Morgunblaðið - 08.06.2003, Page 56

VONIR standa til þess að nýstár-
legur tannlæknabor sem hægt er
að stýra utan munns sjúklingsins,
uppfinning Egils Jónssonar, tann-
læknis á Akureyri, verði tilbúinn í
haust til prófunar á fólki. Gangi
þær „klínísku“ prófanir vel gæti
sala á tækinu hafist um mitt næsta
ár, að sögn Geirs A. Gunnlaugs-
sonar, stjórnarformanns Globo-
dent, fyrirtækis sem stofnað var
vegna verkefnisins.
Hér ræðir um tæki sem á að
gera það jafneinfalt og fljótlegt
fyrir tannlækni að nota staðlaða
postulínsfyllingu og „silfur-“ eða
plastfyllingar. Sömuleiðis er gert
ráð fyrir því að kostnaður við
postulínsfyllingar verði sambæri-
legur við aðrar, en þær eru mun
dýrari í dag.
Tækið verður framleitt í Dan-
mörku en fyllingarnar á Akureyri.
Búist er við því að um 80% tekna
verði einmitt af sölu þeirra.
Prófanir hafa sýnt fram á að ná-
kvæmni við borun er meiri en
framleiðendur gerðu sér vonir um í
upphafi.
Nái Globodent-aðferðin út-
breiðslu breytist vinnuaðstaða
læknisins sjálfs talsvert. „Í dag
gerir tannlæknirinn holu í tönnina
fríhendis og reynir að takmarka
hana við þá skemmd sem þar er.
Það er eiginlega engin fylling eins í
neinni tönn en ef farin er þessi leið
er valin stöðluð fylling sem passar
við skemmd sem er fyrir hendi,
síðan boruð nákvæm hola, með að-
stoð þessa tækis, sem passar fyrir
fyllinguna,“ segir Geir.
Samkvæmt upplýsingum Sig-
urðar Harðarsonar verkefnisstjóra
telja ýmsir, sem komið hafa að
málinu, það stærsta ávinninginn
hversu vinnuaðstaða tannlæknisins
batni; að loksins sé eitthvað í sjón-
máli sem tekur á því vandamáli
tannlækna að þurfa að bogra mikið
við vinnu sína. „Því fylgja eymsli í
öxlum, herðum og hálsi – en með
þessari nýju tækni er verið að færa
vinnuna út úr munninum að veru-
legu leyti og þar með verður
vinnuaðstaða tannlæknisins allt
önnur.“
Prófanir nýstárlegs
tannlæknabors lofa góðu
Vinnuaðstaða
tannlækna sögð
breytast mjög
til batnaðar

Borað/22
MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLUNNI 1, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181, PÓSTHÓLF 3040,
ÁSKRIFT-AFGREIÐSLA 569 1122, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI 1 SUNNUDAGUR 8. JÚNÍ 2003 VERÐ Í LAUSASÖLU 190 KR. MEÐ VSK.
MORGUNBLAÐIÐ kemur
næst út þriðjudaginn 10. júní.
Að venju verður fréttaþjónusta
alla hvítasunnuhelgina á frétta-
vef Morgunblaðsins, mbl.is.
Hægt er að koma ábendingum
um fréttir á netfangið mbl.is
eða í síma 861-7970.
Fréttavakt
á mbl.is
ÍSLENDINGAR eru meðal þeirra þjóða sem
birta flestar vísindagreinar í viðurkenndum vís-
indaritum, miðað við fólksfjölda. Frá 1997 til
2001 fjölgaði fræðigreinum íslenskra vísinda-
manna í slíkum ritum um 66%. Þá hefur einka-
leyfaumsóknum Íslendinga fjölgað verulega,
bæði hjá Einkaleyfastofu Íslands og einkaleyfa-
stofum Evrópu og Bandaríkjanna. Árið 2001
fengu íslenskir vísindamenn t.d. 19 skráð einka-
leyfi hjá bandarísku einkaleyfastofunni, en fjór-
um árum áður voru þau einungis þrjú. Þá hefur
alþjóðasamstarf í vísindum og tækni vaxið ört
og nú er svo komið að 21,3% af rannsóknarfé
Íslendinga koma að utan.
Í skýrslu Rannsóknarráðs Íslands til mennta-
málaráðherra kemur fram að framlög til rann-
sókna og þróunar hér á landi hafa vaxið ár frá
ári. Árið 2001 náðu þau 3% af vergri þjóðar-
framleiðslu, en það er viðmiðið sem ESB hefur
sett aðildarríkjum sínum að ná fyrir árið 2010.
Fyrirtæki, sem byggja á háþróaðri þekkingu,
afla nú um 10% gjaldeyristekna landsmanna.
Árið 2001 vörðu Íslendingar 22,5 milljörðum
króna til rannsókna og þróunar. Tæpir 2⁄3 voru á
vegum fyrirtækja en rúmur þriðjungur á vegum
hins opinbera. Rannsóknarráð segir í skýrslu
sinni að árið 1987 hafi hlutfall styrkja úr sjóðum
ráðsins verið um 11–12% af heildarfjármagni til
rannsókna og þróunar á Íslandi. Nú sé þetta
hlutfall nálægt 3% af heild. „Árið 1993 var því
lýst yfir af þáverandi ríkisstjórn að auka ætti
hlutfall samkeppnissjóða í 25% af heildar-
umsvifum rannsókna. Þróunin hefur því gengið
í öfuga átt.“
2.700 ársverk eru unnin í rannsóknum og þróun á Íslandi
Fræðiritagreinum og
einkaleyfum fjölgar ört

Góður árangur/20
GRÓÐUR virðist almennt vera tveim
vikum fyrr á ferðinni í ár en venjulega og
svo er einnig um frjókornin sem honum
fylgja. Líklegt þykir að tíðni grasfrjóa nái
hámarki í vikunni, en þau eru einn helsti
valdur frjókornaofnæmis.
Morgunblaðið/Jim Smart
Gróður óvenju-
snemma á ferð

Útlit er fyrir/6
SÆMUNDUR Jóhannsson var mættur að vanda í laugina eldsnemma í gær-
morgun, en hann er einn þeirra fjölmörgu Íslendinga sem taka daginn
snemma og synda sér til heilsubótar. Sæmundur segist yfirleitt mæta í
laugarnar um leið og þær eru opnaðar á morgnana, ef hann er ekki að
vinna. Oftast fer hann í Kópavogslaugina en í gær þegar ljósmyndari
Morgunblaðsins hitti hann hafði Árbæjarlaugin orðið fyrir valinu.
Morgunblaðið/Árni Torfason
Sundsprettur í morgunsárið
Á AKUREYRI verður í fyrsta
skipti á Íslandi haldin alþjóðleg
brúðuleikhúshátíð dagana 20.–23.
júní næstkomandi. Það verða aðilar
frá Svíþjóð, Danmörku, Reykjavík
og úr Eyjafirði sem munu sýna
brúðuleik og halda námskeið í
brúðugerð.
Brúðuleik-
húshátíð á
Akureyri

Fyrsta/C18
ÁHUGI Bandaríkjamanna á að vita
meira um Ísland, íslenskar vörur og
möguleika á ferðalögum til landsins
hefur aukist, samkvæmt viðhorfs-
könnun sem gerð var fyrir „Iceland
naturally“, samstarfsverkefni
íslenskra stjórnvalda og fyrirtækja
sem starfa á Bandaríkjamarkaði.
Þetta er þriðja könnunin sem gerð
er á fjórum árum, segir í fréttatil-
kynningu. Könnunin var gerð 19.–21.
maí sl. og 1.039 Bandaríkjamenn
svöruðu henni.
Þegar spurt var hvort fólk hefði
áhuga á að vita meira um Ísland
fjölgaði þeim sem svöruðu játandi úr
22% í 34% frá árinu 2001. Merkjan-
leg aukning varð á því hversu líklegt
Bandaríkjamönnum þótti að þeir
myndu ferðast til Íslands. 18% töldu
það mjög líklegt en hlutfallið var
13% árið 2001. Þeim sem töldu afar
ólíklegt að þeir myndu ferðast
fækkaði úr 55% í 38%.
Sem fyrr eru Bandaríkjamenn
sem hafa áhuga á útivist, náttúru og
hreinleika áhugasamari um Ísland
en aðrir hópar.
Áhugi Banda-
ríkjamanna á
Íslandi eykst
♦ ♦ ♦