Morgunblaðið - 11.06.2003, Blaðsíða 14

ERLENT
14 MIÐVIKUDAGUR 11. JÚNÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
ELÍSABET Bretadrottning og her-
toginn af Edinborg virða hér fyrir
sér heimili sitt, Buckingham-höll, í
smækkaðri mynd en þau heimsóttu
Lególand-skemmtigarðinn í Wind-
sor í gær. Heimsóknin var liður í
átaki sem á að vekja athygli á Bret-
landi sem ferðamannastað en sú
grein hefur ekki verið með blóm-
legasta móti í Bretlandi undanfarið.
Auk drottningarinnar og hertogans
heimsóttu átta aðrir meðlimir kon-
ungsfjölskyldunnar ferðamanna-
staði í Englandi, Wales og Skot-
landi.
Reuters
Drottningin skoðar höllina sína
DONALD Rumsfeld,
varnarmálaráðherra
Bandaríkjanna, viður-
kenndi í gær að her-
námsliðið í Írak kynni
að standa frammi fyrir
skipulegri andspyrnu
og sagði að það myndi
taka marga mánuði að
uppræta leifarnar af ör-
yggissveitum Saddams
Husseins. Hann kenndi
þeim um skæruhernað í
Írak sem hefur valdið
vaxandi mannfalli með-
al bandarískra og
breskra hermanna síð-
ustu vikurnar.
Tuttugu og níu bandarískir her-
menn hafa fallið í árásum frá 1. maí
þegar Bush lýsti því yfir að hernaðin-
um væri að mestu lokið. „Ég tel að
leifarnar af Baath-flokknum, Píslar-
vottum Saddams og mjög líklega
Lýðveldisverðinum séu þarna enn.
Þetta eru þeir sem hafa gert árásir á
hernámsliðið og stundum hafa þær
heppnast,“ sagði
Rumsfeld. „Tel ég að
þeir hverfi á næstu
tveimur eða þremur
mánuðum? Nei. Það
mun taka tíma að upp-
ræta leifarnar af stjórn
Saddams Husseins og
við ætlum að gera það.“
Að því er leiðtogi
Íraska þjóðarráðsins,
öflugs hóps sem var út-
lægur í valdatíð Sadd-
ams, Ahmed Chalabi,
tjáði fréttastofu AFP í
gær sást nýverið til
Íraksforsetans fyrrver-
andi norður af Bagdad.
Að sögn Chalabis greiðir Saddam
hverjum þeim sem drepur banda-
ríska hermenn verðlaunafé.
Alls hafa 205 bandarískir og bresk-
ir hermenn beðið bana og 627 særst í
Írak frá því að stríðið hófst 20. mars.
135 féllu í árásum Íraka og 70 létu líf-
ið í slysum eða árásum sem innrás-
arliðið gerði fyrir mistök.
Sveitum Saddams kennt um árásir
Fé til höfuðs
hermönnum?
Bagdad, Lissabon. AFP, AP.
Donald Rumsfeld
GEORGE W. Bush Bandaríkjafor-
seti sagði í fyrradag að hann væri
„algjörlega sannfærður“ um að
Bandaríkjamenn myndu finna sann-
anir fyrir því að Írakar hefðu verið
með ólöglega „vopnaáætlun“ fyrir
stríðið í Írak. Hann sagði hins veg-
ar ekkert um hvort hann teldi að
efna- eða sýklavopn myndu finnast í
landinu.
Bush og háttsettir embættismenn
í stjórn hans fullyrtu fyrir stríðið að
stjórn Saddams Husseins, einræðis-
herra Íraks í meira en tvo áratugi,
réði yfir ólöglegum vopnum og þeir
eru nú sakaðir um að hafa hagrætt
eða gert of mikið úr leyniþjónustu-
gögnum um vopnaeign Íraka í því
skyni að afla stuðnings við hern-
aðinn. Þar sem engin slík vopn hafa
fundist í Írak þrátt fyrir mikla leit
eru þeir farnir að draga í land með
þetta og tala um „vopnaáætlun“ í
stað þess að fullyrða að Írakar hafi
átt gereyðingarvopn og falið þau
áður en stríðið hófst.
Bush notaði orðið „vopnaáætlun“
þrisvar í ummælum sínum um mál-
ið í fyrradag. „Írakar voru með
vopnaáætlun,“ sagði hann. „Leyni-
þjónustugögn frá öllum áratugnum
sýndu að þeir voru með vopnaáætl-
un. Ég er algjörlega sannfærður
um að með tímanum munum við
komast að því að þeir hafi verið
með vopnaáætlun.“
Auðveldara að finna sannanir
fyrir áætlun en sjálf vopnin
Ástæða þess að Bush leggur nú
svona mikla áherslu á orðið „vopna-
áætlun“ er að öllum líkindum sú að
miklu auðveldara er að sanna þessa
fullyrðingu en ásökunina um að
Írakar hafi átt gereyðingarvopn
skömmu fyrir stríðið. Til að sanna
að Írakar hafi verið með vopnaáætl-
un getur Bandaríkjastjórn skírskot-
að til skjala og tækja sem fundist
hafa í Írak og frásagna fyrrverandi
embættismanna, sem hernámsliðið
hefur handtekið, þótt engin ólögleg
vopn finnist.
Embættismenn stjórnar Sadd-
ams Husseins viðurkenndu að efna-
og sýklavopn hefðu verið þróuð í
Írak á níunda áratugnum og í byrj-
un síðasta áratugar. Þeir fullyrtu
hins vegar að hætt hefði verið við
þessar vopnaáætlanir og Írakar
hefðu ekki átt nein bönnuð vopn
þegar stríðið hófst í mars. Íraskir
vísindamenn sem eru nú í haldi
hafa sagt það sama.
„Heimurinn er friðsamlegri
eftir ákvörðun okkar“
Bush sagði að það myndi ekki
grafa undan trúverðugleika Banda-
ríkjanna ef engin ólögleg vopn
fyndust í Írak. „Trúverðugleiki
landsins byggist á sterkum vilja
okkar til að gera heiminn friðsam-
legri,“ sagði hann. „Og heimurinn
er friðsamlegri eftir ákvörðun okk-
ar [um að steypa stjórn Saddams].“
Forsetinn áréttaði ennfremur
ásakanir sínar um að stjórn Sadd-
ams hefði verið viðriðin hryðju-
verkasamtökin al-Qaeda. Bush skír-
skotaði til Jórdanans Abu Musabs
Zarqawis, eins af foringjum al-
Qaeda sem hefur verið bendlaður
við morð á bandarískum stjórnarer-
indreka, Laurence Foley, í Jórd-
aníu í fyrra. Bandarískir leyniþjón-
ustmenn hafa sagt að Zarqawi hafi
starfað í Írak, meðal annars í Bagd-
ad, þótt engar óyggjandi sannanir
séu fyrir því að stjórn Saddams hafi
haft samstarf við al-Qaeda.
„Samtök Zarqawis í Bagdad fyr-
irskipuðu morð á bandarískum
borgara,“ sagði Bush. „Tíminn mun
leiða í ljós að Bandaríkjastjórn tók
hárrétta ákvörðun þegar hún ein-
setti sér að frelsa írösku þjóðina úr
klóm Saddams Husseins.“
Fyrir stríðið var Bush oft af-
dráttarlaus í yfirlýsingum sínum
um að Írakar ættu bönnuð gereyð-
ingarvopn. „Írakar eiga og fram-
leiða efna- og sýklavopn,“ sagði
hann til að mynda í ræðu sem hann
flutti 7. október. Hann fullyrti einn-
ig að öryggi Bandaríkjanna yrði
stefnt í hættu ef því yrði frestað að
afvopna Íraka. „Ef við vitum að
Saddam Hussein ræður yfir hættu-
legum vopnum – og við vitum það –
er þá nokkurt vit í því að bíða með
að láta til skarar skríða gegn hon-
um þangað til honum vex ásmegin
og hann þróar jafnvel enn hættu-
legri vopn?“
Bush fullyrti einnig nokkrum
dögum fyrir stríðið að upplýsingar
vestrænna leyniþjónustustofnana
sýndu að enginn vafi léki á því að
Írakar ættu enn „nokkur af hættu-
legustu vopnum sem nokkru sinni
hafa verið þróuð“.
Óttast Írakar enn Saddam?
Donald Rumsfeld, varnarmála-
ráðherra Bandaríkjanna, neitaði því
í fyrradag að stjórnin hefði misnot-
að leyniþjónustugögn um Írak í
pólitískum tilgangi. Hann sagði
ennfremur að skorturinn á óyggj-
andi sönnun fyrir því að Saddam
Hussein hefði látið lífið í stríðinu
kynni að hafa torveldað leitina að
bönnuðum vopnum.
„Þar sem ekki hefur verið sannað
að hann sé ekki á lífi óttast ef til vill
margir Írakar að hann kunni að
koma aftur,“ sagði Rumsfeld. „Og
óttist þeir að hann komi aftur eru
þeir ef til vill tregari en ella til að
segja það sem þeir vita þegar þeir
eru yfirheyrðir.“
Bush mildar ásakanir
sínar um vopn Íraka
Kveðst nú sannfærður um að sannanir finnist fyrir „vopnaáætlun“ Saddams
AP
George W. Bush Bandaríkjaforseti og John Snow fjármálaráðherra ræða
við fréttamenn á mánudag. Bush sagði að niðurstaða Íraksstríðsins myndi
skipta mestu þegar upp væri staðið, ekki hvort gereyðingarvopn Íraka
fyndust. Fyrir stríðið fullyrti hann að Írakar réðu yfir slíkum vopnum.
Washington. Los Angeles Times.
KVEÐINN hefur verið upp í
Tékklandi fyrsti fangelsisdóm-
urinn vegna innrásar Sovét-
manna í Tékkóslóvakíu 1968.
Karel Hoffman, sem er tæp-
lega áttræður, var dæmdur í
fjögurra ára fangelsi fyrir að
hafa misbeitt valdi sínu, en á
þessum tíma var hann yfirmað-
ur fjarskiptamála í landinu.
Kvöldið fyrir innrás sovéska
hersins lét hann loka fyrir út-
sendingar útvarps og sjónvarps
og kom með því í veg fyrir, að
forysta tékkóslóvakíska komm-
únistaflokksins gæti fordæmt
innrásina. Fram að því höfðu
fjölmiðlarnir sagt frá hrotta-
skap innrásarherjanna. Skýrði
BBC, breska ríkisútvarpið, frá
þessu í gær.
Innrás Sovétmanna var gerð
til að binda enda á „Vorið í
Prag“, tilraun Alexanders
Dubceks, leiðtoga tékkóslóvak-
íska kommúnistaflokksins, til
að koma á „mannúðlegum
kommúnisma“ í landinu.
Verjendur Hoffmans sögðu í
gær, að dóminum yrði áfrýjað.
„Vorið í Prag“
Fyrsti
fangelsis-
dómurinn
SAMEINUÐU þjóðirnar (SÞ) skip-
uðu í gær Dimitri Perricos nýjan
yfirmann vopnaeftirlitsnefndar SÞ.
Perricos mun taka við af Svíanum
Hans Blix er hann lætur af störfum
í lok þessa mánaðar. Blix stýrði ár-
angurslausri leit að ólöglegum
vopnum í Írak en Perricos hefur
verið aðstoðarmaður hans í nefnd-
inni síðastliðin þrjú ár.
Perricos, sem er grískur, hefur
mikla reynslu af vopnaleit og stýrði
m.a. leitinni í Írak að efna-, sýkla og
kjarnorkuvopnum Saddams Huss-
eins.
Perricos var í 28 ár vopnaeftir-
litsmaður hjá Alþjóðakjarnorku-
málastofnuninni, IAEA, en gekk til
liðs við vopnaeftirlitsnefnd SÞ árið
2000, skömmu eftir að hún var
stofnuð.
Vopnaeftirlit SÞ
Perricos nýr
yfirmaður
SÞ. AFP.