Morgunblaðið - 14.06.2003, Qupperneq 8

FRÉTTIR
8 LAUGARDAGUR 14. JÚNÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Það sjá það nú allir sem vilja, að samningsstaða okkar væri ekki upp á marga fiska ef vík-
ingarnir okkar hefðu ekki tekið þátt í stríðinu.
Boðið í náms- og kynnisferð
Ævintýraferð
til Japans
JAPAN var einu sinniótrúlega langt fráÍslandi í hugum
fólks hér, en smám sama
hafa tengsl þessara landa
aukist. Þeir eru þó fáir Ís-
lendingarnir sem jap-
anska ríkið styrkir til
náms- og kynnisferða.
María Sigrún Hilmars-
dóttir naut þessa heiðurs
– en hvers vegna?
„Haldin var ritgerða-
samkeppni í janúar sl. á
vegum japanska utan-
ríkisráðuneytisins og
sendiráðs Japans á Ís-
landi um samskipti Ís-
lands og Japans í framtíð-
inni. Ég skrifaði ritgerð
um tvíhliða samskipti
þessara ríkja og var valin
úr hópi 186 ritgerðahöf-
unda og tvær stúlkur aðrar. Ég
fór þó ein Íslendinga í mína
ferð,“ sagði María.
–Hvernig var valið?
„Auk þess að senda inn ritgerð
var ég boðuð í viðtal í japanska
sendiráðinu, þar sem ég var
spurð um japanska hagkerfið og
stjórnarfarið og af hverju ég
hefði áhuga á Japan. Ég svaraði
þessu öllu eftir bestu getu og
nokkru síðar var hringt í mig og
mér tilkynnt að ég hefði verið
valin í þessa ferð sem fulltrúi Ís-
lands. Með mér í ferðinni voru 30
fulltrúar annarra Evrópuríkja.
Haldin var svona ritgerðakeppni
í hverju landi fyrir sig.“
–Hvað sástu í Japan?
„Þetta mjög vel skipulögð ferð
og vandlega niðurraðað á hvern
dag og það skilaði sér sannar-
lega. Við dvöldum fyrst eina viku
í Tókýó, þar sem við fengum að
skoða borgarmenninguna og
heimsækja m.a. stór fjarskipta-
fyrirtæki. Tekið var á móti okkur
þar með sérstakri viðhöfn, fá-
tækum námsmönnum leið eins
og þeir væru í opinberri heim-
sókn. Öllu var tjaldað til – þetta
var ævintýraferð. Við fengum
líka að sjá stærsta fiskmarkað í
heimi og fluttir voru fyrir okkur
fyrirlestrar um hagkerfið og
hvalveiðar Japana.
Síðan flugum við til Hirosima,
þar bjó ég hjá japanskri fjöl-
skyldu í einn sólarhring. Við vor-
um þrjá daga í Hiroshima og
fengum m.a. að hitta fórnarlömb
atómsprengjunnar, það var mjög
átakanlegt.“
–Hvað fékk svona á þig?
„Fjarlægðin gerir það að verk-
um að hlutirnir ná ekki til
manns. Ég hafði auðvitað lesið
um atómsprengjuna sem féll 6.
ágúst 1945 í sögubókum en það
var allt öðruvísi að horfast í augu
við manneskju sem lifði þessar
hörmungar af og heyra lýsingar
hennar. Það fær mun meira á
mann en að lesa um atburðinn.
Fjölskyldan sem ég bjó hjá
talaði ekki ensku og ég ekki jap-
önsku – okkar samskipti fóru því
öll fram á fingramáli og það kom
mér á óvart hvað maður nær
langt á slíku.
Eftir dvölina þarna
fórum við til Kyoto
með lest sem fer með
um 300 kílómetra
hraða á klukkustund,
tilfinningin er eins og
að sitja um borð í flugvél sem er
að hefja sig til flugs en lyftist
aldrei frá jörðinni.
Í Kyoto skoðuðum við keisara-
hallir og Búddahof og drukkum
grænt te. Eftir tvo daga þar fór-
um við aftur til Tókýó með
stuttri viðkomu í Hakone.
Tveimur dögum síðar fórum síð-
an heim.“
–Hvað kom þér mest á óvart í
þessari ferð?
„Hvað svona stórt samfélag
með svo mikilli mergð af fólki
gekk snurðulaust fyrir sig. Ég
þeyttist talsvert um borgina í
neðanjarðarlestum, sem eru
„pakkaðar“ af fólki allan sólar-
hringinn, en mér leið aldrei eins
og verið væri að troða á mér,
mannhafið streymdi bara fyrir-
hafnarlaust áfram. Glæpatíðni er
mjög lág í Japan og við urðum
ekki vör við að fólk væri að abb-
ast upp á útlendinga en sáum fáa
lögreglumenn. Ekkert rusl er á
götum, þetta endurspeglar hina
gífurlegu tillitssemi og náunga-
kærleik sem býr með þjóðinni og
sprettur frá trúarbrögðum
þeirra, en Japanir eru allflestir
Búddatrúar.“
–Fréttir þú margt um jap-
anska hagkerfið?
„Ég vissi fyrirfram að jap-
anska hagkerfið tók gífurlegum
framförum á stuttum tíma og
þess sér stað, einkum í Tókýó.
Borgin er mögnuð, manni líður
eins og litlum maur í henni og
finnur hvað maður kemur úr ör-
smáu og gjörólíku samfélagi.“
–Hefur þú kynnt þér mikið
japanskar listgreinar?
„Nei, ekki get ég sagt það. Ég
hafði þó lesið bókina Minningar
geisju og hlustað talsvert á tón-
list Kyu Sakamoto, sem er frem-
ur létt tónlist. Ég hafði og aðeins
kynnt mér hina fornjapönsku
leiklistargrein, Kabuki, og fékk
að sjá slíka sýningu í Tókýó – en
þar er farið eftir ævafornum
reglum í uppsetningu sem lítið
sem ekkert hafa breyst í alda-
raðir.“
Varð þessi ferð til
að auka áhuga þinn á
Japan?
„Já, svo sannarlega,
ég er nú þegar orðin
félagi í nefnd sem
starfar innan vébanda
Íslensk-japanska félagsins, sem
vinnur að stúdentaskiptum milli
Íslands og Japan. Í haust verður
haldin ráðstefna á vegum félags-
ins og við erum núna að undirbúa
komu tíu japanskra háskólanema
sem verða hér í tvær vikur í
september. Það verður því ekki
annað sagt en að tengsl mín við
Japan hafi styrkst verulega.“
María Sigrún Hilmarsdóttir
 María Sigrún Hilmarsdóttir
fæddist í Reykjavík 30. júní 1979.
Hún lauk stúdentsprófi frá
Menntaskólanum í Reykjavík ár-
ið 1999 og BA-gráðu í hagfræði
frá Háskóla Íslands sl. haust.
Hún hefur unnið m.a. hjá Hag-
fræðistofnun Háskóla Íslands,
Flugfélagi Íslands, Landsbréfum
og Samtökum atvinnulífsins með
skólanáminu.
Átakanlegt að
hitta fórnar-
lömb atóm-
sprengjunnar
UNDANFARIN ár hafa ljósgrænar
breiður orðið sífellt meira áber-
andi í Esjuhlíðum. Þar er um að
ræða skógarkerfil (Anthriscus syl-
vestris), innflutta plöntu, sem á
ættir að rekja til Evrópu. Kerfill-
inn kom fyrst til landsins fyrir
rúmum tuttugu árum sem krydd-
jurt og hefur náð nokkurri út-
breiðslu víða um land.
Samkvæmt heimildum er skóg-
arkerfillinn afar harðger og ágeng
planta, náskyld hvönn. Kerfillinn
sækir mjög í að mynda samfelldar
breiður sem ekkert fær stöðvað.
Hann þykir óvinsæll til beitar og
þekur gjarnan skógarbotna sökum
mikils skuggaþols.
Breiðir sig hratt út
Aðalsteinn Sigurgeirsson, for-
stöðumaður Rannsóknarstöðvar-
innar á Mógilsá, segir fyrst hafa
orðið vart við skógarkerfilinn fyrir
um tuttugu árum. „Hún dúkkaði
fyrst upp í túnunum og breiddist
síðan rólega út. Á sirka áratug
lagði hún undir sig stóran hluta af
gömlum og frjóum túnum fyrir of-
an rannsóknarstöðina en fór lítið
sem ekkert inn á ófrjóa útjörðina.
Svo virðist sem kerfillinn fari ekki
þar sem lítið er um köfnunarefni í
jarðvegi.
Fyrir nokkrum árum tókum við
svo eftir hvítum deplum í lúpínu-
breiðunum í hlíðinni. Þar var kerf-
illinn kominn í frjósaman jarðveg-
inn undir lúpínunni. Síðan breiddi
hann sig út þar á þremur til fjórum
árum og nú má í rauninni segja að
lúpínan sé í útrýmingarhættu á
þessu svæði. Kerfillinn er afar
kröfuharður á köfnunarefni í jarð-
vegi, og lúpínubreiðurnar virðast
mæta þessum kröfum kerfilsins.“
Verður líklega mjög áberandi
á komandi árum
Aðalsteinn segir kerfilinn mun
ágengari tegund en lúpínu og leggi
hann undir sig svæði þar sem nóg
er af köfnunarefni. „Ég hef heyrt
dæmi þess að kerfillinn hafi lagst
yfir heilu túnin í Eyjafirði og þá
hafi þurft að vinna þau upp á nýtt.
Það er ekki að sjá að það sé mik-
ið um aðrar tegundir undir kerfl-
inum enn sem komið er. Hann
myndar mikinn skugga og yfir-
gnæfir annan gróður sem er und-
ir.“
Borgþór Magnússon, plöntuvist-
fræðingur hjá Náttúrufræðistofn-
un, segir að góð sumur undanfarið
hafi að öllum líkindum aukið á út-
breiðslu kerfilsins. „Hann verður
líklega mjög áberandi á komandi
árum og áratugum, einkum í frið-
uðu landi þar sem jarðvegur er
frjósamur. Kerfillinn er stórvaxn-
ari en lúpína og gæti flýtt fyrir
hnignun hennar þar sem hann
sækir í köfnunarefnisríkan jarð-
veg.
Skógarkerfillinn myndar eins-
leitar breiður þar sem fáar teg-
undir þrífast þannig að gróðurinn
er mjög fábreyttur. Á veturna, eft-
ir að sinan rotnar og hverfur, verð-
ur í raun aðeins ber moldin undir
honum.“ Borgþór segir að enn sé
of snemmt að sjá hvert þessi þróun
mun leiða.
Morgunblaðið/Sverrir
Skógarkerfill (Anthriscus sylvestris), innflutt planta, sem á ættir að rekja til Evrópu, breiðir sig út í Esjuhlíðum.
Plantan skógarkerfill
ryður sér til rúms