Morgunblaðið - 12.06.2003, Blaðsíða 12

Rumsfeld í Þýskalandi í fyrsta sinn eftir Íraksstríð
pólitískra mála einstaka sinnum
breyta engu. Jú, auðvitað vorum við
ósammála í Íraksstríðinu en vinátta
eins og okkar þolir það.“
Bandaríkjamenn og Frakkar í
hjónabandsráðgjöf
Rumsfeld þakkaði Pólverjum,
Rúmenum og Albbönum fyrir aðstoð
við að koma talibanastjórninni í Afg-
anistan frá völdum. Athygli vakti að
hann minntist ekki á framlag Frakka,
sem sendi þúsundir manna í aðgerð-
irnar, eða Þjóðverja sem á tímabili
stjórnuðu friðargæslusveit þar. Þó
sagði hann síðar, á blaðamannafundi
með Struck, að hann harmaði dauða
fjögurra þýskra hermanna í Afganist-
an nýlega. Talið er að þeir hafi fallið
fyrir hendi al-Qaeda-samtakanna.
Hann nefndi engar þjóðir á nafn en
þegar hann sat fyrir svörum hjá stúd-
entum viðurkenndi hann að „nokkur
DONALD Rumsfeld, varnarmálaráð-
herra Bandaríkjanna, hvatti í gær
ríki Atlantshafsbandalagsins, NATO,
til að sýna samstöðu gegn gereyðing-
arvopnum og hryðjuverkaógninni
þrátt fyrir ágreining um Íraksstríðið,
í sinni fyrstu ferð til Þýskalands eftir
stríðið.
Rumsfeld hitti Peter Struck, varn-
armálaráðherra Þýskalands, á alþjóð-
legri ráðstefnu varnarmálaráðherra
þar sem þeir fluttu báðir ræðu. Fram
kom hjá báðum að samband þjóðanna
væri traust þrátt fyrir að þeim hefði
greint á um stríðið í Írak.
„Við erum eins og fjölskylda,
stundum erum við ekki sammála um
allt. Það kemur fyrir að við deilum um
málin, en þegar okkur er ógnað verð-
um við að standa saman eins og við
gerðum eftir 11. september,“ sagði
Rumsfeld. Ræða Struck var einnig í
sáttatón. „Deilur og pirringur vegna
„Stundum erum við ekki
sammála um allt“
Peter Struck, varnarmálaráðherra
Þýskalands, tekur á móti Rumsfeld.
ljón væru á veginum“ þegar kæmi að
tengslum Bandaríkjamanna og
Frakka. „Colin Powell [utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna] hefur sagt að
Bandaríkjamenn og Frakkar hafi í
áratugi verið í eins konar hjónabands-
ráðgjöf,“ sagði hann glettnislega.
Garmisch-Partenkirchen. AP, AFP.
HANS Blix, fráfarandi yfirmaður
vopnaeftirlitsmanna Sameinuðu
þjóðanna, segir í viðtali, sem birt var
í gær, að „óþokk-
ar“ í Washington
hafi tekið þátt í
rógsherferð á
hendur sér fyrir
stríðið í Írak.
Blix, sem er
þekktari fyrir yf-
irvegun og var-
færnislegt orð-
færi að hætti
stjórnarerindreka, vandaði ekki
bandarískum embættismönnum
kveðjurnar í viðtali við blaðamann
breska dagblaðsins The Guardian í
New York. Hann sagði embættis-
mennina hafa lagt fast að sér að við-
hafa harðari orð um írösk stjórnvöld
en efni stóðu til þegar hann gerði ör-
yggisráði Sameinuðu þjóðanna grein
fyrir rannsókn eftirlitsmannanna á
meintum ólöglegum vopnum Íraka.
„Yfirleitt voru samskipti mín við
Bandaríkjamenn góð,“ sagði Blix.
„En undir lokin þrýsti [bandaríska]
stjórnin á okkur.“
Hann bætti við að bandarísku
embættismennirnir hefðu einkum
verið óánægðir með að hann skyldi
ekki hafa „gert meira“ úr því að eft-
irlitsmennirnir fundu klasasprengjur
og mannlaus og fjarstýrð loftför í
Írak í mars.
Blix stjórnaði árangurslausri leit
að vopnum Íraka í þrjú og hálft ár og
lætur af störfum um mánaðamótin.
Hann verður 75 ára síðar í mánuðin-
um og hyggst setjast í helgan stein í
Stokkhólmi.
„Komu rætnum sögum
í fjölmiðlana“
Blix kvaðst telja að „lægra settir“
embættismenn í Washington hefðu
af ásettu ráði tekið þátt í rógsherferð
á hendur sér og nefndi bandaríska
varnarmálaráðuneytið í því sam-
bandi. „Til eru menn í Washington
sem baktala mig. Þar eru óþokkar
sem báru ýmislegt út, auðvitað, sem
komu rætnum sögum í fjölmiðlana.
Ég tók þetta þó ekki mjög nærri mér.
Þetta var eins og moskítóbit að
kvöldi sem ertir mann að morgni.“
Blix tilgreindi ekki hvaða „rætnu“
sögur „óþokkarnir“ í Washington
báru út. Áður hafði hann sakað
bandaríska embættismenn um að
hafa reynt að grafa undan eftirlits-
mönnunum með því að segja fjölmiðl-
unum að hann hefði leynt upplýsing-
um um fjarstýrðu loftförin fyrir
öryggisráðinu. Hann sagði þessa
staðhæfingu ósanngjarna.
Blix sagði einnig í viðtalinu að
íraskir embættismenn hefðu komið
af stað orðrómi um að hann væri
„hommi sem færi til Washington á
hálfs mánaðar fresti til að sækja fyr-
irmæli“.
Þegar Blix var spurður hvort hann
teldi að Írakar hefðu átt efna- eða
sýklavopn skömmu fyrir stríðið
kvaðst hann vera „efasemdarmaður“
í þeim efnum. „Við getum ekki úti-
lokað að þeir finni eitthvað,“ sagði
hann um hernámsliðið sem leitar nú
að bönnuðum vopnum í Írak. „Það er
rétt að Írakar höguðu sér illa og
höfðu engan trúverðugleika, en það
þýðir ekki endilega að það sem þeir
sögðu hafi verið rangt.“
Blix kvaðst þó vera þeirrar skoð-
unar að Írakar hefðu ekki farið eftir
neinum skilmálum öryggisráðsins
um vopnaeftirlitið ef Bandaríkja-
menn hefðu ekki sent um 200.000
hermenn á Persaflóasvæðið.
Sagðir hafa illan bifur á SÞ
Blix gagnrýndi einnig afstöðu
Bandaríkjastjórnar til Sameinuðu
þjóðanna og sagði hana líta á alþjóða-
samtökin sem „erlent veldi, jafnvel
þótt hún [hefði] þar veruleg völd“. Til
væru menn í stjórninni í Washington
sem myndu láta sér á sama standa ef
Sameinuðu þjóðirnar leystust upp.
Þetta væri mikið áhyggjuefni í ljósi
þess að George W. Bush Bandaríkja-
forseti væri hlynntur fyrirbyggjandi
árásum. „Það væri æskilegra og
skynsamlegra að óska eftir heimild
öryggisráðsins, einkum nú þegar
kommúnisminn er liðinn undir lok og
Rússar og Kínverjar beita ekki sjálf-
krafa neitunarvaldinu,“ sagði hann.
Hans Blix fer hörðum orðum um bandaríska embættismenn í viðtali
Fullyrðir að „óþokkar“ í
Washington hafi rægt sig
Hans Blix
London. AP, AFP.
ERLENT
12 FIMMTUDAGUR 12. JÚNÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Basij, her íslamskra harðlínumanna.
Voru nokkrir handteknir og vitni
sögðu táragas hafa verið notað.
Vegna óánægjunnar í landinu tal-
aði ajatollah Khamenei, æðsti leið-
togi klerkastjórnarinnar, til stúd-
enta síðastliðinn sunnudag og bað þá
NOKKUR þúsund Íranir mótmæltu
klerkastjórninni í landinu á götum
Teherans seint á þriðjudagskvöld og
fréttir í gærkvöldi hermdu að þá
hefði á ný komið til mótmæla. Nokk-
ur hundruð manns hófu að mótmæla
stjórnvöldum við háskóla borg-
arinnar rétt fyrir miðnætti á þriðju-
dag en fljótlega bættust fleiri borg-
arar í hópinn og úr urðu mestu
mótmæli síðan 1999.
Mikil spenna er í landinu þar sem
íbúar telja umbætur Mohammeds
Khatamis forseta ganga of hægt.
„Endalok klerkastjórnarinnar nálg-
ast,“ söngluðu mómælendur. Einnig
var Khatami hvattur til að segja af
sér.
Óeirðalögregla með kylfur skarst
í leikinn ásamt sjálfboðaliðum úr
að „halda ró sinni“ til að draga úr því
sem hann kallaði „djöfullegar“ til-
raunir Bandaríkjamanna til að grafa
undan hinu íslamska ríki.
Þetta eru fyrstu stúdentamót-
mælin síðan í desember á síðasta ári
er mótmælt var dauðadómi yfir
Hashem Aghajari, prófessor í sagn-
fræði við háskólann, en hann hafði
látið í ljós efasemdir um nauðsyn
þess að hlýða klerkum í einu og öllu.
Þá blandaði Khamenei sér í málið og
tilkynnti óvænt að dauðadóminum
yrði breytt í lífstíðarfangelsi.
AP
Þúsundir
mótmæltu
klerka-
stjórninni
í Íran
Teheran. AP, AFP.
HEIMILDARMENN í banda-
rísku leyniþjónustunni CIA
segja að hún hafi lengi haft efa-
semdir um
ásakanir
bandarískra
stjórnvalda
þess efnis að
stjórn Sadd-
ams Huss-
eins hafi haft
samstarf við
hryðjuverka-
samtökin al-
Qaeda.
Leyniþjónustan hafi vitað mán-
uðum áður en ásakanirnar voru
bornar fram að mjög ólíklegt sé
að tengsl hafi verið milli Íraks-
stjórnar og al-Qaeda. New
York Times hafði eftir nokkr-
um leyniþjónustumönnum að
tveir hátt settir félagar í al-
Qaeda hefðu sagt við yfir-
heyrslur að Osama bin Laden,
leiðtogi samtakanna, hefði
hafnað samstarfi við stjórn
Saddams þar sem hann vildi
ekki standa í þakkarskuld við
hann. Bandarískir embættis-
menn hefðu þagað yfir þessu en
lagt áherslu á aðrar upplýsing-
ar sem virtust renna stoðum
undir ásakanirnar.
Sex manns
farast í
lestaslysi
AÐ MINNSTA kosti sex
manns fórust og þrettán slös-
uðust í árekstri tveggja járn-
brautarlesta í suðvestanverðu
Þýskalandi í gær. Lestirnar
komu úr gagnstæðum áttum á
sama spori þegar þær rákust
saman milli bæjanna Crails-
heim og Bad Mergentheim.
Alls voru átján farþegar í lest-
unum. Ekki var vitað hvers
vegna þær voru á sama spor-
inu.
Nöfn saka-
manna á
Netinu
YFIRVÖLD í Flórída hafa birt
nöfn og heimilisföng síbrota-
manna á Netinu til að íbúarnir
geti kannað hvort þeir búi í
grennd við sakamennina. Sam-
kvæmt lögum, sem tóku gildi í
ríkinu um áramótin, þurfa allir
sem dæmdir eru fyrir ofbeldis-
glæpi og skilgreindir sem sí-
brotamenn að skrá heimilis-
föng sín hjá lögreglunni. Þegar
hafa verið settar upplýsingar á
Netið um 400 menn sem lög-
reglan segir „alverstu“ afbrota-
mennina. Alls hafa þeir fengið
meira en 3.000 refsidóma.
Gíslum
sleppt í Perú
UM 70 manns sluppu úr gísl-
ingu mannræningja í afskekktu
fjallahéraði í Perú í gær, um
einum og hálfum sólarhring
eftir að þeim var rænt. Alej-
andro Toledo, forseti landsins,
sagði að allir gíslarnir væru
„heilir á húfi“. Mannræningj-
arnir flúðu þegar öryggissveitir
nálguðst þá og hundruð her- og
lögreglumanna leita þeirra nú í
fjöllunum. Toledo sagði að leif-
ar uppreisnarhreyfingarinnar
Skínandi stígs hefðu staðið fyr-
ir mannráninu.
STUTT
CIA efaðist
um ásak-
anirnar
Saddam Hussein