Morgunblaðið - 20.05.2003, Blaðsíða 42

42 B ÞRIÐJUDAGUR 20. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐHeimiliFasteignir
F
YRSTA byggðin á Gríms-
staðaholti varð þegar
Grímur Egilsson reisti sér
þar bæ árið 1842. Bæinn
nefndi hann Grímsbæ og af því er
nafn hverfisins dregið. Á þessum
slóðum reis upp þéttbýliskjarni á ár-
unum 1918 til 1920. Fyrst byggði
þarna efnalítið fólk og var byggðin á
svæðinu án skipulags.
Margir vildu koma upp eigin hús-
næði og var mikið byggt á svæðinu á
fyrstu árum eftir fyrra stríð. Þetta
voru harðduglegar fjölskyldur og ein
af þeim voru hjónin Eyjólfur Brynj-
ólfsson og Kristín Árnadóttir og
börn þeirra.
Árið 1929 kaupir Eyjólfur Brynj-
ólfsson hús við Túngötu sem var fyr-
ir skipulagi. Eyjólfur flytur húsið að
Smyrilsvegi 28 þar sem hann hafði
fengið byggingarlóð og byggir kjall-
ara úr steinsteypu undir það. Í kjall-
ara þessa húss var eina þvottahúsið á
stóru svæði og fengu nágrannakon-
urnar að þvo þvotta sína þar.
Eyjólfur og kona hans, Kristín
Árnadóttir, voru ung hjón sem höfðu
búið í leiguíbúðum með barnahópinn
sinn og stundum ekki nema í einu
herbergi.
Tekið niður fjöl fyrir fjöl
Húsið var tekið niður næstum því
fjöl fyrir fjöl og flutt á handvagni frá
sínum upphaflega stað, Túngötunni,
vestur á Grímsstaðaholt. Þar var það
byggt upp nákvæmlega eins og það
var á Túngötunni. Húsið er einlyft,
með porti, risi og kjallara. Það er
byggt úr bindingi, klætt að utan með
borðum, pappa og járni yfir á veggj-
um og þaki.
Á hæðinni eru þrjú íbúðarher-
bergi, eldhús og stigagangur.
Í útveggjum er sagspónastopp og
hæðin öll þiljuð að innan með plægð-
um panelborðum, strigalögð og
veggfóðruð. Í þaklyfti eru tvö íbúðar-
herbergi, eldhús og gangur, með
samskonar frágangi og á hæðinni. Í
kjallara eru þrjú geymsluherbergi
og þvottahús. Grunnflötur hússins er
7 x 6,5 m.
Inngönguskúr er við norðurgafl
hússins, byggður eins og það að efni
til og öllum frágangi. Á aðalhæðinni
er forstofa en í kjallara er gangur og
klósett. Steinsteyputröppur eru við
skúrinn og undir þeim er kolaklefi.
Grunnflötur skúrsins er 2,1 x 3,2 m.
Eyjólfur og Kristín eignuðust tíu
börn sem öll komust til fullorðinsára
nema sonurinn Ingvar sem lést að-
eins sjö mánaða gamall.
Samkvæmt íbúaskrá frá árinu
1940 eiga heima á Smyrilsvegi 28
Eyjólfur Brynjólfsson, fæddur 25.
júlí 1891 á Miðhúsum í Biskupstung-
um, og Kristín Árnadóttir, kona
hans, fædd 3. nóvember 1899 í Mið-
dalskoti í Laugardal. Með þeim í
heimili eru skráð sjö börn þeirra.
Annaðhvort er íbúaskráin ekki rétt
eða eitt barnanna hefur ekki verið
heima.
Þá búa á öðru heimili í húsinu dótt-
ir þeirra hjóna, María Eyjólfsdóttir,
fædd 2. mars 1920 í Reykjavík, og
maður hennar Sigurður Jón Vetur-
liðason matsveinn, fæddur 20. mars
1914 á Suðureyri við Súgandafjörð,
ásamt syni sínum, Eyjólfi, þá á fyrsta
ári.
Íbúðin í risi var leigð út þar til
börnin byrjuðu að búa. Þá stofnuðu
flest þeirra sitt fyrsta heimili í risinu.
Eyjólfur byggði gripahús á lóðinni
bak við húsið og áður en yfir lauk
hýsti það þrjár mjólkandi kýr. Um
tíma voru nokkrar kindur hafðar í
kjallara hússins og einnig hænsni. Á
sumrin var heyjað á túni á þeim slóð-
um sem Háskólinn er og einnig var
beitiland kúnna þar skammt frá.
Það var verk barnanna að sækja
kýrnar að kvöldi og reka þær í haga
að morgni. Þegar búið var að ganga
frá mjólkinni fór Kristín til vinnu á
Þormóðsstöðum en þar var Alliance
með fiskverkunarstöð. Um miðjan
fimmta áratuginn var hætt með
kýrnar og flest annað skepnuhald, en
Eyjólfur hafði þá látið draum sinn
rætast um að eignast hesta og um
tíma átti hann þrjá gæðinga.
Kristín og Eyjólfur voru samhent
hjón. Bæði ákaflega dugleg og vel
verki farin. Afkomendum þeirra er í
fersku minni að alltaf var til eldaður
matur á heimilinu og hrein og heil föt
að fara í. Eyjólfur vann öll þau störf
sem til féllu, bæði til sjós og lands.
Hann var lengi á sjó með Pétri
Maack.
Söngelsk hjón
Eyjólfur og Kristín voru bæði
söngelsk og sungu við vinnu sína á
heimilinu á kvöldin eftir að komið var
heim frá löngum vinnudegi. Eyjólfur
dvaldi þá gjarnan á verkstæði sínu í
kjallara hússins en Kristín settist við
saumavélina. Hjónin kunnu mikið af
ljóðum og lögum sem hafa fylgt af-
komendum þeirra sem öll eru söng-
elsk og listunnendur. Orgel var
keypt á heimilið svo að börnin gætu
lært að spila. Í garðinum á grunni
fjóssins byggði Eyjólfur dúkkuhús
fyrir börn og barnabörn. Þar áttu
yngstu börnin sínar sælustundir.
Eyjólfur Brynjólfsson lést 5. sept-
ember 1973, en Kristín Árnadóttir
lést 16. júní 1974. Eftir lát þeirra var
ekki búið í húsinu í eitt ár en afkom-
endurnir hittust þar eins oft og því
varð við komið. Eftir þann tíma varð
að samkomulagi að Guðrún dóttir
þeirra og maður hennar, Þórólfur
Meyvantsson frá Eiði á Seltjarnar-
nesi, keyptu hlut hinna erfingjanna.
Þórólfur og Guðrún héldu húsinu
vel við en reyndu að gera sem
minnstar breytingar á því. Þau hjón
bjuggu í húsinu til ársins 1989 en þá
seldu þau það núverandi eigendum,
hjónunum Eiríki Rögnvaldssyni pró-
fessor við Háskólann og konu hans
Guðrúnu Ingólfsdóttur bókmennta-
fræðingi. Eiríkur og Guðrún hafa
látið gera ýmsar endurbætur á hús-
inu, t.d. látið skipta um járn og
gluggana á hæðinni.
Þegar það var gert voru gluggarn-
ir gerðir með upprunalegu útliti, með
sex rúðum. Gluggar hússins eru stór-
ir miðað við stærð glugga á íbúðar-
húsum á þeim tíma sem húsið var
byggt. Einnig er búið að gera upp
baðherbergi sem er í viðbyggingu við
bíslagið sem Þórólfur og Guðrún
byggðu.
Einhvern tíma á ferlinum var
hæðin múrhúðuð að innan og einnig
voru gerðir tveir gluggakvistir á
þakið. Núverandi eigendur skiptu
um gólfefni á hæðinni og settu kork
sem fer vel við húsið. Í kjallara eru
tvö íbúðarherbergi, þar eru gólf lögð
teppum sem voru á stofum á hæð-
inni. Þar eru einnig þvottahús og
geymsla.
Í risinu eru þrjú íbúðarherbergi
með panel í loftum en striga og
pappa á veggjum. Eitt af herbergj-
unum þar er veggfóðrað. Á gólfum er
parket. Búið var að skipta um eld-
húsinnréttingu sem er úr eik.
Gott handbragð
Gott handbragð er á smíði hússins
og auðséð að þar var vandvirkni í há-
vegum höfð. Núverandi eigendur,
Eiríkur Rögnvaldsson og Guðrún
Ingólfsdóttir, gerðu verönd við suð-
urgafl hússins og dyr úr stofu út á
veröndina. Þessi breyting á húsinu
er afar smekkleg og gerir það enn
fallegra.
Þegar Þórólfur og Guðrún ákváðu
að selja húsið, en það var þeim alls
ekki sársaukalaust, voru margir
búnir að koma og skoða og lýsa yfir
að þeir óskuðu eftir að kaupa það.
Af einhverjum ástæðum fannst
þeim hjónum að þau ættu að bíða eft-
ir rétta fólkinu sem passaði við húsið.
Svo gerðist það einn daginn að Eirík-
ur og Guðrún knúðu dyra. Langt var
síðan húsið hafði vakið eftirtekt
þeirra og þau langað til að eignast
það.
Húsið á Smyrilsvegi 28 hefur yfir
sér sérstakan blæ, fallegt og hlýlegt,
málað ljósgrænt nema dyra- og
gluggaumbúnaður er dekkri. Það lík-
ist kraftaverki að einn maður skuli
hafa tekið húsið niður, flutt það á
handvagni á milli bæjarhluta og reist
það.
Smyrilsvegur 28
Morgunblaðið/Jim Smart
Húsið er einlyft, með porti, risi og kjallara. Ýmsar endurbætur hafa verið gerðar á húsinu og gluggarnir þá gerðir með upprunalegu útliti, með sex rúðum.
Húsið hefur yfir sér sér-
stakan blæ, fallegt og hlý-
legt, málað ljósgrænt
nema dyra- og glugga-
umbúnaður er dekkri,
segir Freyja Jónsdóttir.
Það líkist kraftaverki að
einn maður skuli hafa
tekið húsið niður, flutt
það á handvagni á milli
bæjarhluta og reist það.
Einstök ljósmynd frá 1930. Þýzka loftskipið Graf Zeppelin sést hér eins og yfir húsinu Smyrilsvegi 28.
Kristín Árnadóttir Eyjólfur Brynjólfsson