Morgunblaðið - 17.07.2003, Blaðsíða 2

2 C FIMMTUDAGUR 17. JÚLÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ








































































































NÚR VERINU VERÐLAGNING fisks til neyt-
enda hefur verið til umræðu síðustu
vikur. Þar sýnist sitt hverjum. Fisk-
salar eru ekki á einu máli um verð-
lagninguna, einn sagði t.d. í viðtali
við Morgunblaðið fyrir nokkru að
hann væri að bæta sér mögur ár.
Aðrir undrast slík ummæli.
„Ég er sjómaður … ég var sjó-
maður … sennilega er ég hættur,“
segir Kjartan Halldórsson, fisk-
verkandi og fisksali í Sægreifanum,
Verbúð 8 við Reykjavíkurhöfn.
Hann er ekki alveg viss – „kannski
er ég hættur.“ Kjartan hóf rekst-
urinn sl. vetur og selur m.a. reyktan
rauðmaga og ýsu, sjósiginn fisk,
signa grásleppu, gellur, útvatnaðan
saltfisk, ýsuhakk, roðdregna lóð-
skötu, skötusel og humar.
Hann var kokkur um árabil, síð-
ast á Unu SU hjá Grétari Mar Jóns-
syni, skipstjóra og fyrrverandi for-
seta Farmanna- og
fiskimannasambands Íslands.
Verð út úr búð alltof hátt
Talið barst fljótlega að verðlagn-
ingu fisks.
„Ég tel mig vera ódýrari en allir
aðrir, ég vil meina að það sé ekki
spurning, kílóið af þorskflökunum
er t.d. á 700 krónur, ég get alveg
staðið við það. Ýsuflökin eru á svip-
uðu verði, sjósiginn þorsk er ég með
á 750 kr. og reykta ýsan er á 700 kr.
kílóið.“
– Stenst þessi verðlagning þín?
„Já, auðvitað, það er ekki spurn-
ing. Þú sérð það að ýsan hefur farið
svoleiðis niður úr öllu valdi síðast-
liðinn vetur og í sumar.“ Kjartani
blöskrar verðlagningin á fiski. „Og
þeir [fisksalar] eru vælandi yfir því
að fólk komi ekki og kaupi fisk. En
af hverju gerist það? Fólk horfir í
peninginn þegar það kemur út í
fiskbúð og sér kílóið af ýsu á þúsund
krónur. Það er fullt af ungu fólki í
dag sem hefur varla smakkað fisk,“
segir Kjartan sem hefur hækkað
róminn. „Af hverju er það?“ spyr
hann og svarið kemur strax: „Það
er vegna þess hvað hann er dýr,
ha.“
Það hefur verið of rólegt á stund-
um, segir Kjartan, en þá hefur hann
farið upp í sveit og selt á bæina.
„Það eru góð viðbrögð hjá sveita-
manninum.“ Kjartan fer þá með
fiskinn í kælikössum og afhendir
vöruna frysta og innpakkaða.
„Þetta er nú smátt í sniðum hjá
mér, blessaður vertu. Ég er með
svokallað grásleppuleyfi og hef ver-
ið að þurrka hana og reykja rauð-
maga. Ég reyki sjálfur,“ segir
Kjartan og bendir á hvítan plast-
brúsa með vökva í.
– Ekki reykirðu í þessu?
„Jú, þetta er danskur reyklögur
og það tekur bara örfáar mínútur
að reykja fiskinn. Síðan þurrka ég
hann, legg hann á grindur og set
hann hér inn,“ segir Kjartan og
opnar klefa með grindum inni í.
„Hér get ég þurrkað helling af fiski
með þessum blæstri hér.“ Hann
stingur hitablásara í samband máli
sínu til sönnunar. Hann segir að
þessi aðferð sé mikið notuð í Dan-
mörku og Þýskalandi. „Ef maður
reykir t.d. ýsuna við eld verður hún
hörð og verpist og getur orðið alltof
römm en ekki með þessari aðferð.“
Álaveiði og -verkun
Kjartan, sem er Vestur-Skaftfell-
ingur, úr Meðallandinu, er vanur
álaveiðimaður þaðan og hefur mik-
inn áhuga á að fara meira út í slíkan
veiðiskap. „Ég mundi síðan reykja
hann hér. Ég hef veitt dálítið af hon-
um austur í Ölfusi, það er markaður
fyrir hann hérna, það er ekki spurn-
ing. Ég seldi hann ferskan fyrir
nokkrum árum til veitingahúsa en
mig langar að reykja hann.“
Kjartan sýnir blaðamanni vöru-
úrvalið. Það sem hann reykir ekki
verkar hann, pakkar inn í plastöskj-
ur sem hann lokar með plastfilmu
og frystir síðan. „Þetta er nú svona,
vinur minn.“
Kjartan er ánægður með það sem
hann sýnir gestinum sem átti í hálf-
gerðu basli með að finna karlinn.
„Ég þarf að merkja húsnæðið bet-
ur, ha, það er alveg satt, en ég verð
að fara varlega. Þú veist hvernig
þetta er, ha.“ Hann vill ekki styggja
nágrannana. „Fólk hefur verið í
vandræðum að finna hvar ég er, það
er alveg rétt. Það heldur að ég sé úti
á Granda,“ segir Kjartan.
Það skal tekið fram að Kjartan og
Sægreifinn fundust í einni af gömlu
verbúðunum á milli Slippsins og
Hafnarbúða fyrir ofan smábáta-
höfnina.
Morgunblaðið/Golli
Vanur maður. Kjartan sægreifi ber sig fagmannlega að.
Sægreifi sem
selur ódýrari fisk

 





   

 











  

  

 
 
 

 

!" 
# 


$

 

% 
 

   


&  

  

$ 
 

# 
' 
 

(
 
 

)  

*  
  *
  +,  

-.  

 

!

 


(  
  (!

*#  
 

 
/
  
  

0 


 

   
 

&!


1 

1






/#


 
-








 
 




 *
#
 



 2
* 
# 
 

3
 #


0














 


 

 



    
 
 



      





   !!























"#

" $

!#
"
"
 
 %& ' ( 

    
 
   
)      
 *+,
 - )    .  - 





















 













 







 




!


"





S
KERÐING aflaheimilda í al-
menna kerfinu á þessu fisk-
veiðiári nemur ríflega 9.000
tonnum í þorski, 2.300 tonnum í
ýsu, 1.200 tonnum af ufsa og
tæplega 1.400 tonnum af stein-
bít. Þessum aflaheimildum var
úthlutað sérstaklega sam-
kvæmt ýmsum lagaheimildum eins og í
Byggðakvóta. Inni í þessum tölum er einnig
áætlaður afla dagabáta, um 1.800 tonn, en
raunin er sú að afli þeirra er margfalt meiri.
Komi til þess að sömu heimildir til sérstakrar
úthlutunar verði nýttar á næsta ári og til komi
línuívilnun að auki skerðist hlutur almenna
kerfisins enn meir.
Ígildi 3.500 tonna af þorski
Leyfilegur heildarafli af þorski á þessu fisk-
veiðiári er 179.000 tonn. Tæplega 170.000 tonn-
um var úthlutað í almenna kerfinu. Þar fyrir
utan var hlutur dagabátanna ætlaður 1.800
tonn, eða 1%. 3.000 tonnum af þorski var út-
hlutað til jöfnunar, Byggðastofnun úthlutaði
1.164 tonnum af þorski, 358 af ýsu, 241 af ufsa
og 104 af steinbít, ígildi 1.500 tonna af þorski.
Loks úthlutaði sjávarútvegsráðuneytið 3.176
tonnum af þorski, tæpum 2.000 tonnum af ýsu,
nær 1.000 tonnum af ufsa og 1.300 tonnum af
steinbít, samkvæmt sérstökum lagaheimildum.
Það voru bætur til krókaaflamarksbáta, bætur
vegna aflabrests í rækju og skel og loks 1.500
þorskígildistonn til sjávarbyggða sem lent
hafa í vanda vegna samdráttar í sjávarútvegi.
Reyndar var úthlutað ígildi 2.000 tonna, þar
sem 500 tonn voru ónýtt frá árinu áður.
Allt að 12.000 tonn
Lagaheimildir þessar felast í lögum um stjórn
fiskveiða, greinum 9 og 9a, en þær eru svo
hljóðandi:
9. gr. Á hverju fiskveiðiári skal ráðherra
hafa til ráðstöfunar aflaheimildir er nema allt
að 12.000 lestum af óslægðum botnfiski í
þorskígildum talið til að mæta áföllum sem fyr-
irsjáanleg eru vegna verulegra breytinga í
aflamarki einstakra tegunda. Af þeim 12.000
lestum sem ráðherra hefur til ráðstöf-
unar skv. 1. málsl. er ráðherra heimilt,
að höfðu samráði við Byggðastofnun,
að ráðstafa allt að 1.500 lestum af
óslægðum botnfiski í þorskígildum talið
til stuðnings byggðarlögum sem hafa
lent í vanda vegna samdráttar í sjávar-
útvegi.
Ráðherra skal í reglugerð kveða á
um ráðstöfun aflaheimilda skv. 1. mgr.
og kveða þar á um hvaða botnfiskteg-
undir komi til úthlutunar.
Á hverju fiskveiðiári er sjáv-
arútvegsráðherra heimilt að úthluta til
árs í senn samtals allt að 1.000 lestum
af ýsu, 1.000 lestum af steinbít og 300
lestum af ufsa miðað við óslægðan fisk
til krókaaflamarksbáta sem gerðir eru
út frá sjávarbyggðum sem að verulegu
leyti eru háðar veiðum krókaafla-
marksbáta. Ráðherra setur nánari
reglur um framkvæmd þessa ákvæðis.
Getur ráðherra þar á meðal ákveðið
skilyrði fyrir framsali aflamarks sem
úthlutað er á grundvelli þessa ákvæðis
og um ráðstöfun afla sem svarar til
þess sem úthlutað er samkvæmt því.
3.000 tonna jöfnun
9. gr. a. Á hverju fiskveiðiári skal úthluta ár-
lega 3.000 lestum af þorski. Þessum aflaheim-
ildum skal úthlutað til báta sem höfðu afla-
hlutdeild 1. desember 1998 og voru þann dag
minni en 200 brúttótonn, enda hafi þeir landað
þorskafla á fiskveiðiárinu 1996/1997 eða 1997/
1998. Aflaheimildir þessar miðast við óslægðan
fisk og skulu þær dregnar frá leyfðum heildar-
afla þorsks áður en honum er skipt á grund-
velli aflahlutdeildar.
Úthlutun til einstakra báta skal miðast við
heildaraflamark þeirra í þorskígildum talið.
Við útreikning þennan skal miða við afla-
hlutdeildarstöðu þeirra 1. desember 1998, út-
hlutað heildaraflamark fiskveiðiársins 1998/
1999 og verðmætastuðla á því fiskveiðiári, þó
þannig að enginn bátur fái meira en 100%
aukningu á þorskaflamarki og enginn hærri
úthlutun en 10 lestir miðað við óslægðan fisk.
Aldrei skal þó úthlutun samkvæmt þessari
grein leiða til þess að heildaraflaheimildir ein-
stakra skipa verði meiri en 450 þorskígild-
islestir samtals. Verði breytingar á skipakosti
útgerðar er henni heimilt að flytja rétt til út-
hlutunar samkvæmt þessari grein yfir á annan
bát í sinni eign. Jafnframt skal sjávarútvegs-
ráðherra heimilt að úthluta samkvæmt reglum
þessarar greinar viðbótaraflaheimildum til
báta sem hafa komið í stað annarra á tíma-
bilinu frá 1. september 1997 til 17. mars
1999, enda hafi allar aflaheimildir verið
fluttar yfir á hinn nýja bát af þeim sem
endurnýjaður var og skerðir slík út-
hlutun ekki rétt annarra samkvæmt
greininni.
Pottur Byggðastofnunar
Byggðastofnun úthlutaði sínum potti til
ákveðinna staða í ljósi þeirrar skerð-
ingar sem þeir höfðu orðið fyrir og að
teknu tilliti til fjölmargra þátta í þróun
byggðar á síðustu árum. Heimildunum
var úthlutað til 5 ára með ákvæði um end-
urskoðun árlega, en engu hefur verið
breytt frá upphaflegu úthlutuninni. Út-
hlutunin var í samráði við sveitarstjórnir á
hverjum stað, sem úthlutuðu hver sínum
hlut með mismunandi h
Byggðastofnun. Sem dæ
nefna að öllum kvóta sem
úthlutað var safnað sam
Þingeyri, alls 387 tonn.
samvinnu við Vísi hf. í G
kvótann og leggja á mót
unnið væri á Þingeyri og
Nýliðapottur
Kvóta Borgarfjarðar ey
hins vegar úthlutað til tr
tonn í hlut hvers, en þrið
var ætlaður nýliðum, se
byrja í útgerð.
Sjávarútvegsráðuney
niður á byggðirnar eftir
mála hafði verið hjá þeim
eftir umsóknum um afla
Þeim var svo úthlutað a
fjölda matsatriða og rök
umsóknum. Mestu var ú
sjávarbyggða við Húnaf
tonni og 305 tonnum til
hluta Vestfjarða. Það er
misjafnt hvernig staðið
málum og hvaða útgerð
Hlutur eins ver
inn nema teki
Ríflega 9.000 tonnum af þorski úthlutað til hliðar
Ljóst er að sérstök línuíviln-
un verður tekin upp til hags-
bóta fyrir smærri báta á
næsta fiskveiðiári. Ekki ligg-
ur fyrir hve mikil hún verð-
ur, hvorki í tonnum talið né
hvert hlutfall hennar verður.
Hjörtur Gíslason skoðaði þessi
mál með hliðsjón af því að
hugmyndir hafa komið fram
um að fella byggðakvóta nið-
ur í staðinn. Verði byggða-
kvótinn áfram við lýði
óskertur og línuívilnun komi
til að auki hlýtur það að
skerða úthlutun í almenna
kerfinu.