Morgunblaðið - 27.06.2003, Síða 14

ERLENT
14 FÖSTUDAGUR 27. JÚNÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
UPPREISNARMENN í Líberíu og
herlið Charles Taylors, forseta
landsins, börðust í gær um yfirráð
yfir höfuðborginni, Monróvíu. Þó
hafði dregið úr átökunum frá því þau
hófust á þriðjudag og þau færst að
útjaðri borgarinnar. Íbúar Monróvíu
héldu sig samt sem áður innandyra í
gær. Að sögn heilbrigðisráðherra
landins, Peters Colemans, hafa um
300 óbreyttir borgarar fallið í átök-
unum.
„Við ætlum okkur að koma upp-
reisnarmönnunum út úr borginni til
að koma í veg fyrir að þeir ráðist að
miðborginni,“ sagði Daniel Chera,
varnarmálaráðherra Líberíu, en
bæði Líberíuher og samtökin Sam-
einuð Líbería fyrir sættir og lýðræði
(LURD) hafa heitið því að berjast
allt þar til yfir lýkur. Hvorugur
málsaðili hefur gefið upp tölur um
mannfall í herliði sínu en starfsfólk
líkhúsa í borginni segir þau öll yf-
irfull og telja að hundruð manna séu
fallin.
Að því er segir á fréttavef BBC
höfðu nálægt 200.000 manns flúið
heimili sín í gær og leitað skjóls í
skólum, mannlausum byggingum og
jafnvel á knattspyrnuleikvangi borg-
arinnar. Þá héldu sumir áleiðis út úr
borginni.
Borgarbúar reiðir
Bandaríkjamönnum
Ævareiðir borgarbúar lögðu í gær
frá sér blóðug lík fyrir framan sendi-
ráð Bandaríkjanna í Monróvíu og
sökuðu bandarískt herlið um að hafa
brugðist þeim með því að verja þá
ekki í átökunum. Mikill mannfjöldi
safnaðist þar saman, gerði hróp að
bandarískum hermönnum og kallaði
eftir því að stríðið yrði stöðvað.
Líbería, elsta lýðveldi Afríku, var
stofnað á 19. öld af bandarískum
þrælum sem hlotið höfðu frelsi og
því telja Líberíubúar enn að milli
landanna tveggja séu sérstök tengsl.
Sir Jeremy Greenstock, breskur
sendiherra Sameinuðu þjóðanna
(SÞ) í landinu, sagði í viðtali við BBC
í gær að íhlutun frá Bandaríkjunum
„yrði fagnað á alþjóðavettvangi“.
Bandaríski sendiherrann í Monróvíu
sagði hins vegar að Bandaríkin
myndu ekki hafa nein afskipti af
málinu fyrr en átökunum linnti.
Forsetinn vill að kæra um
stríðsglæpi verði felld niður
Markmið uppreisnarmanna er að
ná yfirráðum yfir höfuðborginni og
steypa forsetanum af stóli en hann
hefur lýst því yfir að hann muni ekki
láta af embætti fyrr en í janúar á
næsta ári. Þar með tók hann til baka
loforð sem var forsenda vopnahlés-
ins sem fylkingarnar sömdu um í síð-
ustu viku. George W. Bush, forseti
Bandaríkjanna, skoraði í gær á Tay-
lor að standa við gerða samninga og
segja af sér.
Alþjóðlegur dómstóll í Sierra
Leone, studdur af SÞ, hefur ákært
Taylor fyrir stríðsglæpi vegna þátt-
töku hans í tíu ára stríði sem þar
geisaði. Hann neitar á hinn bóginn
að halda áfram friðarviðræðum við
uppreisnarmenn nema kæran verði
felld niður.
Borgarastyrjöld hefur geisað í
Líberíu síðan 1999 er flokkar upp-
reisnarmanna hófu að reyna að bola
forseta landsins frá völdum.
Harðir
bardagar í
Monróvíu
AP
Sprengja sprakk við afgirt svæði bandaríska sendiráðsins í Monróvíu, höfuðborg Líberíu, á miðvikudag með þeim
afleiðingum að fjöldi íbúa borgarinnar sem þangað höfðu flúið undan átökum borgarastríðsins særðist. Meðal
hinna slösuðu var þessi kona sem hér flýr átakasvæðið með manni sínum og barni.
Monróvíu. AFP. AP.
AP
SIR Denis Thatch-
er, eiginmaður Mar-
grétar Thatchers,
fyrrverandi for-
sætisráðherra Bret-
lands, lést í gær á
sjúkrahúsi í Lond-
on, að því er tals-
maður fjölskyld-
unnar greindi frá.
Hann var 88 ára. Í
janúar sl. gekkst
hann undir hjarta-
aðgerð sem læknar
sögðu hafa tekist vel.
Þótt sir Denis hafi
látið lítið fyrir sér fara
þann tíma sem kona
hans var forsætisráð-
herra stóð hann ávallt
sem klettur við hlið
hennar. Voru þau gift í
rúmlega fimmtíu ár.
Margrét, eða „Járnfrú-
in“ eins og hún var
kölluð, er 77 ára.
Sir Denis
Thatcher látinn
London. AFP.
BRESKA ríkisútvarpið, BBC, vísaði
í gær alfarið á bug ásökunum Alast-
airs Campbells, almannatengsla-
stjóra Tonys Blairs forsætisráð-
herra, þess efnis að fréttamenn þess
hefðu logið til um meðferð stjórn-
valda á leyniþjónustugögnum um
vopnabúr Íraka. Sagði yfirmaður
fréttadeildar BBC að miðillinn þyrfti
ekki umvöndun frá manni sem stal
tólf ára gamalli nemandaritgerð af
Netinu og dreifði síðan sem nýjum
upplýsingum um vopnabúr Íraka.
Campbell kom fyrir þingnefnd í
fyrradag og rakti þá aðdraganda
Íraksstríðsins en því hefur verið
haldið fram að Campbell hafi átt við
leyniskýrslur þannig að gert yrði
sem mest úr hættunni sem af stjórn
Saddams Husseins og vopnabúri
hennar stafaði; einkum og sér í lagi
að Írakar væru færir um að hrinda í
framkvæmd efna- eða sýklavopna-
árás á innan við 45 mínútum frá því
að skipun þar að lútandi hefði verið
gefin.
Með þessu á Campbell að hafa vilj-
að styrkja röksemdafærsluna fyrir
réttmæti hernaðaríhlutunar í Írak.
Campbell sagði
á miðvikudag að
sér fyndist ótrú-
legt að fjölmiðlar
gætu flutt fréttir,
byggðar á einum
ónafngreindum
heimildarmanni,
þar sem forsætis-
ráðherra lands-
ins, ríkisstjórn,
leyniþjónustan öll og Campbell sjálf-
ur væru sökuð um samsæri í því
skyni að blekkja þing landsins til að
senda breska hermenn í stríð. Gagn-
rýndi Campbell einkum fyrstu fréttir
Andrews Gilligans í þessu samhengi,
sem sinnir varnarmálum fyrir frétta-
stofu BBC. „Ég hef heyrt frétta-
manninn breyta sögu sinni svo oft,
fyrst talaði hann um einn heimildar-
mann, síðan sagði hann þá fjóra, loks
að heimildarmenn sínir væru frétta-
menn á öðrum fjölmiðlum,“ sagði
Campbell. „Þar til BBC viðurkennir
að þar hafi verið sagðar lygar mun ég
halda áfram að gagnrýna þá, og betra
væri fyrir þá að senda frá sér afsök-
unarbeiðni sem fyrst.“
Richard Sambrook, framkvæmda-
stjóri fréttasviðs BBC, neitaði því
með öllu í gær að að þar á bæ hefðu
menn sakað Blair um lygar, eða sagt
að hann hefði leitt Bretland út í stríð
á fölskum forsendum. „Við gáfum
aldrei neitt slíkt í skyn,“ sagði hann.
„Við ætlum ekki að biðjast afsökunar
fyrir eitthvað sem við ekki sögðum.
[…] Ég tel að Alastair Campbell hafi
gróflega rangfært fréttaflutning
BBC.“
Varði Sambrook fréttaflutning
Gilligans og sagði að heimildarmaður
hans hefði verið afar áreiðanlegur. Í
fréttinni hefði einungis komið fram
að innan bresku leyniþjónustunnar
væru menn ósáttir við að í skýrslu
sem stjórnvöld gerðu opinbera í sept-
ember hefði kastljósinu verið beint
sérstaklega að hinni vafasömu kenn-
ingu um að Írakar gætu beitt efna-
eða sýklavopnum innan 45 mínútna.
„Satt best að segja […] tel ég ekki
að BBC þurfi neina umvöndun frá al-
mannatengslaskrifstofu sem stal tólf
ára gamalli nemandaritgerð [af Net-
inu] og dreifði síðan án þess að geta
höfundarins,“ sagði Sambrook síðan.
BBC vísar ásökunum
Alastairs Campbells á bug
London. AP.
Alastair Campbell
BANDARÍSKUR hermaður féll og
tveir særðust í sprengjuárás í Bagdad
í gær. Í annarri árás skammt utan við
Bagdad féll bandarískur sérsveitar-
maður og átta særðust, eftir því sem
bandaríska herstjórnin greindi frá.
Þá létu tveir Írakar lífið í þriðju
árás gærdagsins, en þeir voru í fylgd
bandarískra hermanna. Segjast ók-
unn samtök bera ábyrgð á mörgum
árásanna að undanförnu en Banda-
ríkjamenn hafa hingað til haldið því
fram, að ekki sé um að ræða skipu-
lega andstöðu í Írak.
Einn bandarískur hermaður týndi
lífi í fyrradag og nokkrir særðust.
Eiga þessar árásir sér stað á sama
tíma og reiði almennings í Bagdad
vex með degi hverjum en borgin hef-
ur nú verið rafmagnslaus í fjóra daga.
Ísskápar og önnur kælitæki fyrir
matvöru eru því óvirk og ekki um að
ræða neina loftkælingu í húsum í
sumarhitanum, sem fer stundum upp
í 45°C.
Bandaríkjamaðurinn Timothy
Carney, fyrrverandi sendiherra, sem
unnið hefur að uppbyggingarmálum í
Írak, sagði í gær í London, að Banda-
ríkjastjórn hefði ekki búið sig undir
að stjórna Írak að stríðinu loknu. All-
ur undirbúningurinn hefði verið
vegna stríðsins en engin umræða um
það, sem við tæki.
Geoff Hoon, varnarmálaráðherra
Bretlands, sagði í gær, að svo virtist
sem einhver misskilningur um vopna-
leit hefði valdið því, að íbúar í bænum
Majar al-Kabri hefðu ráðist á breska
hermenn og skotið sex þeirra til bana.
10.000 breskir hermenn eru nú í Írak
og 14.000 alls á Persaflóasvæðinu.
Enn ráðist á banda-
ríska hermenn í Írak
Bagdad. AP, AFP.ARABÍSKA sjónvarps-
stöðin Al-Arabiya hafði
í gær eftir Mohammed
Said al-Sahaf, sem var
upplýsingamálaráð-
herra Íraks á síðustu
dögum stjórnar Sadd-
ams Husseins, að
Bandaríkjaher hefði yf-
irheyrt hann í vikunni
eftir að hann gaf sig
fram við fulltrúa hers-
ins. Honum hefði verið
sleppt eftir yfirheyrsl-
unar. Al-Arabiya sagði
að Sahaf hefði greint
frá þessu í viðtali við
stöðina, en viðtalið hef-
ur þó ekki enn verið sýnt.
Fyrr í vikunni hafði breska blaðið
Daily Mirror sagt frá því að Sahaf,
sem uppnefndur var „hlægilegi Ali“
vegna einarðra neitana hans á því að
Bagdad væri að falla í hendur
Bandaríkjamönnum, hefði verið
handtekinn í bíl sínum við banda-
ríska varðstöð á mánudaginn.
Hefði honum verið leyft að fara
aftur á felustað sem hann mun hafa
haldið til á ásamt konu sinni og
þrem börnum „til að sækja tann-
bursta, rakvél og
bók“. Daily Mirror var
eindreginn andstæð-
ingur herfararinnar
til Íraks, en blaðið
hafði í gær eftir hátt-
settum heimildamanni
að al-Sahaf hefði „frá
mörgu að segja að
þessu sinni“.
Blaðið Daily Times í
Pakistan hefur eftir
fólki, sem sagt er
standa al-Sahaf nærri,
að hann hafi und-
anfarnar vikur haft
sig heima við og horft
á gervihnatta-
sjónvarp. Þá segir blaðið ekki ljóst
hvers vegna hann var handtekinn
einmitt nú, en Bandaríkjamenn hafi
lengi vitað hvar hann var að finna og
að raunar hafi al-Sahaf þegar verið
tekinn til yfirheyrslu einu sinni.
Al-Sahaf er ekki í hópi þeirra 55
háttsettra Íraka sem Bandaríkja-
menn lögðu mesta áherslu á að
handsama. Ekki er talið að hann hafi
komið nærri ákvörðunum í tíð Sadd-
ams sem gefi tilefni til að hann sé
sóttur til saka.
Sahaf segist hafa
verið yfirheyrður
Dubai. AFP.
Al-Sahaf