Morgunblaðið - 17.07.2003, Blaðsíða 2

2 B FIMMTUDAGUR 17. JÚLÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ














































































































NFRÉTTIR






 

    
     
   






! "  






 # $%& 
'

 

*++
' 







     



     ! 
"!#"""""!  $

  %" &'(&)
"* "+ ", # "- .,!/#
(+ # ' !//+0# 
 123
4 0!+!(! "" 
+0  ##, /5!, (


 # (   !( $
6
6
,/ # (, "-(" !%
+ #! + !(!  & / + 0 

73 

*) ( &0/!
7%  
50 + (#%
0),!""( &! +     
#( *,, !" +) " 
MICROSOFT tölvurisinn hefur til-
kynnt að frá og með september næst-
komandi muni fyrirtækið hætta að
umbuna starfsmönnum sínum með
kauprétti á hlutabréfum í fyrirtæk-
inu. Í leiðara í Financial Times nýver-
ið segir að Microsoft hafi með þessari
ákvörðun viðurkennt að tæknibólan
sé sprungin og að fyrirtækið muni hér
eftir starfa eins og hefðbundin fyrir-
tæki gera og reikna ekki lengur með
óeðlilega miklum vexti.
FT hefur jafnframt greint frá því
að þýsk-bandaríski bílaframleiðand-
inn DaimlerChrysler hafi tilkynnt að
verið sé að huga að því að hætta að
bjóða stjórnendum hjá fyrirtækinu
kauprétt á hlutabréfum í því. Segir
blaðið að með þessu sé verið að bregð-
ast við aukinni gagnrýni á kauprétt-
arfyrirkomulagið. DaimlesChrysler
sé þar með þriðja þýska stórfyrirtæk-
ið á alþjóðamarkaði til að hugleiða að
hætta með það fyrirkomulag að kaup-
réttur á hlutabréfum sé liður í launa-
kjörum stjórnenda.
Microsoft hefur einnig ákveðið að
kaupréttur starfsmanna fyrirtækis-
ins á hlutabréfum verði gjaldfærður í
bókhaldi þess. Þá hefur FT eftir fjár-
málastjóra DaimlerChrysler að fyrir-
tækið muni að öllum líkindum innan
tíðar gjaldfæra kauprétt starfs-
manna.
Í stað kaupréttar á hlutabréfum
ætlar Microsoft að afhenda starfs-
mönnum sínum hlutabréf í félaginu
með þeim skilyrðum að þeir eignist
þau ekki, og geti ekki selt þau, fyrr en
að fimm árum liðnum. Skilyrði er að
starfsmennirnir starfi þá enn hjá fyr-
irtækinu.
Hluthafar ekki ánægðir
Margir starfsmenn Microsoft sem og
ýmissa annarra fyrirtækja, sérstak-
lega á tæknisviðinu, högnuðust vel á
tæknibólunni á tíunda áratug síðustu
aldar. Þetta á við um þá sem seldu
hlutabréf sín áður en gengi þeirra fór
að falla í kringum aldamótin.
Í leiðara FT segir að kaupréttur á
hlutabréfum hafi verið ódýr leið fyrir
tæknifyrirtækin til að umbuna starfs-
mönnum sínum. Þar sem kaupréttur
hafi ekki verið færður í bókhaldi sem
kostnaður hafi hagnaður verið meiri
en ella og gengi hlutabréfa fyrirtækj-
anna hafi stöðugt hækkað. Þúsundir
pappírsmilljónamæringa hafi orðið
til. Eftir almenna lækkun á gengi
hlutabréfa í um þrjú ár sé kaupréttur
á hlutabréfum hins vegar ekki lengur
í eins háum metum hjá starfsmönnum
og áður. Þá hafi fall stórfyrirtækj-
anna Enron og WorldCom, í kjölfar
þeirra hneykslismála sem upp komu í
tengslum við þau, gert að verkum að
hluthafar séu ekki lengur hrifnir af
kauprétti starfsmanna fyrirtækja á
hlutabréfum í þeim. Í ljós hafi komið
að margir gráðugir stjórnendur hafi
notað kauprétt á hlutabréfum til að
hafa fé af hluthöfum í þeim fyrirtækj-
um sem þeir starfa hjá.
Warren E. Buffett, einn þekktasti
fjárfestir í heimi, hefur sagt að kaup-
réttur á hlutabréfum til handa stjórn-
endum í viðskiptalífinu sé ein helsta
ástæðan fyrir þeim hneykslismálum
sem upp hafa komið í bandarísku við-
skiptalífi á síðastliðnum tæpum
tveimur árum. Hann hefur hvatt hlut-
hafa til að gera meiri kröfur um að
launakjör stjórnenda séu betur uppi á
borðum og liggi skýrar fyrir en hing-
að til. Þá hefur hann og gagnrýnt
meirihluta bandarískra fyrirtækja,
sem færa kaupréttarsamninga ekki
sem kostnað.
Bókhaldsreglum breytt í
Bandaríkjunum
Í hálf fimm fréttum Kaupþings Bún-
aðarbanka í liðinni viku sagði að á
næsta ári verði bókhaldsreglum í
Bandaríkjunum líklega breytt í þá átt
að fyrirtækjum beri að gjaldfæra
kauprétt starfsmanna sinna á hluta-
bréfum. Segir bankinn að fyrirtæki í
Bandaríkjunum séu í óða önn að
breyta aðferðum við útreikning á
virði kaupréttar í því skyni að draga
úr kostnaðaraukningu í kjölfar vænt-
anlegra reglna, en flest fyrirtækin
noti svonefnda Black-Scholes aðferð
við útreikning á virði kaupréttar.
Þess má geta að Warren E. Buffett
hefur sagt að Black-Scholes aðferðin
til að færa kaupréttarsamninga sem
kostnað í bókhaldi sé alls ekki árang-
ursrík. Samkvæmt henni er flökt
hlutabréfa áætlað, þ.e. hvert hæsta og
lægsta gengi þeirra getur verið, end-
ing kaupréttarins ákveðin og mat síð-
an lagt á hversu mikill hluti kauprétt-
arins verður nýttur. Út frá þessum
þáttum er kostnaður við kauprétt
reiknaður.
Gjaldfærsla á kauprétti
ekki til bóta
Greiningardeild Kaupþings Búnaðar-
banka er lítt hrifin af því að kaup-
réttur á hlutabréfum sé gjaldfærður í
bókhaldi. Segir í hálf fimm fréttum
bankans að ef kaupréttur hefði verið
bókfærður í rekstrarreikningi á tím-
um netbólunnar hefði tap fyrirtækja
vissulega orðið meira á þeim tíma, en
þó skuli dregið í efa að það hefði haft
mikil áhrif á einlæga bjartsýni fjár-
festa. Á móti komi að þegar bréf fyr-
irtækjanna hafi lækkað hafi þau öll
getað sýnt fram á mikinn hagnað þar
sem verðgildi kaupréttarins hefði fall-
ið á ný. Þá segir deildin að kostnaður
við kauprétt byggist í flestum tilfell-
um á reiknaðri stærð en ekki raun-
verulegu verði. Ekkert segi að reikn-
að verð á kauprétti sé það verð sem
raunverulega fæst fyrir hann. Því sé
gjaldfærsla á kauprétti á skjön við
varfærnissjónarmið hefðbundinna
reikningsskila.
Í hálf fimm fréttum Kaupþings
Búnaðarbanka segir að það sem helst
virðist knýja á um breytingar á því
hvernig kaupréttur er færður í bók-
haldi fyrirtækja í Bandaríkjunum sé
tilraun til að endurspegla allar upp-
lýsingar um rekstur og efnahag fyr-
irtækja í einni tölu, svonefndri EPS-
tölu, sem stendur fyrir hagnað á hlut.
Með því að setja fræðilegt verð kaup-
rétta inn í reikningsskil, sem byggj-
asts á sannanlega reyndum reikn-
ingsliðum, sé verið að blanda saman
eplum og appelsínum. Nóg eigi að
vera að fyrirtæki gefi upp kauprétt í
skýringum, auk þess sem það væru
ágætis viðbótarupplýsingar að fá mat
fyrirtækisins sjálfs á kaupréttinum. Á
móti komi hins vegar að allir lesi ekki
skýringar með ársreikningum. Það
hljóti þó að vera á ábyrgð fjárfesta ef
þeir kynna sér ekki ársreikninga fyr-
irtækja. Ekkert hafi upp á sig að
reyna að forða fjárfestum frá flónsku
með því að eyðileggja hefðbundin
reikningsskil.
Engin umræða um að hætta
Sæmundur Valdimarsson endurskoð-
andi hjá KPMG segir að nokkur ís-
lensk félög gjaldfæri kauprétt. Nefnir
hann Baug Group, Opin Kerfi Group
og Íslandsbanka sem dæmi, en Ís-
landsbanki hafi jafnframt gefið
starfsmönnum hlutabréf, líkt og
Microsoft hefur ákveðið að að gera í
stað þess að veita kaupréttarsamn-
inga. Sæmundur segir að í nokkrum
tilvikum hafi þeirri aðferð verið beitt
hér á landi að gjaldfæra raunveruleg-
an kostnað við samningana, sem er
mismunur á markaðsverði viðkom-
andi fyrirtækis daginn sem bréfin eru
seld til starfsmanns og verðinu sem
starfsmaðurinn fær bréfin á.
Sæmundur segir að engin ákvæði
séu um það í íslenskum lögum að
kaupréttur skuli gjaldfærður, en þeg-
ar alþjóðlegir reikningsskilastaðlar
verða innleiddir hér á landi árið 2005
verði ákvæði um slíka gjaldfærslu þar
inni sem unnið verði eftir.
Sæmundur segist ekki hafa orðið
var við umræðu hjá fyrirtækjum um
að hætta að veita kauprétt til starfs-
menna og stjórnenda fyrirtækja hér á
landi. „Menn eru tiltölulega nýbyrj-
aðir á þessu hér á landi. En svo er
annað mál að þetta er ekki eins
spennandi fyrir starfsmenn og stjórn-
endur og það var fyrir 3–4 árum þeg-
ar menn gátu hagnast umtalsvert á
slíkum kaupréttarsamningum,“ sagði
Sæmundur í samtali við Morgunblað-
ið.
Kaupréttur á
hlutabréfum víða
á undanhaldi
Stórfyrirtækin Microsoft og DaimlerChrysler eru meðal fyrirtækja sem
hyggjast gjaldfæra kauprétt starfsmanna sinna á hlutabréfum
RICHARD Branson, eigandi Virg-
in Group, getur glaðst yfir úrskurði
bandarísks dómstóls þess efnis að
þarlent farsímafyrirtæki sem starf-
að hefur undir nafninu Virgin Wire-
less megi ekki nota nafnið. Áður
hafði annar dómstóll úrskurðað far-
símafyrirtækinu bandaríska í vil.
Dómurinn nú þýðir að hið breska
Virgin Group, eða bandaríski armur
þess Virgin Enterprises, getur sótt
um að sala Virgin Wireless á farsím-
um verði stöðvuð.
Í fyrri úrskurðinum, sem nú hefur
verið hnekkt, kom fram að vöru-
merki Virgin næði ekki yfir far-
síma. Einnig að ekki væri hætta á að
neytendur rugluðust á vörumerkj-
unum tveimur.
Áfrýjunardómstóllinn komst í
vikunni að þeirri niðurstöðu að
vörumerki Virgin í Bretlandi og um
víða veröld væri það sterkt að
bandaríska farsímafyrirtækið ylli
ruglingi með því að nota sama nafn-
ið.
Virgin Group rekur, ásamt Sprint
Corp., farsímafyrirtækið Virgin
Mobile USA sem selur fyrirfram-
greiddar inneignir.
Reuters
Auðjöfurinn og ævintýramaðurinn Richard Branson, stofnandi Virgin Group, getur
nú tekið til við að loka bandarískum farsímasölustöðum.
Virgin sigrar
í dómsmáli
Bandarísku farsímafyrirtæki bannað að nota
nafnið Virgin Wireless
SAMKVÆMT uppgjöri hjá Fjár-
festingarsjóði stórkaupmanna fyrir
fyrstu 6 mánuði ársins var nafn-
ávöxtun sjóðsins jákvæð um 5,13%
sem gerir raunávöxtun upp á 3,83%
eða 10,5% nafnávöxtun á ársgrund-
velli. Eigið fé sjóðsins í lok júní var
rúmar 230 milljónir króna.
Fjárfestingarsjóður stórkaup-
manna hefur verið starfræktur í tæp
33 ár. Í sjóðnum eru nú 65 fyrirtæki
sem öll eru meðlimir í Samtökum
verslunarinnar.Fjárfestingarsjóður
stórkaupmanna veitir langtíma fjár-
festingarlán til allra verslunarfyrir-
tækja auk þess að leita hagkvæmrar
ávöxtunar á innborguðu fé sjóðs-
félaga, að því er segir í tilkynningu.
Raunávöxtun sjóðs
stórkaupmanna 3,83%