Morgunblaðið - 10.06.2003, Blaðsíða 6

FRÉTTIR
6 ÞRIÐJUDAGUR 10. JÚNÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Skógarhlíð 18, sími 595 1000.
www.heimsferdir.is
Ótrúlegt tilboð á síðustu sætunum til Costa del Sol þann 18. júní.
Nú getur þú notið fegursta tíma ársins á þessum vinsælasta áfangastað
Íslendinga í sólinni og búið við frábæran aðbúnað. Þú bókar núna, og
tryggir þér síðustu sætin, og 4 dögum fyrir brottför hringjum við í þig
og tilkynnum þér hvar þú býrð. Að sjálfsögðu nýtur þú traustrar
þjónustu fararstjóra Heimsferða
allan tímann.
Munið Mastercard
ferðaávísunina
Vikuferð til
Costa del Sol
18. júní
frá kr. 39.965
Verð kr. 39.965
M.v. hjón með 2 börn, 2–11 ára.
Flug, gisting, skattar, 18. júní, 7 nætur.
Almennt verð kr. 41.960.
Verð kr. 49.950
M.v. 2 í stúdíó/íbúð, 18. iúní, 7 nætur.
Almennt verð kr. 52.450.
Ferðir til og frá flugvelli, kr. 1.800.
MIKIÐ fjölmenni var á barnaskákmóti Nb.is sem skákfélagið Hrókurinn
hélt á Broadway á Hvítasunnudag. Hátt í tvöhundruð grunnskólabörn
tóku þátt í mótinu en keppt var í fjórum flokkum og fengu fjölmargir
upprennandi skáksnillingar að spreyta sig. Friðrik Ólafsson, fyrsti stór-
meistari Íslendinga, krýndi síðan fjóra Nb.is meistara, þau Júlíu Guð-
mundsdóttur, Helga Brynjarsson, Önnu Maríu Hrafnsdóttur og Mikael
Luis Gunnarsson.
Morgunblaðið/Ómar
Ungir og upprenn-
andi spreyta sig
TALSMENN Landssambands ís-
lenskra útvegsmanna, Sjómannasam-
bands Íslands og Vélstjórafélags Ís-
lands eru nokkuð sáttir við tillögur
Hafrannsóknastofnunar um há-
marksafla helstu stofna fyrir næsta
fiskveiðiár. Staða hörpudisks- og
rækjustofns sé vissulega áhyggjuefni
en að öðru leyti hafi tillögurnar ekki
komið á óvart. Framkvæmdastjóri
LÍU vonast til þess að stjórnvöld
standi við það að þorskaflinn verði
209 þúsund tonn og aukist ekki síðar
vegna umframveiða sóknardagabáta.
Helgi Laxdal, formaður Vélstjóra-
félags Íslands, segir að ef hörpudisk-
ur og rækja sé undanskilin þá sé nið-
urstaða Hafró almennt jákvæð.
„Fyrir okkur friðunarsinna sem
hafa viljað að farið sé eftir tillögum
fiskifræðinga er sá árangur mjög
ánægjulegur sem er að nást núna.
Mest er aukningin í þorski og ýsu og
við bara fögnum því. Niðurstaðan er
að flestu leyti eins og menn bjuggust
við. Mér sýnist meginvandamálið
geta skapast við sölu á ýsunni. Fram-
boðið hefur verið slíkt að verð á mörk-
uðum hefur verið að lækka töluvert.
Að öðru leyti ætti ástandið að geta
verið gott næstu árin,“ segir Helgi.
Friðrik J. Arngrímsson, fram-
kvæmdastjóri LÍÚ, segir að fátt hafi
komið á óvart í tillögum Hafrann-
sóknastofnunar, einkum varðandi
þorskinn. Jákvætt sé að aflinn sé ekki
eingöngu upp á við á næsta fiskveiði-
ári heldur einnig á þarnæsta tímabili.
Hrygningarstofn þorsks sé hins veg-
ar enn of lítill.
„Mikilvægt er að þessi þorskafli
sem verið er að ákveða, 209 þúsund
tonn, standi. Ef að sjávarútvegsráð-
herra hagar þessu með sama hætti og
hann hefur gert undanfarin ár þá er
hann ekki að gera það sem hann seg-
ist vera að gera. Sóknardagabátar
veiddu á síðasta ári meira en 10 þús-
und tonn umfram það sem þeim var
ætlað og hið sama gæti gerst aftur.
Svona fiskveiðistjórnun gengur ekki.
Aflamarksskipin hafa tekið á sig
skerðingar árum saman til að byggja
upp þorskstofninn á meðan hluti flot-
ans hefur veitt langt umfram það sem
honum er ætlað. Það er gjörsamlega
óþolandi ef það gerist eina ferðina
enn,“ segir Friðrik.
Ástand sjávar stóru tíðindin
Sævar Gunnarsson, formaður Sjó-
mannasambandsins, segir að botn-
fiskaflinn sé klárlega á uppleið, eink-
um ufsi og ýsa, og bjartari tímar séu
framundan varðandi þorskinn. Síldin
virðist vera í góðu lagi og ekki sé
ástæða til að hafa áhyggjur af
loðnunni þó að byrjunarkvótinn sé
minni en síðast.
„Almennt séð þá er það mín skoðun
að fiskistofnarnir virðast vera á góðu
róli. Það verður að segjast eins og er
að tillögurnar komu mér ekki á óvart.
Vísbendingar um ýsu og ufsa hafa
verið til staðar og reyndar í flestum
stofnum. Meiri óvissa en oft áður er í
karfanum en þær tillögur komu held-
ur ekki á óvart. Stóru og góðu tíðindin
eru ástand sjávar, bæði hita-, seltu-
og átustig. Þetta er náttúrulega það
sem allt byggist á,“ segir Sævar.
Talsmenn
útgerðarmanna,
sjómanna
og vélstjóra
Sáttir við
tillögur
Hafró
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
TILLAGA Hafrannsóknarstofnunar
um bann við veiðum á hörpudiski á
næsta fiskveiðiári kemur kunnugum
ekki á óvart. „Við vissum að það gæti
brugðið til beggja vona. Við vorum
við þessu búnir og við reiknuðum
með slæmri niðurstöðu en þetta er
auðvitað versta mögulega niðurstað-
an. Þetta kemur okkur hins vegar
ekki alveg í opna skjöldu,“ segir Óli
Jón Gunnarsson, bæjarstjóri í
Stykkishólmi.
Ljóst er að hér eru um mikið áfall
að ræða fyrir þær byggðir sem á
undanförnum árum hafa byggt upp
mikið atvinnulíf í kringum hörpu-
disksvinnslu. Á síðasta áratug hefur
heildarafli hörpudisks dregist saman
um nálægt 50%. Talið er að hækkun
sjávarhita sé ein meginorsökin fyrir
hruni sem nú blasir við í stofninum
en einnig hefur skæð sýking fundist í
hörpudisknum og rannsóknir standa
nú yfir á áhrifum hennar.
614 – 750 milljóna tjón í
Stykkishólmi
Langstærstur hluti hörpudisk-
veiða fer fram á Breiðafirði, eða um
97% á síðasta fiskveiðiári. Í Stykk-
ishólmi hefur risið öflug landvinnsla
þar sem hörpudiskurinn er fullunn-
inn til útflutnings.
Í skýrslu sem Vífill Karlsson, hag-
fræðingur, hefur unnið fyrir Stykk-
ishólm, er gert ráð fyrir að verð-
mætatap í sveitarfélaginu vegna
banns við hörpudiskveiðum nemi á
bilinu 614 til 660 milljóna króna á
fyrsta ári. Þar er þó ekki gert ráð
fyrir ýmsum kostnaði s.s. vegna fé-
lagslegra vandamála sem kynnu að
fylgja þessari atvinnuháttaröskun
eða kostnaði við að endurvinna
markaði erlendis. Hins vegar má
gera ráð fyrir því að ef veiðibannið
stendur í lengri tíma yrði verðmæta-
tapið minna með hverju árinu sem
líður.
Óli Jón Gunnarsson telur að tjónið
vegna veiðibannsins nemi um 750
milljónum króna. „Þetta hefur af-
skaplega mikil áhrif hérna hjá okk-
ur. Við lítum á aukið hitastig í sjón-
um sem náttúruhamfarir,“ segir Óli
Jón.
Botnfiskkvóti aukinn
til mótvægis
Árni Mathiesen, sjávarútvegsráð-
herra, hefur lýst því yfir að Stykk-
ishólmi verði bættur skaðinn vegna
hruns hörpudiskstofnsins. Aðspurð-
ur segir Árni að samkvæmt heimild-
arákvæði í lögum sé hægt að bæta
útgerðum upp fyrirsjáanlegan afla-
samdrátt með annars konar afla-
heimildum. Ákvæðinu hafi verið
beitt síðastliðin fjögur ár en hver ný
staða gefi tilefni til að fara yfir hana
á ný. Bótum hafi verið úthlutað í
Breiðafirði vegna yfirstandandi fisk-
veiðiárs. „Við munum leggja fyrri
aðferðafræði til grundvallar en gera
hugsanlega einhverjar breytingar
miðað við þær aðstæður sem skapast
hafa í Breiðafirði. Þær verða hins
vegar að vera í samræmi við það sem
gert er annars staðar,“ segir Árni,
sem á von á að fjallað verði um þess-
ar aðgerðir í ráðuneytinu á næstu
vikum.
Óvissa varðandi landvinnslu
„Það er ekki búið að leysa það end-
anlega hvernig þetta hefur áhrif
gagnvart vinnslunni. Við höfum
miklar áhyggjur af því. Það er ljóst
að aflaheimildarnar sem fást í stað-
inn verða væntanlega í bolfiskteg-
undum. Uppbótin kemur því fyrst og
fremst í staðinn fyrir veiðarnar en
vandamálið sem við stöndum frammi
fyrir hefur þó ekkert með kvótaleysi
að gera. Þetta er fyrst og fremst
vandamál gagnvart landvinnslunni
því í hörpudisknum hefur verið um
algjöra fullvinnslu að ræða. Erfið-
leikarnir eru fyrir landvinnslufólkið.
Maður getur því ekki fullyrt um
hvort þetta leysist með auknum
kvóta í öðrum tegundum nema það
verði farið út í einhverja aðra
vinnslu,“ segir Óli Jón.
Sérhæfing gæti glatast
Óli Jón segir að landvinnslufyrir-
tækin í Stykkishólmi hafi sérhæft sig
mjög í hörpuskelinni. Hörpudiskur-
inn hafi verið veiddur á Breiðafirði
og unninn í landi. Hins vegar gildi
önnur lögmál um botnfiskinn sem
gjarnan er seldur á markaði. „Það
veit enginn hvar botnfiskurinn lend-
ir á endanum,“ segir Óli Jón.
Þrátt fyrir erfiðleikana sem nú
stafa að atvinnulífinu í Stykkishólmi
er að finna ákveðna von í niðurstöð-
um Hafrannsóknarstofnunar. Í
skýrslu stofnunarinnar um nytja-
stofna sjávar, sem út kom sl. laug-
ardag, segir að „með veiðibanninu á
næsta fiskveiðiári verði spornað við
frekara hruni veiðistofnsins og dreg-
ið úr afföllum vegna veiða á vænleg-
um árgöngum af smáskel frá 1999-
20001.“ Óli Jón segir að þessi nið-
urstaða Hafrannsóknarstofnunar
feli í sér ákveðna vonarglætu: „Ný-
liðun er talin allgóð. Tegundin vex
hins vegar hægt þannig að þetta tek-
ur tíma en við ætlumst til að þetta
fari upp aftur. Ég vænti þess að allir
leggist á árarnar á meðan við róum
okkur út úr þessum erfiðleikum.“
Veiðibann á hörpuskel hefur alvarleg áhrif í Stykkishólmi
Tap vegna veiðibanns
talið allt að 750 milljónir
Morgunblaðið/Gunnlaugur Árnason
„Við vorum við þessu búnir og við reiknuðum með slæmri niðurstöðu en þetta er auðvitað versta mögulega niður-
staðan. Þetta kemur okkur hins vegar ekki alveg í opna skjöldu,“ segir Óli Jón Gunnarsson bæjarstjóri.