Morgunblaðið - 17.07.2003, Blaðsíða 12

ERLENT
12 FIMMTUDAGUR 17. JÚLÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
BANDARÍSK stjórnvöld íhuga nú að hleypa þús-
undum norður-kóreskra flóttamanna til Banda-
ríkjanna til að auka þrýstinginn á kommúnista-
stjórnina í Pyongyang vegna deilunnar um
kjarnavopnaáætlun hennar, að sögn The Wash-
ington Post í gær.
Blaðið sagði að þetta mál yrði rætt á fundi
embættismanna í Hvíta húsinu í dag. Heimild-
armenn blaðsins sögðu að nokkrir háttsettir emb-
ættismenn í Washington væru hlynntir því að allt
300.000 norður-kóreskum flóttamönnum yrði
hleypt til Bandaríkjanna. Aðrir embættismenn
vildu hins vegar að tekið yrði á móti miklu færri
Norður-Kóreumönnum, eða um 3.000, til að koma
í veg fyrir að málið yrði til þess að samskiptin við
kínversk stjórnvöld versnuðu.
Powell ræðir við utanríkisráðherra Kína
Deilan magnaðist eftir að Norður-Kóreumenn
lýstu því yfir í vikunni sem leið að þeir hefðu end-
urunnið um 8.000 eldsneytisstangir og búið til úr
þeim plúton sem hægt væri að nota í um það bil
sex kjarnorkusprengjur. Bandaríkjamenn telja
að Norður-Kóreumenn eigi nú þegar eina eða
tvær kjarnorkusprengjur.
Colin Powell, utanríkisráðherra Bandaríkj-
anna, ræddi málið í síma í gær við Li Zhaoxing,
utanríkisráðherra Kína, eftir að kínverskur
sendimaður afhenti Kim Jong Il, leiðtoga stjórn-
arinnar í Norður-Kóreu, bréf frá Hu Jintao, for-
seta Kína. Ferð sendimannsins þótti benda til
þess að kínversk stjórnvöld væru að missa þol-
inmæðina með kommúnistastjórninni í Pyong-
yang.
Kínverjar hafa verið helstu bandamenn stjórn-
arinnar í Norður-Kóreu og vonast er til þess að
þeir geti komið á viðræðum um lausn deilunnar.
Stjórnvöld í Pyongyang sögðu í gær að krafa
Bandaríkjastjórnar um að Kínverjar, Suður-Kór-
eumenn, Japanir og Rússar tækju þátt í viðræð-
unum hefði flækt málið. Norður-Kóreumenn vilja
beinar viðræður við Bandaríkjastjórn í von um að
hún samþykki griðasáttmála milli ríkjanna. Þeir
hafa einnig mikla þörf fyrir efnahagsaðstoð.
Japanska dagblaðið Tokyo Shimbun skýrði frá
því í gær Norður-Kóreumenn hefðu greint
bandarískum embættismönnum frá því í vikunni
sem leið að þeir gætu fallist á viðræður við
Bandaríkin og nokkur önnur lönd ef Bandaríkja-
menn hétu kommúnistastjórninni griðum.
Stjórnarerindrekar í Peking sögðu að kínverski
forsetinn hefði í bréfinu til leiðtoga Norður-Kór-
eu lagt til málamiðlunarlausn sem fæli meðal ann-
ars í sér beinar viðræður milli Bandaríkjanna og
N-Kóreu í tengslum við fjölþjóðlegar viðræður.
Þegar talsmaður George W. Bush Bandaríkja-
forseta var spurður í gær hvort til greina kæmi
að grípa til hernaðaraðgerða í Norður-Kóreu
svaraði hann að sá möguleiki hefði ekki verið úti-
lokaður en bætti við að Bandaríkjastjórn vildi
leysa deiluna með fjölþjóðlegum viðræðum.
William Perry, fyrrverandi varnarmálaráð-
herra Bandaríkjanna, sagði í viðtali við The
Washington Post í fyrradag að yrði deilan ekki
leyst á næstunni gæti hún leitt til stríðs, jafnvel á
þessu ári.
Bandarískir ráðamenn reyna að auka þrýstinginn á stjórnina í Pyongyang
Íhuga að taka á móti
flóttafólki frá N-Kóreu
Washington, Peking. AFP, AP.
FJÓRIR létu lífið og 70 slösuðust í ofsaveðri sem
gekk yfir Suður- og Suðvestur-Frakkland í fyrri-
nótt. Fertugur Hollendingur og 11 ára þýsk stúlka
létust þegar tré féll á þau á tjaldstæði í bænum
Biscarrosse á suðvestanverðri Atlantshafsströnd-
inni. Sautján ára drengur lét lífið er hann missti
stjórn á mótorhjóli sínu í snarpri vindhviðu og eldri
maður fékk hjartaáfall á tjaldstæði vegna stormsins.
Rafmagn fór af 300.000 húsum á svæðinu en í
gær unnu starfsmenn ríkisrafveitunnar við að koma
því aftur á. Fólkið á myndinni skoðar brak hjólhýsis
síns sem er gjörónýtt eftir að tré féll á það í óveðr-
inu.
Ofsaveðrið var talið myndu ganga yfir Bretagne-
skaga og Loire-dal í gær og voru sendar út viðvar-
anir til íbúa.
AP
Mannskaðaveður í Frakklandi
SHEVAUN Pennington, 12 ára
gömul bresk stúlka, sem hljópst á
brott með 31 árs gömlum Banda-
ríkjamanni, fyrrverandi hermanni, á
laugardag fannst heil á húfi í gær og
er aftur komin til foreldra sinna í
Englandi. Hermaðurinn, Toby
Studabaker, var handtekinn fyrir
mannrán í Frankfurt í Þýskalandi
eftir að ljós var orðið, að barnaklámi
hafði verið hlaðið inn í tölvu sem
hann hafði notað. Lögreglan sagðist
einnig hafa sannanir fyrir því að
maðurinn hafi vitað um raunveruleg-
an aldur Shevaun þrátt fyrir að hafa
fullyrt í samtali við fjölskyldu sína,
að hún væri 19 ára.
„Hún er óhult, líður vel og er hér í
landinu,“ sagði talsmaður bresku
lögreglunnar, Peter Mason, en vildi
ekki gefa upp hvar hún væri. „Ég
veit ekki til þess að henni hafi verið
gert neitt mein.“
Stúlkan hafði hringt í móður sína á
þriðjudagskvöld og sagst vera heil á
húfi og enn með Bandaríkjamannin-
um. Hún hafði þá ekki gefið til kynna
að henni væri haldið gegn vilja sín-
um. „Shevaun telur sig eiga í sam-
bandi við Studabaker. Það er sam-
band sem hefur þróast í nokkra
mánuði, hófst á spjallrás, hélt áfram
með tölvupósti og bréfaskriftum og
vera má að þau hafi talað saman í
síma,“ sagði Mason.
Stúlkan var í flugvél á leið heim til
Manchester þegar Studabaker var
handtekinn en þýsk stjórnvöld og
bandaríska alríkislögreglan, FBI,
veittu aðstoð við rannsókn málsins.
Skipulögðu ferðir sínar vel
Shevaun hvarf frá heimili sínu á
laugardag en fljótlega kom í ljós að
hún hafði tekið með sér vegabréf sitt
og föt. Fundust einnig gögn um að
hún hefði verið í sambandi við Studa-
baker um nokkurn tíma. Lýsti lög-
regla þá eftir henni og lét vakta
ferjuhafnir og flugvelli.
Studabaker mun hafa farið frá
Detroit til Manchester og hitt þar
Shevaun. Þaðan flugu þau til Heath-
row og síðan til Frakklands á laug-
ardag. Lögreglan segir ljóst að þau
hafi skipulagt ferðir sínar vandlega.
Mágkona Studabakers sagði að
hann hefði komið í heimsókn,
skömmu eftir að hann var leystur frá
herþjónustu, og sagst ætla að verja
nokkrum vikum í Evrópu. Hann
missti eiginkonu sína úr krabba-
meini fyrir um ári en kvaðst ætla að
hitta 19 ára stúlku sem hann hefði
kynnst á Netinu. „Hann myndi ekki
gera flugu mein,“ sagði mágkonan.
Bandaríkjamaður hand-
tekinn fyrir mannrán
Talinn
hafa vitað
að stúlkan
var 12 ára
London. AP, AFP.
FORMAÐUR leyniþjónustunefndar
ítalska þingsins, Enzo Bianco, viður-
kenndi í gær að hugsanlega hefði það
verið ítalska leyniþjónustan sem kom
þeim upplýsingum á framfæri við
bresk og bandarísk stjórnvöld að
Saddam Hussein, fyrrverandi forseti
Íraks, hefði á sínum tíma reynt að
kaupa úran frá Afríkuríkinu Níger.
„Þetta er hugsanlegt,“ sagði Bianco
eftir að nefndin hafði átt lokaðan fund
með háttsettum embættismanni. „Ég
útiloka það ekki.“
Fyrr um daginn hafði dagblaðið La
Repubblica birt skjöl sem bentu til að
það hefði verið leyniþjónustan ítalska
sem kom upplýsingunum á framfæri.
Ljósrit af gögnunum, sem blaðið birti
í gær, þykja mjög greinilega fölsuð og
er málið því heldur neyðarlegt fyrir
ríkisstjórn Silvios Berlusconis, ekki
síður en ráðamenn í Bretlandi og
Bandaríkjunum sem notuðu meint
viðskipti Saddams sem röksemd fyrir
því að ráðast á Írak.
Frattini fyrirskipar rannsókn
George W. Bush Bandaríkjaforseti
vék að því í stefnuræðu sinni í janúar
sl. að Saddam hefði reynt að kaupa
úran frá Níger, en úran er nauðsyn-
legt til að gera kjarnorkusprengju.
Virðist þó sem bandarísku leyniþjón-
ustunni hafi verið kunnugt um að
þessar staðhæfingar, sem Bretar
vöktu athygli Bandaríkjamanna á,
væru vafasamar.
Tony Blair, forsætisráðherra Bret-
lands, lagði hins vegar áherslu á það í
gær að sjálfir hefðu Bretar byggt á
gögnum frá þriðja ríki er þeir komust
að þeirri niðurstöðu að staðhæfingar
um tilraunir Saddams til að kaupa úr-
an í Níger væru trúverðugar. Þessi
gögn hefðu aldrei verið gerð opinber,
enda kæmu þau frá þriðja ríki.
Orðrómur hefur verið á kreiki um
að gögnin hafi komið frá Ítalíu og
brást Franco Frattini, utanríkisráð-
herra Ítalíu, hart við á þriðjudag þeg-
ar hann tilkynnti að hann hygðist láta
gera rannsókn á því hvernig þessi
orðrómur væri tilkominn. Neitaði
hann því að gögn Bretanna hefðu
komið frá ítölskum stjórnvöldum.
Fengu gögnin í nóvember 2001
La Repubblica birti gögnin í gær
en „afrískur diplómat“ á að hafa af-
hent Ítölum þau í nóvember 2001. Er
annars vegar um að ræða fax frá
sendiherra Níger í Róm, tvö bréf og
frumskjöl frá Írak um kaup á úrani.
Þykir víða vera að finna villur í gögn-
unum sem ítalskir eða breskir leyni-
þjónustumenn hefðu átt að koma
auga á. M.a. er bréf sem stílað er á
forseta Níger jafnframt undirritað af
honum, sem þykir undarlegt. Þá er
annað bréf, stílað á forseta Níger,
dagsett 30. júlí 1999 en í því er hins
vegar vísað til samkomulags sem
skrifað hafi verið undir 29. júní árið
2000; þ.e. ellefu mánuðum eftir að
bréfið átti að hafa verið skrifað.
Þá er um að ræða samning sem
dagsettur er 10. október 2000 og und-
irritaður af utanríkisráðherra Níger,
Allele Habibou, er lét af embætti
1989.
Leyniþjónustuupplýsingar um meint úranviðskipti Íraks við Níger
Gögnin komu líklega frá Ítölum
Róm, London. AP, AFP.
FULLTRÚADEILD Bandaríkja-
þings hefur samþykkt að beita við-
skiptaþvingunum gegn Búrma vegna
nýlegrar hand-
töku Aung San
Suu Kyi, leiðtoga
stjórnarandstöð-
unnar, og herferð-
ar herforingja-
stjórnar landsins
gegn flokki henn-
ar. Herforingja-
stjórnin fordæmir
aðgerðir Banda-
ríkjamanna og
kallar þær „gereyðingarvopn“ sem
muni valda landinu miklu tjóni.
Samkvæmt frumvarpinu verður
bannað að flytja inn vörur frá Búrma
og eignir herforingjastjórnarinnar í
Bandaríkjunum verða frystar. Leið-
togar stjórnarinnar munu áfram ekki
geta fengið vegabréfsáritanir til
Bandaríkjanna og stefna sem gengur
út á að mótmæla því að landið fái al-
þjóðleg lán og tæknilega aðstoð, verð-
ur nánar útfærð. Einnig var sam-
þykkt að hvetja nágrannaríkin Kína
og Taíland til að beita sér meira fyrir
því að stöðva kúgunina í landinu og
þrýsta á stjórnina. „Þetta eru harðar
aðgerðir en ekkert harðari en óþokk-
arnir sem stjórna Búrma eiga skilið,“
sagði Tom Lantos, þingmaður demó-
krata og höfundur frumvarpsins.
Minnkar tekjur um þriðjung
Frumvarpið var samþykkt með 418
atkvæðum gegn tveimur í fulltrúa-
deild þingsins en öldungadeildin hafði
fyrir mánuði samþykkt hana með 97
atkvæðum gegn einu.
Evrópusambandið hefur einnig
hert viðskiptaþvinganir gegn Búrma
og Japan hefur hætt fjárstuðningi við
landið.
Talið er að bannið geti minnkað út-
flutningstekjur landsins um allt að
þriðjung en útflutningur til Banda-
ríkjanna árið 2002 nam rúmlega 27
milljörðum króna, og var aðallega
fatnaður. Talsmaður herforingja-
stjórnarinnar segir að aðgerðirnar
muni svipta íbúa atvinnutækifærum
og skaða heilbrigðis- og menntakerfi
landsins.
Aung San Suu Kyi var handtekin
30. maí eftir átök á milli félaga í flokki
hennar og stuðningsmanna stjórnar-
innar. Hún sat í fangelsi herforingja-
stjórnarinnar frá 1989 til 1995 og aft-
ur í 19 mánuði þar til í maí 2002.
Gripið til
refsiað-
gerða gegn
Búrma
Aung San Suu Kyi