Morgunblaðið - 12.06.2003, Blaðsíða 18

SUÐURNES
18 FIMMTUDAGUR 12. JÚNÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
„FLESTIR hlutirnir eru úr plássinu.
Fólk hefur gaman að því að skoða
hluti sem það þekkir frá sínum barns-
og unglingsárum,“ segir Ásgeir
Hjálmarsson, formaður byggðasafns-
nefndar Gerðahrepps og aðaldriffjöð-
urin í því að koma upp byggðasafni í
Garði, þegar hann sýnir blaðamanni
safnið sem er í gömlu fjósi við Garð-
skagavita. Þar er hefðbundið byggða-
safn, sjóminjasafn og einstakt véla-
safn.
„Ég get ekki áttað mig á því hvað
varð til þess að ég byrjaði að safna
gömlum munum en það hefur verið á
árinu 1983 eða 1984. Fólk fór fljótlega
að koma með hluti til mín og þetta
vatt síðan endalaust upp á sig,“ segir
Ásgeir. Hann segist fljótlega hafa
farið að hugsa um að koma upp
byggðasafni og sú hugmynd fékk byr
undir báða vængi á 120 ára afmæli
Gerðaskóla árið 1992. Þá var Ásgeir
kominn með fullan bragga af drasli,
eins og hann orðar það og var beðinn
um að setja upp sýningu í skólanum.
Sýningin vakti áhuga hreppsbúa og
góð viðbrögð þeirra leiddu til þess að
Ásgeir lét verða af því að skrifa
hreppsnefndinni bréf um stofnun
byggðasafns, bréf sem hann hafði
raunar lengi ætlað sér að senda.
Hreppsnefndin kaus byggðasafns-
nefnd og safnið var opnað í nóvember
árið 1995 í húsi sem Vita- og hafna-
málastofnun lét safninu í té. „Ég vann
allan minn frítíma við að laga húsið og
koma þessu upp. Lifði mig inn í verk-
efnið,“ segir Ásgeir.
Gangfær vél frá 1924
Safnið hefur verið óbreytt frá upp-
hafi nema hvað nokkuð hefur bæst
við af munum. Hann segir að nú sé
kominn tími til að þróa það áfram.
Safnið er hefðbundið byggðasafn,
þar sem eru munir sem tengjast bú-
skap og lífsbaráttu fólksins í Garði,
einnig sjóminjasafn og vélasafn. Véla-
safnið er einstakt en í því eru hátt í 50
vélar sem Guðni Ingimundarson hef-
ur gert upp og eru þær allar gang-
færar. Mest eru þetta litlar bátavélar.
Í safninu er einnig gufuvél og nokkr-
ar bílvélar. Elsta vélin sem vitað er
með vissu um aldurinn á er frá árinu
1924 en þar eru einnig tvær glóðar-
hausvélar sem Ásgeir segir að geti
verið eldri. Guðni er að verða átt-
ræður og vinnur enn við að gera upp
vélar þannig að stöðugt bætist við
safnið. Ásgeir segir þó að plássið leyfi
aðeins að hluti þeirra sé hafður til
sýnis, hinar eru geymdar í skúrnum
hjá Guðna.
Ásgeir hefur unnið að því í vetur að
skrá munina í safninu og segir að
vinnan sé sæmilega á veg komin en
enn sé eftir töluverð vinna við skrán-
ingu og merkingu hlutanna.
Plássleysið er bagalegt að sögn Ás-
geirs og segir hann mikilvægt að
hægt verði að bæta eitthvað úr því.
Nú hefur verið gengið frá því að safn-
ið fái afnot af vitavarðarhúsinu sem
er eins og safnhúsið í eigu Siglinga-
stofnunar. Ásgeir vonast til að geta
komið þar upp lítilli veitingaaðstöðu,
þannig að gestir safnsins geti að
minnsta kosti sest niður og fengið sér
kaffisopa. Þar verður einnig hægt að
sýna muni úr safninu.
Stóri draumurinn
Stóri draumurinn er hins vegar
nýtt safnahús í fjörunni á Garðskaga.
Hreppsnefnd Gerðahrepps hefur
unnið að framgangi þeirrar hug-
myndar, meðal annars með því að
láta hanna hús og gera viðskiptaáætl-
un fyrir verkefnið. Ásgeir vonast til
að þar verði hægt að koma upp glæsi-
legri sýningaraðstöðu á allra næstu
árum.
„Ef menn ætla sér að efla ferða-
þjónustuna hér verður að koma upp
einhverri aðstöðu þannig að fólk geti
sest niður og fengið sér kaffi og helst
aðrar veitingar,“ segir Ásgeir.
Umhverfi byggðasafnsins á Garð-
skaga er sérstakt. Þar er mikið fugla-
líf og vitarnir setja mikinn svip á stað-
inn. Vitarnir eru raunar opnir gestum
á sama tíma og byggðasafnið, frá
klukkan 13 til 17 alla daga vikunnar
og segir Ásgeir að töluverð ásókn sé í
að fara upp í þá, enda útsýni gott.
Fyrsti vísir að vita á Garðskaga er
ljósker sem þar var sett upp á vörðu á
árinu 1884. Gamli vitinn var byggður
1897 og vitinn sem enn er notaður var
byggður 1944.
Einstætt vélasafn Byggðasafns Gerðahrepps í gömlu fjósi við Garðskagavita
Plássleysið
orðið bagalegt
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
Ásgeir Hjálmarsson við gufuvél úr skosku lúðuveiðiskipi sem strandaði á
Garðskagaflös 1950. Guðni og Guðmundur Ingimundarsynir björguðu vél-
inni, sem væntanlega hefur verið ljósavél, og Guðni gerði hana upp síðar.
Garðskagi
Garðskagaviti er vinsæll áningar-
staður ferðafólks.
erum orðnar þreyttar á því. Við vor-
um með jólamarkað með fleira fólki í
Kvennó og eftir það ákváðum við að
óska eftir því við bæjarstjórann að fá
HANDVERKSFÓLK í Grindavík
hefur fengið Gestshús í Sjómanna-
garðinum til afnota í sumar. Þar eru
til sýnis og sölu munir handverks-
fólksins.
Svokallað Gestshús var byggt 1874
við Garðhús og var ætlað til að hýsa
gesti. Upphaflega hét það Áfram, eins
og sjá má á skilti sem útbúið var og
hangir nú inni í húsinu. Fyrir nokkr-
um árum lét Grindavíkurbær gera
húsið upp og flytja í Sjómannagarð-
inn sem er opið svæði nálægt höfn-
inni. Þar var hugmyndin að koma fyr-
ir fleiri gömlum húsum. Á síðasta ári
sprakk hitalögn og skemmdist þá
húsið mikið að innan sem og öll gömlu
húsgögnin sem þar hafði verið komið
fyrir.
Líður vel í húsinu
„Húsið hefur ekkert verið notað
eftir að það var flutt hingað og vantaði
hlutverk,“ segir Kristín Þóra Valdi-
marsdóttir sem ásamt Önnu Hönnu
Valdimarsdóttur er í forsvari fyrir
handverksfólkið sem nú hefur fengið
húsið til afnota.
„Það hefur vantað tilfinnanlega að-
stöðu hér til að kynna framleiðslu
handverksfólks. Við tvær höfum til
dæmis verið að þvælast á handverks-
sýningar og markaði um allt land og
afnot af þessu húsi,“ segir Anna
Hanna.
Eftir að beiðnin hafði farið sína leið
í gegn um bæjarkerfið var hún sam-
þykkt og þær voru komnar þangað
inn nokkrum dögum seinna. Þær eru
ánægðar með húsið, segjast aðeins
hafa þrifið það en vilji helst engu
breyta. „Okkur leið strax vel, um leið
og við stigum inn í húsið fannst okkur
að við værum velkomnar,“ segir Anna
Hanna.
Kristín prjónar og heklar og er
með til sölu úrval af lopapeysum, húf-
um og öðrum prjónavörum og hekli.
Anna Hanna er með teikningar, mál-
verk og handunninn leir.
Kristín og Anna Hanna vinna sitt
handverk heima og húsið er aðeins
hugsað sem kynningar- og söluað-
staða. Þær taka fram að aðstaðan sé
opin öllu handverksfólki í Grindavík.
Nú er þar handverk frá sex einstak-
lingum. Opið er alla daga vikunnar frá
klukkan 11.30 til 16 og síðan er hægt
að hringja í þær stöllur ef fólk vill
komast þangað inn á öðrum tímum.
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
Kristín Þóra og Anna Hanna framan við Gestshús þar sem þær hafa komið upp handverksmarkaði.
Handverksfólk
komið með söluað-
stöðu í Gestshúsi
Grindavík
ANNA Hanna Valdimars-
dóttir gerir myndir úr lituðu
bývaxi sem hún bræðir á flöt-
inn með gömlu ferðastrau-
járni eða öðrum hitatólum.
Vaxmálun er yfir 2000 ára
gömul listgrein. Anna Hanna
segir að til séu myndir á
hellisveggjum sem málaðar
voru með bývaxi sem litað
var með kolum. Einnig hafi
fundist viðarbútar með slík-
um myndum og þeir séu á
söfnum víða um heim.
Anna Hanna segir að
áhugi sinn á vaxmálun hafi
vaknað við litalestur árið
1995. Síðan hafi hún þróað
aðferðina á eigin hátt. Hún
er með fjölbreytt úrval
mynda af þessu tagi til sölu í
Gesthúsi, einnig málverk sem
unnin eru með hefðbundnari
aðferðum.
Málar myndir
með straujárni
BLÁA lóns-fjallahjólakeppnin
verður haldin sunnudaginn 15.
júní. Hjólað er úr Hafnarfirði í
Bláa lónið og boðið upp á 60 og
70 km vegalengdir.
Bláa lóns-keppnin, sem er
skipulögð af Hjólreiðafélagi
Reykjavíkur (HFR) í samvinnu
við Bláa lónið og Hafnarfjarð-
arbæ, er nú haldin í sjöunda sinn
og er fjölmennasta hjólakeppnin
fyrir fullorðna sem haldin er hér
á landi. Keppnin hefst við
íþróttahúsið við Strandgötu í
Hafnarfirði kl. 9.30 og hjólar þá
hópurinn saman til kirkjugarðs-
ins þar sem tímataka hefst.
Hjólaleiðin er 60 km og er
hjólað frá Hafnarfirði, um
Krýsuvíkurveg, Djúpavatnsleið,
gegnum Grindavík og endað í
Bláa lóninu þar sem þátttakend-
um verður boðið í lónið. Leiðin
er að hluta á bundnu slitlagi og
er ekki mjög torfær. Boðið verð-
ur upp á erfiðan 10 km krók fyr-
ir þá allra hörðustu. Tvær
drykkjarstöðvar eru á leiðinni,
önnur á miðri leið og hin við
markið. Sjúkragæsla verður
undir umsjón Björgunarsveitar
Hafnarfjarðar.
Keppnin er opin öllum hjól-
reiðamönnum 16 ára og eldri. Í
karlaflokki verður keppt í flokk-
um 16–18 ára, 19–33 ára og 34
og eldri. Í kvennaflokki verður
keppt í flokkum 16–33 ára og 34
ára og eldri. Fyrstu keppendur
koma í mark um það bil tveimur
klukkustundum síðar en hingað
til hefur þátttakendum tekist að
ljúka keppninni á innan við fjór-
um tímum. Tímatöku lýkur við
markið kl. 14.30. Verðlaun verða
veitt fyrir fyrsta sæti í öllum
flokkum.
Skráning verður samdægurs
á milli kl. 8.15 og 9. Frekari upp-
lýsingar má finna á vefsíðu
HFR, hfr.vortex.is.
Fjölmenn-
asta hjóla-
keppnin
um helgina
Bláa lónið