Morgunblaðið - 24.05.2003, Blaðsíða 28

LISTIR
28 LAUGARDAGUR 24. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
SUMARSÝNING Listasafns Íslands
verður opnuð í dag og verður sýnt
úrval 20. aldar verka í eigu safns-
ins.
„Í byrjun 20. aldar og fram á
fimmta áratug hennar var náttúra
landsins aðalviðfangsefni íslenskra
málara. Hún var í huga manna tákn
þess sem íslenskt var, þar sem birta
og víðerni íslenskrar náttúru voru
það sem íslenskir listamenn töldu
fegurst. Málverkið á þessum tíma
þróaðist úr hinni rómantísku upp-
höfnu sýn á landinu yfir í nútíma-
legri hugsun og þá þróun sem átti
sér stað í myndlistinni í Vestur-
Evrópu hvað varðar formbygg-
ingu, litanotkun og hina innri tján-
ingu listamannsins,“ segir í frétta-
tilkynningu frá safninu.
Sumarsýningin gerir þessum
tíma skil og tengir nútíð við fortíð
með því að sýna verk frá helstu um-
brotatímum íslenskrar listasögu.
Gestum gefst tækifæri á að skoða
hver hafa verið helstu viðfangsefni
listamanna frá frumherjunum í
byrjun 20. aldarinnar eins og Ás-
grími Jónssyni, Jóni Stefánssyni,
Kjarval og Júlíönu Sveinsdóttur og
fram til nýliðins tíma. Þannig má
sjá verk frá 4. áratugnum eftir
Gunnlaug Scheving, Jón Engilberts
og Jóhann Briem þegar myndefnið
breyttist frá hinu ljóðræna og róm-
antíska landslagi yfir í heim hins
vinnandi manns og svo abstrakt-
listina með helstu lykilmönnum
sem voru Svavar Guðnason, Þor-
valdur Skúlason og Kristján Dav-
íðsson. Á sjöunda áratugnum var
listhugtakið tekið til endurskoð-
unar og verða sýnd verk eftir frum-
herja þess tíma, þá Sigurð Guð-
mundsson, Kristján Guðmundsson,
Hrein Friðfinnsson og Magnús
Tómasson. Þá verða sýnd málverk
frá sjöunda áratugnum og fram til
Nýja málverksins á 9. og 10. ára-
tugnum eftir Einar Hákonarson,
Gunnar Örn, Guðrúnu Ein-
arsdóttur, Helga Þorgils, Sigurð
Árna og Georg Guðna. Einnig
verða sýndar nýjar innsetningar og
myndbandsverk sem safnið hefur
eignast á síðustu árum.
Þá eignaðist safnið nýlega verk
eftir Jón Stefánsson, Móður jörð,
frá þriðja áratugnum sem verður
nú sýnt í fyrsta sinn.
Aðspurður hvort ekki sé erfitt að
setja saman heildstæða sýningu
sem spanni þetta langt og marg-
slungið tímabil segir Ólafur Kvar-
an, forstöðumaður safnsins: „Jú,
það er erfitt en jafnframt spenn-
andi verkefni. Sýningin hefur þetta
yfirgripsmikla markmið, eins og
sumarsýningin hefur haft frá því
ég tók við, 1997, að sýna ágrip af
umbrotatímum í íslenskri list á 20.
öld. Húsnæði og aðstaða býður ekki
upp á að setja saman sýningu 350
verka eins og eðlilegt væri til að
gefa heildstæða mynd af tíma-
bilinu, svo við takmörkum valið og
leggjum um leið misjafnar áherslur
milli ára. Stóri markhópurinn með
þessum sýningum eru ferðamenn,
þeir eru yfirgnæfandi meirihluti
safngesta á sumrin.“
Á þessari sýningu, sem stendur
til 31. ágúst, gerir safnið fyrstu til-
raunir með leiðsögn gegnum síma,
þar sem gestir geta hringt í nokk-
urs konar talhólf og beðið þar um
upplýsingar um tiltekin verk.
Listasafn Íslands er opið þriðju-
daga til sunnudaga frá 11–17. Sýn-
ingin stendur til 31. ágúst.
Sumarsýning í Listasafni Íslands
Tengir nútíð
við fortíð
Verk Jóns Stefánssonar, Móðir jörð, verður nú sýnt í fyrsta sinn.
Pétur Valgarð Pétursson gítar-
leikari lýkur síðari hluta einleik-
araprófs með tónleikum í Gerðu-
bergi kl. 16. Pétur hóf nám í
klassískum gítarleik haustið 1994,
hjá Þórarni Sigurbergssyni í Nýja
tónlistarskólanum.
Á efnisskránni eru verk eftir Milan,
Bach, Brouwer og Albeniz.
Í DAG
 Sjá einnig Staður og stund á mbl.is
PÍKUSÖGUR eftir Eve Ensler
verða sýndar í 120. sinn í Borg-
arleikhúsinu á sunnudag. Sýn-
ingin var frumsýnd vorið 2001
og er nú komin í hóp vinsælustu
leiksýninga Leikfélags Reykja-
víkur frá upphafi. Sýningin hef-
ur einnig verið sýnd víða um
land og komið við í öllum lands-
hornum.
Leikkonur eru Halldóra
Geirharðsdóttir, Sóley Elías-
dóttir og Sigrún Edda Björns-
dóttir.
Píkusögur
í 120. sinn
GRAFARÞÖGN eftir Arnald Indr-
iðason er tilnefnd af Íslands hálfu til
Glerlykilsins,
Norrænu glæpa-
sagnaverð-
launanna, en úr-
slit verða kunn
nk. föstudag, 30.
maí. Í fyrra
hreppti glæpa-
saga Arnaldar
Mýrin verðlaun-
in. Paranoia eftir
Gretelise Holm
er tilnefnd fyrir hönd Danmerkur og
bók Leenu Lehtolainen, Dödsspiral-
en (Kuolemanspiraali), fyrir hönd
Finnlands. Fyrir Noregs hönd bók
Gunnars Staalesen, Som i et speil, og
Svíar tilnefna bók Leifs G.W. Pers-
sons, Mellan sommarens längtan och
vinterns Köld.
Grafarþögn
tilnefnd til
Glerlykilsins
Arnaldur
Indriðason
Í LJÓSMYNDASAFNI Reykjavík-
ur í Grófarhúsi verður opnuð sýn-
ingin Frumefnin fimm – Ferðadag-
bækur Claire Xuan, kl. 16 í dag,
laugardag. Sýningin er byggð á
ferðadagbókum frönsk-víetnömsku
listakonunnar Claire Xuan og er safn
ljósmynda sem eru geymdar í hand-
gerðri öskju. Ljósmyndirnar eru
unnar með litógrafíu og á pappír úr
náttúrulegum efnum. Á milli mynd-
anna er þunnur pappír (papyrus)
með áþrykktum sérkennum og let-
urtáknum mismunandi þjóða.
Claire sækir innblásturinn að hug-
myndinni um ferðadagbækurnar til
meginfrumefnanna fimm í Asíu og
spanna ferðadagbækurnar starfsfer-
il Claire Xuan síðastliðin sex ár í
fimm mismunandi löndum: Víetnam,
París (Frakklandi), Marokkó, Mad-
agaskar og á Íslandi. Á ferðum sín-
um vítt og breitt um heiminn leitar
Claire að birtingarmyndum þessara
fimm náttúrulegu frumefna alheims-
ins: trés, elds, jarðar, málma og
vatns og festir þau á filmu.
Ljósmyndir Claire Xuan vega
þyngst í verkum hennar, en þær telj-
ast þó einar og sér ekki vera mik-
ilvægustu verk sýningarinnar heldur
gegnir askjan sjálf og gerð hennar
jafnveigamiklu hlutverki.
Sýningin er opin kl. 12-19 virka
daga, 13 -17 um helgar og stendur til
1. september. Aðgangur er ókeypis.
Ferðadagbækur
Claire Xuan
Vorhátíð LHÍ, Listasafn Reykja-
víkur – Hafnarhúsi kl. 15–16 Leið-
sögn um sýninguna Fókusinn.
Á MORGUN
FREGNIR af rekstrarvandaþeim er Gallerí Hlemmurstendur frammi fyrir hafaborist manna á meðal með
tölvupósti frá því fyrr í maímánuði.
Kemur fram í tölvupóstinum, sem
sendur er út af velunnurum gallerís-
ins en ekki forsvarsmönnum þess, að
Gallerí Hlemmur muni hætta starf-
semi frá og með næstu áramótum
vegna þess að ekki hafi fengist nægi-
legt fjármagn til að viðhalda rekstr-
inum, en Gallerí Hlemmur hlaut
400.000 kr. styrk frá Reykjavík-
urborg á þessu ári. Hvetur tölvu-
pósturinn til undirskriftasöfnunar
galleríinu til handa og að farið verði
þess á leit við menningarmálanefnd
borgarinnar að framlög til þess verði
aukin.
Morgunblaðið leitaði til forsvars-
manna gallerísins um stöðu mála. Er
Gallerí Hlemmur að hætta starfsemi
á næsta ári? „Við höfum ekki bókað
sýningar frá og með næstu áramót-
um, það er rétt,“ segir Þóra Þór-
isdóttir, annar stofnandi Gallerís
Hlemms. „Ég er tilbúin til að halda
rekstrinum áfram og ætla að láta á
það reyna fram á haustið hvort okk-
ur takist að fá frekari framlög frá
hinu opinbera, og erum við þá ekki
að tala um neitt stórfé. Það er ekki á
færi einstaklinga að halda fjárhags-
lega úti þessum vettvangi til lengdar,
sem kostar langt umfram þau fram-
lög sem til hans renna. Hins vegar
erum við tilbúin í áframhaldandi
sjálfboðastarf og freista þess þá að fá
fyrirtæki til að launa t.d. hálfan
starfsmann.“
Gallerí Hlemmur hefur undan-
farin ár skipað sér sess sem mik-
ilvægur vettvangur íslenskrar sam-
tímalistar. Haldið hefur verið úti
sýningum árið um kring frá stofnun
gallerísins árið 1999 og hefur upp-
rennandi listamönnum sérstaklega
verið boðið að sýna þar. Mikil gróska
og tilraunastarfsemi hefur einkennt
starfsemina. „Hér fer fram eins-
konar „drullumall“, frumsköpun og
rannsóknir óháð markaðsvænt-
ingum. Samtímalistin þarfnast lista-
safna og listastofnana – gallería á
borð við i8 sem hefur til dæmis á sín-
um snærum marga af okkar þekkt-
ustu listamönnum og er í að mark-
aðssetja og kynna listamenn
erlendis, stofnana á borð við Ný-
listasafnið sem er ómetanlegur vett-
vangur og tengiliður við umheiminn,
listamannarekin gallerí og einka-
rekna sýningarsali. Aðalatriðið er að
það sé einhver metnaður og viðleitni
til fagmennsku. Ef við viljum að
samfélagið fæði af sér mikla lista-
menn verður að vera einhver grund-
völlur. Ég held að við eigum núna
listamenn eða listamannsefni, sem
við réttar aðstæður gætu orðið Kjar-
valar morgundagsins.“
Þóra segist telja að ekki þurfi mik-
ið viðbótarfjármagn til þess að
styrkja stöðu Gallerís Hlemms og
fleiri svipaðra stofnana í Reykjavík.
„Þeir sem hafa lítið þurfa ekki mikið
til að styrkjast verulega. Úthlutun
borgarinnar til hins nýja samtíma-
listasafns hefur sýnt okkur að ým-
islegt er hægt að gera, það eru til
peningar í baksjóðum og við hin er-
um hvött til að læra af þessu – hugsa
stórt. Við erum að komast að því að
það eru allt aðrar reglur í leiknum en
við héldum, þótt þær virðist vera ein-
hverjar leynireglur og ekki fyrir alla.
Kannski eru engar reglur, en stað-
reyndin er sú að það er ekki hægt að
vinna í leik þar sem eru engar leik-
reglur.“
Þóra bendir á að lítill hvati sé fyrir
hendi til þess að reka gallerí. „Hvað
þá reka það af metnaði – það vantar
gulrótina. Skilaboðin sem við lesum
út úr 400.000 kr. framlagi borgar-
innar, sama og í fyrra, er að hærra
verði ekki komist, sama hve vel við
gerum. Við hefðum til dæmis ekki
getað fengið betri umsögn nefndar,
sem falið var að taka út styrk-
umsóknirnar. Þar var starfseminni
hérna hrósað mjög. Hins vegar virð-
ist ekki vera það sama í orði og á
borði. Þessi „menningarstefna“ er
ekki bara slæm fyrir okkur í Galleríi
Hlemmi, hún er slæm fyrir allt fram-
sækið og skapandi starf í borginni.
Þetta hvetur fólk í þessum geira ekki
beinlínis til þess að reyna að gera sitt
besta, heldur elur á metnaðarleysi,
þreytu og uppgjöf í stéttinni.“
Þóra segist líta svo á, að Reykja-
víkurborg sé að kaupa af Gallerí
Hlemmi þjónustu sem sé til þess fall-
in að renna stoðum undir áframhald-
andi þróun íslenskrar myndlistar.
„En hér á landi virðist ekki vera litið
á list sem verðmæti, á þann hátt og
gert er í löndunum sem við viljum
bera okkur saman við. Ef ríki og
borg finnst þessi tegund samtíma-
listar ekki vera þess virði að henni sé
haldið úti, sem þeir virðast vera að
sýna okkur með þessari upphæð sem
okkur var úthlutað, þá erum við að
hætta að öllu óbreyttu. Hins vegar
hef ég rökstuddan grun um að þetta
sé misskilningur eða mistök hjá
borginni, sem ég vona að verði leið-
rétt,“ segir Þóra Þórisdóttir að lok-
um.
Gallerí Hlemm-
ur að hætta?
Morgunblaðið/Árni Torfason
Engar sýningar hafa verið bókaðar í Galleríi Hlemmi eftir næstu áramót.