Morgunblaðið - 18.07.2003, Blaðsíða 14

ERLENT
14 FÖSTUDAGUR 18. JÚLÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
YFIRVÖLD í Kaliforníu rannsökuðu
í gær hvers vegna 86 ára gamall mað-
ur ók á miklum hraða á hóp manna á
útimarkaði í Santa Monica í fyrradag
og varð níu manns að bana, auk þess
sem allt að 45 slösuðust. Ennfremur
var rannsakað hvort maðurinn hefði
verið óhæfur til að aka bíl sökum ald-
urs og slysið hefur kynt undir margra
ára deilu í Bandaríkjunum um hvort
herða eigi reglur um akstur aldraðra.
Lögreglan í Santa Monica sagði að
ökumaðurinn, Russell Weller, hefði
sagt við yfirheyrslu að hann kynni að
hafa stigið á bensíngjöfina þegar
hann ætlaði að hemla.
„Weller og fjölskylda hans vilja
votta fórnarlömbunum og fjölskyld-
um þeirra djúpa samúð sína vegna
þessa hörmulega slyss,“ sagði lög-
fræðingur ökumannsins.
Átta manns, þeirra á meðal þriggja
ára stúlka, létust samstundis og sá ní-
undi dó síðar á sjúkrahúsi. Fjórtán
aðrir særðust alvarlega og um 20–30
minna.
Hugsanlega ákærður
Weller var ekki handtekinn en yfir-
völd sögðust vera að íhuga að ákæra
hann fyrir „manndráp af einhverju
tagi“ og rannsaka hvort hann hefði
verið hæfur til að aka bíl.
Lögreglumenn leituðu að lyfjum á
heimili mannsins og vísbendingum
um ökuhæfni hans. Þeir komust að
því að hann hafði tvisvar sinnum ekið
á bílskúrinn sinn nýlega.
Weller sagði lögreglunni að hann
hefði verið á leiðinni frá nálægri lög-
reglustöð þegar slysið varð og ekki
áttað sig fyrr en of seint á því að gatan
að útimarkaðnum var lokuð. Hann fór
í blóðrannsókn á sjúkrahúsi eftir slys-
ið og fyrstu niðurstöður hennar bentu
til þess að hann hefði hvorki neytt
áfengis né tekið inn geðvirk lyf, svo
sem geðdeyfðarlyf eða ofskynjunar-
efni. Lögreglan kvaðst ekki hafa
áætlað hraðann á bílnum en sjónar-
vottur sagði að hann hefði verið um
100 km á klst.
Slysið hefur vakið mikla umræðu í
Bandaríkjunum um hvort herða eigi
reglur um akstur aldraða, líkt og árið
1998 þegar 96 ára gamall maður ók bíl
á fimmtán ára stúlku og varð henni að
bana. Bandarískur þingmaður beitti
sér þá fyrir lögum um að 75 ára öku-
menn og eldri yrðu að gangast undir
ökupróf en samtök aldraðra Banda-
ríkjamanna lögðust gegn því og náði
tillagan ekki fram að ganga.
86 ára gamall maður ekur bíl á miklum hraða á útimarkað
Níu manns létu lífið
og um 45 slösuðust
Reuters
Lögreglumenn standa við bíl sem ekið var á hóp manna á útimarkaði í Santa Monica í Kaliforníu í fyrradag.
Santa Monica. AP, Los Angeles Times.
Talið að ökumað-
urinn hafi stigið
á bensíngjöfina
þegar hann ætl-
aði að hemla
FRAMKVÆMDASTJÓRN Evr-
ópusambandsins (ESB) hefur hafið
umfangsmikla rannsókn á meintri
spillingu innan stofnana sinna og
hefur Neil Kinnock, varaforseti
framkvæmdastjórnarinnar, skipað
æðstu embættismönnum hennar að
svara spurningalista um fjársvik til
að reyna að meta hversu umfangs-
mikill vandinn er. Ástæða rannsókn-
arinnar er vaxandi ótti um að sú
spilling sem talin er hafa átt sér stað
innan Eurostat, tölfræðistofnunar
ESB, kunni að finnast innan fleiri
stofnana sambandsins. Þetta kom
fram í breska blaðinu Financial Tim-
es í gær.
Evrópuþingið lýsti í fyrradag yfir
áhyggjum sínum vegna fyrrnefndra
grunsemda og boðaði Romano Prodi,
forseta framkvæmdastjórnarinnar,
á sinn fund í september nk. til að
svara spurningum þar að lútandi. Þá
sökuðu þingmenn Evrópuþingsins
Kinnock og Pedro Solbes, sem fer
með efnahagsmál í framkvæmda-
stjórn ESB, um að hafa látið hjá líða
að sinna aðvörunum um að spilling
kynni að viðgangast innan stofnana
framkvæmdastjórnarinnar. Sumir
þingmannanna kröfðust afsagnar
Solbes en hann segist ekki hafa vitað
um meint misferli fyrr en í maí sl. er
hann las umfjöllun dagblaða um mál-
ið.
Prodi var gerður að forseta fram-
kvæmdastjórnar ESB í kjölfar þess
að Jaques Santer, þáverandi forseti,
og öll framkvæmdastjórnin sagði af
sér árið 1999 eftir að uppvíst varð
um spillingu innan hennar.
Misferlið heldur áfram
OLAF, sérstök nefnd á vegum
framkvæmdastjórnarinnar, hefur
rannsakað meint misferli síðan 11.
júní sl. og samkvæmt skýrslu sem
dreift var til þingmanna Evrópu-
þingsins í fyrradag er spillingin um-
fangsmeiri en áður var talið.
Kinnock staðfesti þetta og sagði
rannsóknina afhjúpa „ólögmætt og
óviðunandi“ athæfi fram til ársins
1999 en sagði jafnframt vísbending-
ar vera um að þetta „vítaverða fram-
ferði“ héldi áfram.
Á miðvikudag hratt framkvæmda-
stjórnin af stað rannsókn á meintu
fjársvikamáli innan Eurostat og
beindist rannsóknin sérstaklega að
fyrrum forstjóra stofnunarinnar,
Yves Franchet, og staðgenglum
hans, Daniel Byk og Photius Nanop-
oulos. Meðan á rannsókninni stend-
ur hafa mennirnir allir verið fluttir
til í starfi og nýr fostjóri Eurostat
verið skipaður, Michel Vanden
Abeele. Rannsóknin varðar grun-
semdir um að mennirnir hafi flutt
900.000 evrur, rúmar 78 milljónir kr.,
úr opinberum sjóðum inn á banka-
reikninga í Lúxemborg.
AP
Neil Kinnock (t. h.), varaforseti framkvæmdastjórnar ESB, á fundi nefndar
sem fer með fjármálastjórn framkvæmdastjórnarinnar í fyrradag.
Prodi svari spurning-
um um meint misferli
Meiri vandi
innan ýmissa
stofnana ESB
en áður var talið
Brussel. AFP.
TUNG Chee-hwa,
æðsti embættismaður
Hong Kong sem
starfar sem eins kon-
ar ríkisstjóri í umboði
stjórnvalda í Peking,
viðurkenndi fyrir
borgurum fyrrverandi
brezku nýlendunnar
að sér hefðu orðið á
mistök og bað um að
fá annað tækifæri til
að sanna sig. Hét
hann því að hlusta
betur á almenna
borgara Hong Kong
um áhyggjur þeirra
af umdeildum áform-
um um herta löggjöf gegn undir-
róðri.
Gagnrýnisraddir voru fljótar til
að lýsa efasemdum um að Tung
gæti nokkurn tímann unnið sér
traust borgaranna. Nýjar tölur
sem birtar voru í gær um stóraukið
atvinnuleysi bættu gráu ofan á
svart í kreppu þess stjórnarfyrir-
komulags sem komið var á eftir að
yfirráð Hong Kong voru færð und-
ir Kínastjórn fyrir sex árum.
Tilkynnt var á miðvikudag um
afsögn tveggja ráðherra í stjórn
Hong Kong. Afsagnir öryggis- og
fjármálaráðherra stjórnarinnar
komu í kjölfar fjöl-
mennra mótmæla lýð-
ræðissinna, en mót-
mælaaðgerðirnar urðu
í þessum mánuði víð-
tækari en nokkru sinni
fyrr.
Tung tilkynnti á
miðvikudag fyrst um
afsögn Reginu Ip úr
embætti öryggismála-
ráðherra, en hún hafði
farið fyrir tilraun
stjórnvalda til að lög-
leiða hin umdeildu lög
gegn undirróðri, sem
margir Hong Kong-bú-
ar óttuðust að myndu
grafa undan pólitísku frelsi sínu.
Lögleiðingu frumvarpsins hefur nú
verið slegið á frest um óákveðinn
tíma. Síðar um daginn tilkynnti
Antony Leung, sem fór með fjár-
mál í stjórninni, afsögn sína.
Kínastjórn fól Tung 1. júlí í
fyrra að gegna embætti sínu í
fimm ár til viðbótar, þvert á fyrir-
heit um að Hong Kong-búar fengju
árið 2007 að velja sér stjórnendur
með fullkomlega lýðræðislegum
hætti.
Tung heldur á morgun til Peking
til að eiga viðræður við ráðamenn
þar um þróun mála í Hong Kong.
Hriktir í Hong
Kong-stjórn
Tung Chee-hwa viðurkennir mistök
og biður borgarana um að gefa sér
nýtt tækifæri til að sanna sig
Hong Kong. AP.
Tung Chee-hwa
FRAMKVÆMDASTJÓRN Evrópu-
sambandsins (ESB) vill setja strang-
ari reglur um fullyrðingar matvæla-
framleiðenda um hollustu þeirrar
vöru sem þeir auglýsa. Þannig leggur
David Byrne, sem fer fyrir neytenda-
málum sambandsins, til að ESB setji
skýrari reglur um orðalag í auglýs-
ingum þannig að framleiðendur
hugsi sig tvisvar um áður en þeir
reyna að lokka neytendur til að
kaupa matvörur á þeim forsendum að
þær séu hollar eða grennandi. Að
sögn Byrne myndu nýju reglurnar
útrýma óljósum og misvísandi full-
yrðingum um að vörur innihaldi „litla
fitu“ eða „mikið magn af trefjum“.
Evrópskir auglýsendur brugðust
illa við tillögum Byrnes og að því er
fram kemur á fréttavef JyllandsPost-
en lýsa þeir útspili framkvæmda-
stjórnarinnar sem arfleifð af „sósíal-
ískum þankagangi“. Þá hafa
framleiðendur morgunkorns sagt að
reglugerðin myndi setja markaðs-
setningu matvöru þeirra allt of
þröngar skorður.
Evrópskir neytendur eru á hinn
bóginn afar ánægðir með tillöguna og
segja að með tilkomu nýrra reglna
yrðu staðhæfingar auglýsinga um
hollustugildi matvöru mun trúverð-
ugri. Dönsku neytendasamtökin vör-
uðu þó við því að hægt væri að fara í
kringum slíka reglugerð. „Framleið-
endur geta til að mynda bætt C-vít-
amíni í súkkulaði og sagt það vítam-
ínríkt,“ sagði Villy Dyhr meðlimur í
dönsku neytendasamtökunum.
Þrátt fyrir að núgildandi reglur
ESB banni að notað sé misvísandi
orðalag í auglýsingum vill Byrne
herða þau enn frekar með nýju reglu-
gerðinni. Hann segir það vera lið í
áformum sambandsins um að berjast
gegn sjúkdómum sem tengjast
neyslu matar, s.s. offitu, sem er vax-
andi vandamál meðal ungs fólks í
Evrópu.
ESB tekur á
misvísandi
matvæla-
auglýsingum
Brussel. AP.