Morgunblaðið - 12.07.2003, Blaðsíða 21

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 12. JÚLÍ 2003 21
ÍHERHÚSINU á Siglufirði eruheróp Hjálpræðishersinslöngu þögnuð, en þögul ópmyndlistarinnar leika þar um
nýuppgerða veggi. Unnið er hörðum
höndum að endurbyggingu hússins
og þar mun í framtíðinni verða gesta-
vinnustofa íslenskra og erlendra
myndlistarmanna. Húsið stendur við
Norðurgötu, gegnt Barnaskólanum,
og í næsta nágrenni við hús séra
Bjarna Þorsteinssonar þjóðlagasafn-
ara, en þar er einnig unnið að endur-
uppbyggingu í þágu menningarinnar.
Í Herhúsinu verður opnuð myndlist-
arsýning í dag og sá sem sýnir er
Stefán Jóhann Boulter.
„Ég sýni 17 olíumálverk sem ég hef
verið að vinna að síðustu tvö ár,“ seg-
ir Stefán, „málverk af fólki, uppstill-
ingar og landslag. Raunar má segja
að ég geri allt það sem ekki má ef ég
kallaði sjálfan mig myndlistarmann,
sem ég er ekki. Ég er handverks-
maður og mála Kitsch. Ég er ekki að
kópíera náttúruna, heldur fremur að
mála hana með ljóðrænu auga.“
Er þetta svipað og þú hefur verið
að vinna áður og í samhengi við fyrri
verk þín?
„Já, þetta er beint framhald af því
sem ég hef verið að fást við síðustu tíu
árin en handverkið er orðið mun
betra og þroskaðra.“
Hvað er Kitsch og hvernig birtist
það í myndlistinni?
„Í fyrsta lagi er Kitsch ekki mynd-
list, það er mjög nauðsynlegt að skilja
að í myndlist ríkja mjög strangar
reglur en ekki hið mikla frelsi til
sköpunar sem sífellt er verið að tala
um. En hvað er Kitsch? Kitsch er hið
eilífa, hin yndislega klisja um það sem
er, var og mun alltaf verða. Kitsch
fjallar um manneskjuna, hið unaðs-
lega hold. Kitsch er ástfangið par á
Esjunni að horfa á sólsetrið yfir
Faxaflóa. Kitsch er ánægja og fjallar
um það að hafa þrá. Kitsch sér lífið
raunsæjum augum en ekki með aug-
um kaldhæðninnar. Í Kitsch færðu
það sem þú sérð en ekki orðin bak við
verkið. Ef Kitsch skapar eitthvað
nýtt, þá er það undantekning og til-
viljun. Auðvitað reynir kitsch-málari
að grípa áhorfandann og það er það
sem er erfiðast en jafnframt
skemmtilegast. Ég held ég verði að
taka það fram vegna misskilnings
sem ég hef orðið var við varðandi
Kitsch, að Kitsch er ekki uppfinning
Odds Nerdrums og get ég bent á
skrif eftir Clement Greenberg, Her-
man Broch og fleiri því til áréttingar.
Verk mín fjalla um
kyrrð og þögn
Hvernig vinnurðu verk þín – hvert
er ferlið frá hugmynd til veruleika?
Ég vinn mikið og vinnan er for-
senda gæða, ég vinn alltaf eftir lifandi
fyrirmyndum en hugmyndir geta
komið hvaðan sem er og hvenær sem
er. Ég hef það á tilfinningunni að flest
minna verka fjalli um kyrrð og þögn á
einn eða annan hátt, handverkið er á
einhvern hátt hugmyndin, allt er
sýnilegt og engin leyndardómur.
Þú nefndir norska myndlist-
armanninn Odd Nerdrum, sem þú
hefur verið í læri hjá og unnið fyrir.
Hvernig er samstarfi ykkar háttað?
Ég verð að byrja á því að segja
hvað það er stórkostlegt að fá að vera
lærlingur þessa snillings og mér
finnst að Íslendingar mættu vera
stoltir af því að fá hann og fjölskyldu
til landsins. Auk þess að vera frábær
málari er hann mikill heimspekingur
og fræðimaður. Það gagnast mér því
vel að vera aðstoðarmaður og lær-
lingur þessa merka manns.
Er það gagnvirkt lærdóms-
samband?
Já, ég vona það.
Hvar staðsetur þú sjálfan þig í ís-
lenskri myndlist?
Ég er að vinna mjög óhefðbundin
verk, enda hef ég sterka trú á ein-
staklingnum. Um listhefð okkar má
segja, að allir gömlu meistararnir
með tölu hafi endað í módernism-
anum. Ég tilheyri engum nema sjálf-
um mér. Hin svokallaða framsækna
samtímalist er þegar nánar er að gáð
mjög hefðbundin. Nýlistasafnið er til
dæmis sýningarsalur á hefðbundinni
myndlist. Það sem ég er að gera er
hvorki nýtt né gamalt.
200 ára uppfinning
Ertu sáttur við myndlistarumræð-
una hér heima?
Mér finnst alveg vanta umræðu um
eðli og uppruna myndlistar, stað-
reyndin er bara sú að myndlistin eins
og við þekkjum hana í dag er ekki
nema um 200 ára gömul uppfinning.
Nánast allt sem gert var fyrir þann
tíma, var handverk með tilgang og
hafði með manneskjuna og holdið að
gera. Prófessor við Listaháskólann
hélt því fram, að myndlist hefði
þróast í beinni línu frá steinöld til
dagsins í dag og allt það sem passaði
ekki inn í þá þróun væri afturhvarf og
nostalgía. Sá maður hefur líklega
aldrei heyrt um Endurreisnina. Ef sú
fullyrðing hans væri sönn, þá ætti
Leonardo da Vinci að hafa málað
mjög naíf verk. Sá fjöldi snillinga sem
kom fram á sjónarsviðið á þeim tíma
sótti í Grísk-Rómversk gildi sem voru
í hrópandi andstöðu við hina svoköll-
uðu „eðlilegu“ þróun. Ég furða mig
oft á því hve myndlistarspekúlantar
eru fljótir að afskrifa alla þá sem ekki
fylgja hópnum, fólk spyr af hverju
ertu að mála svona raunsætt? Við
höfum tölvur, myndavélar og fleira,
en ég hef ekki enn fundið þá vél sem
getur gert það sem ég geri, þær eru
einfaldlega ekki nógu „góðar“. Það
var ekki alls fyrir löngu að hópur
þýskra listfræðinga komst að þeirri
niðurstöðu að það að búa yfir hæfi-
leikum væri elítu-hugtak. Sannleik-
urinn er sá að það er ekki til neinn
mælikvarði á gæði í samtímalist, allt
er afstætt, þú veist oft á tíðum ekki
hvort verk er gott eða slæmt, því „þú
átt ekki að skilja heldur trúa“ sagði
frægur íslenskur myndlistarmaður.
Það er að segja, almenningur á að
upplifa myndlist með eyrunum en
ekki augunum, ef svo má að orði kom-
ast. Þegar fjallað er um það sem kall-
að er „framúrskarandi myndlist“
skiptir meira máli það sem sagt er en
það sem sjá má með augunum. Þessu
er öfugt farið í Kitsch annaðhvort lík-
ar þér eða ekki, punktur! Myndlist er
trúarbrögð, menn fara á messur í
Feneyjum og Kassel, menn tala um
sigur andans yfir efninu og ég spyr,
er það heilagur andi? Þessar púrit-
önsku, trúarlegu tilvísanir eiga rætur
að rekja til þýska heimspekingsins
Immanuel Kant, sem er einn af feðr-
um hugmyndafræði nútímalistar.
Verk hans eru full af mannfyrirlitn-
ingu og hann er óumdeilanlega einn
af upphafsmönnum hugmyndarinnar
um „listina, listarinnar vegna“.
Sýning Stefáns Jóhanns Boulters í
Herhúsinu á Siglufirði stendur til 4.
ágúst.
Stefán Jóhann Boulter með sýningu í Herhúsinu á Siglufirði
Kitsch fjallar um mann-
eskjuna, hið unaðslega hold
Stefán Jóhann Boulter: Sjálfsmynd með rjúpu, 2003.
begga@mbl.is
„LOOK out for my Love, it’s in
your neighbourhood“ nefnist sýning
Hrafnhildar Halldórsdóttur sem
opnuð verður í Galleríi Hlemmi kl.
16 í dag. Þetta er fyrsta einkasýn-
ing Hrafnhildar hér á landi, en hún
er búsett í Glasgow. Hún útskrif-
aðist frá School of Art í Glasgow
árið 2001.
„Sýningin samanstendur mest-
megnis af verkum á pappír unnum
út frá áhuga á vinnuferli sem ein-
faldri myndlíkingu fyrir það hvern-
ig við semjum okkur í augnablikinu
leið í gegnum lífið. Efnislegu við-
brögðin byggjast á andstæðum og á
milli þeirra liggur sjálfur gjörning-
urinn og sýnir okkur hvað gerist
þegar við tökum ákvarðanir um
hvað á að gera og hvert á að fara
næst, um spuna og um að sætta sig
við þau mistök sem hann inniber,“
segir í fréttatilkyningu.
Hrafnhildur hefur sýnt víða und-
anfarin ár m.a. í Glasgow, Dublin,
Kaupmannahöfn og Helsinki.
Framundan er tveggja manna sýn-
ing í Changing Room, Stirling,
Skotlandi.
Sýningin stendur til 3. ágúst með
styrk frá Breska sendiráðinu.
Galleríið er opið frá fimmtudegi
til sunnudags.
Verk eftir Hrafnhildi.
Gjörningur í
andstæðum
NÚ standa yfir tvær sýningar í
Listaskólanum í Vestmannaeyjum.
Tilefnið eru hátíðarhöld vegna þess
að 30 ár eru liðin frá goslokum á
Heimaey. Sýnendur eru Freyja Ön-
undardóttir og Rósanna Ingólfsdótt-
ir, báðar uppaldar í Eyjum.
Freyja vinnur huglæg olíumál-
verk, Eyjastemningar, þar sem form
og litir Eyjanna eru ráðandi. Eyj-
arnar eins og hún sér þær og Eyjar
eins og hún man þær. Rósanna vinn-
ur úr efni sem hún safnaði í Eyjum.
Myndir úr Klettshelli og lagið „Út í
Ystakletti, út í Ystakletti, álfkonan
býr“ eru kveikjan að leirverkum þar
sem hún notar „screenteknik“ til að
þrykkja myndir á leirinn. Rósanna
er einnig með listaverk sem er
brennt í aðferð sem kallað er raku.
Sýningunum lýkur á morgun.
Listsýningar í til-
efni gosafmælis
SÝNING á verkum bandarísku
listakonunnar Barböru Cooper
verður opnuð í Hafnarborg kl. 15
í dag.
Barbara Cooper er menntuð í
Cranbrook Academy of Art og
Cleveland Institute of Art. Hún
hefur haldið fjölmargar einkasýn-
ingar og tekið þátt í samsýn-
ingum víðsvegar um Bandaríkin.
Á sýningunni nú sýnir Barbara
stórar teikningar en listakonan
finnur efniviðinn og fær hug-
myndirnar að verkum sínum í
náttúrunni. Hún skoðar og herm-
ir eftir byggingarferlinu í lífrík-
inu í kringum sig, bæði í teikn-
ingum sínum og með því að
byggja lífræna skúlptúra úr
spæni. Hún vinnur þó úr þessum
hugmyndum á sinn eigin hátt og
sjálf segir listakonan m.a.: „Í
náttúrunni vaxa hlutir, umvefja
fyrirstöður og gróa yfir troðn-
inga.Vöxtur þeirra verður and-
svar við því áreiti sem þeir verða
fyrir. Ég laðast að þeim misfell-
um, áverkum og hnökrum sem
móta gróðurinn þegar hann vex í
kringum og yfir hindranirnar.“
Sunnudaginn 20. júlí kl. 14
mun Barbara halda fyrirlestur og
ræða um verk sín í tengslum við
sýninguna í Hafnarborg.
Hafnarborg er opin alla daga
nema þriðjudaga, frá kl. 11–17.
Sýningunum lýkur 28. júlí.
Stórar nátt-
úruteikningar
„Push“ eftir Barböru Cooper.
STARFSEMI Gallerís Dvergs, sem
er í kjallara Grundarstígs 12, hófst
sl. sumar en lá niðri yfir vetrartím-
ann. Á laugardag kl. 17 verður fyrsta
opnun sumarsins á myndlistarsýn-
ingu Hugins Thórs Arasonar sem
hann nefnir Hundraðshlutar.
Huginn Thór stundaði nám frá
Myndlista- og handíðaskóla Íslands
árin 1998–1999 og Listaháskóla Ís-
lands, skúlptúrdeild 1999–2002.
Gallerí Dvergur verður rekið til 6.
október en aðrir sýnendur sumars-
ins verða: Geirþrúður Finnbogadótt-
ir, Hjörvar Claus, Hugo Nielsen,
Pétur Már Gunnarsson og Elín
Hansdóttir.
Sýningin er opin fimmtudaga til
sunnudaga kl. 17–19 til 27. júlí.
Hundraðshlutar
í Galleríi Dverg
FORNLEIFARANNSÓKNUM í
Skálholti fer senn að ljúka og mun
Orri Vésteinsson, fornleifafræðingur
og einn af verkefnastjórum fornleifa-
uppgraftar í Skálholti, veita gestum í
Skálholti leiðsögn um rannsóknar-
svæðið kl. 13.30 á sunnudag.
Fornleifauppgröftur hefur staðið
yfir frá því í maí og hafa að meðaltali
um 10 fornleifafræðingar verið að
störfum í Skálholti í sumar. Grafnar
hafa verið fram leifar; skóli, svefn-
stofa skólapilta og ýmis herbergi
tengd biskupssetrinu. Minjarnar eru
flestar frá 18. öld, en á einstaka stað
er komið niður á eldri minjar.
Leiðsögn um upp-
graftarsvæðið
AÐRIR tónleikar Sumartónleika í
Akureyrarkirkju verða á sunnudag
kl. 17. Þá munu þau Páll Óskar
Hjálmtýsson og Monika Abendroth
hörpuleikari leika og syngja bland-
aða efnisskrá með nýju og gömlu
efni.
Páll Óskar & Monika hófu sam-
starf fyrir tæpum tveimur árum og
hafa gefið út geislaplötuna „Ef ég
sofna ekki í nótt“ og væntanlegur er
annar geisladiskur þeirra fyrir þessi
jól.
Tónleikar í Reykjahlíðarkirkju
Páll Óskar og Monika halda einnig
tónleika í Reykjahlíðarkirkju við
Mývatn í kvöld, laugardagskvöld, kl.
20.
Páll Óskar og Mon-
ika á Norðurlandi
SAMSÝNINGIN Jauðhildur verður
opnuð í Galleríi Skugga, Hverfisgötu
39 kl. 15 í dag, laugardag. Að henni
standa Jóhannes Dagsson, Auður
Sturludóttir og Ragnhildur Magnús-
dóttir en þau eru öll starfandi mynd-
listarmenn, búsettir á höfuðborgar-
svæðinu. Þau eiga bæði samsýningar
og einkasýningar að baki víða um
land og erlendis.
Sýningin fjallar um það hvernig
hið almenna verður einstakt þegar
brotum úr daglega lífinu er ljáður
tími myndlistarinnar. Forsendan er
ekki myndræn skynjun heldur
tengsl við raunverulega hluti.
Sýningin stendur til 3. ágúst. Gall-
erí Skuggi er opið fimmtudaga til
sunnudaga frá kl. 13–18.
Hið almenna
verður einstakt
í Skugga
GUNNAR Ingibergur Guðjónsson-
ar opnar sýningu á olíumálverkum í
Listasafni Borgarness kl. 15 í dag,
laugardag. Sýningin, sem ber heitið
Málað fyrir Hallstein, er helguð
minningu Hallsteins Sveinssonar
sem rammaði inn myndir fyrir
marga listamenn og safnaði þá jafn-
framt miklu af íslenskri myndlist.
Listasafn Borgarness var stofnað
fyrir rúmum 30 árum með málverka-
gjöf Hallsteins.
Sýningin er opin virka daga kl. 13–
18 en til 20 á þriðjudögum og
fimmtudögum. Sýningunni lýkur 13.
ágúst.
Málað fyrir
Hallstein