Morgunblaðið - 25.05.2003, Blaðsíða 16

Gullpálmasunnudagur
á kvikmyndahátíð
Hverjir standa
á verðlauna-
palli í Cannes í
kvöld?

BRESKI rithöfundurinn og
hnyttnimeistarinn Oscar Wilde
leggur til efnið í bíómyndina A
Good Woman eða Góð kona
sem byggir á leikriti hans, Lady
Windemere’s Fan eða Blæ-
vængur lafði Windemeres.
Kim Basinger, sem ekki hefur
fengið mörg bitastæð hlutverk í
seinni tíð fyrir utan móður Em-
inems í 8 Mile, leikur aðal-
hlutverkið, konu sem flýr fjöl-
skylduvandamál í New York 4. áratugarins og sest
að á Rívíerunni. Í öðrum helstu hlutverkum verða
Joseph Fiennes, Scarlett Johansson og Tom
Wilkinson.
Basinger er Góð kona
Kim Basinger:
Góð.

... EKKI þó Harry Potter
heldur rithöfundinn Beatrice
Potter í myndinni Miss Potter
sem landi hennar, ástralski leik-
stjórinn Bruce Beresford (Dri-
ving Miss Daisy), stendur fyrir.
Áður en við sjáum þá mynd
mun Cate Blanchett birtast á
tjaldinu síðar á árinu í hlutverki
írska blaðamannsins Victoria
Guerin sem lét lífið fyrir skrif
sín um starfsemi IRA og ann-
arra glæpamanna í heimalandi sínu. Hún snýr einn-
ig aftur í lokakafla Hringadróttinssögu, The Return
Of the King og þessa dagana er hún að leika í
vestranum The Missing ásamt Tommy Lee Jones
undir leikstjórn Rons Howard.
Blanchett leikur Potter
Cate Blanchett:
Dugleg.

TÖLVULEIKIR eru orðnir
býsna algengt hráefni fyrir bíó-
myndir og því miður fæstar
beysnar. Nú hefur Nicolas Cage
tekið að sér aðalhlutverk í
mynd sem byggist á tölvu-
leiknum Dead to Rights sem
snýst um lögreglumann sem
sætir fölskum ásökunum og
þarf að hreinsa mannorð sitt.
„Aðalpersónan er tilfinn-
ingalega þjökuð og slíkt getur
jafnan af sér góða kvikmynd og góða Nic Cage-
mynd,“ segir framleiðandinn Lorenzo di Bonavent-
ura. Að minnsta kosti góðan tölvuleik.
Cage í tölvuleik
Nicolas Cage:
Þjakaður.

ÞÓTT hið langþráða verkefni
Martins Scorsese Gangs Of
New York hafi ekki náð sömu
hæðum og ýmsar fyrri myndir
hans er hann sem betur fer
ekki af baki dottinn og hefur nú
tekið höndum saman með aðal-
leikara þeirrar myndar, Leon-
ardo Di Caprio um gerð The
Aviator sem fjallar um ævi hins
skrautlega og sérvitra auðjöf-
urs Howards Hughes. Fyrir utan Di Caprio í aðal-
hlutverkinu mun Jude Law fara með hlutverk leik-
arans og vinar Hughes Errols Flynn.
Law og Di Caprio hjá Scorsese
Jude Law: Flynn.
OPINBERUN einkamála erauðvitað algengur verknaður ínútímanum, hvort heldur er í
opinskáum játningaviðtölum í fjöl-
miðlum, dagbókum og heimasíðum á
Netinu, sjálfsævisögum á bóka-
markaði, svokölluðu raunveruleika-
sjónvarpi og raunar hvers konar
tjáningu, en um þessar mundir er
orðið „tjáning“ að fá svipaða merk-
ingu og „athyglissýki“ og „sýniþörf“.
Það er ekkert sjálfgefið að einka-
reynslan eigi erindi út fyrir sjálfa
sig. Oftar en ekki fer best á því að
hún haldi sig heima. En undantekn-
ingarnar felast í því þegar miðlun
einkareynslu nær að skapa eða
spegla sammannlegan veruleika,
auka einhverju sem máli skiptir við
einkareynslu okkar hinna.
Ég efast þannig um að ég muni
sjá áhrifameiri kvikmynd á þessu ári
en norsku heimildarmyndina Alt om
min far eða Allt um föður minn, sem
sýnd var á hátíðinni Reykjavík
Shorts & Docs um daginn. Þar opn-
ar ungur leikstjóri, Even Benestad,
okkur óvenjulega sýn inn í óvenju-
lega fjölskyldu með þeim hætti sem
„venjulegir“ áhorfendur geta numið,
skilið, hrifist og lært af; vegna þess
hversu fallega og næmlega myndin
nálgast viðfangsefni sitt verða
áhorfendur í reynd þátttakendur.
Og þetta viðfangsefni er, eins og tit-
illinn gefur til kynna, faðir unga
kvikmyndagerðarmannsins, vel
metinn læknir í smábænum Grims-
tad, Esben Benestad. En Esben er
ekki bara Esben; hann á sér annað
líf sem Esther Pirelli. Frá barnæsku
hefur hann glímt við þörf sína fyrir
að klæðast kvenfötum, þörf sem
ekki aðeins storkar smábæj-
arumhverfinu sem þó virðist furðu
skilningsríkt, heldur bindur endi á
hjónaband hans með móður Evens
og systur hans. Esben hefur kynnst
annarri konu sem virðir þessa þörf.
En þar með er henni ekki fullnægt.
Klæðskiptin eru aðeins áfangi á leið
Esbens að kynskiptum; hann vill
verða kona. Esther er að taka Esben
yfir. Og þá finnst ekki aðeins börn-
unum að þau séu að missa föður,
heldur nýju konunni að hún sé að
missa mann.
Þessi sérstaka saga, sem sann-
arlega er þó ekki einsdæmi, fjallar í
raun um leit manneskju að sjálfri
sér og baráttu hennar fyrir að fá að
vera sú manneskja sem kemur í leit-
irnar. Og eftir standa ekki aðeins
ástvinir og ættingjar meira eða
minna vanmáttug andspænis spurn-
ingum og svörum, togstreitu sárs-
auka og kærleika. Einnig Esben
Esther Pirelli Benestad skilur ekki
hlutskipti sitt til fulls. En hann veit
hvert það er.
Athyglisvert er hversu margar
heimildarmyndanna á fyrrnefndri
hátíð voru opinberun á einkareynslu
höfunda sinna. Í My Terrorist/
Hryðjuverkamaðurinn minn reynir
þolandi hryðjuverkaárásar að skilja
gerandann með hliðsjón að þjóð-
félagslegum bakgrunni beggja. Í
Missing Allen/Allens saknað rann-
sakar höfundurinn örlög horfins vin-
Ég um okkur frá mér til ykkar
„Foreldrarnir eyðileggja fyrri hluta ævi
okkar og börnin þann síðari,“ sagði
draugurinn og hefur eflaust ekki áttað
sig á því að líf er eftir dauðann; ella hefði
hann varla farið að bera fjölskylduvanda-
mál sín á torg. Nema hann sé höfundur
heimildarmynda. Í þeim geira kvikmynda
nú um stundir er stefnan þessi: Tökum
ekki einkamálin með okkur í gröfina.
Allt um föður minn: Esther Pirelli
bakar köku.
SJÓNARHORN
Árni Þórarinsson
SJÁLFUR segist hann hafadregið sig í hlé, að mestuhættur að skipta sér af há-
tíðinni, vali á þeim myndum sem
þangað komast inn og svo sjálf-
um sigurvegurunum. En allir
aðrir vita betur.
Allir aðrir vita að svo lengi
sem Jacob er á staðnum muni
hann beita sínum miklu áhrifum
og þegar hann geltir er lagt við
hlustir. Og efer einhvern tímann
megi bóka að hinn aldni rakki
gelti er það þegar Lars von
Trier er mættur með nýja mynd.
Það hefur nefnilega komið á
daginn að Jacob er fyrir ein-
hverra hluta sakir hundtryggur
honum von Trier sínum. Nú þeg-
ar sá danski er mættur enn eina
ferðina til Cannes, kannski með
sína djörfustu mynd til þessa,
þarf engan sérlega fróðan
hundatemjara til spá því að
mynd hans sé sú sem hljóta
muni flest og háværustu geltin í
ár.
Á pappírunum á Jacob karlinn
náttúrlega ekkert að fá neinu
um ráðið hver hlýtur Gull-
pálmann eftirsótta í kvöld. Nei,
það á víst að vera hlutverk sér-
skipaðrar alþjóðlegrar níu
manna dómnefnar, sem leidd er
af franska leikstjóranum Patrice
Chéreau og inniheldur eins ólíka
liðsmenn og Hollywood-
stjörnuna Meg Ryan, bosníska
leikstjórann Danis Tanovic (No
Man’s Land), bandaríska leik-
stjórann Steven Soderbergh og
indversku leikkonuna Aishwa-
rya Rai. Það er á valdi þeirra að
ákvarða hvaða mynd hlýtur
æðstu verðlaunin, Gullpálmann,
næstæðstu verðlaunin Grand
Prix, leikaraverðlaun og hand-
ritsverðlaun. Vandasamt verk
sannarlega, að velja úr 20 gjör-
ólíkum myndum, en þó sér-
staklega ef tekið er mið af
hversu mikið spilar inn í, sem
kemur í veg fyrir að dómnefndin
geti valið blátt áfram eftir eigin
samvisku og smekk; saga hátíð-
arinnar, alþjóðapólitík, þrýst-
ingur frá Frökkum; hátíðarhöld-
urunum.
Hvort sem blaðamanni líkar
betur eða verr skal hann hundur
heita ef Dogville glefsar ekki til
sín einhver verðlaun. Myndin er
sannarlega talin
sú sigurstrang-
legasta af flest-
um gagnrýn-
endum sem hafa
tjáð sig um málið
og hún hlaut ríf-
andi viðtökur
þegar hún var
sýnd. En hún er
umdeild,
framhjá því
verður ekki
horft. Svo gæti
sett strik í reikn-
inginn að von
Trier er þegar
búinn að vinna
Gullpálmann og
það fyrir stuttu
(Myrkradans-
arinn 2000).
Ef ekki von Trier, hver þá? Ef
dómgreind undirritaðs og rétt-
lætið sjálft fær einhverju ráðið
hlýtur Innrás barbaranna (In-
vasion Barbares) eftir kanadíska
leikstjórann Denys Arcand að
koma sterklega til greina. Eftir
að hafa setið undir vænum
skammti af tilfinningadaufum og
fráhrindandi myndum var
hreinn unaður að upplifa svo
hjartnæma mynd og mannlega,
jafnvel þótt hún á stundum færi
yfir strik tilgerðarinnar. Þetta
sjálfstæða framhald Falls amer-
íska heimsveldisins hefur nær
einróma verið lofað af þeim sem
séð hafa og hinn hæfileikaríki og
hlédrægi Arcand, sem einnig á
að baki Jesús frá Montréal, þyk-
ir loksins sýna snilli sína á ný
eftir tvær magrar myndir og
sumir hafa meira að segja lýst
yfir að Innrás barbaranna, sem
þegar hefur slegið í gegn í Kan-
ada, sé hans besta og um leið að-
gengilegasta mynd.
Hér hafa tvær myndir verið
nefndar til sögunnar sem hugs-
anlegur sigurvegari „hundasýn-
ingarinnar“ í Can-
nes 2003. Miðað
við ríkulegt úrval
bæði í fyrra og
hitteðfyrra verður
að teljast sorgleg
staðreynd hversu
fáar aðrar þeirra
20 mynda, sem í
keppninni eru
2003, geta komið
til greina eða talist
verðugir verð-
launahafar. Und-
irritaður, sem og
margir aðrir
blaðamenn,
myndu sætta sig
vel við ef hin
vandaða, hugvit-
sama og umfram
allt settlega mynd Francois
Ozon Sundlaug (Swimming
Pool) ynni til einhverra verð-
launa. Vissulega eru skiptar
skoðanir um ágæti hennar, en
varla verður deilt um frammi-
stöðu leikkvennanna Charlotte
Rampling og Ludivine Sagnier.
Síðarnefnda á reyndar stórleik á
Cannes-hátíðinni í ár því þessi
unga og efnilega franska leik-
kona stelur einnig senunni í síðri
mynd hins reynda Claudes Mill-
ers, Lili litla (La petite Lili).
Hún verður því að teljast líkleg
til að næla í leikaraverðlaun,
jafnvel þótt nær allir tali um að
Nicole Kidman hafi verið búin að
tryggja sér þau áður en hún
mætti á staðinn.
Hvað áhrærir besta leikarann
sér undirritaður aðeins einn í
hendi sér, af þeim sem hann hef-
ur horft á (14 myndir af 20);
Rémy Girard sem fer hamförum
í hlutverki dauðvona há-
skólaprófessors í magnaðri Inn-
rás barbaranna.
Vandi er um slíkt að spá eins
og venjulega. Hver veit nema
hin rómaða en erfiða tyrkneska
Einvera (Uzak) steli sigrinum
eða þá íranska Klukkan fimm
síðdegis (Panj é asr) eftir hina
23 ára gömlu Samir
Makhmalbaf.
Traustur spennutryllir Clints
Eastwoods, Dulá (Mystic River),
á ennfremur möguleika, sem og
myndirnar Faðir og sonur
(Otets i syn) Rússans Alexand-
ers Sukurovs (Rússneska örkin)
og fyrsti hluti Peters Gree-
naways The Tulse Luper Suitca-
ses, Part I: The Moab Story.
Sumir hrifust mjög og töluðu um
endurkomu brasílíska leikstjór-
ans Hectors Babencos með fang-
elsisdramanu Carandiru, en
ekki undirritaður sem þótti
myndin um margt meingölluð
svartholssápa þótt kröftug sé og
áferðarflott á sinn forljóta hátt.
Þegar á heildina er litið er
vart hægt að komast að annarri
niðurstöðu en að það sé hrein-
lega einhver hundur í Cannes og
þá í neikvæðri merkingu. Það er
eitthvað að, því einungis örfár
myndir í aðalkeppninni eru þess
verðugar að eiga þar heima.
Hinar hefðu í besta falli átt að
lenda í Un Certain Régard dag-
skránni, sem gerir út á fram-
sæknari og þungmeltari myndir,
en í versta falli áttu þær engan
veginn heima hér, hvað þá á
kvikmyndahátíðum yfir höfuð.
Fyrsta skal nefna Brúnu kan-
ínuna (The Brown Bunny) eftir
viðundrið Vincent Gallo, umtöl-
uðustu mynd hátíðarinnar. Auð-
vitað er hún algjörlega hand-
ónýt, rétt eins og undirritaður
og aðrir gagnrýnendur sann-
reyndu. En þó skulum við, skv.
ábendingu Screen International,
leyfa ólíkindatólinu Gallo að
njóta þess vafa að hann sé hrein-
lega að spila með samfélag kvik-
myndahátíða, hafi ætlað að sjá
hversu langt hann kæmist þar
með leiðinlegustu mynd sem
gerð hefði verið. Sem er einmitt
skoðun flestra, þ.á.m. undirrit-
aðs, sem aldrei hefur upplifað
eins sjálfhverfa kvikmyndagerð.
Gallo leikstýrir, skrifar, skýtur,
Reuters
Denys Arcand (í miðið) og leikhópur hans: Hundheppin?
Hundakúnstir í Cannes
Von Trier og Kidman:
Hundheppin?
Það er hundur í Dogville. En samt
ekki því þótt hann gelti mikið þá er
þessi hundur enginn eiginlegur hund-
ur heldur bara krítaður á gólfið eins
og svo margt annað í mynd Lars von
Triers sem minna máli skiptir. Það er
líka hundur í Cannes. Þótt hann gelti
líka mjög mikið er hann ekki neinn
hundur í alvörunni heldur Gilles Jac-
ob, forseti hátíðarinnar, og það er
sko náungi sem skiptir öllu máli.
Skarphéðinn Guðmundsson
CANNES