Morgunblaðið - 02.07.2003, Page 6
FRÉTTIR
6 MIÐVIKUDAGUR 2. JÚLÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
FORSETI Þýskalands, dr. Johannes
Rau, eiginkona hans, frú Christina
Rau, og dóttir þeirra, Anna-
Christina Rau, komu í opinbera
heimsókn til Íslands í gær í boði for-
seta Íslands, Ólafs Ragnars Gríms-
sonar.
Móttökuathöfn fór fram á Bessa-
stöðum að viðstaddri ríkisstjórn Ís-
lands, handhöfum forsetavalds og
embættismönnum.
Forsetarnir ræddust síðan við um
stund á Bessastöðum. Í samtali við
Morgunblaðið lét forseti Íslands í
ljós mikla ánægju með heimsóknina,
sem sýndi í verki trausta vináttu við
Þjóðverja, sem væri Íslendingum
mjög mikilvæg, enda Þýskaland eitt
öflugasta ríki Evrópu. Samstarfið
við Þýskaland væri mjög mikilvægt
þegar kæmi að samningum við Evr-
ópusambandið, og heimsóknin nú
styrkti það samstarf.
Einnig ræddu forsetarnir mögu-
leika fyrirtækja í löndunum tveimur
til samvinnu og aukinnar verslunar.
Lýsti forseti Þýskalands yfir stuðn-
ingi sínum við að viðskipti milli
landanna yrðu aukin.
Menningarmál bar einnig á góma,
og ræddi forseti Íslands stöðu
Goethe-stofnunarinnar á Íslandi við
þýska forsetann, og ítrekaði nauð-
syn þess að stofnuninni yrði tryggt
rekstrarfé svo hún gæti verið sá
kjarni menningarstarfs Íslands og
Þýskalands sem hún var um árabil.
Loks tilkynnti þýski forsetinn að
hann byði forseta Íslands í opinbera
heimsókn til Þýskalands. Tók for-
seti Íslands því fagnandi og sagði í
samtali við Morgunblaðið telja það
enn frekari viljayfirlýsingu af hálfu
stjórnvalda í Þýskalandi að rækta
sambandið við Ísland á 21. öld.
Minnismerki afhjúpað
Eftir hádegi var afhjúpað minn-
ismerki á Óseyrarbryggju við Flens-
borgarhöfn í Hafnarfirði um fyrstu
lúthersku kirkjuna sem reist var á
Íslandi, árið 1533. Kirkjan var reist
til þess að þjóna þýskum farmönn-
um og var grafreiturinn við kirkj-
una hinsta hvíla þeirra sem týndu
lífi fjarri fósturjörðinni. Kirkjan var
reist úr þýskum kjörviði og henni
haldið við af Þjóðverjum allt til árs-
ins 1603, en þá var þeim meinuð
hvers kyns verslun á Íslandi. Var
kirkjan tekin niður nokkrum árum
síðar.
Forsetar Íslands og Þýskalands
afhjúpuðu minnismerkið, sem er
verk þýska listamannsins Hartmuts
Langs, sem kallar sig Lupus. Verkið
myndar táknrænan gotneskan boga
úr íslensku grjóti og nær sex og
hálfs metra hæð. Hliðið minnist
samskipta Íslendinga og Þjóðverja
til forna og vísar veginn um ókomna
tíð.
Áhugahópurinn Merkisnefnd hef-
ur unnið að framgangi málsins í
góðri samvinnu við bæjaryfirvöld í
Hafnarfirði, þýska sendiherrann á
Íslandi, hafnarstjórn og aðra máls-
metandi aðila hér á landi og í Þýska-
landi.
Dr. Johannes Rau, forseti Þýska-
lands, flutti stutt ávarp við afhjúp-
unina. Hann gladdist mjög yfir því
að geta verið viðstaddur afhjúpun
minnismerkisins. Hann lagði
áherslu á hve mikilvægt væri að
minnst væri þeirra, sem ekki fengu
að lifa friðsamlegu lífi vegna trúar
sinnar og skoðana. Sömuleiðis
minntist hann þess hve Þjóðverjum
hefði ávallt liðið vel á Íslandi, og
ánægjulegt væri að afhjúpa minn-
ismerkið komandi kynslóðum Ís-
lendinga og Þjóðverja til handa.
Þjóðmenningarhúsið heimsótt
Síðdegis heimsóttu forsetahjónin
Þjóðmenningarhúsið við Hverf-
isgötu og kynntust íslenskum þjóð-
búningum, skoðuðu íslensk handrit
og fræddust um notkun vetnis í
orkuframleiðslu á kynningu fyr-
irtækisins Nýorku.
Í gærkvöldi héldu íslensku for-
setahjónin veislu í Perlunni, þar
sem boðið var rúmlega 200 manns. Í
ræðu við það tækifæri benti forseti
Íslands á, að þúsund ára saga tengdi
þjóðirnar saman og stuðlaði að
virku menningarsamstarfi. Sama
ætti við á sviði viðskipta og alþjóða-
mála, og áréttaði forsetinn áskorun
sína til þýskra fjármálafyrirtækja
um að leita samstarfs og viðskipta
hér á landi.
Í dag munu forsetarnir ásamt
fylgdarliði heimsækja hestabúgarð,
orkuverið á Nesjavöllum og Þing-
velli, þar sem forsætisráðherra býð-
ur til hádegisverðar. Að honum
loknum verður ekið að Geysi og
Gullfossi. Í kvöld eru tónleikar í
boði þýska forsetans í Salnum.
Tveggja daga opinber heimsókn Johannes Rau, forseta Þýskalands, til Íslands hófst í gær
Þúsund ára
saga tengir
löndin saman
Morgunblaðið/Arnaldur
Forsetarnir og eiginkonur þeirra stilltu sér upp með sýnendum íslenskra þjóðbúninga í Þjóðmenningarhúsinu.
Morgunblaðið/Golli
Eiginkonur forsetanna kynna sér loðfeldi hjá Eggerti feldskera.
Morgunblaðið/Golli
Í Hafnarfirði afhjúpuðu forsetar Ís-
lands og Þýskalands minnismerki
um fyrstu lúthersku kirkjuna á Ís-
landi sem reist var árið 1533.
DR. ÁRNI Björnsson afhenti Jo-
hannes Rau Þýskalandsforseta ein-
tak af bók sinni um áhrif íslenskra
fornbókmennta á Niflungahring
Wagners í Þjóðmenningarhúsinu í
gær. Bæði íslenska útgáfan, sem kom
út fyrir þremur árum, og sú þýska eru
gefnar út af Máli og menningu, en
ensk þýðing bókarinnar kemur út hjá
vísindafélaginu Viking Society síðar í
þessum mánuði. Það var Richard
Wagner-félagið á Íslandi sem átti
frumkvæðið að rannsóknum Árna á
sínum tíma, en félagið hefur haft það
að höfuðmarkmiði annars vegar að
kynna verk Wagners á Íslandi og hins
vegar að kynna tengsl hans við ís-
lenska menningu.
„Ég var fenginn til að taka að mér
að finna út úr því hvað væri mikið
hæft í því að Wagner hefði notað ís-
lenskar fornbókmenntir þegar hann
var að semja þetta gríðarlega verk
sem Niflungahringurinn er. Niður-
stöður mínar voru í raun miklu af-
dráttarlausari en ég hafði búist við því
ég komst að því að um það bil 80% af
þeim sagnaminnum sem hann notar
eru úr íslenskum bókmenntum, 15%
eru sameiginleg þýskum og íslensk-
um bókmenntum en það eru ekki
nema 5% sem eru eingöngu úr þýsk-
um heimildum,“ segir Árni Björnsson
í samtali við Morgunblaðið.
Sá útbreiddi misskilningur hefur
lengi ríkt að hið gamla þýska kvæði,
Niflungaljóðið, hafi verið megin-
grunnurinn að óperu Wagners, Nifl-
ungahringnum. Spurður um ástæðu
þessa segir Árni það að miklum hluta
megi rekja til nafns ljóðsins. „Í öðru
lagi er að mörgu leyti um sama efni að
ræða í Niflungaljóðinu og sumum
Eddukvæðum og Völsunga sögu,
einkum í síðustu óperunni, Ragnarök-
um,“ segir Árni og bætir við: „Wagn-
er hafði náttúrlega lesið Niflungaljóð-
ið en hann segir sjálfur að það hafi
ekki verið fyrr en hann fór að lesa
Eddukvæði og annað forníslenskt
efni, sem hann las í þýðingum, að
hann gat hugsað sér að semja óperu
um Sigurð.
Þótt Wagner noti þessar íslensku
heimildir kemur orðið Ísland eða ís-
lenskur aldrei fyrir hjá honum og það
er í sjálfur sér ekkert skrýtið því um
miðja nítjándu öld vissu sárafáir að
Ísland eða íslensk menning væri eitt-
hvað sérstök,“ segir Árni.
Spurður um viðbrögð þýskra
fræðimanna við kenningum sínum
svarar Árni því til að þau hafi verið
býsna góð. „Nú er bókin auðvitað
fyrst að koma út á þýsku núna og ekki
margir þýskir fræðimenn sem eru
læsir á íslensku og hafa lesið hana, en
þeir sem hafa gert það hafa talið hug-
myndina mjög athyglisverða og þarft
að koma bókinni út á þýsku,“ segir
Árni að lokum.
Fékk
bók um
Wagner
og Völs-
unga
Morgunblaðið/Arnaldur
Dr. Árni Björnsson afhenti Johannes Rau, forseta Þýskalands, bókina.