Morgunblaðið - 03.06.2003, Blaðsíða 14

ERLENT
14 ÞRIÐJUDAGUR 3. JÚNÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
VEL virtist fara á með þeim George
W. Bush, forseta Bandaríkjanna, og
Jacques Chirac Frakklandsforseta er
þeir ræddust við á fundi leiðtoga átta
helstu iðnríkja heims í Evian í Frakk-
landi í gær.
Fundar þeirra hafði verið beðið
með eftirvæntingu en þetta var í
fyrsta skiptið sem þeir hittast frá því
að heiftarleg deila braust út vegna
herfarar Bandaríkjamanna og Breta í
Írak. Frakkar fóru fyrir ríkjum þeim
er lögðust gegn herförinni og hefur
því verið haldið fram að gífurleg reiði
ríki í garð franskra ráðamanna í
Bandaríkjunum nú um stundir.
Brostu og göntuðust
Þessi úlfúð varð ekki greind á fundi
þeirra Bush og Chirac í gærmorgun.
Leiðtogarnir brostu, heilsuðust
frammi fyrir fulltrúum fjölmiðla og
gerðu að gamni sínu við blaðamenn.
Þeir Bush og Chirac ræddu stutt-
lega við blaðamenn að fundinum lokn-
um. „Ég veit að í löndum okkar
beggja velta mjög margir því fyrir sér
hvort við getum sest niður og átt
þægilegt spjall – og svarið er að það
getum við vitanlega,“ sagði Bush.
Forsetinn bætti við að engin ástæða
væri til að leyna því að ríkisstjórnir
landanna hefðu „farið í gegnum erfitt
tímabil“. En þótt þá greindi á, þýddi
það ekki að þeir Chirac gætu ekki átt
vinsamlegar viðræður. Chirac kinkaði
kolli er Bush lét þessi ummæli falla og
kvað fundinn hafa verið „jákvæðan“.
Voru ummæli Bush forseta túlkuð
á þann veg að hann og Chirac hefðu
náð sáttum um að vera ósammála.
Telja heimsókn Bush stutta
vegna reiði í garð Frakka
Þeir Bush og Chirac ræddust við í
hálftíma. Bush þakkaði Chirac fyrir
stuðning Frakka við ályktun í
öryggisráði Sameinuðu þjóðanna þar
sem lögð var blessun yfir fyrirkomu-
lag hernámsins í Írak. Chirac bar lof á
frumkvæði Bush í málefnum Mið-
Austurlanda og kvaðst styðja viðleitni
hans til að koma á friði með Ísraelum
og Palestínumönnum.
Bush hafði stutta viðdvöl í Frakk-
landi en leiðtogafundi iðnríkjanna
lýkur ekki fyrr en í dag, þriðjudag.
Sumir fréttaskýrendur höfðu það til
sannindamerkis um reiði Bandaríkja-
manna í garð Frakka að dvöl Banda-
ríkjaforseta í Frakklandi hefði verið
höfð eins stutt og kostur var.
„Auðvitað getum við
átt þægilegt spjall“
Evian. AFP.
REUTERS
Jacques Chirac Frakklandsforseti (t.v.) og George W. Bush Bandaríkja-
forseti ganga til fundar á hóteli í franska bænum Evian í gær.
Vel fór á með
Bush og Chirac á
fundi G-8-ríkja
ÓEIRÐALÖGREGLA í Zimbabwe
beitti í gær valdi til að ryðja götur
höfuðborgarinnar Harare, en þá
hófst verkfall, að frumkvæði stjórn-
arandstöðunnar í landinu, er beint er
gegn stefnu stjórnar Roberts Mug-
abes forseta.
Foringi stjórnarandstöðunnar,
Morgan Tsvangirai, var handtekinn
á heimili sínu, færður fyrir dómara
og ákærður fyrir vanvirðingu við
dómstóla landsins með því að leggja
á ráðin um verkfallið, sem yfirvöld
segja ólöglegt. Tsvangirai var síðan
látinn laus. Hann hefur einnig sætt
ákæru fyrir tilraun til að ráða Mug-
abe af dögum.
Lögreglan beitti skotvopnum,
bareflum og táragasi til að leysa upp
mótmælafundi og -göngur í Harare í
gær og fékk að minnsta kosti einn
mótmælendanna byssukúlu í fótinn.
Talsmaður stjórnarandstöðunnar
sagði að lögreglan, er notið hefði lið-
veislu hersins, hefði ekki aðeins
skotið aðvörunarskotum heldur
beinlínis skotið á mannfjöldann.
Lögreglan beitti mótmælendur
valdi í fleiri borgum í gær, en áður en
verkfallsaðgerðirnar hófust höfðu
ýmsir forystumenn í stjórnarand-
stöðunni um land allt verið hand-
teknir, að því er sagði í yfirlýsingu
frá stjórnarandstöðunni.
Hvetur til uppreisnar
Tsvangirai, sem var áður fyrr for-
maður í launþegasamtökum, hefur
færst í aukana í hvatningum sínum
til almennings um að rísa upp gegn
stefnu Mugabes, sem setið hefur að
völdum í Zimbabwe í áratug. Stjórn-
arandstaðan kennir forsetanum um
þá óreiðu er ríkir í stjórnmálum og
efnahagslífi landsins.
Verkfallið hafði að mestu tilætluð
áhrif í Harare, þar sem flestar versl-
anir og bankar voru lokaðir. Í mið-
borginni neyddu hermenn um 20
mótmælendur til að leggjast á gang-
stétt og börðu þá síðan með gúmmí-
kylfum, að því er sjónarvottar sögðu.
Einnig hefði hópur stúdenta í Zim-
babwe-háskóla sætt samskonar bar-
smíðum hermanna.
Reuters
Óeirðalögregla lætur höggin dynja á mótmælendum í Harare, höfuðborg Zimbabwe, í gær.
Verkfall stjórnarandstöðu í Zimbabwe
Lögreglan
beitir valdi
Harare. AFP, AP.


 

 
 
 
    
    
       

    
  
!"  #
 " 
$
%  &
'   ())  

%
  *#+
+,-
+
 "&

     
. 
&

 
 


%
!
! -
%   !! "#
$%"&'
COLIN Powell, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, ítrekaði í gær að
hann væri þess öldungis fullviss að
Írakar hefðu ráðið yfir gereyðingar-
vopnum. Hann lýsti og yfir því að
hann teldi Íraka hafa unnið að þróun
slíkra vopna allt fram undir það er
Bandaríkjamenn og Bretar komu
stjórn Saddams Husseins frá með
vopnavaldi.
„Gereyðingarvopn var að finna í
Írak. Þau voru ekki hugarburður,“
sagði bandaríski utanríkisráðherr-
ann á blaðamanafundi í Róm. Banda-
ríkjamenn og Bretar sæta nú vax-
andi þrýstingi sökum þess að
gereyðingarvopn hafa ekki fundist í
Írak á þeim vikum sem liðnar eru frá
því stjórn Saddams Husseins var
steypt. Meint gereyðingarvopnaeign
Íraka var ein helsta réttlæting
breskra og bandarískra ráðamanna
fyrir herförinni. Skýringa hefur ver-
ið krafist á því að slík vopn hafi ekki
fundist og ítrekuðu Rússar t.a.m. í
gær að mál þetta yrði að leiða til
lykta.
Senda 1300 manns
til vopnaleitar í Írak
„Þegar ég fór í gegnum leyniþjón-
ustuupplýsingarnar var enginn vafi í
huga mér á því að Írakar réðu yfir
gereyðingarvopnum,“ sagði Powell.
Bandarískir embættismenn segja
nú að vopnin kunni að hafa verið
eyðilögð, þau hafi verið urðuð, eða
flutt annað áður en ráðist var inn í
landið. Verið er að senda 1.300
manna flokk til að leita að gereyðing-
arvopnum í Írak.
Á fimmtudag vísaði George Bush
Bandaríkjaforseti til tveggja færan-
legra rannsóknarstofa, sem fundist
hafa í Írak og sagði þær færa sönnur
á sýkla- og efnavopnaeign Íraka. En
bandaríkir sérfræðingar hafa viður-
kennt að þeir hafi engar áþreifanleg-
ar sannanir fyrir því að þessar rann-
sóknastofur hafi verið notaðar til að
framleiða sýklavopn.
Segir vopn Íraka
„ekki hugarburð“
Róm. AFP.
ÍRANIR höfnuðu í gær ítrekuðum,
alþjóðlegum kröfum um að undirrita
uppkast að viðauka sáttmálans um
takmörkun á útbreiðslu kjarna-
vopna, en samkvæmt uppkastinu ber
Írönum að leyfa nánara eftirlit með
kjarnorkuáætlun sinni.
Rússar, sem aðstoða Írani nú við
að koma upp fyrsta kjarnorkuverinu
í landinu, tóku undir kröfur um að
írönsk yfirvöld veittu Alþjóðakjarn-
orkumálastofnuninni (IAEA) fullan
aðgang að kjarnorkustöðvum sínum,
en Íranir þvertóku fyrir það.
Fjöldi ríkja, þ.á m. Ástralía, Bret-
land og Frakkland, hefur hvatt Írani
til að sýna að þeim sé treystandi og
draga þannig úr áhyggjum stjórn-
valda í Bandaríkjunum, sem hafa
áhyggjur af að Íranir komi sér upp
kjarnavopnum. Þeir hafa verið var-
aðir við því að þróa slík vopn og full-
yrðingar þeirra um að kjarnorku-
áætlunin sé einungis til friðsamlegra
nota þykja ekki sannfærandi.
Vilja ræða við Rússa
„Ef Rússar eru áhyggjufullir þá
erum við reiðubúnir að ræða þetta
við þá,“ sagði talsmaður íranska ut-
anríkisráðuneytisins, Hamid Reza
Asefi, í gær, en á sunnudaginn tók
Ígor Ívanov, utanríkisráðherra
Rússa, undir kröfur um að Íranir
veittu meiri upplýsingar.
„Við munum ekki skrifa undir
frekari alþjóðleg skjöl svo lengi sem
Vesturlönd standa ekki við þær
skuldbindingar sem kveðið er á um í
sáttmálanum og aðstoða okkur ekki í
kjarnorkumálum [í friðsamlegum til-
gangi] svo sem þeim ber samkvæmt
sáttmálanum,“ sagði Asefi.
Íranir eru aðilar að sáttmálanum
um takmörkun á útbreiðslu kjarna-
vopna og er nú einungis skylt að
leyfa eftirlit IAEA á kjarnorku-
stöðvum sem þeir hafa greint frá.
Þeir hafa ítrekað haldið fram að þeir
þurfi ekki að veita IAEA frekari
heimildir svo lengi sem önnur aðild-
arríki standi ekki við skuldbindingar
sáttmálans um flutning á kjarnorku-
tækni í friðsamlegum tilgangi.
Bandaríkjamenn eru nú einnig
farnir að krefjast þess af Rússum að
þeir láti af samstarfi við Írani í
kjarnorkumálum. Íran er eitt þeirra
ríkja sem George W. Bush Banda-
ríkjaforseti nefndi „öxul hins illa“.
Segir áhyggjur Bandaríkja-
manna vera yfirvarp
En Asefi sagði að rússnesk stjórn-
völd væru skuldbundin Írönum.
Hann sagði ennfremur að áhyggjur
Bandaríkjamanna væru ekki annað
en „yfirvarp“. Þeir hefðu í rauninni
ekki áhyggjur af „því sem þeir kalla
gereyðingarvopn, eða kjarnorku-
vopnaeign okkar. Þetta er bara yf-
irvarp. Ef þeir eru áhyggjufullir
þurfa þeir ekki að gera annað en að
koma hingað og hjálpa okkur við að
byggja kjarnorkuver.“
Asefi hafnaði þeim rökum að Ír-
anir þyrftu ekki á kjarnorku að halda
vegna þeirra gífurlegu olíu- og gas-
linda sem þeir ættu, en þessu hafa
Bandaríkjamenn haldið fram og sagt
sterka vísbendingu um að kjarn-
orkuáætlun Írana væri yfirskin.
Íranir hafna
meira eftirliti
Teheran. AFP.