Morgunblaðið - 27.06.2003, Blaðsíða 7

DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 27. JÚNÍ 2003 B 7
MARGRÉT Rósa Gríms-dóttir er sérfræð-ingur í barnatann-lækningum og fær því
oft til sín erfið börn eða mjög ung,
sem eru ekki dús við tannsa.
Löngu hefur verið aflagt að
þvinga börn með hörðu upp í tann-
læknastólinn og er það vel, enda
er tannlæknahræðsla margra full-
orðinna sprottin af slæmum minn-
ingum þar sem þeim var sem börn-
um jafnvel haldið á meðan gert
var við og tárin streymdu allan
tímann. Nú er öldin blessunarlega
önnur og ýmsum vænni ráðum
beitt til að fá börn með góðu í stól-
inn. Margrét Rósa keypti fyrir
nokkrum árum svokölluð sjón-
varpsgleraugu í Bandaríkjunum.
Þau eru sett á barnið í tann-
læknastólnum og þar horfir það á
kvikmynd á meðan tannlæknirinn
sinnir sínu starfi í munninum.
„Þetta hefur mælst
rosalega vel fyrir. Krökk-
unum finnst frábært að
vídeóleigan hér á stofunni
skuli opnuð sérstaklega
fyrir þá og þeir fái að
velja sér mynd sem þá
langar til að sjá. Við erum
með ágætt úrval af teikni-
myndum en foreldrarnir
verða að gefa samþykki
sitt ef börnin velja Harry
Potter-myndirnar því þær
eru dálítið svakalegar.“
Unglingarnir vilja líka
Margrét Rósa er alsæl
með þetta hjálpartæki og
sama er að segja um
starfsfólk hennar. „Síðan
gleraugun komu til sög-
unnar heyrum við ekki
lengur spurninguna sem
gjarnan glumdi hér í eyr-
um: „Er þetta ekki að
verða búið?“ og auk þess
eru krakkarnir miklu
kyrrari í stólnum og
vinnufriðurinn því meiri
fyrir okkur. Fyrst í stað notaði ég
gleraugun aðallega þegar ég var
með krakka í viðgerðum sem taka
stundum dálítinn tíma, en nú er ég
farin að nota þau miklu meira. Ég
tek þau líka upp þegar ég er með
krakka í einfaldri skoðun, því þeir
eru miklu viljugri til að koma aft-
ur ef það er gaman í fyrsta skipt-
ið.“
Margrét Rósa játar að það hafi
tekið þó nokkurn tíma að aðlagast
því að vinna í munni barna sem
voru með gleraugun á andlitinu
því óneitanlega taka þau sitt pláss
og eru svolítið fyrir. „En ég læt
þetta ekki hindra mig í starfi því
ávinningurinn er mikill og auðvit-
að skiptir mestu að krakkarnir
séu sáttir. Ég vorkenni mér ekkert
að aðlagast þessu og núna finnst
mér þetta ekkert mál. Ég hef
meira að segja boðið stóru börn-
unum sem eru í tannréttingum hjá
mér að skella „brillunum“ á nefið,
sérstaklega þegar ég er að líma
festingar fyrir teina á tennurnar
því það tekur svo langan tíma og
þau eru mjög ánægð með bíóið.“
Glaðloft reynst vel
Margir foreldrar þeirra barna
sem koma á tannlæknastofuna hjá
Margréti Rósu spyrja hvort ekki
sé boðið upp á svona gleraugu fyr-
ir fullorðna. „Ég get ekki svarað
því þar sem mínir viðskiptavinir
eru allir börn og unglingar, en ég
efast ekki um að það myndi mæl-
ast vel fyrir hjá þeim sem sinna
þeim fullorðnu að gefa þeim kost á
þessu,“ segir Margrét Rósa sem
býður börnum líka glaðloft ef þau
eru mjög kvíðin og hrædd svo þau
nái fullkominni slökun. Hún segir
þó nokkuð um að tannlæknar hér
á landi bjóði upp á glaðloft en veit
aðeins um þrjá auk hennar sem
eiga sjónvarpsgleraugu. Með til-
koma sjónvarpsgleraugnanna
góðu verður heimsókn til tann-
læknisins skemmtileg og því má
gera ráð fyrir að þeim fækki enn
frekar sem óttast fátt meira en að
gapa fyrir tannsa.
Ekki eru öll börn fús til
þess að gapa upp á gátt
fyrir tannlækna. Kristín
Heiða Kristinsdóttir
leit inn á stofu þar sem
tannlæknir býður börn-
um í bíó á meðan tennur
þeirra eru lagaðar.
Morgunblaðið/Sverrir
Ekkert mál að láta laga tennurnar þegar hægt er að horfa á bíó á meðan.
Í bíó
hjá tannlækni
Allir sáttir að lokinni viðgerð.
Brimrún brosir breitt í stólnum og
að baki henni sitja ekki síður kátar
þær Margrét Rósa tannlæknir í
rauðu og Ester Davíðsdóttir tann-
tæknir í grænu.
khk@mbl.is
Svolítið eins og á geimstöð! Brim-
rún Óskarsdóttir 6 ára valdi sér
mynd með Línu langsokk, enda
stelpan sú í miklu uppáhaldi. Brúð-
an Lína fékk að koma með til tann-
læknis.
Blaðið Ingólfur sagði að sýningin
væri fróðleg fyrir þá sem aldrei
hefðu séð slíkar myndir eða farið til
útlanda. Sagt var að margar mynd-
anna væru góðar en sumar slæmar,
til dæmis mynd af járnbraut, hún
væri gömul og farin að gulna og „við
hana vantar öll hljóð, vagnskrölt og
blástur“.
Í bréfi frá Reykjavík sem birt var í
blaðinu Bjarka á Seyðisfirði var sagt
að aðsókn að sýningunum hefði verið
mikil, kvöld eftir kvöld, en ástæða
þótti til að útskýra að lifandi myndir
væru „þannig að hreyfingar allar
sjást sem menn og skepnur hafa gert
meðan þær voru fyrir myndavélinni“.
Alls staðar þar sem kvikmyndirn-
ar voru sýndar var miðaverðið hið
sama: Betri sæti 1 króna, lakari sæti
75 aurar og barnasæti 50 og 25 aurar.
Tímakaup verkafólks var þá um 25
aurar.
Sýningarnar í Reykjavík stóðu að
minnsta kosti til 3. ágúst og sex dög-
um síðar fóru „myndasýningamenn-
irnir Hallseth og Fernander áleiðis
til útlanda“ með póstgufuskipinu
Ceres, að því er fram kom í Ísafold.
Í öllum skrifum um heimsókn
Fernanders og Hallseth til Íslands
sumarið 1903 er talað um lifandi
myndir, en orðið kvikmynd mun ekki
hafa birst á prenti fyrr en tæpum
áratug síðar.
Næstu tvö árin voru stopular sýn-
ingar á kvikmyndum í Reykjavík en
fyrsta kvikmynda-
húsið, Reykjavíkur
Biograftheater, tók
til starfa í Fjala-
kettinum við Aðal-
stræti í nóvember
1906. Þegar annað
kvikmyndahús var
opnað sex árum
síðar var það nefnt
Nýja bíó en hið
eldra Gamla bíó.
Fyrstu áratugir
aldarinnar voru tími þöglu mynd-
anna en sýningar talmynda hófust
hér haustið 1930.
Kvikmyndahúsunum hefur fjölgað
og þau hafa staðið af sér miklar þjóð-
félagsbreytingar. Nú eru sex kvik-
myndahús á höfuðborgarvæðinu og
salirnir meira en tuttugu. Auk þess
eru sýningarsalir á nokkrum öðrum
stöðum á landinu. Andvirði seldra að-
göngumiða er á annan milljarð króna
á ári. Hver Íslendingur fer í kvik-
myndahús að meðaltali fimm til sex
sinnum á ári, sem er mun oftar en
tíðkast í nálægum löndum.
Það má því segja að landsmenn
hafi tileinkað sér þá menningar-
strauma sem hingað bárust fyrir
réttum hundrað árum.
Myndir frá Búastríðinu, sem stóð frá 1899 til 1902, voru meðal þess sem
sýnt var á fyrstu kvikmyndasýningu á Íslandi fyrir einni öld. Barðastórir
hattar voru einkenni hermanna Búa.
’’„…þannig að hreyfingar all-
ar sjást sem menn og skepn-
ur hafa gert meðan þær voru
fyrir myndavélinni“.
‘‘
hafa hann til hliðsjónar þegar ætl-
unin er að léttast og koma á insúl-
ínjafnvægi.
Í þessari bók eru einnig gefnar
uppskriftir, en samkvæmt þremur
forskriftum fyrir þrjú stig. Byrjað er
á hraðferð; mataræði sem t.d. lækk-
ar insúlínstigið og gerir blóðsykur-
stigið stöðugt, kemur í veg fyrir
ákafa matarlöngun, eykur einbeit-
ingu, hjálpar líkamanum að brenna
fitu og kemur þyngdinni í lag. Mat-
aræðið samkvæmt þessari forskrift
er í hlutföllunum 50% hágæðapró-
tein, 20% kolvetni og 30% holl fita.
Innan tveggja sólarhringa byrjar
líkaminn að brenna eigin fitu sem
eldsneyti, ástand sem nefnist ketós-
is. Annað stigið nefnist „Á réttri leið“
og það þriðja „Að renna ekki aftur á
bak“.
Lax með ansjósum og
rósmarín-salsa
Handa 1
Kolvetni 5 g
Fita 33 g
Prótín 30,4 g
150 g laxflak
Ansjósu- og rósmarínsalsa
1 msk. rósmarín
6 ansjósuflök
safi úr 1 sítrónu
75 g olífuolía eða blanda ólífu- og
hörfræolíu
Meðlæti
150 snittubaunir
1 hvítlauksrif, marið
salt og pipar
1. Búið fyrst til salsa. Steytið
rósmarín í mortéli. Bætið ansjósun-
um í og steytið í mauk. Bætið sítr-
ónusafa hægt út í og síðan olíunni.
2. Penslið grillpönnu með ólífuolíu.
Setjið laxinn á pönnuna með roðhlið-
ina niður og látið stikna
við háan hita í 1–2 mínút-
ur, en lækkið þá hitann
niður í miðlung.
3. Á meðan látið þið
baunirnar í lítinn pott með
um 2,5 sm lagi af sjóðandi
vatni, hvítlauk og ögn af
salti. Setjið lokið á pottinn
og látið sjóða í 3–4 mín-
útur við miðlungs hita.
4. Þegar laxinn virðist
næstum steiktur í gegn þá
snúið honum varlega við
og látið stikna í 1 mínútu í viðbót.
5. Takið lokið af baununum og lát-
ið sjóða við háan hita þar til vökvinn
hefur gufað upp.
6. Berið fram með því að hrauka
baunum á disk, setjið laxinn ofan á
með roðhliðina upp, dreypið sósunni
yfir og berið fram.
Lax með ansjósum og rósmarín-salsa.
Acidophilus
H
á
g
æ
ð
a
fra
m
le
ið
sla
A
ll
ta
f
ó
d
ýr
ir
Fyrir meltingu
og maga
FRÁ