Morgunblaðið - 06.07.2003, Blaðsíða 30

SKOÐUN
30 SUNNUDAGUR 6. JÚLÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
HINN 25. júní sl. var verkefn-
isstjóri þjóðkirkjunnar í stefnumót-
un, Adda Steina Björnsdóttir guð-
fræðingur, í viðtali í
Kastljósinu. Þar
ræddi hún um
stefnumótun þjóð-
kirkjunnar og þá at-
hyglisverðu vinnu
sem yfir eitt þúsund
manns hafa nú skilað
af sér. Í þættinum var henni og um-
sjónarmönnum þáttarins tíðrætt um
það hversu oft það hefði komið fyrir í
svörum fólks að því þætti messurnar
í kirkjunni leiðinlegar. Á henni var
að skilja að hér væri á ferðinni einn
helsti meginvandi kirkjunnar. Æski-
legt hefði verið að verkefnisstjórinn
notaði tækifærið og útskýrði fyrir
áhorfendum hvað messa væri ef ein-
hver skyldi ekki vita það, þ.e.
kristnir menn koma saman í húsi
Guðs til að uppbyggjast í orði hans
og þiggja náð hans í hjálpræðisverki
Jesú Krists. Messan er aldagömul
trúarathöfn og er til komin vegna
þess að Jesús Kristur sjálfur bauð
lærisveinum sínum að koma saman í
sína minningu og meðtaka hann í
formi brauðs og víns. Kristur er þar
nærstaddur með sérstökum hætti,
„undir, yfir, og allt um kring“ eins og
Lúther sagði. Messan er því há-
heilög stund í lífi kristins manns,
andleg næring, kristin hugleiðsla án
ytra áreitis, stofnuð af Kristi sjálf-
um. Sá er þetta ritar var eitt sinn
staddur í ókunnri borg og var ekki
með kort til að rata eða upplýs-
ingabók um staðinn. Um leið og
kortið og bókin kom í hendurnar var
ánægjulegt að þræða götur hennar
og berja það augum sem fyrir varð.
Leiðsögn og uppfræðsla var nauð-
synleg forsenda til að skilja og
skynja borgina. Skyldi það vera að
einhverjum finnist messurnar leið-
inlegar vegna þess að þeir hafa ekki
þekkingu til að njóta þeirra? Hvaða
forsendur skyldu þessir eitt þúsund
einstaklingar hafa fengið um messur
kirkjunnar? Kannski hefðu sumir
þeirra gott af því að líta í eigin barm
og velta því fyrir sér af einlægni
hvers vegna þeir sæki ekki messur
og finnist þær leiðinlegar. Gæti
þetta verið fólk í trúarkreppu?
Í Kastljósinu ræddi verkefn-
isstjórinn hugsanlega lausn á þeim
vanda sem stafaði af því hve fólki
leiddist í messunni. Hann mætti m.a.
leysa með því að „létta tónlist-
ina“.Vert er að staldra við þessi orð.
Hvað er létt kirkjutónlist og hvað er
ekki létt kirkjutónlist? Sem fulltrúi
yngstu kynslóðar kirkjutónlist-
armanna, með áralanga reynslu af
fjölbreyttri tónlistariðkun innan
kirkjunnar, þykir mér umræðan um
„létt“ og „þungt“ , klassík eða popp,
fremur klisjukennd og lítt vænleg til
árangurs. Til eru sálmalög frá 16.
öld sem eru ekkert annað en dans-
músík. Slíkur sálmur hefur verið
fluttur í messu með orgelspili og
tambórínutvisti í sannkallaðri end-
urreisnarsveiflu. Þá eru ekki öll pop-
plög létt og skemmtileg. Það er því
ljóst að létt í þessu samhengi er af-
stætt og það má finna í tónlist allra
alda. Verkefnisstjórinn minntist
einnig á nauðsyn fjölbreytninnar í
helgihaldi kirkjunnar og þá vænt-
anlega til að koma í veg fyrir það að
söfnuðirnir drepist úr leiðindum.
Hvað á hún við? Það er nú svo að
ekkert annað trúfélag hér á landi
hefur fjölbreyttari tónlistarmenn-
ingu en þjóðkirkjan. Hún notar
sálma, gregorstón, Sigfúsartón, há-
tíðarsöngva Bjarna Þorsteinssonar,
þjóðlög, gospel, djass, rokk, blús, …
hvar endar nú upptalningin? Tón-
listarleg fjölbreytni er fyrir hendi í
þjóðkirkjusöfnuðum um allt land í
messum, barnaguðsþjónustum,
æskulýðsfundum og ýmsum sam-
komum. Í því sambandi má nefna
kvöldmessur í Laugarneskirkju,
kirkjulega sveiflu í Bústaðakirkju,
poppmessur í Hjallakirkju, Tóm-
asarmessur í Breiðholtskirkju, taizé-
stundir í Háteigskirkju og æðruleys-
ismessur í Dómkirkjunni, að
ógleymdu fjölbreyttu helgihaldi úti
um allt land. Þá er ekki nærri allt
upptalið. Í þjóðkirkjunni er þekktur
dægurlagasöngvari í fullu starfi fyr-
ir kirkjuna við að halda uppi helgi-
haldi með aðstoð rytmískrar tónlist-
ar. Sá hefur heimsótt söfnuði um allt
land og náð allt að 60% safnaða inn í
helgihaldið. Þar hefur hann sungið
tónlist af ólíkum stíltegundum,
klassík og popp. Í þjóðkirkjunni er
mjög víða boðið upp á fjölbreytta
tónlist í ýmsum stílum með hjálp
ýmissa hljóðfæra auk orgelsins. Það
er vel og er gert til að svara kalli
safnaðanna um fjölbreytni. Útgáfu-
félag þjóðkirkjunnar gefur út fjöl-
breytt tónlistarefni í ýmsum stílum
til notkunar í kirkjunni, þ.m.t. rytm-
íska trúartónlist. Því ber að fagna.
Þá hefur þjóðkirkjan teygt sig mjög
langt til að verða við séróskum fólks
um fjölbreyttan tónlistarflutning við
hjónavígslur og útfarir. Veit verk-
efnisstjóri stefnumótunar þjóðkirkj-
unnar þetta ekki? Einhæfni og stífni
í samkomuhaldi er frekar að finna í
ýmsum söfnuðum utan þjóðkirkj-
unnar. Hvar er t.a.m. sálmahefðin og
aldagamall arfur kirkjunnar á þeim
bæjum? Honum er kastað fyrir borð.
Einn þessara safnaða ræður yfir
vönduðu pípuorgeli sem búið er að
draga tjald fyrir. Varla telst það til
fjölbreytni. Því miður virðist það
vera svo að hávær hópur leggi mess-
una og klassíska kirkjutónlist henn-
ar í einelti og fordæmi hana fyrir
meint leiðindi. Og það í nafni fjöl-
breytninnar! Skrýtin skepna sú fjöl-
breytni. Kirkjan á ekki að vera með-
virk með fordómafullum hópi fólks
sem ekki hefur átt þess kost að læra
að njóta, skynja og skilja þá sálubót
sem klassísk tilbeiðslu- og trú-
ariðkun er.
Í Kastljósinu minntist verkefn-
isstjórinn einnig á „þunglamalega“
ásýnd kirkjunnar. Gott að hún
minntist á hana. Vafalaust eru sumir
prestar og organistar helst til þung-
lamalegir í störfum sínum. Hver
skoði sjálfan sig í þeim efnum. Það
er auðvitað gott ef prestar eru léttir
í skapi og skemmtilegir og org-
anistar gleðilegir ásýndum, að
ógleymdu sóknarnefndarfólki,
djáknum, kirkjuvörðum, kirkjukór-
um og ýmsu öðru starfsfólki, t.d. því
á Biskupsstofu. Kannski væri gott
fyrir Félag íslenskra organleikara
að skella sér á brosnámskeið með
flugfreyjum svo þeir geti verið
hressir og skemmtilegir í vinnunni.
Það veit ég að formaður félagsins
hefði ekki á móti því. Flugfreyjurnar
kæmu okkur kannski öllum á flug og
lyftu „hjörtum vorum til himins“.
Ekki væri verra að láta nokkra
presta fljóta með. Verkefnisstjórinn
var í það minnsta skælbrosandi í
umfjöllun sinni um leiðindin í kirkj-
unni. Einn sómaklerkur sagði eitt
sinn við undirritaðan að synd gegn
heilögum anda væri m.a. það að vera
leiðinlegur. Og hver vill leiðinlega
kirkju? Vitanlega ekki nokkur mað-
ur. Við sem vinnum í kirkjunni eig-
um að vera glöð. Þar sem undirrit-
aður hefur unnið í kirkjunni er oft
glatt á hjalla og skemmtilegasta fólk
sem hann þekkir eru einmitt dyggir
kirkjunnar þjónar sem hafa það að
leiðarljósi að að vera salt jarð-
arinnar og þjónar þeim boðskap sem
Kristur flytur. Það er ekki endilega
alltaf „skemmtilegt“, stundum þó,
en undirtónninn er alvarlegur og við
verðum að beygja okkur undir það.
Hinn alvarlegi og magnþrungni boð-
skapur kirkjunnar gefur okkur
gleðilega lífsfyllingu og skemmtilegt
kristið líf. Það eru gleðirík forrétt-
indi að fá að taka þátt í því ævintýri
að breiða út þann boðskap. Til þess
hefur kirkjan m.a. tekið tónlistina í
þjónustu sína. Er það ekki reginmis-
skilningur á tilgangi og eðli helgi-
halds að það eigi fyrst og fremst að
vera hressilegt og skemmtilegt?
Auðvitað má helgihald vera það, en
kafa verður dýpra. Til hvers er
helgihald? Hvar liggja rætur þess og
hvert stefnir það? Á ekki fólkið í
landinu fyrst og fremst skilda kirkju
með kjarnyrtan boðskap um Guð og
hjálpræðisverk hans, ígrundaðar
vangaveltur um málefni er alla
varða, boðskap sem skiptir ein-
hverju máli og ristir djúpt í sálina og
leitast við að uppfylla það andlega
tómarúm er þjakar manninn? Er
það ekki kirkjunni til tjóns ef fólkið í
landinu fer að líta á helgihald hennar
sem enn einn valkostinn á ofhlöðnu
afþreyingartorgi samfélagsins?
Kirkjunni er nauðsyn að endur-
skoða sjálfa sig og starfsaðferðir sín-
ar. Þar erum við verkefnisstjórinn
sammála. Fjölbreytni í tónlist og
helgihaldi er af hinu góða og þar er-
um við líka sammála. Kirkjan má
ekki staðna og einangrast. Prestar
og organistar bera þar mikla ábyrgð
og mega ekki skorast undan henni.
En kirkjan má ekki hlaupa eftir
hverjum vindi sem blæs. Á tímum
fjölmenningarlegra afla þar sem sótt
er að kirkjunni úr mörgum áttum
þarf starfsfólk kirkjunnar að standa
vörð um þann dýrmæta arf sem því
er trúað fyrir. Vandamál kirkjunnar
eru ekki messunni að kenna. Kirkj-
unni ber að stuðla að og fagna fjöl-
breytni í helgihaldi og tónlist þess en
koma í veg fyrir það með öllum ráð-
um að fjölbreytnin snúist upp í and-
hverfu sína og útrými klassísku
helgihaldi þótt einhverjir fýlupokar í
kirkjunni kunni ekki að meta það.
Við þurfum ekki að vera fúl í í kirkj-
unni. Guð er enginn fýlupoki.
Myglaðar messur
Eftir Guðmund Sigurðsson
Höfundur er organisti.Suðurlandsbraut 4a • 108 Rvk. • Fax 533 4811 • midborg@midborg.is
533 4800
99 fm mjög góð og talsvert endurnýjuð 4ra
herb. íbúð á 3. hæð, efstu. Eldhús, baðher-
bergi og gólfefni nýlega endurnýjuð. Suður-
svalir. Parket á stofu og gangi. Dúkur á
svefnherbergi. Húsið er nýstandsett að ut-
an.
Þorsteinn og Ásgerður (822 7142)
sýna milli kl. 14 og 16.
Opið hús - Jörfabakki 16
108 fm mjög góð íbúð á fjórðu hæð í Hlíð-
unum. Íbúðin skiptist í tvær parketlagðar
stofur, eldhús, baðherb., 2-3 herb. ásamt
óskráðu ca 35 fm rými í risi sem notað er
sem sjónvarpshol og vinnuaðstaða. Suð-
vestursvalir. Afhendist mjög fljótlega.
Opið hús milli kl. 14 og 16.
Ástráður sýnir 891 7096.
Opið hús - Eskihlíð 10
Björn Þorri hdl. lögg. fastsali, Karl Georg hrl. lögg. fastsali.
jöreign ehf
Skrifstofan opin
mán-fim frá 9-18 og föstd. 9-17
Sími 533 4040
www.kjoreign.is
Ármúla 21, Reykjavík
Dan V.S. Wiium hdl., lögg. fasteignasali,
SNORRABRAUT
EIGN FYRIR 55 ÁRA OG ELDRI
Góð 3ja herb. í búð á 4. hæð í
lyftublokk. Íbúðin er falleg og
vel skipulögð, góð herbergi,
opin og björt.
Lagt fyrir þvottavél á baði. Hús
í góðu ástandi. Húsvörður.
Stutt er í alla þjónustu
og næg bílastæði við húsið.
Verð 16,3 millj. Nr. 3999
jöreign ehf
Skrifstofan opin
mán-fim frá 9-18 og föstd. 9-17
Sími 533 4040
www.kjoreign.is
Ármúla 21, Reykjavík
Dan V.S. Wiium hdl., lögg. fasteignasali,
Glæsileg 2ja herbergja íbúð í
nýuppgerðu lyftuhúsi. Var áður
verksmiðjuhúsnæði og sem
gefur húsinu vissan sjarma.
Lofthæð íbúðar er 3,2 metrar.
Hurðahæð er 2,5 metrar.
Norðursvalir með útsýni út á
flóann. Toppeign á frábærum
stað fyrir fagurkera.
Ingibjörg og Ólafur Björn
bjóða ykkur í opið hús
OPIÐ HÚS
í dag, sunnudag, frá kl. 15-17
á SKÚLAGÖTU 32-34 - 2. hæð t.v.
Suðurlandsbraut 54
við Faxafen, 108 Reykjavík.
Sími 568 2444, fax 568 2446.
Ingileifur Einarsson lögg. fasteignasali.
Til sölu einbýlishúsið á Þrúðvangi 29, Hellu. Húsið er steinsteypt, stærð
131 fm og skiptist m.a. í 3 góð svefnherbergi, eldhús með borðkrók,
baðherbergi, hol og stóra stofu. Vandaðar innréttingar. Húsið stendur á
mjög fallegum útsýnisstað alveg við ána. Mjög falleg ræktuð lóð. Verð
13,5 millj.
Þrúðvangur 29 – Hellu
Opið hús í dag milli kl. 14.00 og 16.00
SKIPHOLT 38 - EFSTA HÆÐ
Um er að ræða mjög góða og
mikið endurnýjaða 5 herbergja
íbúð á 3. hæð. Nýlegar hurðir,
nýlegt parket á flestu, nýleg
eldhúsinnrétting o.fl. Íbúðin
skiptist í 3 góð svefnherbergi,
2 góðar stofur, eldhús, bað-
herbergi og þvottahús innan
íbúðar. Mjög góð eign á
þessum eftirsótta stað.
Verð 14,7 millj.
Sigrún Bjarnadóttir tekur vel á móti þér og þínum
í dag á milli kl. 14.00 og 16.00.
Laugavegi 63 • sími 5512040
Pálmatré
Vönduðu silkiblómin
fást í