisins.“ Margt
hefur breyst. Í dag eru börn í fjöl-
breyttu tómstundastarfi og ýmiss
konar listnámi, en árið 1952, þegar
Barnamúsíkskólinn var stofnaður,
var þessari fjölbreytni ekki til að
dreifa. „Það var ekkert í boði. Það
var hægt að fara í bíó og stunda
íþróttir, en þó í miklu minni mæli en í
dag. Einhver myndlist var í boði fyr-
ir börn og dansskólar. Þetta hefur
allt stóraukist og nútímaforeldrar
hafa þá tilhneigingu að setja krakk-
ana sína í allt. Oft eru það einmitt
duglegustu krakkarnir sem eru í allt
of mörgu. Mér ofbýður stundum að
sjá hvernig krakkar eru ofkeyrðir og
oft finnst mér að það mætti beina
áhuga þeirra betur í einn farveg,
þannig að þau gerðu betur það sem
best liggur fyrir þeim. Barn í hljóð-
færanámi mætir tvisvar í viku í spila-
tíma og að auki í hóptíma, og við ger-
um líka kröfu um að það leiki í
hljómsveit. Foreldrar hafa þá stund-
um stunið yfir því að þurfa að keyra
barnið í alla þessa tíma og spurt
hvernig þeir eigi að fara að, því þeir
þurfi líka að koma því í ballett,
íþróttir og kannski skáta. Þá segi ég
við foreldrana að það sé komið að því
að velja og hafna. Það er ekki gott að
þurfa að miðla málum milli alls þess
sem er í boði.“
Gjöfult samstarf
við tónskáld
Eitt af aðalsmerkjum Tónmennta-
skólans hefur verið samvinna við ís-
lensk tónskáld og skólinn hefur haft
forgöngu um samningu fjölda verka
fyrir nemendur skólans. Meðal
þeirra eru barnaóperur Þorkels Sig-
urbjörnssonar, Apaspil og Rabbi raf-
magnsheili, en Stefán segir að Þor-
kell hafi lengi verið eins konar
hirðtónskáld skólans. „Við pöntuð-
um verk hjá Þorkeli fyrir nokkrum
árum og það átti að vera afmælisgjöf
okkar sjálfra í tilefni af fimmtíu ára
afmælinu nú. Þetta var Stúlkan í vit-
anum byggt á sögu Jónasar Hall-
grímssonar, Stúlkunni í turninum,
en Böðvar Guðmundsson samdi text-
ann við tónlist Þorkels. Þetta var
umfangsmikið verk og við leituðum
til Íslensku óperunnar um samstarf.
Reykjavík – menningarborg sýndi
verkefninu líka áhuga og styrkti það
vel. Þetta ætluðum við að sýna í vet-
ur en borgin vildi ekki styrkja við-
burð sem ekki átti að fara fram á
menningarári þannig að við flýttum
þessum hluta afmælisveislunnar um
tvö ár. Við áttum frábært samstarf
við Fræðslumiðstöð Reykjavíkur og
4. og 5. bekkingum í Reykjavík var
boðið á sýninguna.“ Hátíðartón-
leikar Tónmenntaskóla Reykjavíkur
í Salnum verða í dag kl. 17 og annað
kvöld kl. 20.Strengjasveit Tónmenntaskóla Reykjavíkur á tónleikum í fyrravor.
begga@mbl.is