Morgunblaðið - 25.06.2003, Blaðsíða 25

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 25. JÚNÍ 2003 25
BJARNA Jónssyni fannst í bréfi
til Morgunblaðsins 21. júní undir-
rituð á botninum og hafa farið „of-
fari“ með staðhæf-
ingu sinni um
trúleysi barnaníð-
inga og þar með
móðgað stóran hóp
fólks sem trúleys-
ingjar eru og „verði
að biðjast afsökunar
á þessum orðum sínum eða leggi ella
fram sannanir fyrir því að barnaníð-
ingar séu upp til hópa trúleysingjar“.
Hann fullyrðir að ég telji hann
skorta siðferði vegna þess að hann sé
trúlaus og vegna þess að ég telji að
barnaklám sé trúleysi.
Bjarni! Ég þekki þig ekki neitt!
Ég get hinsvegar fullvissað þig um
að bæði biskup Íslands og ég erum
fyllilega meðvituð um að siðfræði
kom til um leið og Guð skapaði heim-
inn, þ.e. langt á undan fæðingu Jesú
Krists, sem þú virðist, eins og svo
margir, rugla saman við kristna
kirkju og jafnvel KFUM og Óháða
söfnuðinn.
Hvernig í ósköpunum dettur þér í
hug að draga mannréttindabaráttu
samkynhneigðra inn í þessa um-
ræðu, þótt hún hvíli augljóslega
þungt á þér, en það ættir þú að tjá
þig um í sjálfstæðri grein.
Ég fagna umræðu um homma og
lesbíur, Bjarni, en sú umræða teng-
ist á engan hátt helsjúkum, trúlaus-
um, siðlausum og illum mönnum sem
ráðast á börnin okkar. Eða hvað
finnst þér?
Þú villt sönnun þess að barnaníð-
ingar séu trúlausir. Mér finnst þú
vanvirða mig með þessari bón því
auðveldara verkefni hef ég nú ekki
fengið síðan ég dró andann í fyrsta
sinni, nýfædd.
Sönnunin er augljós þeim sem trú-
ir, en ávallt falin trúleysingjum þó
svo að þeir séu ekki siðlausir. Í ljósi
þess að Bjarna hefur ekki tekist að
finna Guð hefur sagan kennt okkur
að hann veit ekki hvað trú er. Þess
vegna verð ég að álykta að hann viti
ekki heldur hvað trúleysi sé.
Trúleysingjar sem tileinka sér sið-
ferði guðlegra kenninga hvaðan sem
þær koma, drekka vatnið, sem betur
fer, en hafa ekki fundið uppsprett-
una. Borða ávextina en sjá ekki ræt-
urnar. Ruglast oftast á trú og trúar-
brögðum og ætla fólki einhverskonar
aðild að ákveðinni skor, eins og
Bjarni virðist hafa skráð mig í ís-
lensku þjóðkirkjuna.
Guð hefur frá fyrsta degi leitt
manninn frá siðleysi með skilaboðum
sínum til þjóða og einstaklinga. Þess-
um skilaboðum kemur Guð aug-
ljóslega til mannsins í gegnum sendi-
boða sína. Bjarni má kalla þá
heimspekinga því þeir eru það svo
sannarlega líka.
Tökum dæmi:
Hindúismi: Hin sanna regla er að
fara með hluti annarra eins og þú
ferð með þína eigin.
Gyðingatrú: Hvað sem sem þú
óskar ekki að nágranni þinn geri þér,
það skalt þú ekki gera honum.
Zoroastertrú: Eins og þú gerir,
svo mun þér gert verða.
Búddismi: Þú skalt sækjast eftir
sömu hamingju fyrir aðra og þú sæk-
ist eftir fyrir sjálfan þig.
Kristni: Hvað svo sem þér viljið að
aðrir gjöri yður, svo skuluð þér og
þeim gjöra.
Íslam: Látið engan ykkar koma
svo fram við bróður, sem ykkur lík-
aði ekki að væri gert ykkur sjálfum.
Bahá’i: Ef þið metið einhverja
réttvísi, þá kjósið fyrir aðra það sem
þið kjósið fyrir sjálfa ykkur.
Þeir sem þora, vilja og geta við-
urkennt trú sína á Guð leitast við að
gera gott vegna trúar sinnar á Guði.
Hvernig svo hinu breyska holdi tekst
til er önnur saga, löng og blóðug og
oft á tíðum trúnni ekki til fram-
dráttar heldur trúarfélögunum sjálf-
um og þeim eintaklingum innan trú-
félaganna sem eru trúleysingjar og
hafa ekki heldur séð uppsprettuna
eða ræturnar. Svo er annað mál
hvernig lög og reglur taka á þeim
sem skrikar fótur og hvar þolinmæði
trúarinnar og fyrirgefningin tekur
enda. Persónulega finnst mér barna-
níðingar vera úti á ystu nöf.
Trúleysingjar sem viðurkenna sið-
fræði allra tíma en hafa ekki fundið
trúna eru ekki endilega barnaníð-
ingar og er mér alfarið ómögulegt að
sjá hvert Bjarni er að fara. Það að
barnaklám sé trúleysa merkir ekki
að trúleysingjar leiti kynferðislega á
börn.
Ég vil í raun biðja Bjarna afsök-
unar á því að skilja hann ekki.
Hvorki bréfið hans né trúleysi hans,
nema ef vera kunni að hann sé að al-
hæfa um að trú séu trúarbrögð eða
alhæfi um að ég sé að tala um KFUM
eða kristni, en það er af og frá. Trú,
eða sú merking sem ég legg í orðið,
er að finna sig í því góða sem heitir í
mínum huga Guð eða, á nútímamáli,
þau kerfi sem Guð réttir manninum
til þess að lífvænlegt sé í ríki hans.
Ég skil Bjarna að því leyti að þetta
getur verið fjandanum erfiðara.
Það eru algeng mistök trúleys-
ingja að blanda saman trúnni á Guð
alvaldan og svo tilbúnum trúfélögum
ýmissa hópa, þjóða og jafnvel stjórn-
málaflokka. Trúleysinginn gerir í
sjálfu sér trúleysi sitt að einum slík-
um vanmáttugum hópi.
Hinsvegar skil ég ekki hugsunina
hjá Bjarna, að sjá ekki að í setningu
minni er talað um trúleysi, ekki
trúarbrögð og siðleysi, en ekki trú-
leysingja.
Það að ég trúi því að barnaníð-
ingar séu trúlausir merkir ekki endi-
lega að þeir séu ekki meðlimir í söfn-
uði. Það merkir frekar að þeir hafi
ekki fundið hinn guðlega tilgang sem
er að hluta til siðferðið sem Bjarni el-
ur börnin sín við. Svo auðvitað kem-
ur upp náungakærleikurinn, en þetta
eru sjúklingar. En er ekki einhver á
launum í þessu landi við að tryggja
að slíkir gangi ekki lausir?
Hinsvegar langar mig að benda
Bjarna á að siðfræði var ekki til á
undan Guði því hann kom fyrstur. Og
trúarbrögðin hafa ekki alltaf verið í
takt við skynsemi mannsins. Ba-
háú’lláh, spámaður Bahá’i-
trúarinnar skrifar í New Area,
Esslemont, kafli XII.
„Hvað eina sem skynsemi manns
fær ekki skilið, það ættu trúar-
brögðin ekki að tileinka sér. Trú og
vísindi haldast í hendur og trú sem
er andstæð vísindum er ekki sönn.“
Bjarni minn, fyrirgefðu en ég skil
ekki hvernig skemmdir bananar,
harðir tómatar og trénaðar appels-
ínur geta misboðið safamiklum gul-
rótum. Ég bíð spennt eftir grein frá
þér um tilvistarbaráttu samkyn-
hneigðra innan trúarbragðahópa því
ég er sannfærð um eitt; að þeir sem
misnota börn kynferðislega eru ekki
sáttir við kynferði sitt. Maður sem
skilur ekki kynferði sitt verður alltaf
trúleysingi því sársaukinn er slíkur
að það góða frá Guði hlýtur að vera
hulið honum. Kynferði hefur frá
fyrsta degi skipt sköpum enda hlut-
verkin skilgreind þegar bitið var í
eplið löngu fyrir Krist. Málið er ann-
að í dag, því að nú éta menn ekki epli
heldur börn. Lifandi börn! Slíkir
menn eru siðlausir trúleysingjar, en
ekki eru allir trúleysingjar siðlausir
menn. Lítil börn sjá oft bara hálfan
heiminn þegar þau horfa út um
gluggann, svo vaxa þau inn í restina.
Þetta er í raun tilgangur lífsins.
Börn líkt og samkynhneigðir eiga
rétt á því að vaxa, sama hvað trúleys-
inginn er sjúkur.
Fyrirgefðu, Bjarni
Eftir Jónínu Benediktsdóttur
Höfundur er íþróttafræðingur.
ÞEIR atburðir sem áttu sér stað í
Bandaríkjunum hinn 11. september
2001 hafa orðið til þess að beina at-
hygli manna að ör-
yggisgæslu við ýmsa
atvinnustarfsemi þar
sem líklegt má telja
að menn, sem hafa að
markmiði að valda
ótta, skelfingu eða
tjóni með hryðju-
verkum, gætu látið til sín taka. Al-
þjóðlegar siglingar er dæmi um at-
vinnustarfsemi þar sem beita má
hryðjuverkum, hótunum eða ógn-
unum með áhrifaríkum hætti. Skip
flytja alls konar varning, þar á meðal
varning, sem í höndum slíkra manna
getur beint eða óbeint ógnað öryggi
mannslífa og mannvirkja eða um-
hverfisverðmætum. Þá má nota eitt
skip til þess að gera fyrirvaralausa
atlögu að öðru skipi. Eru þegar mörg
dæmi um slíkar árasir á skip, þó að í
flestum tilvikum hafi markmið slíkra
aðgerða fremur verið skipsrán en
hryðjuverk.
Á fundi Alþjóðasiglingastofnunar-
innar, IMO, í desember 2002 voru
samþykktar tillögur sem miða að því
að koma í veg fyrir eða minnka líkur
á því að skip verði vettvangur hryðju-
verka. Þessar tillögur gera kröfur um
öryggisráðstafanir sem hafa þann til-
gang að takmarka eða hindra óheftan
aðgang manna að skipum í höfnum,
að höfnunum sjálfum og að farmi sem
bíður flutnings með skipum. Tillögur
þessar gera jafnframt ráð fyrir að öll
grunsamleg umferð um eða við hafn-
arsvæði og um borð í skipum og allir
grunsamlegir atburðir á hafi úti séu
tilkynntir viðeigandi yfirvöldum. Við-
brögð við slíkum tilkynningum skulu
samræmd og samhæfð milli ein-
stakra landa og milli skipa og hafna.
Við slíkar aðstæður er höfnum og
skipum skylt að grípa til viðeigandi
fyrirbyggjandi ráðstafana svo sem að
sýna aukna aðgæslu og árvekni í öllu
því er lýtur að hugsanlegum ógn-
unum við öryggi skipa, hafna og
manna.
Þær ráðstafanir, sem samþykkt
IMO í desember 2002 fela í sér, eru
um margt hliðstæðar þeim sem á
undanförnum árum hafa tekið gildi
alþjóðlega í flugsamgöngum og sem
flugfarþegar kannast við sem vopna-
leit, þegar farið er inn í flughöfn,
gegnumlýsingu á handfarangri, ráð-
stöfunum til að hindra að spengjur
eða hættuleg efni séu skilin eftir í
flugvélum eða flugstöðvum o.s.frv.
Samheiti slíkra ráðstafana og að-
gerða kallast nú í daglegu tali flug-
vernd.
Markmið tillagna IMO er að koma
á tilteknu öryggisstigi í öllum höfnum
og öllum skipum sem falla undir al-
þjóðlegar siglingar. Tillögur IMO
fela í sér ráðstafanir varðandi skipu-
lag, verklagsreglur, áætlanagerð, eft-
irlit, vöktun svæða, samskipti og við-
bragðsaðgerðir sem sameiginlega
falla undir hugtakið siglingavernd.
Ráðstafanir þessar gera ráð fyrir að
öll umferð skipa, bíla og manna um
hafnir sé undir eftirliti og verði veru-
legum takmörkunum háð þannig að
aðeins þeir sem eiga erindi inn í hafn-
ir og geta gert grein fyrir sér og er-
indi sínu fái aðgang að hafn-
arsvæðum og þeim skipum, sem þar
liggja. Þá er gerð krafa um að farmur
sé gegnumlýstur og að við tilteknar
aðstæður sé bæði skylt að leita í far-
angri þeirra sem koma inn á hafnar-
svæði eða á þeim sjálfum.
Verði þessum kröfum Alþjóðasigl-
ingastofnunar ekki framfylgt hér á
landi munu skip sem koma frá Ís-
landi ekki fá heimild til að koma inn í
hafnir erlendis né heldur munu er-
lend skip hafa áhuga á að koma til
hafnar á Íslandi. M.ö.o allir sjóflutn-
ingar að og frá Íslandi munu stöðv-
ast.
Ljóst er kostnaður við þær aðgerð-
ir sem alþjóðasamfélagið hefur hér
samþykkt að leggja á hafnir og kaup-
skipaútgerðir um allan heim nema
hundruðum milljörðum króna. Að-
gerðir þessar leiða af sér aukinn til-
kostnað við alþjóðlegar siglingar. Nú
þegar berast tilkynningar frá höfn-
um í Evrópu um álagningu sérstaks
„öryggisgjalds“ á hverja vörueiningu
sem er losuð eða lestuð, frá borði/eða
um borð í skip á þeirra umráðasvæði.
Gera má ráð fyrir að kostnaður sam-
fara gildistöku siglingaverndar hér á
landi muni nema tugum millj. kr í
stofnkostnað að viðbættum umtals-
verðum árlegum kostnaðarauka í
rekstri skipa og hafna. Við aðlögun
að þessum nýju alþjóðlegu reglum
verður lögð rík áhersla á að þær ráð-
stafanir sem gripið verður til í höfn-
um landsins séu markvissar og taki
mið af aðstæðum í viðkomandi höfn-
um.
Þessar nýju alþjóðakröfur munu til
lengri tíma litið hafa á áhrif á starf-
semi íslenskra hafna og starfsemi
kaupskipaútgerða hér á landi. Þær
hafnir, sem hingað til hafa lagt
áherslu á að taka á móti erlendum
farþegaskipum og skemmti-
ferðaskipum, þurfa nú að koma á við-
eigandi öryggisráðstöfunum þegar
slík skip koma þar til hafnar. Þær
kröfur sem gerðar eru til slíkra hafna
liggja nú þegar fyrir, en eftir er að
skoða og meta með hvaða hætti þeim
kröfum verður fullnægt.
Samgönguráðherra hefur nýlega
skipað stýrihóp til að gera tillögur
um með hvaða hætti ákvæðum sigl-
ingaverndar verði framfylgt hér á
landi. Þar sem ákvæði þessi skulu
hafa komið til framkvæmda eigi síðar
en 1. júlí 2004, og þar sem ákvæði
þessi eru þess eðlis að þau krefjast
mikils og vandaðs undirbúnings,
þurfa tillögur og niðurstöður stýri-
hópsins að liggja fyrir í öllum megin
dráttum eigi síðar en í lok september
næstkomandi.
Ótti við hryðju-
verk leiðir til
nýrra alþjóðlegra
ákvæða um
siglingavernd
Eftir Ólaf J. Briem
Höfundur er framkvæmdastjóri Sam-
bands íslenskra kaupskipaútgerða og
á sæti í stýrihóp um siglingavernd.