Morgunblaðið - 11.07.2003, Blaðsíða 7

„Ég held að verklegi þátturinn sé
eitthvað sem fólk nær tökum á, hann
veldur kannski kvíða í fyrstu en sá
þáttur gleymist fljótlega þegar færn-
inni er náð.
Samskiptavandamálin við barns-
mæðurnar reynast þeim erfiðust að
leysa og virðast vera það sem þeim
finnst mikilvægast að fá aðstoð við.“
Hver voru viðbrögð fjölskyldna
feðranna?
„Fjölskyldur þeirra tóku þessu yf-
irleitt vel og studdu þá að mörgu
leyti. Þó fer ekki fram sambærileg
umræða við þá og við barnsmæður
þeirra, þá á ég við umræðu um með-
gönguna, fæðinguna og síðar um
þroska barnsins. Þarna erum við aft-
ur komin að þögninni sem hindrar
feðurna ef til vill einna mest í að vaxa
inn í foreldrahlutverkið.“
Væri ráð að stofna samtök fjar-
staddra feðra á Íslandi?
„Það eru nú þegar til samtök
ábyrgra feðra sem eru að berjast fyr-
ir réttindum einstæðra feðra. Ég tel
að þau séu að vinna gott og ötult starf
og þar sé vettvangur fyrir þessa feð-
ur til að vinna að sínum réttindamál-
um.“
Teldir þú að gera ætti rannsókn
um sama mál frá sjónarhóli mæðr-
anna?
„Mér fyndist mjög athyglisvert og
spennandi að gera slíka rannsókn því
barnsmæðurnar eru án efa að upplifa
allt aðra hluti og þeirra veröld er að
öllum líkindum mjög ólík veröld
hinna fjarstöddu feðra. Það er að
mínum dómi mikilvægt að þessir að-
ilar fái innsýn í heim hvors annars og
skilning á hvor annars veröld og
veruleika.“
Hvernig valdir þú þýðið og vannst
rannsókina?
„Úrtakið fékk ég eftir ábendingum
frá ýmsum aðilum og með því að
spyrjast fyrir um hvort fólk þekkti
einhvern fjarstaddan föður. Ég fékk
leyfi til þess að hringja í þessa ein-
staklinga eftir að viðkomandi hafði
haft samband við þá. Sex samþykktu
þátttöku en tveir höfnuðu boðinu.
Auglýsingar skiluðu engum árangri.
Ég hafði tvisvar sinnum samband
við alla feðurna nema einn. Í fyrstu
tók ég um klukkutíma langt hljóðrit-
að samtal við hvern þátttakanda.
Seinna talaði ég við suma þeirra aft-
ur en við aðra hafði ég samskipti í
tölvupósti. Ég sendi þeim grunnúr-
vinnslu gagna til þess að fá álit þeirra
á hvort ég væri að túlka rétt það sem
þeir sögðu og þurfti aðeins að gera
lítilsháttar breytingar.“
Er eitthvað sem betur hefði mátt
fara í rannsókninni?
„Ég hefði í fyrsta lagi þurft að fá
fleiri í úrtak, það var mjög einsleitt
sem er veikleiki í rannsókninni. Ég
hefði gjarnan einnig viljað skoða
upplifun þeirra feðra sem ekki kjósa
að axla föðurábyrgð sína en ég fékk
ekki aðgengi að þeim. Auk þess hefði
mig langað til að gera vettvangsat-
hugun í leiðinni, skoða feðurna í sam-
skiptum við börn sín, en þetta er svo
persónulegt málefni og erfitt að fá
aðgengi til að skoða fólk inni á þeirra
heimilum. Ég veigraði mér við því að
biðja um þann aðgang.“
Hverju vonast þú til að rannsóknin
skili?
„Þar sem rannsókn þessi er grunn-
rannsókn er þess óskandi að hún
ryðji brautina og fleiri fylgi í kjölfar
hennar.
Ég vona einnig að þessi rannsókn
opni umræðu úti í samfélaginu um
hlutskipti fjarstaddra feðra. Það eru
margir sleggjudómar á kreiki gagn-
vart þeim og mest virðist rætt um þá
sem ekki standa sig. Síðast en ekki
síst vonast ég til þess að rannsóknin
veki heilbrigðisstarfsmenn til um-
hugsunar um það hvernig beri að
veita fjarstöddum feðrum þjónustu
líkt og öðrum foreldrum.
Án efa mætti stuðla að því að fleiri
fjarstaddir feður tilheyrðu þeim hópi
sem þrá að sinna börnum sínum. Ég
tel að það þurfi að huga að ýmsum
lögum og reglugerðum sem hamla
þessum mönnum í að axla ábyrgð
sína.“
Hægt verður að nálgast ritgerð
Sigríðar til aflestrar í Þjóðarbókhlöð-
unni í haust.
mariaolafs@mbl.is
DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 11. JÚLÍ 2003 B 7
AÐ MORGNI dags ífebrúar fyrir rúm-um sex árum vakn-
aði Steinar Kristjánsson
fárveikur með stokkbólgna
liði og vissi ekki hvaðan á
sig stóð veðrið. Bólgurnar
ágerðust og þessu fylgdu
miklar þrautir. Steinari
hafði varla orðið misdæg-
urt fyrir þennan ör-
lagaríka morgun. Hann
var 37 ára að aldri og bú-
inn að koma sér vel fyrir í
lífinu, sem er hans lán í
dag ásamt því að hann á
samhenta og góða fjöl-
skyldu. Eftir margar
læknaheimsóknir, inn-
lagnir og viðamiklar rann-
sóknir var sjúkdómurinn
greindur: Gigtarsjúkdóm-
ur.
Steinar hafði verið í
sjálfstæðum rekstri í 16 ár.
Hann varð að hætta
rekstri fyrir tveimur árum
vegna veikindanna og
ákvað í samráði við eig-
inkonu sína og börn að
halda til náms í uppstoppun dýra,
taxidermy á ensku. Skólinn var í
Wisconsin í Bandaríkjunum.
Með fyrirtækið í
kjallaranum heima
Steinar hefur alla tíð haft
áhuga á öllu sem viðkemur veiði
og veiðidýrum svo það lá beint
við, að hans mati, að leggja fyrir
sig þetta fag.
Árið 2003 var hann útskrifaður
með diplóma í uppstoppun spen-
dýra, fiska, fugla og hausa á
veiðidýrum. Nú hefur hann stofn-
að sitt eigið fyrirtæki, Upp-
stoppun Steinars, í kjallaranum í
einbýlishúsinu sínu við Kvistaland
í Fossvoginum. Sérgreinin er 360°
uppstoppun á fiskum. Við fagið
getur hann unnið þegar honum
hentar á sínum heimavelli og við
góðar aðstæður sem hann hefur
komið sér upp í Kvistalandinu.
„Það myndi enginn ráða svona
sjúkling í vinnu og ég býð heldur
ekki upp á það. Ég varð því að
finna mér sjálfur eitthvað að
gera. Ég hef verið með veiðidellu
frá því ég var smákrakki og hafði
hugsað um þetta í mörg ár. Svo
ákvað ég að drífa mig í námið og
sé ekki eftir því,“ segir Steinar.
Í læri hjá margföldum
heimsmeisturum
Dan Reinhardt, sem rekur skól-
ann í Wisconsin, er fimmfaldur
heimsmeistari í uppstoppun fiska
og annar kennari við skólann,
Steve Henthorn, þrefaldur heims-
meistari í uppstoppun spendýra
og fugla. Reinhardt er einkum
kunnur fyrir svokallaða 360° upp-
stoppun fiska sem felur í sér að
búið er til náttúrulegt umhverfi í
kringum fiskinn og hann stopp-
aður upp allan hringinn þannig að
hvergi sést í sauma.
„Þetta er mun meiri vinna og
frágangur en jafnframt skemmti-
legra og skilar fallegri upp-
stoppun en þetta hefðbundna sem
menn þekkja uppi á vegg á mörg-
um heimilum. Það komast átta
manns inn í þennan skóla á hverju
skólaári og þeir koma víðs vegar
að úr Bandaríkjunum. Ég held ég
hafi komist inn í skólann ein-
göngu vegna þess að þeir voru
svo forvitnir um Ísland og höfðu
varla heyrt minnst á staðinn áð-
ur.“
Uppstoppunariðnaðurinn veltir
40 milljörðum dollara á ári
Steinar segir að uppstoppunar-
iðnaðurinn í Bandaríkjunum velti
um 40 milljörðum dollara á ári.
Tækni og vinnsluaðferðum hafi
fleygt fram á síðustu árum og
skólinn fylgist grannt með allri
framþróun á þessu sviði. 4–5
kennarar starfa við skólann. Nám-
ið er mjög strangt, kennt alla
daga nema sunnudaga frá sjö að
morgni og langt fram eftir kvöldi
og segir Steinar að það hafi kost-
að skildinginn, en hann lítur á það
sem fjárfestingu.
„Nú ræð ég mínum tíma sjálfur
og get unnið heima þegar mér
hentar. Ég hef komið mér upp
góðri aðstöðu og frá því ég kom
úr náminu hef ég stoppað upp
margs konar dýr, en mest fiska.
Það er mikill munur að geta mætt
brosandi í vinnuna og hafa gaman
af því sem ég er að gera. Vinnan
tengist áhugamálinu en ég fæ líka
að heyra margar veiðisögurnar og
gjarnan í nokkrum útfærslum, en
það er auðvitað bara gaman að
því.“
Einnig vinnur Steinar teppi úr
feldum veiðidýra og er með sér-
staka sútunarvél á verkstæði sínu.
„Ég kann að súta upp á gamla
mátann en núna er ég kominn
með sútunarvél sem styttir
vinnsluferlið mikið og eru skinnin
sútuð undir þrýstingi.“
500 kg svartabjörn felldur
Eins og nærri má geta hefur
Steinar veitt mikið í gegnum tíð-
ina. Fyrir utan þetta hefðbundna,
gæsir, rjúpur og fiska, stundaði
hann annars konar veiðar með-
fram náminu í Wisconsin. Hann
skaut meðal annars 500 kg þung-
an svartabjörn við landamærin að
Kanada.
„Ég fór ég með leiðsögumanni
út í skóg í dögun. Síðan var lagt
út fyrir björninn úldið kjöt og ég
kom mér fyrir á palli upp í háu
tré. Ég beið hátt í fjóra tíma þar
til björninn rann á lyktina. Þegar
hann birtist fyrir neðan mig sá ég
hann hnusa mikið út í loftið og
svo reif hann í sig kjötið. Þá
hleypti ég af og hitti hann í
hjartastað.“
Hausinn á birninum stoppaði
Steinar upp og hann skreytir nú
stofuvegginn heima hjá honum
ásamt haus af hirti, white tail
buck, sem hann skaut einnig í
Bandaríkjunum þar sem mikið er
af þeim. „Hjartarveiðarnar eru
svipaðar og hreindýraveiðar. Það
þarf að liggja fyrir þeim og passa
sig á vindáttinni. En þarna eru
allt aðrar aðstæður, miklir skógar
en ekki sléttur og eyðimerkur
eins og hérna heima og af þeim
sökum eru þær kannski auðveld-
ari en hreindýraveiðarnar.“
Á nefndum slóðum er einnig
hægt að veiða fasana, villisvín og
ýmsa aðra bráð, en einnig fjalla-
ljón sem Steinar gerði ítrekaðar
tilraunir til að komast í án árang-
urs. Hins vegar komst hann í
gedduveiði á ísilögðum Mikluvötn-
um, Great Lakes. Veiðiskapurinn
fór fram í 30 gráða frosti og
drógu veiðimennirnir lítinn veiði-
kofa á eftir sér á sleða á jeppa
svo þeir hefðu skjól til að orna sér
þegar stund gafst milli stríða.
„Það er ekki nema 2–3 metra
dýpt þarna og við sáum vel
fiskana og botninn. Ég fékk
nokkra smáfiska áður en geddan
beit á. Þetta var 18 punda fiskur,
rammur að afli. Í fyrstu var þetta
mikill barningur en hún þreyttist
tiltölulega fljótt. Ég stoppaði svo
fiskinn upp í skólanum.“
Steinar er bjartsýnn um að geta
haft gott lifibrauð af nýja starf-
inu. „Veiðimarkaðurinn er alltaf
að stækka á Íslandi. Hrein-
dýrahausar eru nokkuð vinsælir
núna og ég vona að 360° fiskarnir
veki athygli – þeir eru mjög frá-
brugðnir því hefðbundna.“
Úr prentinu
í 360° fiska
Steinar Kristjánsson var á kafi í rekstri
sinna fyrirtækja þegar sjúkdómur herjaði
skyndilega á hann. Í samtali við Guðjón
Guðmundsson lýsir Steinar hvernig hann
skipti um starfsvettvang og lét æsku-
drauminn rætast.
Morgunblaðið/Golli
Með hausa af svartabirni og hirti sem hann felldi og stoppaði upp sjálfur.
Feit og falleg bleikja
eins og lifandi.
Regnbogasilungur í 360° uppstoppun með
tauminn ennþá í skoltinum.
Steinar við 360° uppstoppun á karfa
fyrir sjávarútvegsfyrirtæki.
gugu@mbl.is
B-Complex
H
á
g
æ
ð
a
fra
m
le
ið
sla
A
ll
ta
f
ó
d
ýr
ir
Öflugur og
öruggur
FRÁ