Morgunblaðið - 25.06.2003, Blaðsíða 34

MINNINGAR
34 MIÐVIKUDAGUR 25. JÚNÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Þegar mér barst sú
fregn að vinur minn og
fyrrverandi starfs-
bróðir, Guðmundur
Hermannsson, væri
látinn kom það ekki á óvart þar sem
hann hafði átt við langvinn veikindi
að stríða.
Það er margs að minnast og
margt að þakka eftir langt og far-
sælt samstarf. Það var föngulegur
hópur ungra manna sem hóf störf í
lögreglunni í Reykjavík haustið 1953
sem átti eftir að setja mikinn svip á
lögregluna um langan tíma. Við
Guðmundur tengdumst fljótt vin-
áttuböndum sem héldust alla tíð.
Það bar aldrei skugga á vináttu okk-
ar og samstarf sem var bæði langt
og farsælt. Í mörg ár unnum við
mjög náið saman er við vorum skip-
aðir í stöðu yfirlögregluþjóna árið
1966. Fengum við þá mörg erfið
verkefni að fást við og var þá gott að
hafa jafntraustan mann og Guð-
mundur var sér við hlið.
Auk þess að vera traustur lög-
reglumaður var Guðmundi margt til
lista lagt. Hann var frábær skrifari
og lagði fyrir sig skrautritun. Fengu
margir notið þeirrar listar, ekki síst
starfsfélagar og lögreglustjóraemb-
ættið í Reykjavík, þar sem hann
skrautritaði nöfn allra nemenda
Lögregluskólans á útskriftarskjöl
þeirra í 30 ár. Ennfremur skrautrit-
aði hann meistarabréf sem lögreglu-
stjóraembættið gaf út fyrir þá sem
þess óskuðu. Handbragð hans er því
víða sýnilegt. Guðmundur var list-
fengur og málaði mikið og hafa verk
hans víða farið og bera hæfileikum
hans gott vitni. Hann var bókelskur
maður og las mikið auk þess sem
hann gerði talsvert af því að semja
ljóð. Guðmundur kenndi vettvangs-
teiknun við Lögregluskólann í um 30
GUÐMUNDUR
KRISTJÁN
HERMANNSSON
✝ GuðmundurKristján Her-
mannsson fæddist á
Ísafirði 28. júlí 1925.
Hann lést á Land-
spítalanum í Foss-
vogi 15. júní síðast-
liðinn og var útför
hans gerð frá Bú-
staðakirkju 24. júní.
ár og fórst það vel úr
hendi og má sjá árang-
ur þess í starfi lög-
reglumanna um allt
land.
Guðmundur var
glæsimenni sem vakti
athygli hvar sem hann
fór og ekki síður vegna
fágaðrar framkomu.
Hann var einnig mikill
íþróttamaður og
keppnismaður og náði
langt í íþróttum. Hann
var meðal annars lengi
Íslandsmeistari í kúlu-
varpi og keppti á Ól-
ympíuleikum.
Það er margs að minnast úr löngu
starfi sem of langt er að rifja upp en
að skilnaði vil ég þakka Guðmundi
Hermannssyni fyrir frábært sam-
starf og ævilanga vináttu sem aldrei
brást. Það er ómetanleg gæfa að
hafa átt slíkan mann að vini og fé-
laga.
Herborgu og sonum sendi ég og
fjölskylda mín okkar innilegustu
samúðarkveðjur vegna missis ást-
kærs eiginmanns og föður.
Bjarki Elíasson.
Hann var þegar fyrir í lögregluliði
Reykjavíkur þegar ég kom til starfa.
Stór, þrekinn og sterkbyggður,
bar sig og lögreglubúninginn vel.
Hann hvatti okkur nýliðana til að
standa okkur, vanda vinnubrögðin
og bera okkur með reisn. Við vorum
ekki á sömu vakt og gengum því
ekki götuna saman. En síðar unnum
við saman að mörgum verkefnum og
þá kynntist ég vel gerðum, greind-
um og hæfileikaríkum manni sem
vildi öllum vel.
Hvað var það í fari Guðmundar
sem ég dáði? Var það glæsilegi
íþróttamaðurinn, margverðlaunað-
ur innan sem utanlands? Keppand-
inn á Ólympíuleikum? Íþróttamaður
ársins eða heimsmeistari og heims-
methafi öldunga í kúluvarpi? Sjálf-
sagt jók þetta álit manns á Guð-
mundi. Það var samt ekki þetta sem
þeim er þessar línur ritar þótti mest
til um. Það var annað og meira. Það
var maðurinn sjálfur, bak við skel-
ina, sem huldi hann stundum. Það
var listamaðurinn, listmálarinn,
teiknarinn, skrautritarinn og mað-
urinn sem átti auðvelt með að setja
saman vísu og lífgaði með því fund-
ina hjá lífeyrisdeild Landssambands
lögreglumanna. Þegar ég lít til baka
þakka ég Guðmundi hans stóra hlut
í að teikna öll gatnamót í Reykjavík
eftir og um 1959 í réttum mæli-
kvarða og raða aðgengilega í möpp-
ur til þess að gera okkur sem geng-
um vaktirnar verkin léttari á
slysavettvangi. Einnig hve hann var
ötull að hvetja okkur til vandaðs
málfars og góðrar réttritunar í
skýrslugerð. Ég og fjöldi lögreglu-
manna þökkum Guðmundi ánægju-
lega samfylgd og margar góðar
stundir og sendum Herborgu og öll-
um aðstandendum hlýjar samúðar-
kveðjur.
Blessuð sé minning látins for-
ingja.
Magnús Einarsson
yfirlögregluþjónn.
Góðar minningar leita á hugann
þegar minnst skal góðs íþrótta-
félaga frá löngu liðnum árum sem þó
er svo stutt síðan voru, afreksmanns
sem með þrotlausri þjálfun og ein-
beitni stefndi markvisst að ákveðnu
takmarki í íþróttum og tókst það og
gott betur, Guðmundar Her-
mannssonar, fyrrverandi yfirlög-
regluþjóns og kúluvarpara, sem í
dag verður lagður til hinstu hvílu.
Hann hóf ungur íþróttaiðkun
vestur á Ísafirði. Þar stóð hann í
marki Knattspyrnufélagsins Harð-
ar. Á þeim árum var hann liðtækur
spretthlaupari (11,2) og langstökkv-
ari (6,64 m) og þótti gott efni í tug-
þrautarmann. Fyrsta keppni hans í
kúluvarpi, að séð verður, er þegar
ÍR-ingar heimsóttu Ísfirðinga sum-
arið 1944. Í þeirri keppni varð hann í
3ja sæti í kúluvarpi með 11,71 m.
Hann flutti til Reykjavíkur árið 1953
og gekk í lögregluna og í KR. Þar
komst hann í félagsskap vaskra
manna og naut tilsagnar þjálfara,
Benedikts Jakobssonar. Árið 1956
kastaði hann kúlunni 16,15 m. Sama
sumar varð hann fyrir alvarlegum
bakmeiðslum og þurfti að gangast
undir uppskurð. Þessi meiðsli voru
þess eðlis að honum voru ekki gefn-
ar neinar vonir með frekari þátttöku
í keppnisíþróttum. Fljótlega hóf
hann þó að styrkja sig með æfingum
og þremur árum síðar var hann
mættur aftur í hringinn, kastaði þá
um 14 metra. Með þrotlausum æf-
ingum fór hann á næstu árum að
nálgast fyrri getu og árið 1965 kast-
ar hann 16,41 m. Eftir að hafa notið
góðrar tilsagnar bandarísks kúlu-
varpara, Neal Steinhauers, sem var
annar besti kúluvarpari heims á
þeim tíma (21,09 m), en hann hittum
við í Malmö haustið 1966 og hann
kom síðan við hér á heimleið vestur
um haf, komu skyndilega stórstígar
framfarir. Á vormóti ÍR í maí 1967
tekst Guðmundi loks að ná lang-
þráðu takmarki, að slá met Gunnars
Huseby (16,74 m) frá EM 1950 með
því að kasta 17,34 m. Þetta met
bætti Guðmundur síðan nokkrum
sinnum þar til hann nær sínu
lengsta kasti, 18,48 m árið 1969, þá
44 ára gamall. Hans ferli lýkur árið
1972 en þá verður hann 47 ára gam-
all heimsmeistari öldunga. Í þeim
flokki setti hann heimsmet sem stóð
í áratugi og stendur jafnvel enn.
Guðmundur var á ferli sínum
margfaldur Íslandsmeistari, hann
vann nokkrum sinnum Forsetabik-
arinn fyrir besta afrekið samkv.
stigatöflu á 17. júní mótum, hann
sigraði í landskeppnum og hann tók
þátt í Ólympíuleikunum í Mexíkó ár-
ið 1968. Þá var hann kjörinn íþrótta-
maður ársins árið 1967.
Guðmundur var listrænn; hag-
mæltur, ágætur teiknari og málari
og hann vann að skrautritun í hjá-
verkum.
Þegar ég hóf minn íþróttaferil um
1960 var Guðmundur búinn að vera
virkur keppandi í um tvo áratugi.
Tíu árum átti hann þó eftir að bæta
við þann feril með glæsibrag í kast-
hringnum og kynntist ég honum vel
á þeim tíma við æfingar og keppni.
Vorum við iðulega herbergisfélagar
í keppnisferðum. Fyrir þau kynni og
samverustundir, innan vallar og ut-
an er nú þakkað.
Keppnisferill hans var langur og
einstakur og verður vart endurtek-
inn af öðrum með sama glæsibrag.
Til þess þarf óvenjulegt þrek, þol-
inmæði, ástundun, reglusemi og ein-
beitni. Slíkt er fáum gefið.
Hann var manna vörpulegastur á
velli. Fas hans og framkoma öll
vakti traust. Það var eftir honum
tekið hvar sem hann fór.
Eiginkonu hans, Herborgu,
mannvænlegum sonum og öðrum
ættingjum votta ég innilega samúð.
Blessuð sé minning hans.
Jón Þórður Ólafsson.
Faðir minn, Jens Guðjónsson, og
Guðmundur Hermannsson voru
æskuvinir. Báðir voru þeir fæddir á
Ísafirði á sama árinu, Guðmundur í
júlí 1925 en faðir minn í september.
Þeir ólust upp við svipaðar aðstæður
alþýðufólks vestra, þar sem fólk var
sæmilega bjargálna meðan vinnu
var að fá. Eins og svo margir fluttu
þeir báðir suður, faðir minn eitthvað
fyrr en Guðmundur nokkru síðar.
Gekk Guðmundur til liðs við lögregl-
una í Reykjavík eins og kunnugt er,
meðan ævistarf föður míns var á
öðru sviði en hann starfaði nær alla
sína tíð við bifreiðaakstur í Reykja-
vík.
Faðir minn kynnti mig fyrir þess-
um forna æskuvini sínum fyrir langa
löngu þar sem þeir hittust á götu í
Reykjavík. Guðmundur var glæsi-
legur á velli og ekki ósvipaður forn-
köppum í huga lágvaxins svein-
staula sem fylgdi föður sínum. Mér
er ákaflega minnisstætt hve hendur
Guðmundar voru stórar, því þegar
hann heilsaði hvarf bókstaflega
hönd mín í þessa kraftmiklu hönd
sem átti eftir að gera Guðmund
landsþekktan fyrir kúluvarp. Þetta
handtak var ákveðið og þétt en ákaf-
lega vinsamlegt.
Það mun hafa verið sumarið 1961
sem þeir æskufélagar ákváðu að
heimsækja heimabyggð sína, Ísa-
fjörð, og fara landleið sem hvorugur
mun hafa farið áður. Greiðasta leiðin
vestur á Firði var lengst af sjóleiðis,
stundum með strandferðaskipunum,
en oft létu ísfirskir alþýðumenn sér
nægja að fá að fljóta með togurum
sem komu við á Ísafirði á leiðinni
suður. Í þann tíð var einungis ein
leið um Dali og Gilsfjörð og vestur
með suðurströnd Vestfjarða allt til
Vatnsfjarðar og þaðan heiðar um
Firðina. Unnt var að fara yfir
Þorskafjarðarheiði og frá Arngerð-
areyri í Ísafjarðardjúpi sjóveg til
Ísafjarðar en sú leið var torleiði hið
mesta. Undirbúningur var hafinn og
farkosturinn var fólksbíll sem faðir
minn hafði þá nýlega eignast, af
Opel Kapitän gerð, og var lengi stolt
hans. Ásamt Guðmundi var Grétar
yngri sonur hans með í för. Leiðin
vestur í Dali var ósköp venjuleg þar
sem þræða þurfti Hvalfjörðinn,
Draghálsinn og um Borgarfjörð.
Þegar komið var norður að Gilsfirði
varð að sæta sjávarföllum en enginn
vegur var lengi vel á þessum slóðum
og var fjaran ekin langt inn með öll-
um firðinum. Mér er það enn minn-
isstætt hve ferð þessi sóttist seint en
þó ákveðið. Einna ævintýralegast
var að fara Þingmannaheiði og fleiri
heiðar sem allar virtust vera enda-
lausar. Vegirnir voru fremur slæmir
og fáfarnir. Þeir Guðmundur og fað-
ir minn skiptust á að aka bifreiðinni.
Var ekið að mig minnir í einum
áfanga án þess að gist væri á leiðinni
en látið nægja að sofa í bílnum. Ekki
man eg hve ferðin tók langan tíma
en í minningunni stendur ekkert eft-
ir annað en ánægjan og gleðin yfir
að fá að vera með, þreytan og svefn-
litlar nætur hafa horfið eins og ann-
að sem litlu skiptir. Þeir félagarnir
töluðu margt saman, rifjuðu upp
ýmsa atburði frá bernsku sinni
ásamt fleiru sem fyrir hafði komið á
lífsleiðinni. Ungir höfðu þeir báðir
tekið þátt í að sparka bolta vestur á
Ísafirði, oft við fremur frumstæðar
aðstæður. Voru flestir strákar á
þeim árum í gúmmítúttum sem
fylgdu stundum boltanum þegar
sparkað var hraustlega í átt að
markinu. Ruglaðist stundum mark-
vörðurinn í ríminu og greip skó-
tauið, gúmmítúttuna, í stað boltans
sem hafnaði í markinu. Var óspart
grín gert að þessu öllu saman.
Í Önundarfirði var staldrað við
bæ einn þar sem faðir minn hafði
verið sendur í sveit. Þar stóðu ein-
ungis tóftir einar og urðu það honum
mikil vonbrigði. Á Ísafirði voru
endalausar heimsóknir til ýmissa
ættingja. Var mikil ánægja og miklir
fagnaðarfundir ættingja og vina sem
fylgdu heimsóknum þessum. Mér er
minnisstætt hve ættar- og vina-
tengslin voru sterk þrátt fyrir lang-
ar fjarverur. Farið var í Hnífsdal, í
Seljadal, inn í Engidal, upp í Skál-
arnar í Erni og einnig ekið gegnum
göngin í Arnarneshamri sem þá
voru nýgrafin. Mér er það minnis-
stætt hve þeir dáðust að þessum
vegabótum en göng þessi eru ör-
stutt, einungis örfáir tugir metra, en
fyrstu jarðgöngin á Íslandi. Faðir
minn hafði þá ekki komið vestur í
um 20 ár.
Við feðgar sóttum Melavöllinn
stíft þegar Guðmundur keppti á
frjálsíþróttamótum og urðum vitni
að því þegar Guðmundur setti nokk-
ur Íslandsmet í kúluvarpi. Mikil
hrifning fylgdi en alltaf var gaman
að fylgjast með, einkum þegar
gamla Husebymetið féll. Sama má
segja um listsköpun Guðmundar.
Myndir hans og skrift voru vönduð
sem lofa meistara sinn. Eg minnist
sérstaklega myndar sem Guðmund-
ur málaði af Hólum í Hjaltadal og
prýddi húsakynni móðurömmu
minnar á Akranesi. Um myndlist
Guðmundar verður vonandi ritað í
nánustu framtíð en hann á það sam-
eiginlegt með Sveini Björnssyni að
báðir voru þeir lögreglumenn sem
leituðu sér lífsfyllingar og útrásar
frá erfiðum og mjög oft krefjandi
daglegum störfum í myndlistinni
þótt þeir færu ólíkar leiðir.
Eftir að faðir minn lést undir árs-
lok 1975 urðu ekki mikil samskipti
milli okkar Guðmundar. Einhverju
sinni bar það til að eg varð vitni að
því hve Guðmundur leysti vanda-
samt mál á þann veg að allir gátu vel
við unað. Eg held að hann hafi verið
ákaflega skyldurækinn og tekið
starf sitt mjög alvarlega. Lögreglu-
þjónsstarfið er ekki auðvelt þar sem
þarf ekki aðeins að gæta að lög
landsins og reglur séu virt heldur
einnig að virða rétt allra þeirra sem
hlut eiga að máli. Góður embættis-
maður er betri en góð lög, er haft
eftir Vísa-Gísla sem uppi var á 17.
öld. Vel eiga þau sjónarmið við störf
Guðmundar.
Eg vil senda nánustu að-
standendum mínar innilegustu sam-
úðarkveðjur.
Guðjón Jensson,
Mosfellsbæ.
Haustið 1949 kom
ég ungur og lítt reynd-
ur kennari í Laugar-
nesskólann. Þar var
margt mætra manna fyrir. Einn
þeirra var Teitur Þorleifsson. Mað-
urinn vakti fljótt athygli mína.
Hann tók vel á móti nýgræðingnum
og ég mat þennan hreinskilna mann
þeim mun meir sem ég kynntist
honum betur. Ekki óraði mig samt
fyrir því, að hér værum við að hefja
25 ára samstarf í þremur skólum
borgarinnar. Það var að vísu ekki
samfellt. Hann var skólastjóri
grunnskólans á Hellissandi 1952–
1959, og um það tímabil í lífi Teits
hafa þeir fjallað, sem gerst vita.
Hann kom svo aftur í Laugarnes-
skólann haustið 1959 og frá þeim
tíma var samstarf okkar samfellt
allt til ársins 1977. Það er því margs
að minnast. Það var mitt lán, að
TEITUR
ÞORLEIFSSON
✝ Teitur Þorleifs-son fæddist í Hlíð
í Hörðudalshreppi í
Dalasýslu 6. desem-
ber 1919. Hann lést á
Landspítala – há-
skólasjúkrahúsi í
Fossvogi 30. maí síð-
astliðinn og var útför
hans gerð frá Lang-
holtskirkju 12. júní.
margir reyndir og
duglegir kennarar
komu úr Laugarnes-
skólanum yfir í Lauga-
lækjarskólann við
stofnun hans haustið
1960. Sagan endurtók
sig svo, þegar Breið-
holtsskólinn tók til
starfa 1969 við hinar
erfiðustu aðstæður.
Allar áætlanir höfðu
raskast og nemendur
voru mörgum sinnum
fleiri en búist var við.
Um tíma var skólinn
tví-, þrí- og jafnvel
fjórsetinn í 6 ára deildum. Það gef-
ur augaleið, að við slíkar aðstæður
er gott að hafa reynda og dugmikla
kennara í stafni. Teitur var einn
þeirra. Hann vílaði ekki fyrir sér að
fara á milli heimilis síns og skólans,
þó að enginn væri bíllinn. Strætó
leysti vandann.
Teitur var að mörgu leyti sér-
stakur maður. Hann var ósvikinn
baráttumaður stéttar sinnar og hún
á honum skuld að gjalda. Hann var
harður í horn að taka á fundum,
setti mál sín skýrt fram og vel rök-
studd. Sást ekki alltaf fyrir, gat ver-
ið óvæginn, jafnvel ófyrirleitinn, en
alltaf opinskár og einlægur. Hann
var ákveðinn baráttumaður fyrir
bættum kjörum kennara og það má
ekki minna vera en að fulltrúi
þeirra flytji honum látnum þakklæti
fyrir óeigingjörn störf í þágu þeirra.
Í daglegum störfum var Teitur ljúf-
menni og allra manna glaðastur á
góðum stundum. Hann bar hag
skólans mjög fyrir brjósti, og það
var gott að ræða við hann um mál-
efni hans. Teitur hafði yndi af bók-
um, var víðlesinn og fróður um
marga hluti. Þrátt fyrir ákvæði
fræðslulaga um stofnun bókasafna í
öllum grunnskólum dróst mjög á
langinn, að þau yrðu að veruleika.
Okkur auðnaðist að fá leyfi fyrir
stofnun skólasafns í Breiðholtsskól-
anum árið 1973. Það féll í hlut Teits
að ryðja brautina í starfsemi safns-
ins. Hér var þessi ágæti starfsmað-
ur í essinu sínu. Snyrtimennska
hans var einstök og hér nutu sín vel
meðfæddir skipulagshæfileikar
hans og aðrir þeir kostir, sem prýða
góðan bókavörð.
Ég þakka þessum vini mínum
fyrir gott og langt samstarf og
sendi börnum hans og fjölskyldunni
allri einlægar samúðarkveðjur.
Við látlausa útför Teits í Lang-
holtskirkju var sungið snilldarkvæði
Einars Benediktssonar: Hvað bind-
ur vorn hug við heimsins glaum. Í
tveimur vísuorðum í síðasta erindi
kvæðisins standa þessi gullkorn:
Vort líf, sem svo stutt og stopult er,
það stefnir á æðri leiðir.
Með þessum orðum skáldsnill-
ingsins kveð ég hinn látna vin minn
með þökk og virðingu og árna hon-
um fararheilla á eilífðarbrautinni.
Guðmundur Magnússon.