Morgunblaðið - 22.05.2003, Blaðsíða 12

S
TJÓRN Opinna Kerfa
Group hf., OKG, hefur
undanfarið fylgt metnað-
arfullri stefnu sem meðal
annars gerir ráð fyrir
markvissri útrás til Norðurlandanna
og vexti. Í áætluninni er stefnt að því
að félagið tvöfaldist að verðmæti á
næstu þremur árum, að félagið sýni
áframhaldandi arðsemi og hafi skýra
sjálfsmynd og markaðsstöðu. Til að
hrinda stefnunni í framkvæmd voru
skipulagsbreytingar gerðar hjá fé-
laginu og Chris Jansen ráðinn for-
stjóri samstæðunnar frá 1. mars sl.
en hann vann einnig að mótun stefn-
unnar fyrir félagið sl. haust.
Í ljósi þess hve upplýsingatækni-
iðnaðurinn hefur verið í mikilli lægð
sl. þrjú ár er áhugavert að sjá fyr-
irtæki eins og OKG setja fram jafn
skýra stefnu fyrir framtíðina. Er
upplýsingatækniiðnaðurinn að taka
við sér á nýjan leik?
„Opin kerfi hafa náð sterkri stöðu
á íslenska markaðnum í sölu á tölvu-
búnaði frá Hewlett Packard, HP, og
þjónustu við hann. Félagið hefur á
síðustu tíu árum stækkað ört innan-
lands meðal annars með því að kaupa
hlut í fyrirtækjum eins og Skýrr hf.,
Tölvudreifingu hf. og Teymi hf., en
jafnframt með innri vexti.
Hluti af upplýsingatæknimarkaðn-
um um heim allan hrundi árið 2001 og
þessarar þróunar gætti líka á Íslandi.
Hlutabréf í Opnum kerfum lækkuðu í
verði en náðu síðan jafnvægi í kring-
um 20 krónur á hlut.
Sem skráð félag á markaði er þýð-
ingarmikið að vaxa og skila hluthöf-
um nauðsynlegri arðsemi af hluta-
bréfum. Við sáum að það var varla
hægt að vaxa mikið á Íslandi. Ísland
er aðeins 1% af norræna upplýsinga-
tæknimarkaðnum og OKG er með
góða hlutdeild af þessu prósenti.
Til þess að skapa okkar fyrirtæki
nýja vaxtarmöguleika, ætlum við að
stefna að því að ná markaðshlutdeild
á hinum norræna upplýsingatækni-
markaði. Í raun væri nóg að ná einu
prósenti af honum til þess að meira
en tvöfalda veltu OKG,“ segir Chris
Jansen.
„Í leit okkar að vaxtartækifærum
álitum við einu leiðina
vera þá að skilgreina
okkar heimamarkað
sem Norðurlöndin, og
það höfum gert. Við
keyptum fyrirtækið
Datapoint AB í Svíþjóð í
lok árs 2001 og stofnuð-
um einnig fyrirtækið
Enterprise Solutions
A/S í Danmörku, sem
svo aftur hefur nýlega
keypt upp tvö smærri
fyrirtæki í Danmörku.
Næsta stóra skrefið
er síðan kaupin á Virtus
AB. Virtus AB í Svíþjóð
er í starfsemi sem við þekktum vel til,
þeir eru að selja og þjónusta búnað
frá HP. Stefnt er að því að sameina
það Datapoint Svenska AB.
Íslenska krónan er nú mjög sterk
t.d. miðað við þá sænsku sem gerir
kaup áhugaverð auk þess að fyrir-
tæki eru lágt metin í Svíþjóð en hafa
þó farið hækkandi undanfarna mán-
uði. Datapoint AB var megin sam-
starfsaðili HP í Svíþjóð í sölu til
stórra viðskiptavina og Virtus var
hins vegar einn helsti samstarfsaðili
Compaq á fyrirtækismarkaðnum í
Svíþjóð. HP keypti Compaq og sam-
einar félögin undir nafni HP á síðast-
liðnu ári. Í framhaldi af því hvatti yf-
irstjórn HP í Svíþjóð okkur til þess
að skoða vel að kaupa Virtus AB og
það höfum við nú gert.
Virtus passar að öllu leyti vel sam-
an við Datapoint. Með samruna þess-
ara tveggja fyrirtækja erum við
komnir með 280 manna fyrirtæki
með tekjur yfir einn milljarð
sænskra króna. Fyrirtækið verður
leiðandi samstarfsaðili fyrir HP, fær
um að þjóna stórum og virtum fyr-
irtækjum í Svíþjóð.
Þessi kaup okkar í Svíþjóð og Dan-
mörku eru auðvitað stórt skref fyrir
okkur og styrkir okkur sem norrænt
upplýsingatæknifyrirtæki,“ segir
Frosti Bergsson.
Nú tala menn stundum um að
menning innan fyrirtækja og milli
landa komi oft í veg fyrir velheppn-
aða samruna. Fellur þetta allt vel að
núverandi menningu OKG?
„Við viljum að starfsfólki komi til
með að líða eins og það sé hluti af
stórri fjölskyldu og til dæmis mun
hugsanleg samræming í nafni félags-
ins spila þar hlutverk í framtíðinni.
Við höfum unnið þétt með HP í
mörg ár og tileinkað okkur svokall-
aða HP-menningu. Datapoint hefur
svipaða reynslu og þar er því svipuð
fyrirtækjamenning og er hjá Opnum
kerfum. Fólk í Svíþjóð tekur því vel
og er jákvætt fyrir því að litla Ísland
sé að fjárfesta í Svíþjóð.
Starfsfólk og stjórnendur eru allt
heimamenn og samstarfið hefur
gengið vel,“ segir Frosti.
Hvað miðið þið við í mati ykkar á
vænlegum kauptækifærum?
„Við leggjum þrennt til grundvall-
ar. Í fyrsta lagi athugum við hvort að
sýn félagsins passar inn í langtíma-
stefnu OKG, í öðru lagi þarf verðið að
vera rétt, en þar á ég ekki endilega
við að við kaupum það ódýrasta held-
ur að við séum að kaupa arðsöm fyr-
irtæki og þá er verðið kannski aðeins
hærra en ella, og í þriðja lagi, sem er
mjög mikilvægt, er að meta menn-
ingu félagsins og líkur á að okkur
takist að sameina félagið inn í OKG-
samstæðuna,“ segir Jansen.
Hvernig voru kaupin á Virtus fjár-
mögnuð?
„Við keyptum Virtus AB fyrir 850
milljónir íslenskra króna. Íslands-
banki hefur nú nýlega gert verðmat á
Virtus sem þeir telja að sé íhalds-
samt og þeirra niðurstaða var að fé-
lagið væri um 1.100 milljóna króna
virði. Þannig að við teljum okkur
vera að gera góð kaup. Til að fjár-
magna kaupin voru 21 milljón hlutir
seldir fagfjárfestum á genginu 19,5
samtals að markaðsverðmæti 410
milljónir króna. Að auki tökum við
lán upp á 250 milljónir. Það sem eftir
stendur greiðum við svo með hluta-
bréfum í OKG, en þau verða ekki af-
hent fyrr en eftir 18 mánuði,“ segir
Frosti.
Hvenær kemur að því að tekjur
fyrirtækisins verði fyrst og fremst
erlendis frá?
„Á síðasta ári voru um 45% tekna
utan Íslands. Virtus kemur ekki inn í
bækurnar fyrr en 1. júní nk. Tekjur
þeirra á þessu ári eru áætlaðar 567
milljónir sænskra króna og
EBITDAn er áætluð vera 22 millj-
ónir sænskra króna. Það er alveg
ljóst að eftir þessi kaup verða meira
en helmingur tekna okkar erlendis
frá,“ segir Frosti.
Aðilar á markaði hér heima hafa
lýst því yfir að ástandið á sænska
upplýsingatæknimarkaðnum sé
verra en vænta mátti. Hafið þið
áhyggjur af því?
„Sænski upplýsingatæknimarkað-
urinn er mjög öflugur og vel þróaður.
Samkvæmt rannsóknarfyrirtækinu
Gartner Group var samt sem áður
samdráttur í fyrsta ársfjórðungi
2003. Við teljum að þrátt fyrir það sé
sænski markaðurinn að taka við sér
og útlit sé fyrir betri seinni helming
ársins en þann fyrri,“ segir Chris.
Til dæmis má nefna að Ericsson
farsímafélagið var stór viðskiptavin-
ur Virtus. Árið 2000 komu um 20–
25% tekna Virtus frá Ericsson en ár-
ið 2001 og 2002 fóru viðskiptin nánast
niður í núll. Fyrir mánuði síðan skrif-
aði HP undir milljarðs dollara samn-
ing við Ericsson um kaup á tölvubún-
aði og þjónustu, því Ericsson þarf að
fara að fjárfesta á ný í kerfum og
tölvubúnaði. Við vitum ekki að svo
stöddu hvað Virtus fær mikið af þeim
viðskiptum, og við höfum ekki gert
ráð fyrir neinum tekjum af þessu í
okkar áætlunum. Við erum sem sagt
að sjá það að fyrirtæki sem drógu
mjög saman að fjárfesta í tölvubún-
aði eftir árið 2000 eru aftur byrjuð að
fjárfesta. Þessi samningur HP og
Ericsson eru jákvæð teikn, þó að of
snemmt sé að segja hve markaðurinn
tekur hratt við sér aftur. Enn fremur
höfum við séð spá fyrir árið 2004 og
2005 frá IDC sem gerir ráð fyrir
vexti í greininni,“ segir Frosti.
Hver verða ykkar næstu skref?
Verða fleiri fyrirtæki keypt á þessu
ári?
„Það eru engar áætlanir um slíkt
að svo stöddu. Aðaláherslan er á að
samruni Virtus AB og Datapoint AB
takist vel. Við erum undir áætlunum
á fyrsta ársfjórðungi, með EBITDA
upp á 115 millljónir króna, sem er 50–
60 milljónir undir væntingum. Við er-
um að skoða áætlanir okkar upp á
nýtt. Við höfðum EBITDA upp á 780
milljónir á síðasta ári og við vonumst
til að ná því aftur í ár.
Við erum nú þegar norræna upp-
lýsingatæknifyrirtækið sem við ætl-
uðum okkur að verða, með skýra
framtíðarsýn. Við vitum hver við er-
um og hvert við viljum fara og þeim
skilaboðum viljum við miðla til allra
hlutaðeigandi aðila, viðskiptavina,
starfsmanna, hluthafa og birgja,“
segir Frosti.
„Við erum komnir með 300 starfs-
menn á Íslandi, 280 í Svíþjóð og 25 í
Danmörku. Við höfum fengið góð við-
brögð frá fjárfestum, hluthöfum,
starfsmönnum, birgjum og viðskipta-
vinum. Norrænir samkeppnisaðilar
eru farnir að taka eftir okkur.
En við verðum að fara varlega og
passa vel upp á arðsemi fyrirtækis-
ins. Ef við finnum að við erum ekki að
ná arðsemismarkmiðum munum við
hægja á ferðinni, ná arðseminni upp
á nýjan leik og halda síðan af stað aft-
ur.“
Stefnt að tvöföldun
á verðmæti félagsins
Opin Kerfi Group hf. hafa stigið annað skref
sitt í nýrri stefnu sem gerir ráð fyrir útrás
og vexti. Þóroddur Bjarnason ræddi við
Frosta Bergsson stjórnarformann og Chris
Jansen forstjóra og innti þá eftir helstu
markmiðum félagsins.
Frosti Bergsson Chris Jansen
ÞORVALDUR Finnbjörns-
son, forstöðumaður greiningar-
sviðs RANNÍS, segir að ekki sé
hægt að meta sérfræðinga, eða
fólk almennt, til fjár. „Það er
einungis hægt að leggja mat á
framlag þess
til fyrirtæk-
isins. Þá eru
einstakling-
ar ekki eign
fyrirtækis-
ins, heldur
hefur það
aðgang að
þeim í vissan
tíma. Oft
leggur fyrir-
tækið í um-
talsverðan kostnað við að þjálfa
og mennta mannauð sinn, með
það að markmiði að mannauð-
urinn skili enn betri arði.“
Í nýrri skýrslu, sem Þorvald-
ur er aðalhöfundur að, er gerð
grein fyrir því hvernig megi
mæla þekkingarverðmæti og
skrifa þekkingarskýrslu. „Ef
umtalsverður hluti mannauðs-
ins hverfur frá fyrirtækinu má
búast við að markaðsverðmæti
þess minnki.“
Ekki skráð í bókhaldi
Þorvaldur segir að gagnsemi
mats og skráningar þekkingar-
verðmæta sé mikil, séu niður-
stöðurnar notaðar sem stjórn-
tæki. „Hægt er að sjá með þessu
hvaða verðmætum aðgangur er
að og hvað kann að vanta til að
hægt sé að ná markmiðum fyr-
irtækisins.,“ segir hann. Hann
tekur dæmi af fjármálafyrir-
tæki í Reykjavík, sem lenti í því
að rúmlega 20 sérfræðingar
hurfu til eins af keppinautum
þess. „Þetta gerðist í kjölfar
breytinga á eignarhaldi í fyrir-
tækinu. Ekki er vitað til þess að
fyrirtækið hafi skráð þessar
breytingar í bókhaldi sínu, eða
að þetta hafi haft áhrif á verð-
mæti þess,“ segir hann.
Viðskipta- og iðnaðarráðu-
neyti, Stýrihópur NORDIKA
Ísland, RANNÍS, Viðskipta-
fræðistofnun HÍ og Stjórnvísi
hafa gefið út fyrrnefnda
skýrslu, sem ber heitið „Mat á
þekkingarverðmætum og út-
gáfa þekkingarskýrslu“. Skýrsl-
an er niðurstaða samnorræns
verkefnis Nordika, sem hafði að
markmiði að auka meðvitund
fyrirtækja um mat á þekking-
arverðmætum og skráningu
þeirra.
Jafnvægi þarf að vera
Þorvaldur segir að til þekking-
arverðmæta teljist mannauður,
skipulagsauður og viðskipta-
auður. „Þessi auður þarf að vera
fyrir hendi í ákveðnu jafnvægi
og það eru tengsl þar á milli,“
segir hann.
„Þekkingarverðmæti hafa
það hlutverk að bæta arðsemi
fyrirtækja, séu þau rétt notuð
og séu þau til í réttu hlutfalli við
stærð og starfsemi fyrirtækis-
ins. Falli eitthvað af þessum
verðmætum burt kann það að
hafa afgerandi áhrif á starf fyr-
irtækisins. Hafi fyrirtækið ekki
áttað sig á yfir hvaða þekking-
arverðmætum það býr kann það
að missa af ákveðnum mögu-
leikum,“ segir Þorvaldur.
Ekki
hægt að
meta fólk
til fjár
Þorvaldur
Finnbjörnsson
  
 !
G:H:3 G66(Q3 6:JK>HG6>@>6>J C G6> Q:3


>
 
 
>

 

>
 

>

 
>
 
>
 
>


>




>

  
>
 
&' 
&
+
;  "$+$ /"

 "
, ?" $ $ -./! -.0!1.2! -3.! 133!-./!
GRS3G6> J<3T
-./! ..! -22! 1.4!
'C G6> <@3