Morgunblaðið - 06.07.2003, Blaðsíða 4

FRÉTTIR
4 SUNNUDAGUR 6. JÚLÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Verð á mann frá 19.800 kr.
MÓTORHJÓLATÖFFURUM á öllum aldri ætti að
hugnast næsta sérsýning Samgöngusafnsins í Skóg-
um sem hefst 26. júlí. Félagsskapur sem nefnir sig
Vélhjólaklúbb gamlingja mun þá lána safninu
nokkra gullmola mótorhjólasögunnar í hálfan mán-
uð en fyrir eru á safninu nokkur falleg hjól s.s. Har-
ley Davidson árgerð 1931 og Ariel árgerð 1938. Eitt
rýmið í gríðarstóru sýningarhúsi safnsins verður
endurskipulagt til að koma nýju vélfákunum fyrir
og munu þeir að líkindum sóma sér vel á safninu
innan um önnur samgöngutæki af öllum stærðum og
gerðum frá ýmsum tímum.
Samgöngusafnið í Skógum var opnað fyrir réttu
ári í samstarfi Byggðasafnsins í Skógum við Íslands-
póst, Vegagerðina og Þjóðminjasafn Íslands. Á 1.100
fermetra sýningarsvæði er rakin um 200 ára saga
samgöngutækni á Íslandi, allt frá klyfjareiðskap 19.
aldar og tilkomu hestvagnsins til samgöngutækni
nútímans. Meðal safnmuna eru elsta sýningarhæfa
bifreið landsins frá árinu 1917 og elstu vegheflar
landsins. Á safninu er einnig stór minjagripaverslun
og kaffihús sem fallið hefur gestum vel í geð, en
þess má geta að á síðasta ári heimsóttu 35 þúsund
manns Byggðasafnið í Skógum og Samgöngusafnið,
en Byggðasafnið hefur Þórður Tómasson safnvörður
og fræðimaður byggt upp frá stofnum þess fyrir
nokkrum áratugum. Tilkoma Samgöngusafnsins er
einn allra stærsti áfanginn í sögu Byggðasafnsins og
fjölgaði gestum töluvert milli áranna 2001 og 2002.
Íslenskum gestum að fjölga
„Gestum fjölgaði úr 29 þúsund árið 2001 í 35 þús-
und 2002 og það bendir allt til þess að gestafjöldi
verði svipaður í ár og í fyrra,“ segir Sverrir Magn-
ússon, framkvæmdastjóri Byggðasafnsins í Skógum.
„Fram til þessa hefur hlutfall Íslendinga meðal
gesta verið um fjórðungur af heildarfjöldanum en
þeim fer fjölgandi, ekki síst fyrir tilstilli Samgöngu-
safnsins. Það vill svo til að Íslendingar hafa tals-
verðan áhuga á gömlum bílum og tækjum ekki síður
en öskum, hnökkum og slíkum munum.“
Þegar Samgöngusafnið var sett á laggirnar voru
tekin til sýningar ýmis tæki, einkum uppgerðar bif-
reiðir í eigu Þjóðminjasafnsins, auk vegavinnutækja
og fleiri muna. „Einn þátturinn í starfseminni fólst í
að taka við Póstminjasafninu samkvæmt samningum
sem við gerðum við Íslandspóst. Nýjasti samning-
urinn er við RARIK um uppsetningu á Rafminja-
safni sem opnað verður 13. júlí næstkomandi. Þar er
um að ræða safn sem helgað er minningu frum-
kvöðla sviði rafvæðingar landsins á fyrrihluta síð-
ustu aldar. Í þessu samhengi má nefna frumkvöðla á
borð við Bjarna í Hólmi og Jóhannes Reykdal sem
setti upp fyrstu rafstöðina á Íslandi, nánar tiltekið í
Hafnarfirði árið 1904. Fyrirhuguð sýning er nú í
lokaundirbúningi og á henni verða sýndar gamlar
rafstöðvar, túrbínur og hlutir sem notaðir voru til
smíði þeirra, en Skaftfellingar voru mjög fram-
arlega á sviði smíði heimarafstöðva. Við munum
einnig rekja sögu RARIK og sýna minjar úr safni
Rafmagnsveitunnar.“
Hönnuður sýninga á safninu í Skógum er Björn G.
Björnsson hjá List og sögu.
Stefnt að stækkun
Samgöngusafnsins
Fleira er framundan í starfsemi Samgönusafnsins,
m.a. að stækka húsnæði safnsins. Sýningarhúsið,
sem opnað var í fyrra, er 1.500 fermetrar að flat-
armáli og sýningarsvæðið sjálft er á 1.100 fermetr-
um. Sverrir segir að til standi að byggja 600 fer-
metra millioft inn í húsið þar sem smærri safnmunir
verða geymdir. „Síðast en ekki síst er fyrirhugað að
byggja vandað og rúmgott geymsluhúsnæði, sem
þarf að vera 1.000 fermetrar að lágmarki. Þar yrðu
geymdir ýmiss samgöngutæki sem teljast merkileg
fyrir þær sakir að um er að ræða eina eintak sinnar
tegundar á landinu og mikilvægt er að bjarga frá
glötun. Safnið þarf líka á geymsluhúsnæði að halda
til að unnt sé að skipta út hlutum í sýningu, enda
leggjum við hér í safninu mikla áherslu á að sýn-
ingin sé breytileg frá einum tíma til annars svo
gestir geti vænst þess að sjá áhugaverðar nýjungar
með reglulegu millibili.“
Sverrir segir Samgöngusafnið uppbyggt með þeim
hætti að auðvelt er að endurhanna sýningarrými til
að setja upp tímabundnar sérsýningar sem tengjast
aðalinntaki safnsins. „Sérsýningarnar eru spennandi
þáttur í starfsemi safnsins þar sem hugmyndin er að
taka fyrir ákveðið viðfangsefni í samgöngusögu Ís-
lendinga. Ein hugmyndin sem nú er uppi á borðinu
er að setja upp sýningu í tengslum við Bílastöð
Steindórs í Reykjavík, sem yrði tileinkuð minningu
Steindórs Einarssonar. Margt bendir nú til þess að
við munum taka til sýningar bíl af gerðinni Chevr-
olet árgerð 1949 sem var í eigu Steindórs auk ljós-
mynda og ýmissa muna sem endurspegla starfstíð
hans. Sérsýningar af þessu tagi er mjög auðvelt að
setja upp innan Samgöngusafnsins og ljá því áhuga-
verðar víddir,“ segir Sverrir.
Þótt flestir safngripa séu innandyra, er einn
stærsti og nýjasti gripurinn sem, safnið hefur eign-
ast, geymdur utandyra, en þar er um að ræða
göngubrú sem vígð var við hátíðlega athöfn síðast-
liðinn laugardag. Er það eitt brúarhaftanna úr
gömlu brúnni yfir Jökulsá á Sólheimasandi frá 1921
og kemur til með að þjóna gestum á leið sinni milli
húsa á sýningarsvæðinu. Þá prýða safnið þrjú úti-
listaverk eftir Grím Marínó Steindórsson.
Nýjungar sumarsins í Samgöngusafninu í Skógum
Mótorhjólasýning og raf-
minjasýning í undirbúningi
Landbúnaðartæki á borð við þessa gömlu dráttarvél
eru til sýnis á safninu auk Land Rover-jeppa sem þjón-
uðu einnig víða til sveita á Íslandi áratugum saman.
Morgunblaðið/Örlygur Steinn Sigurjónsson
Sverrir Magnússon við einn af mörgum bílum Sam-
göngusafnsins í Skógum, póstbíl af gerðinni Ford AA
árgerð 1931. Bíllinn var gerður upp árið 1994.
Þessi mótorhjól eru komin vel til ára sinna en verða
svalari með hverju árinu sem líður. Harley Davidson
árg. 1931 til vinstri og Ariel árg. 1938 í miðið. Yngri
fákur til hægri. Eigandi er Vélhjólaklúbbur gamlingja.
Gestir á Byggðasafninu í Skógum
og Samgöngusafninu voru 35 þús-
und í fyrra en 29 þúsund árið 2001.
Örlygur Steinn Sigurjónsson
heimsótti Samgöngusafnið á dög-
unum og komst að því að fyr-
irhugað er að stækka það.
orsi@mbl.is
MIKILL fjöldi Vestmannaeyinga,
bæði heimamenn og brottfluttir, var
saman kominn á Stakkagerðistúni í
miðbæ Vestmannaeyja til að fagna
því að 30 ár eru liðin frá goslokum.
Mjög góð stemmning var í bænum.
Að sögn lögreglunnar í Vestmanna-
eyjum voru á milli tvö og þrjú þús-
und manns á Stakkagerðistúni þegar
mest var.
Formleg dagskrá hátíðarinnar
hófst með setningu á Stakkagerð-
istúni. Fjöldi listviðburða og tónleika
hófst í kjölfarið auk þess sem fólki
var boðið í siglingu með víkingaskip-
inu Íslendingi.
Um miðjan dag á föstudag hófst
„Helgafellsgjörningur“ en spurst
hafði út á meðal bæjarbúa að mikið
stæði til á Helgafelli og fjöldinn sem
var á Stakkagerðistúni varð ekki fyr-
ir vonbrigðum. Framkallað var tákn-
rænt gos í Helgafelli með flugvél
sem útbjó reykský yfir fellinu og var
mörg þúsund blöðrum sleppt í loftið
og líktust þær hraungosi. Ekki var
laust við að ungir Eyjamenn, sem
ekki upplifðu gosið, hafi fengið nasa-
sjón af því ástandi sem ríkti veturinn
1973.
Víða voru fagnaðarfundir og
sterkar tilfinningar bærðu á sér.
Þeir sem áttu heiðurinn af gjörn-
ingnum voru Andrés Sigurvinsson,
framkvæmdastjóri hátíðarinnar,
Ragnar Þór Baldvinsson, Bjarni
Ólafur Magnússon listamaður,
Selma Ragnarsdóttir og starfsmenn
Vinnuskóla Vestmannaeyja.
Ingi Sigurðsson, bæjarstjóri Vest-
mannaeyjabæjar, flutti hátíðarræðu,
auk þess sem Lúðrasveit Vest-
mannaeyja lék Eyjalög undir stjórn
Stefáns Sigurjónssonar.
Þá stjórnaði Hafdís Kristjánsdótt-
ir dansatriðinu Eldgosinu, leikskóla-
börn sungu og bæjarlistamaður
Vestmannaeyja, Ósvaldur F. Guð-
jónsson, lék lög sín og söng ásamt
Hrafnhildi Helgadóttur.
Dagskrá goslokahátíðarinnar lýk-
ur í kvöld.
Goslokahátíð í Vestmannaeyjum
Morgunblaðið/Sigurgeir
Meira en tvö þúsund manns söfnuðust saman á Stakkagerðistúni í Vest-
mannaeyjum í gær þegar setningarathöfn goslokahátíðar var haldin. Mikil
og fjölbreytt dagskrá er fyrirhuguð í Eyjum allt fram á sunnudagskvöld.
Mikil stemmn-
ing í Eyjum
Yfir 2.000 manns á Stakkagerðistúni