Morgunblaðið - 17.06.2003, Blaðsíða 6
FRÉTTIR
6 ÞRIÐJUDAGUR 17. JÚNÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
GUÐMUNDUR Her-
mannsson, fyrrverandi
yfirlögregluþjónn í
Reykjavík, lést á Land-
spítalanum í Fossvogi
sunnudaginn 15. júní.
Guðmundur fæddist
á Ísafirði 28. júlí 1925.
Eiginkona Guð-
mundar heitir Herborg
Júníusdóttir og þau
eignuðust fjóra syni:
Arnar, Grétar Júníus,
Hermann og Rúnar.
Guðmundur hóf
störf hjá Lögreglunni í
Reykjavík árið 1953 og
lauk námi frá Lögregluskóla ríkis-
ins. Auk þess tók hann sérhæfð próf
frá lögregluskólum í Englandi og
Bandaríkjunum.
Guðmundur gegndi ýmsum
stjórnunarstörfum innan Lögregl-
unnar í Reykjavík og kenndi meðal
annars við Lögregluskóla ríkisins í
30 ár. Árið 1978 var
hann skipaður yfirlög-
regluþjónn og sinnti
því starfi þar til hann
lét af störfum árið 1990.
Guðmundur var fjöl-
hæfur íþróttamaður.
Hann keppti í knatt-
spyrnu og síðar í frjáls-
um íþróttum en hann
var margfaldur Ís-
landsmeistari og met-
hafi í kúluvarpi. Hann
keppti margsinnis í
kúluvarpi fyrir Íslands
hönd og varð í 16. sæti
á ólympíuleikunum í
Mexíkó árið 1968.
Guðmundur var sæmdur ýmsum
heiðursmerkjum vegna lögreglu-
starfa og íþróttaafreka en auk þess
var hann mjög listfengur. M.a. lagði
hann stund á skrautritun og eftir
hann liggur fjöldi olíumálverka og
ljóða.
Andlát
GUÐMUNDUR
HERMANNSSON
ÞJÓÐ gegn þunglyndi – fækkum
sjálfsvígum er yfirskrift fræðslu-
og forvarnaverkefnis á vegum
Landlæknisembættisins sem ætlað
er að auðvelda greiningu á þung-
lyndi, vinna gegn fordómum og
vinna með áhættuhópum, en verk-
efnið var kynnt almenningi á borg-
arafundi í Smáralind í gær.
Með verkefninu verður leitast við
að draga úr fordómum með aukinni
fræðslu meðal almennings, segir
Högni Óskarsson, geðlæknir og
formaður fagráðs Landlæknisemb-
ættisins um þunglyndi og sjálfs-
vígsforvarnir. Einnig verður lögð
áhersla á Neyðarsíma Rauða kross
Íslands, 1717, en símtöl í það núm-
er eru gjaldfrjáls úr öllum kerfum.
Verkefnið beinist þó einkum til
fólks í skólakerfinu, hjá heilsugæsl-
unni, félagsþjónustu sveitarfélaga
og meðal presta og lögreglu, fag-
aðila sem í störfum sínum þurfa að
kunna skil á þunglyndi og afleið-
ingum þess og þurfa að bregðast
við þunglyndi, sjálfsvígum og til-
raunum til sjálfsvígs.
„Á að skila betra samfélagi“
Verkefnið var kynnt almenningi í
Smáralind í gær. „Þjóð gegn þung-
lyndi á að skila okkur betra sam-
félagi,“ sagði Jón Kristjánsson,
heilbrigðisráðherra við það tilefni.
Hann sagði að sjálfsvíg væru mikill
tollur á íslenskt samfélag og ávallt
mikill harmur þegar fólk fremdi
sjálfsvíg. Hann sagði mikilvægt að
vinna með áhættuhópum svo sem
fíklum, geðsjúkum, ungum sam-
kynhneigðum, föngum, ungum
karlmönnum og eldra fólki til að
fækka sjálfsvígum.
Jón sagði það einnig mikilvægt
að verkefnið væri samstarf einka-
aðila, svo sem Vátryggingafélags
Íslands, Símans, Kaupþings Bún-
aðarbanka og SPRON og stofnana
ríkisins: „Samvinna af þessu tagi er
til fyrirmyndar. Í samvinnu af
þessu tagi felst vilji til samhjálpar
og það umburðarlyndi sem við
verðum öll að tileinka okkur til að
gera tilveruna enn betri en hún
er.“
Morgunblaðið/Arnaldur
Margt var um manninn á borgarafundi um þunglyndi í Smáralind í gær.
Borgarafundur um þunglyndi í Smáralind
Draga úr fordóm-
um með fræðslu
HÉRAÐSDÓMUR Reykja-
ness sýknaði í gær þrítugan
karlmann af tveimur ákærum
um nauðgun. Ákærða var gefið
að sök að hafa nauðgað 45 ára
konu á heimili sínu og 48 ára
konu á salerni á veitingastað.
Frásagnir kvennanna, sem
báðar voru verulega ölvaðar
þegar atvikin áttu sér stað,
þóttu ekki nægilega trúverð-
ugar að mati dómsins, en
ákærði þótti hins vegar stað-
fastur og sannfærandi í frá-
sögn sinni.
Í dómi héraðsdóms kemur
fram að stroksýni hafi verið
tekið af getnaðarlim ákærða
eftir atburðinn á salerninu en
sýnið aldrei rannsakað.
Ákærði neitaði alfarið að hafa
átt samræði við konuna en í
dómi héraðsdóms segir að kon-
an hafi um þýðingarmikil atriði
verið reikul í lýsingu sinni á
málsatvikum.
Ákærði játaði greiðlega að
hafa átt samræði við hina kon-
una. Sagði hann það hafa verið
með fullu samþykki hennar þó
svo að hann hefði þurft að beita
hana verulegum fortölum.
Fram kemur í dómi héraðs-
óms að konan hafi verið út-
grátin við komu á lögreglu-
stöðina í Keflavík þar sem hún
kærði manninn fyrir nauðgun.
Læknir á neyðarmóttöku
Landspítalans greindi enn
fremur frá því fyrir dómi að
konunni hefði greinilega liðið
afar illa og verið í losti.
Að mati dómsins dró það
óhjákvæmilega úr trúverðug-
leika frásagnar konunnar að
hún hafi farið sjálfviljug heim
með ákærða þrátt fyrir að hafa
hitt hann við hlið lögreglu-
stöðvarinnar. Þá hafi konunni
orðið margsaga um ýmis atriði
er varða háttsemi ákærða. Var
hann því sýknaður af ákær-
unni.
Málið dæmdi Þorgeir Ingi
Njálsson dómsformaður ásamt
meðdómendunum Ólöfu Pét-
ursdóttur dómstjóra og Jónasi
Jóhannssyni héraðsdómara.
Verjandi ákærða var Brynjar
Níelsson hrl. Málið sótti Sig-
ríður Jósefsdóttir, saksóknari
hjá ríkissaksóknara.
Sýknaður
af tveim-
ur nauðg-
unar-
ákærum
RJÚPNATALNING á vegum
Náttúrufræðistofnunar Íslands nú
í vor sýndi fækkun eða kyrrstöðu
miðað við árið á undan og eru
rjúpnastofnar í algjöru lágmarki
víðast hvar um landið. Greinileg
fjölgun var þó á rjúpu á friðaða
svæðinu á Suðvesturlandi.
Náttúrufræðistofnun segir að
íslenski rjúpnastofninn sveiflist
mikið og hafi yfirleitt liðið um tíu
ár milli toppa. Greinilegir toppar
voru 1966 og 1986. Eftir hámark-
ið vorið 1986 fækkaði ár frá ári
og lágmarki var náð 1991 til 1994
og nýtt hámark var 1997 til 1998.
Í vor var talið á um 40 svæðum
í öllum landshlutum. Náttúru-
fræðistofnun segir að miðað við
fyrri ár hafi þéttleiki rjúpna ver-
ið langt undir meðaltali og í
sögulegu lágmarki á mörgum
svæðum eins og t.d. á Kvískerj-
um. Almenna reglan á talning-
arsvæðunum hafi verið fækkun
eða kyrrstaða miðað við árið á
undan. Fækkunin sé sérstaklega
áberandi á Austurlandi, Suðaust-
urlandi, Vesturlandi og Norðvest-
urlandi, eða 30–70%. Fjölgun sem
hafin var á Melrakkasléttu og í
Þistilfirði á Norðausturlandi vor-
ið 2002 hafi gengið til baka vorið
2003. Greinileg fjölgun hafi þó
verið á friðaða svæðinu á Suð-
vesturlandi (50%), einnig virðist
botninum vera náð við Eyjafjörð
og í Suður-Þingeyjarsýslu en þar
var kyrrstaða eða lítils háttar
fjölgun á talningarsvæðunum.
Morgunblaðið/Ingó
Rjúpnastofninn
víða í lágmarki
„ÞAÐ kemur mér í sjálfu sér ekkert á
óvart að launabilið skuli vera mest á
Íslandi,“ segir Valgerður H. Bjarna-
dóttir, fram-
kvæmdastjóri
Jafnréttisstofu,
um niðurstöðu
samanburðar-
rannsóknar á
launamun
kynjanna hjá fjór-
um Norðurlanda-
þjóðanna. Hún
bendir þó á að
munurinn sé ekki
mikill. „Það er auðvitað sorglegt
hversu hægt miðar. Það sýnir sig í
þessari rannsókn á bankastarfs-
mönnum og fleiri stéttum, að ef við
erum ekki alltaf á verði þá skekkist
myndin enn frekar. Það virðist vera
eitthvað innbyggt í kerfið og viðhorf
okkar sem gerir það að verkum að
okkur, bæði atvinnurekendum og
launþegum, virðist enn finnast eðli-
legt að karlar hafi hærri laun en kon-
ur. Þetta tengist bæði kynjaskipta
vinnumarkaðnum og því að enn er lit-
ið á karla sem fyrirvinnur. Karlar
vinna oft meira, konur eru oftar í
hlutastörfum og það þykir sjálfsagt
þrátt fyrir t.d. sama fæðingarorlofs-
rétt beggja kynja. Þessar formlegu
breytingar hafa enn ekki haft nógu
mikil áhrif á hugsunarhátt okkar.“
Valgerður segir launaleynd vera
að færast mjög í aukana á Íslandi.
„Það vinnur örugglega í þá átt að
auka launamuninn.“
Hún segir töluvert um það að kon-
ur hringi á Jafnréttisstofu og bendi á
að þær séu beittar launamisrétti en
treysta sér ekki til að gera neitt í því
þar sem launaleynd sé hjá fyrirtæk-
inu sem þær starfi hjá. „Þær hafa
jafnvel fengið upplýsingar um það að
maðurinn sem vinnur við hlið þeirra
sé með hærri laun en vilja ekki koma
„upp um hann“, ef svo má að orði
komast, og kvarta, þar sem þær hafi
þessa vitneskju eftir óformlegum
leiðum.“ Valgerður álítur að ákveðin
tilhneiging sé til þess þar sem launa-
leynd er viðhöfð að karlar hafi hærri
laun en konur. Þá segir hún dreif-
stýrt launakerfi hafa sömu áhrif.
Þegar það launakerfi var tekið upp á
Íslandi hafi verið ákveðið að fylgjast
sérstaklega með því hvort það hefði
áhrif á launamun kynjanna. „Við það
hefur hins vegar ekki verið staðið.“
Launa-
leyndin
breikkar
bilið
Valgerður
Bjarnadóttir
Könnun á launamun
kynjanna
KONA í miðbænum hringdi í lög-
regluna í Reykjavík á sunnudags-
morguninn og sagðist hafa fundið
ókunnugan nakinn mann í rúminu
sínu þegar hún kom heim. Hún sagð-
ist hafa fleygt manninum út og föt-
unum hans á eftir en hann vildi kom-
ast aftur inn og barði allt að utan.
Lögregla náði tali af fáklæddum
manninum sem hafði aðra sögu að
segja. Hann sagðist hafa gist hjá
konunni og hún síðan lokið samver-
unni með því að kasta honum út.
Fann ókunn-
ugan mann
í rúminu
LÖGREGLAN á Ísafirði fékk á
sunnudag tilkynningu um að 13 ára
gömul stúlka hefði slasast í Önund-
arfirði. Lögregla og sjúkraflutninga-
menn fóru á staðinn og kom í ljós að
stúlkan hafði skorist á fæti og var
mikið kvalin. Hún var flutt á sjúkra-
húsið á Ísafirði þar sem gert var að
sárum hennar.
Skarst á fæti
♦ ♦ ♦