Morgunblaðið - 15.06.2003, Page 40
Oft má heyra því hreyft að sendi-
ráðsmenn séu að glutra niður hlut-
verki sínu í tilverunni, verkum
þeirra fylgi miklar og tilgerðarlegar
umbúðir um lítið innihald. Júrí
Reshetov var með lífi sínu og starfi
öflug röksemd gegn slíkum um-
kvörtunum. Hann kom ungur maður
til Íslands til að túlka á milli manna
á dögum kalds stríðs, hann varð síð-
ustu ár Sovétríkjanna atkvæðamikill
fulltrúi lands síns í alþjóðlegu sam-
starfi um mannréttindamál og hélt
því áfram til dauðadags; hann lét
einnig þann draum sinn rætast að
verða sendiherra Rússlands á Ís-
landi. Og hvar sem hann kom lagði
hann gott til mála með þekkingu
sinni, yfirsýn, hugkvæmni í sam-
skiptum og samningagerð – og gam-
ansemi. Og hafði sér við hlið ágæta
konu, Nínu Akímovu, hlýja, áhuga-
sama og gestrisna.
Það fór ekki fram hjá neinum að
Reshetov var ágætur íslenskumaður
og færni hans í því að láta jafnt
Hávamál, Þórberg sem íslenska
fyndni prýða allan sinn málflutning
tryggði honum gott og vinsamlegt
hljóð hvar sem hann tók til máls.
Hann líktist um margt fyrsta rúss-
neska Íslandsvininum, séra Sabinín,
sendiráðsklerki í Kaupmannahöfn,
sem lærði íslensku á dögum Rasks
og gaf út íslenska málfræði fyrir
Rússa á miðri nítjándu öld. Báðir
höfðu þeir mikið yndi af því að „baða
sig í gagnsærri orðasmíð“ Íslend-
inga, eins og Júrí komst að orði – og
báðum fannst að landar þeirra gætu
lært mikið af þeirri íslensku sér-
visku sem kölluð hefur verið hrein-
tungustefna. Júrí fylgdi dálæti sínu
JÚRÍ
RESHETOV
✝ Júrí Aleksandro-vitsj Reshetov,
fyrrum sendiherra
Rússlands á Íslandi,
lést á 68. aldursári
aðfaranótt 6. maí síð-
astliðinn, er hann
var á ferðalagi á
Spáni í opinberum
erindagjörðum.
Hann var fæddur og
uppalinn í borginni
Nishní Novgorod við
Volgu (Gorkí nefnd-
ist borgin á sovét-
tímanum). Útför
hans var gerð í
Moskvu 12. maí.
á íslenskri tungu og
menningu eftir með
mörgum ráðum. Hann
stóð að því að þeir
rússneskir fræðimenn
sem best höfðu sinnt
íslenskum fræðum
kæmust til Íslands á
dögum takmarkaðs
ferðafrelsis Sovét-
manna og nú á síðustu
misserum vann hann
að því að þýða íslensk
leikrit á rússnesku og
semja um flutning
þeirra. Og er þá fátt
eitt talið.
Ísland kom reyndar furðumikið
við alla hans sögu. Júrí hafði oft orð
á því, að það hefði haft mikil áhrif á
sig ungan að kynnast ýmsum kost-
um þessa litla og skrýtna samfélags
sem svo ólíkt var Sovétríkjunum –
og hann taldi að þau kynni hefðu
haft sín áhrif á það að hann sneri sér
síðar að því að vinna að uppbygg-
ingu réttarríkis heima fyrir og fram-
gangi mannréttindamála. Ég man
líka að þegar að því fór að Sov-
étríkin liðuðust í sundur skrifaði
hann í blöð og benti mönnum á for-
dæmi Íslands og Danmerkur í því,
hvernig skilnaður þjóða sem höfðu
lotið einu yfirvaldi gæti farið fram
með sem sársaukaminnstum hætti.
En Júrí vissi líka vel af göllum Ís-
lendinga og þeim sveiflum milli of-
lætis og vanmetakenndar sem eru
okkur sjálfum þyrnir í augum –
hann var of vel að sér til að freistast
til að gera sér Ísland að einskonar
fagurri útópíu þar sem allir lifa sæl-
ir og glaðir í ástúðlegu sambýli við
menninguna og hver annan, en svo
rómantískir Íslandsvinir hafa verið
furðu áberandi í Rússlandi, bæði
fyrr og síðar.
Þegar við vorum að ræða málin í
síðustu heimsókn minni til Moskvu
og Júrís til Íslands – en það var í
vetur leið – þá kom okkur saman um
eitt. Að bæði smáþjóð mín og stór-
þjóð hans gætu varla lifað af án þess
sem Júrí kallaði „viss skammtur af
þjóðernishyggju“. Þar með er átt
við það, að menn forðist þjóðrembu
og yfirgang ýmislegan en leggi góða
rækt við menningu, tungu og þau
sérkenni sem efla jákvæða fjöl-
breytni í heiminum. Júrí hafði eins
og aðrir mannkostamenn í landi
hans orðið fyrir vonbrigðum um það
hvernig til tókst um umskiptin
miklu: við vorum, sagði hann, komin
mjög á rétta leið á dögum Gorb-
atsjovs, við vorum búin að setja lög
um málfrelsi og ferðafrelsi og fé-
lagafrelsi og afnema ritskoðun og
þar með var Kommúnistaflokkurinn
búinn að afsala sér þeirri valdaein-
okun sem hann áður hafði. En svo
tekur við sá „kapítalismi með
grimmdarsvip“ með frekum rán-
skap á þjóðarauð sem torveldar í
raun að lýðræðisleg réttindi festist í
sessi og öðlist marktæka þýðingu
fyrir almenning. Þetta þótti Júrí að
vonum dapurlegt. En hann sleppti
ekki taki af von um betri tíð og
þeirri hugsun, að hver og einn gæti
greitt götu hennar með sínum hætti
– í anda þess sem hann sagði sjálfur
í bók sinni „Svart og hvítt“: „Ég hefi
sett mér eina einfalda grundvallar-
reglu í þessum kolbrjálaða heimi:
Getir þú útskýrt fyrir sjálfum þér
og þínum nánustu hegðun þína og
framgöngu þá þarft þú engu að
kvíða. Ríki verða til og hrynja, sag-
an heldur sína leið, en það sem
skiptir mestu er að vera sjálfum sér
trúr.“
Við söknum sárt góðs drengs og
vinar og sendum einlægustu
samúðarkveðjur ekkju hans Nínu og
syni þeirra Aleksej.
Árni Bergmann.
Hinn 12. maí var vinur minn Júrí
A. Reshetov borinn til grafar í
Moskvu. Júrí var alinn upp í borg-
inni Nishne Novgorod í þáverandi
Sovétríkjunum en fluttist til Moskvu
til náms. Hann útskrifaðist með
doktorsgráðu í þjóðarétti. Júrí var
mjög virkur í baráttu fyrir auknum
mannréttindum, ekki bara í Ráð-
stjórnarríkjunum heldur allsstaðar
þar sem hann vissi þau brotin.
Ég varð þeirra gæfu aðnjótandi
að kynnast honum þegar hann varð
sendiherra Rússa á Íslandi í ágúst
1993. Ég var staddur vestur á
Barðaströnd í sumarbústað ásamt
Júrí og fleira fólki. Hann kom til
mín og sagði að sonur minn segði að
við værum nágrannar. „Eigum við
ekki að hittast eins og góðir grannar
gerðu hér áður fyrr á Íslandi?“
sagði hann og þar með hófst vinátta
okkar í millum sem entist meðan við
báðir lifðum.
Júrí var mikill málamaður. Sem
ungur maður byrjaði hann að læra
dönsku en kennarinn sem var Dani
sagði honum að hann ætti að læra
íslensku fyrst allra mála því hún
væri grunnur fyrir svo mörg mál.
Þessu ráði fylgdi hann og oft fann
ég að íslenskan var það mál erlent
sem stóð hjarta hans næst.
Einhverju sinni vorum við að
ganga saman niður við Ægisíðu og
var tunglskin og föl á jörð. Ég
spurði Júrí hvort hann vissi hvað
svona aðstæður væru kallaðar en
hann kvað nei við. Þetta kallast rat-
ljóst sagði ég. Nokkrum dögum
seinna vorum við að ganga þarna við
sömu veðurskilyrði og þá spurði ég
hann hvort hann myndi hvað þetta
væri kallað, ratljóst sagði hann.
Júrí hafði ríkt skopskyn og ég
minnist þess einu sinni er við vorum
að fljúga saman í lítilli vél sem ég á
að ég spurði hann hvort við ættum
ekki að syngja saman rússnesk lög.
Þetta var Júrí til í að gera. Meðan
við vorum að syngja heyrðum við af
og til í flugturninum. „Hvernig er
það,“ spurði Júrí, „geta allir heyrt
það sem við erum að tala saman?“
„Nei,“ sagði ég, „ekki nema ég ýti á
rauða takkann hérna, þá geta allir
hlustað.“ Við héldum svo áfram að
syngja. Þegar söngnum var lokið fór
ég að hrósa honum fyrir sönginn.
Hann hlustaði á mig en sagði svo:
„Bíddu aðeins, ýttu á rauða takkann
og endurtaktu þetta.“
Ég heimsótti Júrí og Nínu konu
hans í Moskvu 1999. Júrí sýndi mér
þá orðu sem honum hafði verið veitt
af íslenska ríkinu. Júrí var mjög
stoltur yfir orðunni og þakklátur.
„Þetta er eina orðan sem mig hefur
langað í á lífsleiðinni,“ sagði hann og
bætti því við að aðrar orður hefði
hann heldur ekki fengið.
Júrí var vandaður og hógvær
maður og aldrei heyrði ég hann
leggja illt orð til nokkurs manns.
Það þroskar og göfgar að kynnast
mönnum eins og Júrí og er ég guði
þakklátur fyrir mitt tækifæri.
Kæri vinur, þetta eru fátækleg
orð en ég vil trúa því að skapari
okkar leyfi mér að hitta þig aftur og
til þess hlakka ég.
Ég vil senda Nínu Akimovu konu
hans og Alexei, syni þeirra hjóna,
mínar innilegustu samúðarkveðjur.
Far vel, frændi og vinur.
Vilhjálmur H. Gíslason.
MINNINGAR
40 SUNNUDAGUR 15. JÚNÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Anna Ragnheiður er
látin, aðeins 16 ára
gömul. Að þurfa að
kveðja vinkonu mína
sem átti allt lífið fram
undan er eitthvað sem ég hélt að ég
myndi aldrei þurfa að gera. Ég sit
hér og rifja upp allar þær minningar
sem við áttum saman og get ekki
varist brosi, enda varst það þú sem
komst okkur vinkonunum alltaf til
að brosa. Manstu þegar við tvær
fórum í starfskynninguna í fyrra, ég
sagði þér að það væri alveg örstutt
ANNA RAGNHEIÐUR
ÍVARSDÓTTIR
✝ Anna Ragnheið-ur Ívarsdóttir
fæddist í Vestmanna-
eyjum 4. desember
1986. Hún lést af
slysförum aðfaranótt
11. maí síðastliðinn
og var útför hennar
gerð frá Landa-
kirkju í Vestmanna-
eyjum 17. maí.
að labba að Skjá 1, eða
það hélt ég. Þú varst í
háhæluðum skóm sem
þú hafðir keypt þér
fyrr um daginn, labbið
reyndist ekki örstutt
og eftir smástund varst
þú alveg að drepast í
fótunum. Ég bauðst til
að skipta við þig, nei,
mín vildi það sko ekki,
þú lést þig hafa þetta.
Svona varst þú. Þér
fannst svo gaman að
vera fín og mála þig.
Þú elskaðir að dansa
og hlusta á tónlist.
Sumarbústaðarferðin okkar
krakkanna sem við fórum í nóvem-
ber sl. líður okkur seint úr minni.
Þar var dansað og trallað fram und-
ir morgun og á daginn sátum við
stelpurnar í pottinum og og töluðum
um stelpumál.
Hjá okkur voru bjartir dagar
framundan, skólinn var að verða bú-
in og sumarið var á næsta leiti. Við
vorum farin að spekúlera í þjóðhá-
tíðarbúningunum, en hápunkturinn
átti svo að vera Mallorca-ferðin í
ágúst. En af þessu verður víst ekki.
Anna Ragnheiður var einstök
manneskja, hún var brosmild og
hreif alla með sér. Það er ofar mín-
um skilningi að finna þann tilgang
að taka þig í burtu frá okkur, þú
sem áttir allt lífið fram undan. Sagt
er: „Þeir deyja ungir sem guðirnir
elska.“ Þeir hafa greinilega elskað
þig, líkt og ég elska þig. Ég vil
þakka þér fyrir að hafa fengið að
taka þátt í lífi þínu, þó svo að ég
hefði viljað fá að hafa þig lengur hjá
mér. Ég mun alltaf geyma þig í
hjarta mér og taka þig með mér
hvert sem ég fer.
Elsku Badda, Ívar, Sigga Þóra,
Rakel Ýr og Palli, missir ykkar er
mikill. Ég votta ykkur mína dýpstu
samúð. Guð gefi ykkur styrk til að
komast í gegnum þessa miklu sorg
og megi hann vaka yfir ykkur á erf-
iðum tímum.
Með þessum orðum kveð ég þig,
elsku Anna Ragnheiður, með sökn-
uð í hjarta. Með þökk fyrir allt.
Blessuð sé minning þín.
Halla Ósk Ólafsdóttir.
Hann Valdi mágur er
fallinn frá langt fyrir
aldur fram. Hann lést af
slysförum við vinnu sína
á Breiðafirði 30. maí sl.
Valda kynntumst við
fyrst þegar þau voru að draga sig
saman, hann og Steina systir fyrir
rúmum aldarfjórðungi. Þau byggðu
sér strax hús á Reykhólum og var
Valdi afskaplega duglegur að dytta að
því og vinna í garðinum ásamt Steinu
og var garðvinnan sameiginlegt
áhugamál þeirra alla tíð. Valdi var
mikill rólyndismaður og heimakær og
hafði mikið gaman af því að spjalla um
lífið og tilveruna. Börnunum sínum
fimm var hann traustur faðir og gátu
VALDIMAR
JÓNSSON
✝ Valdimar Jóns-son fæddist í
Árbæ í Reykhóla-
sveit 19. ágúst
1950. Hann lést af
slysförum 30. maí
síðastliðinn og var
útför hans gerð frá
Reykhólakirkju 7.
júní.
þau ávallt stólað á hann
nema kannski í eldhús-
inu þar sem hann gaf
heimilisstörfunum ekk-
ert of mikinn tíma. En
hann ryksugaði því ryk-
sugan tengdist ein-
stökum áhuga hans á
öllum vélum, tækjum og
tólum. Hann eyddi
ófáum tímum í bílskúrn-
um við að breyta og
bæta fyrir sjálfan sig og
aðra. Hann og Steina
ferðuðust talsvert um
landið, bæði ein og með
börnunum, og auk þess
hafði hann ómældan áhuga á fjalla-
ferðum, sem hann fór í bæði sumar og
vetur. Ein eftirminnilegustu sam-
skipti okkar við Valda í seinni tíð voru
þegar við fórum saman til Danmerk-
ur sumarið 2000. Þessi ferð þeirra
Steinu og tveggja yngstu dætranna
var gjöf til hans í tilefni af 50 ára af-
mælinu. Við áttum skemmtilegar
stundir í sól og hita þar sem Valdi lék
á als oddi. Stelpurnar voru aftur á
móti orðnar dálítið pirraðar út í pabba
sinn þar sem hann, sveitamaðurinn,
að keyra í fyrsta sinn í útlöndum, átti
það til að villast og hlógum við gjarn-
an dátt yfir aksturssögunum sem
sagðar voru á kvöldin.
Elsku Steina og börn. Missir ykkar
er mikill en minningin um góðan
dreng lifir.
Sigvaldi, Kristín og fjöl-
skylda, Grindavík.
Fyrir hönd Þörungaverksmiðjunn-
ar hf. vil ég þakka Valdimari fyrir
samstarfið í gegnum tíðina og hans
framlag við uppbyggingu fyrir-
tækisins. Valdimar var verksmiðju-
stjóri um árabil og nú síðast sláttu-
maður í þangskurði. Það er mikill
missir að Valdimari og verður skarð
hans vandfyllt.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Guð styrki Steinunni, börn þeirra
og fjölskyldur í þeirra miklu sorg.
Blessuð sé minning Valdimars
Jónssonar.
Halldór Ó. Sigurðsson
framkvæmdastjóri.
Elsku mágur, aðeins
örfá orð til að þakka
þér fyrir að hafa verið
mágur minn. Þú varst
alltaf svo ljúfur og átt-
ir svo fallegt bros. Svo
var líka einn eiginleiki sem þú áttir
sem er ekki öllum gefinn, æðru-
leysi. Í öllum þínum miklu veik-
indum var aldrei kvartað, hversu
erfitt sem það var.
Samgangur var minni en hefði
átt að vera, aðstæður réðu því þar
sem ég bý í öðrum landshluta. Þess
ÓLAFUR
INGIMUNDARSON
✝ Ólafur Ingi-mundarson
fæddist í Grindavík
5. janúar 1933. Hann
lést á Landspítalan-
um í Fossvogi þriðju-
daginn 25. maí síð-
astliðinn og var útför
Ólafs gerð frá Víði-
staðakirkju 5. júní.
vegna vil ég líka þakka
þér fyrir að leggja á
þig, eftir að þú varðst
svona veikur, að koma
vestur til okkar og
eiga með okkur stund-
ir. Það eru góðar
minningar.
Það er alltaf erfitt
þegar vinir falla frá,
en ég trúi því að núna
líði þér vel, elsku mág-
ur, laus við allar
þrautir.
Farðu í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
(V. Briem.)
Við fjölskylda mín vottum elsku
systur minni, börnum hennar og
fjölskyldum og öðrum aðstandend-
um innilega samúð. Guð blessi ykk-
ur öll.
Guðrún Halla.
Afmælis- og minningargreinum má skila í tölvupósti (netfangið er minning@mbl.is, svar er
sent sjálfkrafa um leið og grein hefur borist) eða á disklingi. Ef greinin er á disklingi þarf út-
prentun að fylgja. Nauðsynlegt er að tilgreina símanúmer höfundar og/eða sendanda (vinnu-
síma og heimasíma). Þar sem pláss er takmarkað getur þurft að fresta birtingu greina, enda
þótt þær berist innan hins tiltekna frests. Nánari upplýsingar eru á mbl.is. Um hvern látinn
einstakling birtist formáli og ein aðalgrein af hæfilegri lengd á útfarardegi, en aðrar greinar
skulu ekki vera lengri en 300 orð, u.þ.b. 1.500 slög (með bilum) eða um 50 línur í blaðinu (17
dálksentimetrar). Tilvitnanir í sálma eða ljóð takmarkast við eitt til þrjú erindi. Einnig er
hægt að senda örstutta kveðju, HINSTU KVEÐJU, 5–15 línur, og votta virðingu án þess að
það sé gert með langri grein. Greinarhöfundar eru beðnir að hafa skírnarnöfn sín en ekki
stuttnefni undir greinunum.