Morgunblaðið - 14.06.2003, Side 38

MINNINGAR
38 LAUGARDAGUR 14. JÚNÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
✝ María Jóhanns-dóttir fæddist í
Hvammi í Þistilfirði
6. desember 1931.
Hún lést á Dvalar-
og hjúkrunarheim-
ilinu Nausti á Þórs-
höfn 9. júní síðastlið-
inn. Foreldrar
hennar voru Jóhann
Ólafur Jónsson, f.
20.6. 1888 á Háv-
arðsstöðum í Þistil-
firði, d. 31.7. 1962,
og Kristín Sigfús-
dóttir, f. 2.11. 1894 í
Hvammi í Þistilfirði,
d. 18.3. 1969. Þau bjuggu í
Hvammi í Þistilfirði. María ólst
upp í stórum systkinahópi í
Hvammi og var yngst átta systk-
ina en þau eru Jón, f. 19.6. 1920,
d. 7.4. 1923; Ragnheiður, f. 25.2.
1922, d. 19.9. 1978, maki Vigfús
Jósefsson frá Kúðá í Þistilfirði;
Jón Kristbjörn, f. 4.8. 1923, d.
6.3. 1993, maki Guðný María Jó-
hannsdóttir frá Þórshöfn; Lárus
Jóhann, f. 2.10. 1924, maki Aðal-
björg Jónasdóttir frá Dalhúsum í
Bakkafirði; Sigfús Aðalbergur, f.
5.6. 1926, maki Sigríður Jóhann-
esdóttir frá Gunnarsstöðum í
Þistilfirði; Ólöf, f. 2.11. 1927,
maki Þórður G. Þórðarson frá
Sauðanesi á Langanesi; Kristinn
Hilmar, f. 19.4. 1929, maki Sig-
ríður Árnadóttir frá Rauðuskriðu
í Aðaldal.
María ólst upp á æskuheimilinu
í Hvammi í Þistilfirði og gekk í
barnaskóla í sinni heimasveit og
árið 1950–1951 var hún í Hús-
mæðraskólanum á
Akureyri.
Hinn 21. desem-
ber 1961 giftist
María Vigfúsi Guð-
björnssyni, bónda á
Syðra-Álandi í Þist-
ilfirði. Foreldrar
hans voru Guðbjörn
Grímsson frá
Tunguseli og Ólöf
Vigfúsdóttir frá
Grímsstöðum í Þist-
ilfirði. María og
Vigfús bjuggu alla
tíð á Syðra-Álandi
ásamt kjörsyni sín-
um, Ólafi Birgi, f. 5.5. 1971. Sam-
býliskona hans er Karen Rut
Konráðsdóttir frá Þórshöfn, f.
28.11. 1975 og dætur þeirra eru
Anna María, f. 20.5. 2000, og
Erla Rós, f. 30.3. 2003.
María helgaði heimilinu á
Syðra-Álandi starfskrafta sína.
María valdist snemma til ýmissa
trúnaðarstarfa í heimabyggðinni.
María tók þátt í hvers kyns fé-
lagsstörfum. Hún var heiðurs-
félagi í Kvenfélagasambandi N-
Þingeyjarsýslu og Kvenfélagi
Þistilfjarðar en bæði félögin nutu
starfskrafta hennar og hún
gegndi formennsku þar í árarað-
ir. Hún sat einnig í sóknarnefnd
Svalbarðssóknar og var um tíma
meðhjálpari í Svalbarðskirkju.
María sinnti einnig leiklistinni
og starfaði í Leikfélagi Þistil-
fjarðar.
Útför Maríu fer fram frá Sval-
barðskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 14.
Minningin um æskuárin í sveit-
inni hjá Maju er hennar syngjandi
hlátur og hundrað bros á dag. Hún
var með stóra verndarvængi og
margar hendur. Alltaf á ferðinni,
svífandi um að framkvæma marga
hluti í einu, vinnugleðin svo mikil.
Samt var hún alltaf með manni, allt-
af tími fyrir svifaseinan krakka.
Henni tókst alltaf að vekja áhuga á
öllu sem hún gerði, vinnugleðin
smitaði út frá sér. Svo bjó hún til
ótrúlega góðan mat, það var alltaf
veisla. Búrið hennar Maju var töfra-
staður, hún bjó til smjörið, ostinn,
skyrið, sultuna, saftina, hún bjó allt
til.
Úr skilvindunni kom gulur þykk-
ur rjómi sem var það besta sem
hægt var að hugsa sér.
Á sumrin voru oft margir krakk-
ar í sveit hjá Maju. Henni tókst allt-
af að laða það besta fram í öllum,
við urðum ráðsmenn, smalar eða
meistarar í hinu og þessu. Allir
fengu að njóta sín og sauðburð-
urinn, heyskapurinn og réttirnar
urðu að hátíð.
Maja hélt mikið upp á gamlar
hefðir og sveitin var hennar para-
dís. Hún var félagsvera og hafði
mikinn áhuga á fólki, alltaf að segja
sögur af áhugaverðu og skemmti-
legu fólki.
Henni var annt um alla, bæði
menn og málleysingja, og sýndi það
í verki.
Elsku fóstra, takk fyrir allt.
Oddgeir.
Þýtur í stráum þeyrinn hljótt.
Þagnar kliður dagsins.
Guð er að bjóða góða nótt
í geislum sólarlagsins.
Hún Maja okkar er farin gegnum
tjaldið sem skilur milli lífs og dauða.
Mig langar að minnast hennar með
fáeinum orðum. Maja var sönn hús-
móðir í sveit. Hún lagði alúð við öll
störf sem hún vann, sama hvort það
var fyrir kvenfélagið, kirkjuna eða
heimili sitt, sem var henni svo kært.
Ég ætla ekki að reyna að telja upp
öll þau störf sem hún kom að en ég
veit að hún lagðist oft þreytt til
hvílu að kvöldi. Kannski er það ein
af bestu tilfinningunum að hvílast
að loknu góðu dagsverki.
Það var ekki bara vinnusemin
sem gerði hana að góðri manneskju
heldur var það líka hlýjan og góða
viðmótið, gestrisnin, hjálpsemi
hennar og skemmtilegheitin sem
hún átti í svo ríkum mæli. Það var
gaman að koma til Maju í jólaboð
eftir messu í Svalbarðskirkju þar
sem hún söng í kór og var með-
hjálpari. Það var líka gaman að
heimsækja hana á sumrin og heyra
hana kalla á kusu sína til mjalta,
langt utan af túni. Maja bjó sjálf til
allar mjólkurvörur úr mjólkinni og
það var ekki þunnur rjómi á borð-
um þar.
Ég held að öll sveitin hafi misst
mikið þegar heilsu Maju hrakaði og
hún gat ekki lengur unnið sín störf.
Í þessum erfiðu veikindum átti hún
góðan eiginmann sem studdi hana
sem best hann mátti og soninn Ólaf
Birgi og hans fjölskyldu. Þau
reyndu af öllum mætti að gera það
sem hægt var fyrir hana til að létta
henni lífið.
Kæra Maja. Þakka þér fyrir
kynnin góðu. Ég bið góðan Guð að
gæta þín og styrkja Vigfús bónda
þinn eins og þú kallaðir hann stund-
um. Einnig bið ég Guð að blessa
Ólaf Birgi og hans fjölskyldu.
Þín mágkona,
Sigríður.
Það var björt sumarnótt við Þist-
ilfjörð þegar elskuleg frænka mín,
María Jóhannsdóttir á Syðra-
Álandi, kvaddi eftir erfið veikindi.
Við systkinin á Sólvöllum vorum svo
lánsöm að eiga tvær móðursystur í
sveitinni, þær Rögnu frænku á Sæt-
úni og Maju frænku, eins og við
kölluðum oftast Maríu á Álandi sem
nú er kvödd.
Í æskuminningum okkar er mynd
þessara kvenna sterk og eru þær
stór partur af henni. Heimili þeirra
stóðu okkur alltaf opin og þar
dvöldum við í skemmri eða lengri
tíma alla okkar æsku. Þau eldri oft-
ast hjá frænku á Sætúni, en við
yngri hjá Maju frænku á Álandi.
Fyrsta minning mín um dvöl hjá
Maríu fræknu er þegar ég grét í
kodda því ég gat ekki sofnað, en
frænka kom inn og strauk mér um
vangann og söng. Síðan þá hefur
hún verið mér ákaflega kær. Og
aldrei var aftur erfitt að sofna hjá
henni. Það var alltaf sól og gott veð-
ur eða var það kannski þetta góða
fólk er þar bjó er skapaði þessa
birtu og yl, sem yfir minningunni
er? Á Álandi áttu einnig heima
Grímur og Kristveig, systkini
Vigga.
Maja frænka var svo sannarlega
drottning í sveit sinni. Hún var
bóndakona af lífi og sál sem bjó alla
sína tíð glæsilegu búi á Syðra-
Álandi með Vigfúsi eiginmanni sín-
um. Hjá henni var alltaf veisla og
hún dansaði um og stjórnaði sínu
búi eins og sannri drottningu sæm-
ir. Hún var stór og glæsileg kona
með stórt hjarta, sem hafði rúm
fyrir alla. Það var eftir henni tekið.
Hún var félagslynd og tók virkan
þátt í því samfélagi sem hún bjó í.
Kosin til margra trúnaðarstarfa fyr-
ir sveitunga sína.
Og þau eru mörg sumarbörnin
sem verið hafa á Álandi og tengst
því heimili tryggðaböndum. Oft hef-
ur vinnudagurinn verið langur hjá
frænku minni.
Það er sárt að frænka mín náði
ekki að njóta ungra sonardætra
sinna. Því hún var með afbrigðum
barngóð kona.
Ég minnist hennar þar sem hún
stóð í bæjardyrunum með bros á
vör takandi á móti gestum eða að
kveðja aðra, en á Álandi hefur alltaf
verið mjög gestkvæmt. Þangað sem
gott er að koma leitar fólk aftur.
Elsku Viggi, Óli, Karen, Anna
María og Erla Rós. Við Höskuldur,
Sveinn Skorri og Sólveig Lóa send-
um ykkur öllum okkar innilegustu
samúðarkveðjur.
Minningin um Maju frænku er
björt og fögur, eins og hún sjálf var
– björt og fögur.
Helena.
Elsku Maja frænka. Það er kom-
ið að kveðjustund. Þú varst einstök
kona, góð, traust og skemmtileg. Þú
skilur eftir margar minningar og
allar góðar. Það var ómissandi að
koma í heimsókn til ykkar í Áland í
sumar- og jólafríum á Þórshöfn.
Þegar rennt var í hlað stóðst þú oft-
ast brosandi á hlaðinu og síðan
fylgdu hlý faðmlög.
Þú varst mjög gestrisin og aldrei
var matarlaus bærinn. Það var
kaffihlaðborð á sumrin og jólahlað-
borð á jóladag. Þar var á borðum
matur sem þú útbjóst sjálf að göml-
um íslenskum sið, laufabrauð, flat-
brauð, heimasoðinn mysuostur,
hangikjöt og súrmatur úr tunnunni
í búrinu. Þú viðhélst gömlum hefð-
um við verkun matvæla. Síðan var
það blessuð kýrin. Það var ekki
bjargarlaus bærinn með kúna í fjós-
inu. Þú talaðir fallega um kúna og
nýttir vel afurðir hennar og fannst
gaman að bjóða hnausþykkan rjóma
og smjör sem þú hafðir sjálf búið
til.
Gott var að borða hjá þér en ekki
síður skemmtilegt að heyra þig
segja frá og oft var mikið hlegið við
eldhúsborðið. Þú fylgdist vel með
öllu, þjóðmálum, mönnum og mál-
efnum í sveitinni og fjölskyldunni.
Þér fylgdi ferskur gustur og
glæsileg varstu þegar þú varst
komin í íslenska þjóðbúninginn.
Síðustu árin voru þér erfið og þú
hefur verið að kveðja hægt og
hljótt. Við þökkum þér samfylgdina
sem var góð og gefandi. Við biðjum
Guð að styrkja Vigga, Óla Bigga,
Karenu og dætur þeirra.
Berglind, Árni og Guðni.
Okkur langar að minnast Maju
okkar á Álandi með nokkrum orð-
um en hún hefur nú kvatt hinsta
sinni. Minningarnar eru margar
sem við fjölskyldan eigum úr sveit-
inni á Álandi og allar eru þær ynd-
islegar. Þær voru ófáar ferðirnar
sem farnar voru í þeim tilgangi að
heimsækja Maju og Vigga og ræða
um lífið í sveitinni. Mikið var spjall-
að og spekúlerað og stundum tekið í
spil því hún hafði gaman af því að
spila. Aldrei var það svo að fólk færi
svangt heim því að Maja hugsaði
svo sannarlega vel um að allir
fengju nóg að borða. Hún var alltaf
hress og hafði yfirleitt lítinn tíma til
að setjast niður og slappa af. Þegar
Maja og Viggi komu út á Þórshöfn
var sjaldnast tími fyrir meira en
einn kaffibolla því að alltaf var nóg
að gera í sveitinni. Maja tók virkan
þátt í öllum sveitastörfum jafnt úti
sem inni, og var orka hennar og
þrek nánast ótrúlegt á stundum.
Maja var yndisleg manneskja, hlý
og gjöful, með sterkan persónu-
leika. Hún gaf sér alltaf nægan tíma
fyrir alla og ekki síst voru það börn-
in sem fengu óskipta athygli henn-
ar. Hvíta fallega hárið hennar og
stóru hendurnar gerðu hana svo
sérstaka og hvort sem að hún var í
sveitagallanum eða íslenska bún-
ingnum var hún alltaf jafn tignarleg
þannig að eftir henni var tekið. Þeg-
ar Maja, Jónsi og Arnþór voru
yngri fóru þau í Syðra Áland í pöss-
un. Maja og Viggi tóku svo sann-
arlega vel á móti þeim og gerðu
þeim kleift að kynnast því besta
sem sveitalífið hefur upp á að bjóða.
Hjartans þakkir fyrir okkur.
Fyrir fáum árum greindist Maja
með Alzheimer. Það var þyngra en
tárum taki að sætta sig við að þessi
sterki persónuleiki væri að breyt-
ast. Við minnumst Maju með mikl-
um söknuði og trúum því að henni
hafi verið ætlað annað hlutverk á
nýjum stað og að þar muni henni
líða vel.
Elsku Viggi, Óli Birgir og Karen,
við vottum ykkur innilega samúð
okkar. Megi guð vera með ykkur á
þessum erfiðu tímum.
Jóhann, Rósa, Jón Kr.,
Arnþór og María.
Hún var gestrisin með afbrigð-
um, stóð í bæjardyrum með bros á
vör, heilsaði og kvaddi með hlýju
faðmlagi og sagði: „Gangið í bæinn,
elskurnar.“ Ein minning frá
bernsku minni er mjög sterk. Það
er jóladagur - þá var farið vestur í
Áland eins og amma Kristín sagði,
gengið í kringum jóltréð og sungið.
Þá fékk maður heimagerðan brúnan
ost og annað góðgæti sem frænka
hafði búið til. Það var aldrei logn-
molla í kringum hana - alltaf nóg að
gera. Hún var stór kona og ekki var
hjartað hennar minna. Það var eftir
henni tekið þar sem hún fór, hún
hafði sterka útgeislun. Maja frænka
hafði góða frásagnarhæfileika og
var gaman að hlusta á hana segja
sögur og fylgjast með leiftrandi
augnarráði hennar. Maja frænka
var kvenskörungur, og hún unni
sveitinni sinni. Frænku minni
þakka ég samfylgdina. Hvíli hún í
friði.
Ragnheiður.
Kær vinkona, María Jóhanns-
dóttir, er nú kvödd hinstu kveðju.
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin stríð.
(V. Briem.)
Á sorgar- og saknaðarstundu
koma margar minningar upp í hug-
ann.
Það var mér og fjölskyldu minni
mikil gæfa að kynnast Maríu og
eiga hana að vini og nágranna í
gegnum árin. Strax við fyrstu kynni
hreifst ég af hennar sterka per-
sónuleika. Hún var mjög heilsteypt
manneskja, hjálpsöm og raungóð.
Hún var mjög hvetjandi fyrir því að
við myndum hefja búskap hér í ná-
grenni við hana. Móttökurnar þegar
við svo fluttum hingað eru mér
ógleymanlegar. Strax á fyrsta degi
mætti fjölskyldan á Syðra-Álandi
prúðbúin, Maja með fulla bauka af
kökum og sló upp veislu til að sam-
fagna okkur og bjóða okkur vel-
komin í nágrennið. Hún kenndi mér
að mjólka, gera skyr og útbúa
haustmatinn. Hún hvatti mig til
þátttöku í félagsstarfi, ég yrði að
kynnast hennar góðu sveitungum
sem fyrst. Hún hringdi reglulega til
að fylgjast með gangi mála hjá okk-
ur, og það gerði hún reyndar í
gegnum árin.
Ein minning kemur oft upp í hug-
ann. Það er þegar ég kom heim með
son okkar nýfæddan, með flugi frá
Reykjavík. Þá var Maja búin að
fegra allt og pússa hér heima, elda
fullan pott af saltkjöti, stóð svo him-
insæl og brosandi á tröppunum með
hamingjuóskir og bar ungabarnið í
bæinn. Samstarfið var alltaf mikið
og gott á milli bæjanna, við smala-
mennsku, fjárrag og fleiri bústörf.
Betri nágranna var ekki hægt að
hugsa sér.
Virðuleg var hún í allri fram-
göngu, talaði kjarngott mál, lá ekki
á skoðunum sínum en var alltaf
málefnaleg og sanngjörn.
Hún var ein af þessum ramm-
íslensku sveitakonum, hagsýn og
myndarleg húsmóðir. Matargerðin
var öll á þjóðlegum nótum, hún vildi
búa að sínu og nýta það sem til féll
heima. Alltaf hafði hún kýr til heim-
ilis og vann mikið úr mjólkinni,
reykti kjötið sjálf, útbjó mikinn
haustmat, súrsaði og saltaði.
Maja hafði glöggt auga fyrir vel
gerðu fé og gladdist þegar fallegar
dilkær komu til réttar á Álands-
tungu á haustin. Fram eftir árum
tók hún virkan þátt í flestum bú-
störfum. Þeir dagar sem unnið var
við smalamennsku og fjárrag voru
hátíðisdagar í hennar augum. Þá
var alltaf veisluborð hjá Maju fyrir
gangnamenn og aðra sem að fjár-
raginu komu. Veitingarnar hafði
hún ávallt útbúið fyrirfram, því hún
tók jafnan fullan þátt í fjárraginu.
Brosmild og áköf laumaði hún oft
mörgum fallegum gimbrum með
hennar marki, heilrifumarkinu, í líf-
dilkinn. Hún var búkona af lífi og
sál og fullkomlega sátt við sitt hlut-
skipti.
Hún var mjög gestrisin og þau
hjón skemmtileg heim að sækja.
María var fróð um menn og mál-
efni, unni góðum bókmenntum, ljóð-
um og söng.
Glæsileg var hún í upphlutnum
sínum og hvatti okkur konurnar
eindregið til að koma okkur upp ís-
lenskum þjóðbúningi.
Hún var einkar góður upplesari,
hafði góða framsögn og ræðu-
mennska var henni í blóð borin.
María var mjög félagslynd og
gegndi ýmsum trúnaðarstörfum
fyrir samfélagið. Hún var meðhjálp-
ari í Svalbarðskirkju, formaður
Kvenfélagasambands N-Þingeyinga
og formaður Kvenfélags Þistilfjarð-
ar til margra ára. Hún var drif-
fjöður í starfi leikfélags Þistilfjarð-
ar, tók þátt í uppfærslu á mörgum
leikritum og lék þá oftast aðalhlut-
verk, t.d. í Manni og konu og
Skugga-Sveini. Vigfús maður henn-
ar smíðaði og málaði flest leiktjöld.
Allt var þetta starf unnið í sjálf-
boðavinnu. Framlag þeirra til
menningarmála í byggðarlaginu er
því mikið.
Hún hafði brennandi áhuga á
samfélaginu. Sérstaklega fylgdist
hún vel með unga fólkinu í heima-
byggðinni og sýndi menntun þess
og störfum mikinn áhuga.
Málefni dvalarheimilisins Nausts
voru henni ofarlega í huga og lagði
hún mikla áherslu á mikilvægi þess
að fólk gæti eytt ævikvöldinu í
heimabyggð. Síðustu mánuðina
dvaldi hún á Nausti þar sem hún
naut mjög góðrar umönnunar, virð-
ingar og umhyggju starfsfólksins.
Þrátt fyrir hennar mikla framlag
til samfélagsins var það fyrst og
fremst fjölskyldan sem stóð hjarta
hennar næst. Það var mikil ham-
ingja hjá þeim hjónum Maríu og
Vigfúsi þegar einkasonurinn Ólafur
Birgir kom inn í líf þeirra. Hún
naut sín í móðurhlutverkinu og hef-
ur hann verið umvafinn ást og hlýju
foreldra sinna allt frá fyrsta degi.
Það hefði sannarlega verið ánægju-
legt ef Maju hefði auðnast heilsa til
að fylgjast með sonardætrunum
vaxa úr grasi en í ömmuhlutverkinu
hefði hún sannarlega notið sín. Það
var ánægð og stolt amma sem hélt
Önnu Maríu nöfnu sinni undir skírn
fyrir þremur árum og mikil ham-
ingja eins og hún sagði að vera búin
að fá barn í bæinn. Því miður gat
hún ekki vegna heilsubrests notið
samvista við yngri sonardótturina,
Erlu Rós.
Fáar manneskjur hafa haft jafn-
mikil áhrif á mig á lífsleiðinni, það
var yndislegt að eiga þig að, elsku
Maja.
Samfylgdina í gegnum árin þökk-
um við Skúli og fjölskyldan öll.
Elsku Viggi, Ólafur, Karen, Anna
María og Erla Rós, hjartanlegar
samúðarkveðjur.
Bjarnveig Skaftfeld.
MARÍA
JÓHANNSDÓTTIR