Morgunblaðið - 18.07.2003, Blaðsíða 4

FRÉTTIR
4 FÖSTUDAGUR 18. JÚLÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
BLÓÐBANKINN þarfnast um 70
blóðgjafa daglega og til þess þarf
dugmikið starfsfólk bankans að
ávallt séu til nægar birgðir af blóði.
Í sumar hefur bankinn kynnt hóp-
um ungmenna starfsemi sína, nán-
ar tiltekið samtals 100 starfs-
mönnum Kirkjugarða Reykjavíkur,
hjá ÍTR og hjá Orkuveitunni. Að
sögn Marínar Þórsdóttur hjá Blóð-
bankanum hefur tekist vel að ræða
málin við ungmennin og af því til-
efni var boðið til grillveislu í garð-
inum við Blóðbankann í gær, með
dyggum stuðningi ýmissa fyrir-
tækja.
„Við vinnum stöðugt að því að fá
fleiri til liðs við okkur og ákváðum
að ráðast í þetta verkefni með unga
fólkinu til þess að kynna því starf-
semina. Við lögðum fyrir þau könn-
un um skoðanir þeirra á starfi
bankans og niðurstöður hennar
hjálpa okkur við að sníða betur
starfsemina að þessum aldurshóp.“
Blóðsöfnun bankans gengur vel
þrátt fyrir sumarfrí blóðgjafa og
önnur forföll yfir sumartímann.
„Við hringjum út á hverjum
morgni, og þurfum til þess góðan
lista blóðgjafa. Að sjálfsögðu eru
einhverjir vant við látnir en áhersla
er lögð á að hafa stóran hóp að
leita til ef á þarf að halda,“ segir
hún.
Marín segir Blóðbankann sífellt
vonast eftir nýjum blóðgjöfum og
flestir komi í fyrsta sinn í fylgd vin-
ar sem þegar hefur komist á mála
hjá bankanum. „Einnig komum við
í heimsókn á vinnustaði með blóð-
söfnunarbílinn okkar. Í kjölfar
heimsóknar koma margir nýir á
skrá hjá okkur. Okkar raun er sú,
að allir séu til í að gefa blóð, en hafi
ekki hugsað út í það fyrr,“ útskýrir
Marín.
Á nýrri heimasíðu bankans,
www.blodbankinn.is, má nálgast
allar frekari upplýsingar um starf-
semi og hvenær bankinn er opinn.
Blóðbankinn kynnir í sumar starfsemi sína fyrir hópi ungs fólks
Viljum
alltaf fá
fleiri til liðs
við okkur
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Gestir Blóðbankans við Barónsstíg undu sér hið besta í bakgarðinum í góða veðrinu í gær.
TEKIST hafa samningar milli
ríkisins og Hallgríms Hróð-
marssonar, fyrrum kennara við
Menntaskólann á Laugarvatni,
en Hæstiréttur dæmdi á þessu
ári að starfslokasamningur ML
við Hallgrím væri ekki skuld-
bindandi fyrir ríkissjóð. Kvað
dómurinn jafnframt upp úr
með að þau úrslit þýddu ekki að
Hallgrímur kynni ekki að eiga
rétt til greiðslu úr ríkissjóði
vegna starfsloka sinna við skól-
ann.
Að sögn Ragnars H. Hall,
lögmanns Hallgríms, fær um-
bjóðandi hans samkvæmt
samningnum bætur sem reikn-
ast sem 15 mánaða laun auk
dráttarvaxta og kostnaðar.
Fær hann 3,5 milljónir króna
að teknu tilliti til frádráttar
vegna tekna sem hann hafði
annars staðar á umræddu 15
mánaða tímabili.
Samið um
starfslok
fyrrum
kennara
GEIR H. Haarde fjármálaráðherra
segir eðlilegt að Árni Magnússon fé-
lagsmálaráðherra geri tillögur um
það hvernig bregðast skuli við mál-
efnum Fæðingarorlofssjóðs.
Eins og fram hefur komið í Morg-
unblaðinu er mikill hallli á rekstri
sjóðsins og stefnir í, að óbreyttu, að
eigið fé hans, sem nam um 2,5 millj-
örðum í upphafi þessa árs, verði upp-
urið innan tveggja ára að því gefnu
að taka orlofs aukist ekki enn frekar
en orðið er. Skýringin á hallarekstr-
inum er sú að útgjöld sjóðsins hafa
stigmagnast en tekjurnar hans hafa
aftur á móti að mestu staðið í stað.
Fjármálaráðherra segir að bregð-
ast þurfi við þessari stöðu sjóðsins á
næstu tveimur árum „en það er eðli-
legt að félagsmálaráðherra geri til-
lögur um það“.
Fæðingarorlofssjóður
Félagsmála-
ráðherra geri
tillögur
EKKI verður skipað í embætti
prests Íslendinga í London fyrr en
tryggt hefur verið fé til reksturs
embættisins, samkvæmt tilmælum
frá dóms- og kirkjumálaráðherra til
biskups Íslands, en deilur standa nú
yfir um hver eigi að greiða kostnað
vegna embættisins.
Setning þjónandi prests í London
rennur út í byrjun september, og
hafa tveir sótt um embættið. Deilur
hafa að undanförnu staðið um þátt
Tryggingastofnunar ríkisins í kostn-
aði við embættið í London. Í skýrslu
starfshóps um framtíðarfyrirkomu-
lag prestsþjónustu við Íslendinga er-
lendis, sem lögð var fyrir ríkisstjórn
í febrúar, kemur fram að Trygginga-
stofnun eigi að greiða einn þriðja af
kostnaði við embættið, á móti þjóð-
kirkju og utanríkisráðuneyti.
Þessu hafa heilbrigðisyfirvöld
mótmælt og er málið því í hnút. Þar
til lausn á þessu máli er í höfn hefur
Björn Bjarnason, dóms- og kirkju-
málaráðherra beint þeim tilmælum
til biskups Íslands að hann fresti
veitingu embættisins, að því er fram
kemur í tilkynningu frá Biskups-
stofu.
um hvað þarf að koma til til að emb-
ætti prests í öðru landi sé stofnað, og
ekki síður hvað þarf til að það verði
lagt niður. Þar segir einnig að þjóð-
kirkjan ætti að taka til skoðunar að
stofna sérstaka deild sem beri
ábyrgð á störfum presta erlendis, og
sjái sú deild um að semja við aðra að-
ila um skiptingu kostnaðar við emb-
ættin.
Tvisvar reynt að leggja niður
Ragnhildur Benediktsdóttir,
skrifstofustjóri Biskupsstofu, segir
að ekki hafi verið settar fram neinar
viðmiðunarreglur um hvenær á að
stofna embætti erlendis og hvenær
eigi að leggja þau niður. Hún segir
að í flestum tilvikum hafi embættin
verið stofnuð þegar íslenskir sjúk-
lingar fóru í miklum mæli til aðgerða
erlendis, í þeim borgum þar sem
Tryggingastofnun ríkisins samdi við
sjúkrahús um þjónustu, og að ekki
standi til að stofna fleiri embætti er-
lendis. Hún segir að tvisvar hafi ver-
ið reynt að leggja niður stöður er-
lendis, í Gautaborg og London, en að
hætt hafi verið við sökum ákafra
mótmæla safnaðarmeðlima.
Davíð Á. Gunnarsson, ráðuneytis-
stjóri í heilbrigðis- og trygginga-
málaráðuneytinu, segir að skýrsla
starfshópsins, sem í voru aðstoðar-
menn heilbrigðis-, dóms-, fjármála-
og utanríkisráðherra, sé byggð á
þeim upplýsingum sem lágu fyrir á
þeim tíma, en þær hafi reynst úrelt-
ar: „Forsendurnar fyrir útreikning-
um skýrsluhöfunda eru í raun
brostnar. Þegar skýrslan var skrifuð
fóru mun fleiri sjúklingar til London,
en nú fara flestir til Kaupmanna-
hafnar eða Boston.“
Davíð segir að endurskoða þurfi
þessar hugmyndir. Málið var tekið
upp á ríkisstjórnarfundi í vikunni
þar sem ákveðið var starfshópurinn
fari aftur yfir skýrsluna og skoði
þetta mál frekar. Niðurstaðna úr
þessari endurskoðun á skýrslunni er
að vænta með haustinu, segir Davíð.
Hann segir að aðalatriðið sé að þjóð-
kirkjan sé enn ekki búin að meta
kostnað við hvern þátt prestsþjón-
ustunnar og þess vegna sé erfitt að
vita hversu stóran hluta kostnaðar
einstakir aðilar eigi að greiða.
Í skýrslu starfshópsins kemur
fram að það skorti viðmiðunarreglur
Deilur um kostnað vegna prestsembættis í London
Ráðherra biður biskup að
fresta skipun í embættið
EINN íslenskur prestur ætti að geta
sinnt Íslendingum í bæði Svíþjóð og
Noregi, en í dag eru prestar í bæði
Gautaborg og Osló. Þetta er mat
starfshóps um framtíðarfyrirkomu-
lag prestþjónustu við Íslendinga er-
lendis.
Í skýrslunni er bent á að prests-
embætti í Gautaborg, London og
Kaupmannahöfn hafi öll verið stofn-
uð í tengslum sjúklinga sem þurfa að
sækja heilbrigðisþjónustu, svo sem
líffæraflutninga og hjartaaðgerðir, á
sjúkrahús erlendis. Nú fer hins veg-
ar langmestur hluti aðgerða á vegum
Tryggingastofnunar ríkisins fram í
Kaupmannahöfn og sjaldgæft er að
sjúklingar séu sendir annað. Tekið
er fram að embættið í Osló sé styrkt
af norsku þjóðkirkjunni, og því gildi
önnur lögmál um það embætti en
embættin í London, Gautaborg og
Kaupmannahöfn.
Það hefur ekki komið til tals á
Biskupsstofu að fækka embættum
presta í Svíþjóð og Noregi niður í
eitt, segir Ragnhildur Benedikts-
dóttir, skrifstofustjóri á Biskups-
stofu. „Skýrslan kom í byrjun ársins
og kirkjuþing hefur ekki fjallað um
hana. Það hefur sýnt sig að það er
full þörf á þessum prestum, það er
allavega yfirdrifið nóg að gera hjá
þeim.“
Íslendingafélög ósátt
„Ég tel að það sé full þörf fyrir
báðar þessar stöður,“ segir Jórunn
Finnsdóttir, formaður Íslendinga-
félagsins í Noregi. Hún segir að það
sé mikill fjöldi Íslendinga í Noregi,
sennilega um 4.000 manns sem
presturinn þjónar. „Starf prestsins
hérna krefst mikilla ferðalaga,
presturinn fer um allan Noreg.“
Svavar Hauksson, ritari Íslend-
ingafélagsins í Gautaborg, tekur í
sama streng. Hann bendir á að í
Gautaborg séu menn ekki ókunnugir
því ástandi að fá presta langt að,
enda þjónaði prestsembættið í
Kaupmannahöfn þeim fram til ársins
1994. Hann segir að eftir að þeir
fengu eigin prest hafi sóknarstarfið
aukist verulega. Svavar bendir á að
þar sem presturinn í Noregi sé alfar-
ið kostaður af norsku kirkjunni sé
ekki víst að hann geti sinnt Svíþjóð
líka, enda yrðu Norðmenn eflaust
ekki sáttir við að borga fyrir það.
Skýrsla um prestþjónustu erlendis
Hægt að leggja
niður embætti
Í YFIRLÝSINGU sem sendiráð Bandaríkjanna á
Íslandi sendi frá sér í gær um mál bandaríska varn-
arliðsmannsins sem sakaður er um að hafa stungið
mann með hnífi í miðborg Reykjavíkur segir að það
valdi sendiráðinu miklum áhyggjum að ríkisstjórn
Íslands hafi ekki formlega svarað skriflegri beiðni
Bandaríkjanna um lögsögu í málinu í samræmi við
varnarsamninginn frá 1951 og viðaukum hans.
„Bandaríska sendiráðið heldur áfram að fylgjast
með máli varnarliðsmannsins af athygli. Það veldur
okkur miklum áhyggjum að ríkisstjórn Íslands hef-
ur ekki formlega svarað skriflegri beiðni Banda-
ríkjanna um lögsögu í samræmi við varnarsamn-
inginn frá 1951 og viðaukum hans. Sem fyrr,
hvetjum við ríkisstjórn Íslands til þess að leysa
málið með því að standa fyllilega við skuldbind-
ingar sínar samkvæmt varnarsamningnum.
Með tilliti til flutnings varnarliðsmannsins settu
íslensk stjórnvöld eftirfarandi skilyrði fyrir af-
hendingu hans til varnarliðsins.
1. Að honum myndi ekki vera leyft að yfirgefa Ís-
land.
2. Að hann yrði tiltækur ef návistar hans yrði óskað
við réttarhöld á Íslandi.
3. Að íslensk stjórnvöld hefðu aðgang að vitnum á
varnarsvæðinu ef þess yrði óskað.
Ríkisstjórn Bandaríkjanna samþykkti þessi skil-
yrði fyrir afhendingu hans, og hefur farið eftir
þeim.
Með tilliti til þess hver hefur lögsögu í málinu, þá
gerir varnarsamningurinn frá 1951 íslenskum
stjórnvöldum skylt að taka til vinsamlegrar athug-
unar beiðni bandarískra stjórnvalda um lögsögu í
málum þar sem Ísland hefur forrétt til lögsögu.
Bandarískir embættismenn hafa ítrekað óskað
þess, í skriflegum beiðnum og fjölmörgum sam-
tölum við íslensk stjórnvöld, að þau gefi eftir lög-
sögu í málinu og uppfylli skuldbindingar sínar sam-
kvæmt varnarsamningnum.“
Yfirlýsing frá sendiráði Bandaríkjanna um mál varnarliðsmannsins
Ríkisstjórnin hefur ekki enn
svarað beiðni um lögsögu