Morgunblaðið - 29.05.2003, Blaðsíða 34

MINNINGAR
34 FIMMTUDAGUR 29. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
N
ýlega fór fram mál-
þing í Reykjavík
um sjálfsritskoðun
og réttarvernd
fjölmiðla en til þess
var boðað í tilefni af doktorsrit-
gerð dr. Herdísar Þorgeirsdóttur
um þetta efni. Var á fundinum
velt upp þeirri spurningu hvort ís-
lenskir blaða- og fréttamenn
stunduðu „sjálfsritskoðun“ vegna
ótta við afleiðingar þess að fjalla
um mál sem vörðuðu viðskipta-
hagsmuni fjölmiðilsins sem þeir
starfa hjá, eða gætu haft áhrif á
þeirra eigin starfsframa.
Í framhaldi af málþinginu var
efnið síðan nokkuð til umfjöllunar
í Speglinum á Rás 1.
Ég hef verið að velta því fyrir
mér hvort það kunni að vera eitt-
hvað til í því að íslenskir blaða-
menn stundi
svona „sjálfs-
ritskoðun“.
Hef ég til að
mynda ein-
hvern tíma
„ritskoðað“
sjálfan mig í
frétta- eða pistlaskrifum í Morg-
unblaðinu?
Niðurstaða mín er sú að slíkt
komi sjaldnast til í beinhörðum
fréttaskrifum, að minnsta kosti
man ég ekki til þess að hafa prívat
og persónulega sleppt því að fjalla
um eitthvert fréttamál af fyrr-
greindum orsökum. Vissulega
koma stundum inn á borð til fjöl-
miðla mál sem eru viðkvæm og
taka þarf ákvörðun um hvort
fjallað er um eður ei. Þar á þó
hugtakið „sjálfsritskoðun“ varla
við, enda væntanlega oftast tekin
ritstjórnarleg ákvörðun um það
hvort fjallað er um málið; blaða-
maðurinn á það ekki einfaldlega
við sjálfan sig.
Ég tel hins vegar vel hugs-
anlegt að „sjálfsritskoðun“ hafi
verið stunduð í pistlaskrifum sem
þessum. Að minnsta kosti get ég
upplýst að einu sinni eða tvisvar
hef ég afráðið að sleppa því að
fjalla um eitthvert tiltekið efni,
þrátt fyrir talsverðan áhuga, ein-
faldlega vegna þess að mér fannst
það of mikið jarðsprengjusvæði.
Þegar ég nota orðið jarð-
sprengjusvæði þá á ég ekki við að
ég hafi óttast um viðskiptahags-
muni Morgunblaðsins – ég læt
aðra um slíkar áhyggjur. Ég
myndi heldur ekki taka svo djúpt í
árinni að segja að ég hafi óttast að
eitthvað gæti haft áhrif á starfs-
frama minn.
Og þó: vel má vera að slíkar
hugsanir hafi sótt á undirmeðvit-
undina.
Á hinn bóginn er ljóst að stund-
um hikar maður við að skrifa
pistla sem hægt væri að túlka sem
flokkspólitískan áróður; einfald-
lega vegna þess að sem blaðamað-
ur vill maður helst ekki vera alltof
eyrnamerktur einum flokki eða
öðrum (mér finnst í öllu falli að
maður verði að gaumgæfa ræki-
lega hvenær maður leggur út í
slík skrif). Í því felist nefnilega
ákveðin frelsissvipting.
Veit ég þó að sumir blaðamenn
eru mér ósammála hvað þetta
varðar, telja að það komi engum
við hvaða flokk þeir styðji og
hversu opinberlega þeir geri það.
Rétt er að geta þess að ég hef
raunar komist að þeirri niður-
stöðu, eftir að hafa skrifað Við-
horf í Morgunblaðið í eitt ár og
nokkrum mánuðum betur, að
hæfileg sjálfsritskoðun sé til bóta.
Ég myndi til dæmis núna aftur-
kalla að minnsta kosti eitt af mín-
um fyrstu Viðhorfum ef ég gæti,
vegna þess að ég tel að ég hafi
ekki stundað þar þessa hæfilegu
sjálfsritskoðun, sem um ræðir.
Þegar ég tala um „hæfilega
sjálfsritskoðun“ er ég að vísa til
þess að oft er manni býsna mikið
niðri fyrir. Stundum eru einhver
mál uppi sem manni finnst alger-
lega nauðsynlegt að tjá skoðun
sína á; oftar en ekki er maður þá
haldinn heilagri reiði, yfir sig
hneykslaður vegna einhverra
meintra afglapa ráðamanna/
ráðamanns.
Vandinn hér er að gerast ekki
sekur um það sem á ensku er kall-
að „knee-jerk-reaction“, þ.e. að
skrifa um eitthvert efni í hita
leiksins sem ef til vill mætti liggja
betur yfir, bíða með að fjalla um
þar til maður hefur haft tækifæri
til að hugleiða hlutina betur, finna
þráð og samhengi sem kemur í
veg fyrir að um sundurlausan
vaðal sé að ræða.
Gallinn er hins vegar sá að oft
þola hlutir ekki bið; fjalli maður
ekki um þá strax eru þeir einfald-
lega orðnir „gamlar fréttir“.
Það er semsé býsna vandasamt
verkefni að skrifa Viðhorf sem
þessi, vilji maður á annað borð að
þau séu innlegg í þjóðmálaum-
ræðuna. Auðvitað má ekki forðast
öll jarðsprengjusvæði; geri maður
það segir maður auðvitað aldrei
neitt, sem mögulega getur skipt
máli í þjóðmálaumræðunni
(kannski segir maður hvort eð er
aldrei neitt sem skiptir máli – en
það er annað mál).
Tilefni þess að ég ræði þessi
mál er sú staðreynd að fyrir
tveimur vikum, þ.e. seinast þegar
ég skrifaði Viðhorf, „sjálfsritskoð-
aði“ ég einmitt sjálfan mig. Ég
ákvað semsé seint og um síðir að
sleppa því að birta Viðhorf, sem
ég nánast hafði lokið við að skrifa,
og birti í staðinn annað sem ég
átti á lager (sem raunar fjallaði
um efni sem er mér ofarlega í
huga, en var meira „tímalaust“).
Ástæðan var sú að mér fannst
vanta alla yfirvegun í Viðhorfið,
það vantaði þráð í umfjöllunina
(annan en þá hneykslun sem ég
var svo þjakaður af).
Eða þorði ég kannski bara ekki
að beina spjótum mínum að við-
komandi? Spyr sá sem ekki veit.
Viðhorfið átti að fjalla um grein
sem stjórnmálafræðiprófessorinn
Hannes Hólmsteinn Gissurarson
skrifaði í DV 12. maí sl., tveimur
dögum eftir þingkosningarnar.
Prófessorinn hafði gert að um-
talsefni meintar dylgjur Ingi-
bjargar Sólrúnar Gísladóttur fyr-
ir kosningar en hitti hins vegar
sjálfan sig býsna vel fyrir, að
mínu mati, enda fór hann með
dylgjur um nafngreinda ein-
staklinga og heilu fjölmiðlana.
Fyrirsögn Viðhorfsins átti að
vera: Margur heldur mig sig.
Ég sé það auðvitað núna, þegar
ég hef haft tíma til að hugsa mál-
ið, að alger óþarfi var að eyða
tíma í að skrifa þetta tiltekna Við-
horf. „Sjálfsritskoðun“ er því ekki
alltaf neikvæð – stundum er hún
barasta bráðnauðsynleg.
Sjálfsrit-
skoðun!
Ég ákvað semsé seint og um síðir að
sleppa því að birta Viðhorf, sem ég nán-
ast hafði lokið við að skrifa, og birti í
staðinn annað sem ég átti á lager […]
VIÐHORF
Eftir Davíð
Loga
Sigurðsson
david@mbl.is
Saga Hestamanna-
félagsins Léttis verður
ekki skráð án þess að
minnast verka Guðrúnar Hallgríms-
dóttur og hennar hlutdeildar í sögu
félagsins. Félagið hefur misst sinn al-
besta félaga og samstarf mitt sem for-
maður félagsins á sjö ára tímabili við
Guðrúnu var bæði mikið og gott og án
þess að nokkru sinni bæri þar skugga
á. Fyrir það vil ég þakka af alhug.
Sigfús Helgason, formaður
Hestamannafélagsins Léttis
1995–2002.
Það er vor í lofti hér við Eyjafjörð-
inn. Umgviðið bregður á leik, hvort
sem það eru lömb eða folöld úti í haga,
eða frjálslegir krakkar í boltaleik.
Gamlir knattspyrnujaxlar burðast
við að reima á sig skóna til að taka
þátt í vorleikjunum á vellinum. Og
fótboltinn er tekinn fram og gamlir
duldir taktar vakna af vetrarsvefni.
Þannig gerist þetta hvert vor hjá
glaðbeittu B-liði Þórs í „oldboys
knattspyrnu“. Þetta lið hefur haldið
hópinn í 13 ár, þó vissulega í tímans
rás komi inn nýir félagar og aðrir
detti út.
Og B-liðið er fjölskylduhópur, þar
sem oft er komið saman til að gera sér
dagamun. Og fyrir 6 árum kom einn
félagi okkar, hann Jónas Bergsteins-
son, með hressa og glaðlega konu,
sem féll strax inn í hópinn. Þetta var
hún Guðrún Margrét Hallgrímsdótt-
ir, kona með mikinn áhuga fyrir hest-
um og útiveru. Og það var notalegt að
hafa hana í hópnum – fjörug og hlát-
umild, en jafnframt ákveðin og skoð-
anaföst.
Í útilegum B-liðs-fjölskyldna voru
þau Jónas alltaf fyrst á svæðið, og
þegar aðrir komu var tjaldvagninn
þeirra á sínum stað og ljúfan kaffiilm
lagði þaðan út.
Þau voru samhent og áhugamálin
féllu vel saman, útivera og hestar.
Og Guðrún kunni vel að fara með
hesta sína og hún hafði gott vit á
hrossum. Og það voru hennar bestu
stundir þegar hún lagði á og tók hest-
ana til kostanna. Og orð Hannesar
Hafstein eiga vel við Guðrúnu:
Ég berst á fáki fráum
fram um veg,
mót fjallahlíðum háum
hleypi ég,
og golan kyssir kinn.
Og á harða, harða spretti
hendist áfram klárinn minn.
Marga slíka spretti var Guðrún bú-
in að fara á hestum sínum í gegnum
árin, en þriðjudaginn 13. maí féll hún
af baki og hlaut slík höfuðmeiðsl að
þau leiddu til dauða hennar þann 15.
maí.
Við vinir hennar úr B-liði Þórs
söknum góðs félaga, og biðjum Guð
að blessa og styrkja Jónas og aðra
ástvini Guðrúnar, um leið og við þökk-
um góð kynni og ljúfar samveru-
stundir. Guð blessi minningu Guðrún-
ar.
F.h. B-liðs Þórs,
Pétur Þórarinsson.
Eitt sinn stóð listamaðurinn
Michelangelo og horfði þögull á
marmarabjarg. „Af hverju starir þú
svona á steininn“ var spurt. „Ég sé
engil í honum“ var svarað. Þegar
meistarinn hafði um hríð beitt hamri
sínum og meitli kom engillinn í ljós.
Hann var að vísu forgengilegur af því
að hann skorti sál.
En Guði er ekkert ómáttugt. Hann
getur skapað eilífa engla, mannssálir
GUÐRÚN
HALLGRÍMSDÓTTIR
✝ Guðrún MargrétHallgrímsdóttir
fæddist á Droplaug-
arstöðum í Fljótsdal
27. maí 1948. Hún
lést af völdum slys-
fara á Landspítalan-
um í Fossvogi
fimmtudaginn 15.
maí síðastliðinn og
var útför hennar
gerð frá Glerár-
kirkju 26. maí.
sem geta borið með sér
birtu og yl, fögnuð og
gleði, sem gera mannlíf-
ið óforgengilegt og þess
virði að lifa því. Það er
með þakklæti, sem við
minnumst þeirra sem
gert hafa okkur svo
gæfusöm.
Guðrún Hallgríms-
dóttir var ein í þeirra
hópi. Hún auðgaði líf
okkar með elsku sinni
og gaf okkur tilhlökkun
því aftur liggja saman
leiðir.
Það var lán þegar
Jónas Bergsteinsson kom með hana í
hóp ástvina. Það var augljóst að hún
vildi hvarvetna koma fram til góðs.
Með hugljúfri hógværð sinni hélt hún
sína braut. Gleði hennar var einlæg
og sönn. Það var auðfundið að hún
vildi gleðja og hjálpa. Hlátur hennar
var smitandi og það fannst öllum gott
að vera í návist hennar.
Verkin léku í höndum hennar hvort
heldur var á heimili hennar eða utan
þess. Það var gaman að sjá þau Jónas
og Guðrúnu vinna saman að smíðum.
Hann hafði hið glögga auga og hún
var eins og besti fagmaður sem skil-
aði miklu dagsverki.
Saman létu þau sér annt um mál-
leysingjana sem voru undir þeirra
verndarvæng og fengu það endur-
goldið í mörgum ánægjulegum stund-
um. Þannig safnaðist í fjársjóð sem
eigi fyrnist. Fyrir þær góðu gjafir
viljum við þakka af hjarta.
Jónasi og öðrum ástvinum Guðrún-
ar vottum við einlæga samúð og biðj-
um Guð að gefa þeirra vissu þess, að
hér þótt lífið endi / rís það upp í Drott-
ins dýrðarhendi.
Fjölskylduvinir.
Elsku Gunna frænka.
Þú kveður okkur svo snöggt og allt
of fljótt. En minningarnar um þig eru
ljúfar og halda áfram að lifa með okk-
ur. Ég minnist sérstaklega þess tíma
þegar ég var í skóla á Akranesi og
þurfti oft að biðjast gistingar á heimili
þínu í Þingvallastræti 12 á Akureyri.
Það var alveg sama á hvaða tíma mað-
ur kom, alltaf komst þú brosandi fram
í dyrnar og tókst á móti mér opnum
örmum, því fæ ég seint fullþakkað.
Bros þitt, þín gestrisni, þín leifturs-
nögga hugsun, þín glaðværð, allt situr
þetta bjargfast í minningunni um þig,
elsku frænka. Eins þegar ég þurfti að
leita til þín vegna sjúkrahúsvistar á
Akureyri, þá varst þú ávallt svo hjálp-
fús og studdir mig vel, því þakka ég
þér.
Elsku frænka, það er einkennilegt
að þú skulir vera farin – tómið situr
eftir en minningarnar um þig lifa.
Kaldhæðnislegt einnig að það sem þú
unnir mest skyldi verða þér að ald-
urtila. Þú áttir þér mörg hugðarefni,
þar var hestamennskan efst á blaði al-
veg frá því þú varst ung. Einnig veit
ég um fáar manneskjur sem hafa tal-
að um jafnréttismál með eins miklum
sannfæringarkrafti eins og þú. Og ég
dáðist alltaf af þinni eldskörpu hugs-
un og hvað þú varst fljót til svara, þú
hafðir alltaf svar á reiðum höndum og
sagðir þínu meiningu vafningslaust.
Ég veit að nú ríður þú gæðafáki
miklum komin í annan heim og þeys-
ist ofar skýjum. Hin góðu kynni
gleymast ei, segir í einu kvæði og eru
það orð að sönnu. Ég er þakklátur
fyrir góðar og ógleymanlegar stundir
með þér, elsku frænka.
Elsku Jónas, Ninna, Jarþrúður,
Þóra og Þórarinn, Guð styrki ykkur
öll í erfiðri sorg.
Egill.
Kæra vinkona. Komið er að kveðju-
stund miklu fyrr en nokkurn skyldi
óra fyrir. Þessi orð eru sett á blað
með miklum trega og söknuði, en um
leið með innilegu þakklæti fyrir allar
þær góðu stundir sem við áttum, þær
stundir urðu því miður allt of fáar.
Upp í hugann koma margar hesta-
ferðir og margar skemmtilegar skoð-
unarferðir um nálægar sveitir Akur-
eyrar. Þetta eru allt í einu orðnar
ljúfsárar minningar.
Allar grillveislurnar, ballferðirnar
sem og allar stundir í garðinum eru
okkur Örnu mikils virði nú þegar við
stöndum frammi fyrir þeirri bláköldu
sáru staðreynd að samvistum okkar
er lokið að sinni. Það er ekki ofsagt
um þig elsku vina að þú varst stór-
menni að allri þinni gerð. Ég segi það
hiklaust að vandaðri manneskja var
vandfundin og betri vinur og ná-
granni var ekki hægt að hugsa sér.
Elsku Jónas, Þóra, Jarþrúður og
Ninna. Ykkar missir er mestur, en
munið að minningin um góða konu og
góða móður er það sem aldrei hverfur
og það megið þið vita að hugur okkar
er með ykkur á þessari erfiðu stund
og verður svo um ókomna framtíð.
Við sendum öðrum ástvinum Guð-
rúnar Hallgrímsdóttur okkar innileg-
ustu samúðarkveðjur.
Megi algóður Guð vernda ykkur og
styrkja. Kæra vinkona hvíl í friði.
Sigfús og Arna.
Kveðja frá Þokufélaginu
Haustið 1999 kom nýr ritari til
starfa í Giljaskóla. Þá var starfandi
þar lítið félag með tveimur meðlim-
um, þeim Þóreyju og Sólveigu. Félag-
ið hafði enn ekki hlotið nafn en með-
limirnir áttu það sameiginlegt að vera
í fullri vinnu með námi og þekktir fyr-
ir að vera oft utan við sig, og vita vart
hvort þeir voru að koma eða fara.
Fljótt sást að Guðrún átti margt sam-
eiginlegt með þessum tveimur fé-
lögum þar sem hún var sjálf í námi og
einnig að komast inn í nýtt starf. Var
hún því umsvifalaust tekin í félagið
sem hlaut þá nafnið Þokufélagið.
Margir freistuðu þess að fá inngöngu
og var öllum hafnað því enginn þótti
nógu utangátta til að fá inngöngu. Ár-
ið 2000 náði þó Laufey því langþráða
takmarki sínu að fá inngöngu í félagið
þrátt fyrir afar ströng inntökuskil-
yrði, og þar með voru félagarnir orðn-
ir fjórir.
Við fjórar héldum alltaf hópinn þótt
námi með vinnu lyki og álagið minnk-
aði, en nafn félagsins hélst því allar
áttum við það ennþá til að vera
skemmtilega utan við okkur.
Það sem okkur fannst einkenna
Guðrúnu öðru fremur var jákvæðni,
bjartsýni og hjálpsemi og hún var svo
sannarlega með húmorinn í lagi. Þó
okkur fyndist stundum allt ómögu-
legt og stundum frekar þokukennt þá
var það hún sem fyrst kom með klapp
á bakið og jákvæð og uppörvandi orð
til okkar sem á þurftum að halda.
Guðrún var ekki bara ritari skólans
heldur virtist hún geta bætt á sig
verkefnum endalaust. Tölvur voru
hennar áhugamál auk hestamennsk-
unnar og virtist hana ekki muna um
að halda utan um tölvumál skólans,
þar með talið heimasíðugerð og tölvu-
viðgerðir, en hún gaf sér samt alltaf
tíma fyrir kaffihúsaferð með vinum
sínum.
Lífið verður svo sannarlega tóm-
legra án hennar en minningarnar eig-
um við áfram.
Við sendum eftirlifandi sambýlis-
manni Guðrúnar, dætrum hennar og
öllum aðstandendum þeirra okkar
innilegustu samúðarkveðjur.
Laufey Hreiðarsdóttir,
Sólveig S. Ingvadóttir og
Þórey Einarsdóttir,
kennarar við Giljaskóla.
Fyrstu kynni af Guðrúnu var þegar
Guðrún, þá nýkomin frá Svíþjóð,
kenndi nokkrum læknakandidötum á
Akureyri sænsku. Þeir voru að fara í
sérfræðinám til Svíþjóðar og urðu að
hafa með sér pappíra upp á sænsku-
kunnáttu. Eddi, maðurinn minn, var
einn af þessum kandidötum.
Tíu árum seinna fluttum við frá
Svíþjóð aftur til Akureyrar og fljót-
lega fór yngsti sonurinn, Guðmundur,
á reiðnámskeið. Þar með vorum við
mæðginin komin í fóstur hjá Guð-
rúnu. Guðrún var þá að vinna í að
Hestamannafélagið Léttir keypti
hesthús þar sem börn og unglingar
sem áhuga höfðu á hestamennsku, en
áttu ekki aðstandendur með kunn-
áttu, áhuga eða tækifæri til að stunda
hestamennskuna sjálf. Hesturinn
okkar fékk inni í félagshesthúsinu.
Ekkert var gert án leiðsagnar Guð-