Morgunblaðið - 21.06.2003, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 LAUGARDAGUR 21. JÚNÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Styrkleikar og veikleikar öryggisráðsins
Fær munaðar-
lausu verkefnin
Utanríkisráðuneytiðbýður til morgun-verðarfundar í
Norræna húsinu frá kl.
10.30–12 í dag. Tilefnið er
fyrirlestur dr. Davids M.
Malone um stöðu og hlut-
verk Sameinuðu þjóðanna
í kjölfar stríðsins í Írak.
Þar mun hannleitast við að
meta styrkleika og veik-
leika öryggisráðs Samein-
uðu þjóðanna.
Dr. Malone hefur síðast-
liðin fjögur ár gegnt emb-
ætti forseta Alþjóða frið-
arakademíunnar í New
York sem er ein af virtustu
fræðistofnunum um al-
þjóðamál. Meginviðfangs-
efni akademíunnar eru að-
gerðir til að koma í veg
fyrir vopnuð átök eða
leysa mál sem valdið hafa vopn-
uðum átökum, þ.e. styrjaldir ríkja
í milli og vopnuð innanlandsátök.
Alþjóða friðarakademían á náið
samstarf við Sameinuðu þjóðirnar
og sérstofnanir þeirra og beitir
sér mjög fyrir að leiða saman
fræðimenn og áhrifamenn á sviði
alþjóðamála.
– Hvert er viðfangsefni fyrir-
lestrarins?
„Meginviðfangsefni mitt verður
að meta veikleika og styrkleika
öryggisráðsins nú eftir Íraks-
stríðið og hvort það marki enda á
mikilvægi ráðsins varðandi al-
heimsfrið og öryggi eða sé ein-
faldlega ljón í veginum. Þar sem
Bandaríkin hafa slitið sig talsvert
frá öryggisráðinu gætu Samein-
uðu þjóðirnar nú átt á hættu að
verða einskorðaðar við mál sem
landfræðilega eru í öðru sæti. Má
þar nefna landsátök á svæðum í
Vestur-Afríku, Fílabeinsströnd-
inni, Líberíu, Sierra Leone, Gíneu
og Gíneu-Bissau, átök innan lýð-
veldisins Kongó sem hafa teygt
sig inn í nágrannalöndin Rúanda
og Úganda og vopnahlé milli
Eþíópíu og Erítreu sem Samein-
uðu þjóðirnar hafa eftirlit með.
Þetta eru „munaðarlaus“ verkefni
sem ekki vekja mikla athygli
helstu yfirvalda. Þá gætu mikil-
væg málefni sem varða hryðju-
verk og gjöreyðingarvopn verið
afgreidd frá miðdeplinum Wash-
ington sem væri ekki svo ákjós-
anlegt fyrir aðrar þjóðir. Ég von-
ast einnig til að ræða utan-
ríkisstefnu Bandaríkjanna og
hvernig hún hefur áhrif á stefnu-
mótun innanlands í Bandaríkjun-
um, til þess að útskýra framferði
Bandaríkjanna í Írak sem mætt
hefur mikilli mótspyrnu víðsvegar
í heiminum, þar á meðal í mínu
heimalandi, Kanada.“
– Hverja telur þú vera helstu
styrkleika og veikleika öryggis-
ráðsins?
„Styrkur öryggisráðs Samein-
uðu þjóðanna liggur í einstöku
valdi þeirra til að veita leyfi fyrir
hervaldi undir alþjóðalögum og í
vaxandi hæfni meðlima þess, þar
á meðal fastskipuðu landanna 5,
til að vinna vel saman á árunum
eftir kalda stríðið ef
Írak er undanskilið.
Veikleiki þess er sá að í
bráð getur það ekki
komið í veg fyrir al-
þjóðlegar gjörðir
valdamikilla leikmanna, sérstak-
lega þegar löndin 5 sem hafa neit-
unarvald eru ekki sammála. Sam-
setning þess er heldur ekki
dæmigerð fyrir veruleika samtím-
ans, það eru of margir meðlimir
frá iðnvæddum ríkjum, sérstak-
lega Vestur-Evrópu, og of fáir frá
þróunarlöndunum.“
– Hvaða lönd eiga sæti í örygg-
isráðinu og eru gerðar reglulegar
breytingar á skipan þess?
„Meðlimir öryggisráðsins í dag
eru Kína, Frakkland, Rússland,
England og Bandaríkin sem öll
eiga fast sæti í ráðinu. Í ráðinu
eiga nú tímabundið sæti Þýska-
land, Spánn, Mexíkó, Chile, Ang-
óla, Kamerún, Gínea og Sýrland.
Tímabundnir meðlimir ráðsins
eru kosnir til tveggja ára í senn,
þá er á hverju ári fimm meðlimum
skipt út fyrir aðra.“
– Ísland mun væntanlega, inn-
an fárra ára, bjóða sig fram til
sætis í öryggisráðinu, hvaða þýð-
ingu hefði það fyrir litla þjóð eins
og okkur?
„Aðild að öryggisráðinu er álit-
in heiður og er mikils metin meðal
flestra landa. Hins vegar er ekki
gott að líta svo á aðildina. Í raun
felur hún í sér mikla ábyrgð og þá
áhættu að verða ósammála valda-
miklum þjóðum, sem til dæmis
Mexíkó var við Bandaríkin í
Írakstríðinu og varð greinilega til
þess að það andaði köldu í tvíhliða
samskiptum ríkjanna. Besta leið-
in til að nálgast aðild er að líta svo
á að hún sé alþjóðleg borgara-
skylda sem felur í sér ábyrgð
gagnvart alþjóðasamfélaginu í
heild.“
– Hvernig getur Ísland búið sig
undir þátttöku í ráðinu?
„Fyrir Ísland væri gagnlegt að
kanna fyrirfram hvaða málefni
það vildi leggja áherslu
á meðan á setunni í ör-
yggisráðinu stæði. Þar
sem Ísland hefur á sér
mjög gott orð á al-
þjóðasviði er líklegt að
aðildarríki ráðsins yrðu opin fyrir
frumkvæði, þar sem farið yrði of-
an í málefni, fremur en ef látið
yrði til sín taka í málum, sem
bundin eru einstökum löndum eða
svæðum.
Þar sem Ísland er einnig þekkt
fyrir að eiga færa sérfræðinga í
þjóðarétti gætu mál í tengslum
við alþjóðalög verið besti kostur
Íslendinga.“
Dr. David M. Malone
 David M. Malone fæddist 1954
í Kanada. Hann er útskrifaður
frá Háskólanum í Montreal, Am-
eríska háskólanum í Kaíró og
Harvard-háskóla. Malone er í
dag forseti Alþjóða friðar-
akademíunnar í New York, sjálf-
stætt starfandi samtaka, sem
vinna samhliða Sameinuðu þjóð-
unum. Malone er sem stendur í
leyfi frá störfum sem sendiherra
í kanadísku utanríkisþjónustunni
og er fyrrverandi varafasta-
fulltrúi Kanada hjá Sameinuðu
þjóðunum. Hann kennir einnig
lög við háskólann í New York og
í L’Institute des Etudes Polit-
iques í París. Malone er ókvænt-
ur og barnlaus.
Tækifæri Ís-
lands í al-
þjóðalögum?
20% afsláttur af öllum
tilbúnum blómvöndum
10 rósir
og glervasi
990 kr.
Til hamingju!
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
B
LO
2
15
30

06
/2
00
3
háskólaútskrift
Aðeins
í Sigtún
i
ÞAÐ var gaman í sólinni að fylgj-
ast með fyrstu sporum vinnu- og
tómstundaskóla Grímseyjar. Ung
kona, Stella Gunnarsdóttir, hefur
tekið að sér að stýra þessu til-
raunastarfi á vegum Grímseyj-
arhrepps. Þetta er gott framtak
og fellur örugglega í góðan jarð-
veg bæði hjá ungmennum og for-
eldrum. Börnin sem taka þátt í
starfinu eru frá því að verða 10
ára á árinu til 13 ára. Sumarskól-
inn verður starfræktur frá 10. júní
til 30. júlí.
Stella verkefnastjóri sagðist
reikna með því að hafa vinnuskóla
að morgninum frá kl. 8.30 til 12
en síðan yrði tómstundastarf eftir
hádegi. Einnig mun Stella bjóða
börnunum upp á kvöldvökur tvisv-
ar í mánuði og sagði hún að þau
væru þegar komin með góðar
hugmyndir að skemmtistarfi.
Stella sagðist vona að þessi nýjung
yrði bæði áhugaverð og skemmti-
leg og börnunum í Grímsey til
gagns og gleði.
Morgunblaðið/Helga Mattína
Stella verkefnastjóri með börnunum á Fiskepallinum.
Vinnuskóli stígur fyrstu skrefin
Grímsey. Morgunblaðið.