Morgunblaðið - 06.07.2003, Síða 5

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 6. JÚLÍ 2003 B 5
Sælkeri á sunnudegi
Steingrímur Sigurgeirsson
EKKERT víngerðarsvæðiÍtalíu hefur yfir sér jafn-mikinn ljóma og Toskana áMið-Ítalíu. Þetta er ekkieinungis eitt fegursta vín-
gerðarhérað veraldar heldur einnig
það svæði þar sem bestu og dýrustu
vín Ítalíu eru framleidd. Þekktast eru
líklega Chianti-vínin og þá ekki síst
vínin af svæðinu Chianti Classico. Í
Toskana er einnig að finna víngerð-
arsvæðið Montalcino þar sem mögn-
uð vín eru framleidd úr þrúgunni
Brunello. Í Toskana er að finna mörg
af þekktustu víngerðarhúsum Ítalíu
s.s. Antinori, Poliziano, Biondi Santi,
Castello di Brolio, Fonterutoli og
Isole e Olena.
Meginþrúga Toskana er Sangio-
vese, sem nú er einnig farin að ryðja
sér til rúms á víngerðarsvæðum víða
um heim. Hvergi ná vín úr Sangio-
vese hins vegar jafnmiklum hæðum
og í Toskana. Þar blómstrar Sangio-
vese og má með sanni segja að fá vín
eigi betur við mat en bestu vínin sem
framleidd eru úr henni. Chianti er
óumdeilanlega þekktasta vínrækt-
arsvæði Toskana þótt skiptar skoð-
anir séu um hvort það sé hið besta.
Margir myndu eflaust nefna svæðið
Bolgheri við vesturströnd Toskana,
en þar hafa nokkur af dýrustu vínum
Ítalíu verið framleidd, s.s. Sassicaia
frá Tenuta San Guido, Ornellaia og
Paleo Rossi frá Le Macchiole.
Framleiðslusvæði Chianti nær yfir
stóran hluta Toskana í kringum
borgirnar Flórens, Pisa, Arezza og
Siena. Einföldustu vínin eru kölluð
Chianti og verður að segjast eins og
er að yfirleitt eru þau ekki bestu
kaupin. Þetta eru vissulega ódýrustu
Chianti-vínin en sjaldan eft-
irminnileg, þótt vissulega rekist mað-
ur af og til á ágætlega frambærileg
Chianti-vín.
Öll Chianti-vín byggjast fyrst og
fremst á þrúgunni Sangiovese og
sum alfarið. Það er hins vegar leyfi-
legt að nota aðrar þrúgur og þá að-
allega Canaiolo Nero, Colorino og
hvítu þrúgurnar Trebbiano Toscano
og Malvasia del Chianti. Í dag er hins
vegar orðið sjaldgæft að hvítu þrúg-
urnar séu notaðar í betri vín. Í raun
má segja að enginn gæðaframleið-
andi noti þær lengur og stöðugt fleiri
nota nær einungis Sangiovese.
Chianti er hins vegar ekki bara
Chianti. Svæðið skiptist niður í mörg
undirsvæði og það eru vín af þeim
svæðum sem menn ættu að kaupa.
Þekktasta svæðið er Chianti Class-
ico, sem er jafnframt elsta fram-
leiðslusvæði Chianti-vína. Hin svæð-
in eru Colli Aretini, Colli Fiorentini,
Colline Pisani, Montalbano, Colli
Sennesi, Montespertoli og Rufina.
Svæðið Chianti Classico var skil-
greint opinberlega árið 1932 og það
dreifist um stórt svæði í fjölmörgum
sveitarfélögum.
Á síðustu áratugum hafa hins veg-
ar æ fleiri framleiðendur kosið að
merkja vín sín ekki sem Chianti Clas-
sico, þó svo að vínin séu framleidd
innan marka svæðisins. Þar með
komast þeir undan því að fylgja þeim
ströngu reglum er gilda um Chianti
Classico vín og segja meðal annars til
um hvaða þrúgur megi nota við fram-
leiðsluna.
Með því að gera Chianti Classico
að DOCG-svæði og breyta reglum
hafa framleiðendur og samtök þeirra,
Conzorsio Chianti Classico, reynt að
auka virðingu Chianti Classico. Til
dæmis er nú heimilt að nota Cabern-
et Sauvignon í litlum mæli. Þetta hef-
ur svo sannarlega skilað sér í betri
vínum og þegar best lætur eru
Chianti Classico-vínin stórkostleg.
Enn er það hins vegar svo að bestu
vín flestra framleiðenda eru ekki
DOCG-merkt sem Chianti Classico
heldur stuðst við flokkinn IGT og það
aukna frelsi sem honum fylgir. Þetta
endurspeglast til dæmis í einkunna-
gjöf Gambero Rossi, en það er bók
sem kemur út árlega og veitir bestu
vínum og framleiðendum Ítalíu ein-
kunn. Hæsta einkunn er þrjú glös og
langflest Toskana-vín sem hafa orðið
þess heiðurs aðnjótandi síðustu árin
eru ekki Chianti Classico-vín heldur
„Súper-Toskana“-vín í IGT-
flokknum. Oftar en ekki eru þessi vín
blanda úr Cabernet Sauvignon og
Sangiovese í mismunandi
hlutföllum og í sumum
tilvikum eru einungis
franskar Bordeaux-
þrúgur (Cabernet og
Chianti Classico upp í fleiri svæði
þannig að ákveðnir hlutar Classico-
svæðisins yrðu skilgreindir sem
„Cru“ enda ljóst að á jafnstóru svæði
og þarna er um að ræða eru skilyrði
mjög misjöfn. Fyrir því hefur hins
vegar ekki reynst vilji til þessa enda
myndi það vafalítið valda gífurlegum
deilum milli framleiðenda um það
hvar ætti að draga mörkin.
Ítölsk vín hafa notið gífurlegra og
vaxandi vinsælda á síðustu árum og
útflutningur ítalskra vína hefur auk-
ist á sama tíma og hann hefur dregist
saman í nær öllum öðrum víngerð-
arríkjum Evrópu. Hugsanlega er hið
tvöfalda kerfi Ítalíu rétta svarið við
framsókn Nýja-heimsvínanna. Ann-
ars vegar klassísku DOC og DOCG-
vínin og hins vegar „nýju“ og fram-
sæknu IGT-vínin.
Vínin frá Toskana
Morgunblaðið/Steingrímur
Brolio-kastali í suðurhluta Toskana.
Merlot) notaðar í blönduna. Þessi vín
eru oft stórkostleg en jafnframt verð-
ur að segjast að þau bera þess ekki
alltaf merki að koma frá Toskana.
Þau gætu komið frá hvaða gæða-
svæði sem er í heiminum, t.d. Napa
eða Bordeaux.
Hjá því verður hins vegar ekki litið
að þessi vín hafa hafið Toskana til
vegs og virðingar á nýjan leik og það
er ekki síst vinsældum vína á borð við
Tignanello og Sassicaia að þakka að
nú er verið að hífa Chianti Classico-
vínin upp á ný.
Jafnvel hefur af og til verið rætt
um hvort skipta eigi
Fonterutoli
Vínin frá Fonterutoli eru nýjasta viðbótin í
Chianti-úrvalinu hér á landi (komu í sölu nú
um mánaðamótin og þvílík viðbót!). Þau ger-
ast ekki öllu betri en þetta enda hefur Mazz-
ei-fjölskyldan, sem framleitt hefur vín í Tosk-
ana um sex alda skeið, fyrir löngu fest sig í
sessi sem einhver albesti vínframleiðandi
Ítalíu. Fonterutoli Chianti Classico 2001 er
mikið og ágengt vín úr 100% Sangiovese.
Dökkt á lit sem og í allri áferð, ilmurinn þung-
ur, mikill hrjúfur ávöxtur, vínið tannískt og
stórt. Blek og kaffi. Ungt og þarf nokkur ár
til að hlaupa af sér hornin, stórkost-
legur Chianti sem sýnir vel hversu
mögnuð þrúga Sangiovese getur
verið. 1.780 kr. 19/20
Í Castello di Fonterutoli 1999 hefur 10%
Cabernet Sauvignon verið blandað saman við
verður fjallað um þrjú þeirra.
Villa Antinori Chianti Classico 2000 er ein-
faldasta Classico-vín Antinoris en engu að
síður verulega gott vín. Þykkt og mikið;
súkkulaði, kaffi og þroskuð kirsuber í nefi. Í
munni þétt og sýrumikið. Stórt og glæsilegt
vín miðað við verð, þyrfti 1–2 ára
geymslu í viðbót í það minnsta. Er á
góðu verði og einkunn í samræmi
við það. 1.490 kr. 17/20.
Tenute Antinori Chianti Classico 1998 er
nútímalegt Chianti-vín þar sem 10% af Ca-
bernet hefur verið blandað saman við Sangio-
vese. Yndislegur topp-Chianti úr góðum ár-
gangi. Þurr, beiskur ávöxtur, ilmur af
píputóbaki og þurrkuðum kryddjurtum. Í
munni stórt og langt, með stífri uppbyggingu.
Á mörg ár eftir. Hörku matarvín.
2.410 kr. 17/20
Peppoli 2000 er unnið úr Sangiovese ásamt
10% af Merlot og Syrah. Vínið ungt í nefi;
kóngabrjóstsykur, lakkrís, áfengt yfirbragð
og sætur sólberjasafi. Í munni margslungið,
þurrt, tannískt og ágengt. 1.760 kr. 16/20
Úrvalið af vínum frá Toskana er mikið og gott
í ÁTVR. Þar er jafnt hægt að finna mörg góð
Chianti Classico-vín sem nokkur af þekktustu
„Súper-Toskana“-vínunum. Hér á eftir verð-
ur fjallað um nokkur þeirra vína sem í boði
eru og um næstu helgi verður fjallað um enn
fleiri Toskana-vín sem eru þess virði að
kaupa.
Þrjú frá Antinori
Markgreifinn Piero Antinori er líklega
þekktasti vínframleiðandi Ítalíu og það var
hann sem hóf framleiðslu á fyrsta ofurvíninu
frá Toskana er hann setti vínið Tignanello á
markað fyrir um þremur áratugum. Flest
vína Antinoris eru fáanleg á Íslandi, þar af
eru fjögur af Chianti Classico-svæðinu. Hér
Sangiovese en þetta er besta
Chianti Classico-vín Fonterutoli.
Fantavín, dökkur og þykkur
ávaxtahjúpur, feitt súkkulaði,
plómusulta, mentól og púð-
ursykur í nefi. Vín sem hægt er að
njóta eins og sér, þetta er þvílíkt
sælgæti, eða þá með vönduðum,
bragðmiklum og góðum mat.
Kraftmikið en jafnframt fínlegt
og aristókratískt. 2.950 kr. 20/20
Brolio
Ricasoli-fjölskyldan í Brolio-
kastala tengist sögu Chianti-
vínanna náið og það var einmitt afi
núverandi eiganda sem mótaði á sínum tíma
reglurnar um það hvaða þrúgur ætti að nota í
Chianti-vín. Þær reglur hafa breyst með tím-
anum. Áfram eru hins vegar framleidd vín í
Brolio og fyrir nokkrum árum endurheimti
Ricasoli-fjölskyldan fyrirtækið að öllu leyti og
hefur hafið nafnið til vegs og virðingar á nýj-
an leik. Brolio Chianti Classico 2001, er ungur
og skarpur Chianti sem nýtur sín best með
mat. Rauður ávöxtur og dökk ber í angan
vínsins. Í munni hart, tannískt og sýrumikið,
sem kemur sér vel þegar vínsins er neytt með
góðum mat. 1.690 kr. 16/20
Stolt Ricasoli er síðan kastalavínið Castello
di Brolio en nú er árgangurinn 1999 fáanlegur
í sérpöntun. Þykkur, mikill ilmur, en fremur
lokaður, möndlusælgæti, brenndur sykur og
mikil eik. Í munni stórt, mjúkt en með glæsi-
legum, mjúkum tannínum í lokin. Bordeaux-
leg uppbygging. Ljúffengt og ætti að eldast
vel næstu 5–10 árin. Sérpöntun19/20
Antinori, Brolio, Fonterutoli
matur@mbl.is
Lesendur eru hvattir til að senda sælker-
um hugmyndir, athugasemdir eða ábend-
ingar. Um getur verið að ræða ábendingar
um áhugavert efni, atburði eða uppákomur,
stuttar sögur tengdar efninu eða þá óskir
um að eitthvað sérstakt verði tekið fyrir.
Ef efni er sent með ósk um birtingu áskilur
Morgunblaðið sér rétt til að velja og hafna,
stytta og breyta. Netfang sælkera-
síðunnar er matur@mbl.is.
Einkunnagjöf vína byggist á
heildstæðu mati á gæðum, upp-
runaeinkennum og hlutfalli
verðs og gæða. Vín getur feng-
ið að hámarki 20 stig í ein-
kunn. Ef um mjög góð kaup er að ræða er
vínið merkt með buddu.
M
orgunblaðið/H
alldór K
olbeins