Morgunblaðið - 21.07.2003, Blaðsíða 18

UMRÆÐAN
18 MÁNUDAGUR 21. JÚLÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
ATVINNU-
AUGLÝSINGAR
I
I
Endurskoðunar-
skrifstofa
óskar eftir starfskrafti!
Starfsmaður með reynslu í bókhaldi og tölvu-
notkun óskast til framtíðarstarfa á endurskoð-
unarskrifstofu í Hafnarfirði.
Upplýsingar um fyrri störf og menntun óskast
send til auglýsingadeildar Mbl. eða á
box@mbl.is merktar „H—13909“.
Hönnun, uppsetning
og ritvinnsla.
Íslensku menntasamtökin óska eftir að ráða
aðila í hönnun, uppsetningu og ritvinnslu á
námsefni í stærðfræði. Góð tölvukunnátta og
færni í ritvinnslu er áskilin, reynsla af uppsetn-
ingu eða hönnun stærðfræðiverkefna er mjög
æskileg.
Umsóknir sendist á netfangið: ims@ims.is .
Nánari upplýsingar gefur Jens Ólafsson í síma
544 2120/544 2133. Einnig er hægt að sækja
um starfið á www.abendi.is .
RAÐAUGLÝSINGAR
SKÝRSLA Evrópunefndar gegn
kynþáttafordómum og umburð-
arleysi (ECRI) um Ísland hefur
vakið nokkra athygli. Hinn 16. júlí
sl. skrifar Sigurður Pálsson sókn-
arprestur og gagn-
rýnir gagnrýni
skýrslunnar á
trúarbragða-
fræðslu í skólum.
Sigurður reynir að
gera heldur lítið
úr umfjöllun
skýrslunnar um trúarbragða-
fræðslu og telur hana „yfirborðs-
lega“ og „misvísandi“. Hann nefn-
ir tvö atriði, máli sínu til
stuðnings, um yfirborðslega eða
misvísandi umfjöllun. Fyrra atrið-
ið er útúrsnúningur eða misskiln-
ingur og Sigurður ætti að reyna
að lesa aftur. Síðara atriðið er
villa í skýrslunni greinileg og hef-
ur ekkert með efnisatriði málsins
að gera.
Erfitt að fá undanþágu
Nefndin hefur sem sé haft
spurnir af því að í sumum tilvikum
hafi reynst erfitt fyrir börn að fá
undanþágu frá kristinfræði-
kennslu. Þetta er ástæðan fyrir
skrifum Sigurðar. Hann gefur lítið
fyrir þetta og teflir meðal annarra
fram menntamálaráðherra og tals-
manni múslima. Sigurður bendir á
að undanþágan sé bundin í lögum
og það kemur raunar fram í
skýrslu ECRI. En ECRI horfir
ekki bara á lögin heldur einnig
hvernig þau eru framkvæmd og
hvernig mismunun getur þrifist
þrátt fyrir lög og þrátt fyrir regl-
ur og þrátt fyrir velviljuð stjórn-
völd.
Að hlusta á fólk
Nú er það svo að þetta er mjög
milt orðalag í ECRI-skýrslunni.
En það er ekki þarna að ástæðu-
lausu. Á bak við öll svona „kom-
ment“ eru skrifaðar heimildir eða
viðtöl við Íslendinga, annaðhvort
opinbera forsvarsmenn, forsvars-
menn hópa sem fást við mannrétt-
indi eða forsvarsmenn hópa sem
telja sig verða fyrir mismunun
með einhverjum hætti. ECRI
hlustar nefnilega á fólk og það
ætla ég rétt að vona að kirkjan
geri líka. Enda kemur á daginn að
Sigurður Hólm Gunnarsson sem
skrifar í Mbl. þennan sama dag
nefnir dæmi um einmitt þetta, að
það geti verið erfitt fyrir börn að
fá undanþágu.
Sjálfur held ég að það sé fyrst
og fremst félagslega erfitt vegna
þess að um sárafáa einstaklinga er
að ræða og sjaldnast geta skól-
arnir boðið upp á aðra kennslu í
staðinn.
Þjóðkirkjufyrirkomulagið
ekki gagnrýnt
Það er annars athyglisvert í
skýrslu ECRI að þjóðkirkjufyr-
irkomulagið er ekkert gagnrýnt.
ECRI rekur skilmerkilega hvernig
trúarbrögðum er fyrirkomið í lög-
gjöf og gagnrýnir ekki það fyr-
irkomulag sem ríkir. Þetta er eina
gagnrýni hennar á fyrirkomulag
trúmála. Og við ættum að vera
fólk sem hlustar. Það er mjög
mikilvægt að trúarbragðafrelsi sé
virt á Íslandi en það er ekkert
auðvelt þegar 94,5% þjóðarinnar
tilheyra kristnum trúfélögum.
Einmitt vegna þess er mikil
ástæða til að vera á verði og virða
rétt þeirra sem aðhyllast önnur
andleg viðhorf. Þá er mjög mik-
ilvægt að hlusta í stað þess að
skjóta upp kryppunni. Það ætla ég
að vona að kirkjan geri.
Að skjóta
upp krypp-
unni
Eftir Baldur Kristjánsson
Höfundur er í Evrópunefndinni
gegn kynþáttafordómum og
umburðarleysi (ECRI).
NÚVERANDI ríkisstjórnarflokkar hafa haft sem meginstefnu sína í
heilbrigðismálum að takmarka þá þjónustu sem landsmenn geta feng-
ið. Sennilega er markmiðið að spara fé. Þúsundir sjúklinga eru á hin-
um ýmsu biðlistum og vart höfðu fréttir frá Landspítala
um einhverja fækkun á biðlistum birst fyrr en nýjar
fréttir komu um afleita stöðu spítalans þannig að búast
megi við allt að milljarðs króna halla á árinu og nið-
urskurði á starfsemi.
En til hvers eru biðlistarnir? Eru þeir til sjúklinganna
vegna eða ríkissjóðs? Skoðum málið.
Sjúklingar og biðlistar
Varla er hægt að ímynda sér að biðlistar séu til fyrir sjúklinga. Við
vitum af fólki með stoðkerfissjúkdóma sem eyðir 1–2 af síðustu árum
ævi sinnar með mikil óþægindi, verki sem venjuleg verkjalyf virka lít-
ið á, þarf að taka dýr gigtarlyf sem hjálpa dálítið og það eina sem
heldur því verkjalausu er að hreyfa sig ekki. Ævi sjúklings sem þarf
að bíða í 1–2 ár við þessar aðstæður er hreinlega ömurleg. Oft eru
þessir sjúklingar almennt vel á sig komnir og gætu notið síðustu
æviára sinna ef þeir fengju viðeigandi hjálp í tíma.
Bið eftir aðgerðum á augum er með ólíkindum. Geta menn ímyndað
sér takmörkun lífsgæða þess sem ekki getur séð almennilega vegna
þess að hann er með ský á auga? Aðgerð sem gjörbreytir lífi þessa
sjúklings tekur innan við hálfa klukkustund og krefst ekki einu sinni
innlagnar á legudeild. Þarf nokkuð að fjölyrða um takmörkun lífsgæða
þess sem bíður í meira en ár eftir heyrnartæki? Svona mætti halda
lengi áfram.
Ríkissjóður og biðlistar
Tilgangur ríkisstjórnarinnar með biðlistum er sennilega að halda út-
gjöldum til heilbrigðismála niðri. En næst sá tilgangur? Gerðar hafa
verið kannanir á kostnaði við að halda sjúklingum á biðlistum. Norð-
menn komust að því að sá kostnaður reyndist vera mjög mikill. Þeir
breyttu um stefnu fyrir nærri áratug og leggja nú allt kapp á að eyða
þessum biðlistum. Bretar virðast verst settir allra og þar er á aðra
milljón sjúklinga á biðlistum. Þeir búa við mikinn skort á starfsfólki
og hafa hlotið ámæli fyrir að reyna að lokka til sín starfsfólk frá fyrr-
verandi samveldislöndum sínum. Þeir ætla á næstu árum að leggja við-
bótarfjármagn til heilbrigðiskerfisins sem nemur tugum milljarða
punda á næstu árum. Það borgar sig.
Könnun hefur verið gerð hér á landi á kostnaði við að láta sjúklinga
bíða eftir mjaðmaraðgerð í eitt ár. Hann reyndist að meðaltali 818
þúsund krónur á sjúkling. Sá kostnaður bætist við aðgerðina en hún
kostar nálægt einni milljón króna miðað við tölur frá Noregi. Þar með
hefur kostnaður kerfisins við að lækna þennan kvilla nærri tvöfaldast!
Það er því ljóst að ríkissjóður tapar miklu á biðlistum.
Það er hiklaust hægt að fullyrða að við höfum alla aðstöðu, fólk,
húsnæði og tækjabúnað til að klára okkar biðlista. Það er einfaldlega
hagkvæmast að sinna þeim sem sem veikir eru fljótlega eftir að veik-
indi þeirra koma í ljós og koma þeim heilum út í þjóðfélagið að nýju.
Og enn má spyrja hver er réttur þeirra sem greitt hafa skatta og
skyldur til ríkissjóðs alla ævi?
Biðlistar eru heimska.
Niðurstaðan er því einföld: Biðlistar í heilbrigðiskerfinu eru hrein
heimska.
Hvað segir heilbrigðisráðherra?
Hver er tilgangur
biðlista í heilbrigðis-
kerfinu?
Eftir Ólaf Örn Arnarson
Höfundur er læknir.
UNNAR Már Pétursson skrifaði
grein í Morgunblaðið 5. maí sl.
Greinarhöfundur ber arðsemi
Héðinsfjarðarganga saman við arð-
semi Sundabrautar í
Reykjavík. Stór hluti
Norðlendinga sem
telur Vaðlaheið-
argöng arðbæra
fjárfestingu við-
urkennir að þessi
samanburður sé fá-
ránlegur og villandi. Þessar fullyrð-
ingar um 14,5% arðsemi af Héðins-
fjarðargöngum og 4,3% arð af
Austfjarðagöngum segja ekkert um
að Eyjafjarðarsvæðið verði að öfl-
ugu mótvægi við höfuðborg-
arsvæðið. Útilokað er að þetta reikn-
ingsdæmi gangi upp þegar Unnar
Már fullyrðir að færri bílar fari um
Héðinsfjarðargöng en Múlagöng.
Engin rök hafa verið færð fyrir því
að Héðinsfjarðargöng séu talin arð-
bær fjárfesting. Umferðarspá vegna
arðsemisreikninga gefur frekar til
kynna að arðsemi af Vaðlaheiðar- og
Austfjarðagöngum verði um 20 til
30%. Greinarhöfundur gleymir því
að vegalengdin á milli Sauðárkróks
og Akureyrar um Öxnadalsheiði
verður 50 til 60 kílómetrum styttri í
stað þess að aka um Héðinsfjarð-
argöng vegna vegaframkvæmda
sem ákveðnar hafa verið fyrir 700
miljónir króna í innanverðum
Skagafirði alla leið að Öxnadalsheiði.
Vegna slysahættu verða allar ein-
breiðar brýr á þessari leið og Aust-
urlandi að hverfa áður en fram-
kvæmdir hefjast við
Héðinsfjarðargöng. Hingað til hefur
aldrei tekist að sýna fram á að um-
ferð um Héðinsfjarðargöng muni
þrefaldast miðað við reynsluna frá
Hvalfjarðar- og Vestfjarðagöng-
unum. Fjölmörg styttri göng fyrir
vestan, norðan og austan hefðu átt
að ganga fyrir. Verra er að Alþingi
skuli samþykkja hina fráleitu for-
gangsröðun sem vakti litla hrifningu
hjá þingmönnum suðvesturhornsins
og fráfarandi borgarstjóra Reykja-
víkur. Í þessu máli tekur meirihluti
Norðlendinga aldrei upp hanskann
fyrir Alþingi. Að vel athuguðu máli
eru veggöng um Héðinsfjörð vitlaus
hönnun sem menn sjá eftir þótt síðar
verði án þess að skoða möguleika á
gerð jarðganga undir Siglufjarð-
arskarð. Með þessari röð fram-
kvæmda er kjósendum storkað án
þess að kjörnir þingmenn taki það
nærri sér. Óverjandi er að Alþingi
setji Vegagerðinni skorður í þeim
tilgangi að hindra rannsókn annarra
kosta frá tæknilegu sjónarmiði, fjár-
hagslegu, vistfræðilegu og fé-
lagslegu. Að rannsókn lokinni verð-
ur Alþingi að sjálfsögðu að skera úr.
Því er beinlínis mótmælt að Héðins-
fjarðarleið sem ætlað er að þjóna
Ólafsfirði og Siglufirði skuli gagnast
fjarlægari byggðum. Vetr-
arsamband milli Dalvíkur og Ólafs-
fjarðar hefði orðið miklu öruggara ef
endi Múlaganganna hefði verið
ákveðinn fjórum til fimm kílómetr-
um nær Dalvík. Þarna hefðu fyr-
irhuguð Héðinsfjarðargöng tengt
Siglufjörð enn betur við Eyjafjarð-
arsvæðið. Kjörnir þingmenn, bæj-
arstjórnir Dalvíkur og Ólafsfjarðar
sem að þessu máli komu í tíð Stein-
gríms J. Sigfússonar, þáverandi
samgönguráðherra, hefðu vel getað
varað við öllum grjóthruns- og snjó-
flóðahættum á þessu svæði þegar
staðsetning gangamunnans var
ákveðin 12 til 13 kílómetra frá Dal-
vík. Aurskriður sem geta tekið
hættulegasta kafla vegarins milli
Dalvíkur og Múlaganganna með sér
niður í fjörurnar myndu strax rjúfa
allt vegasamband Siglufjarðar og
Ólafsfjarðar við Eyjafjarðarsvæðið.
Á leiðinni frá Ketilási að Stráka-
göngum eykst hættan á því að aur-
skriður rjúfi allt vegasamband
Siglufjarðar við Skagafjarð-
arsvæðið. Það getur aldrei staðist að
núverandi vegur um Strákagöng og
Almenninga verði framtíðarvegur til
Fljóta og inn í Skagafjörð. Frestum
Héðinsfjarðargöngum tímabundið.
Leggjum áherslu á styttri göng, t.d.
um Almannaskarð, Siglufjarð-
arskarð, Vaðlaheiðar- og Mjóafjarð-
argöng og á suðurfjörðum Austur-
lands.
Kjós-
endum
storkað
Eftir Guðmund Karl Jónsson
Höfundur er farandverkamaður.

  
  







 

 



  

 !
!

"
  !


 

#  $% &'#
#   $% '

 () 
*& *+*  #
&& && *+ & #
Fyrir
flottar
konur
Bankastræti 11
sími 551 3930
Fæst í apótekum
og lyfjaverslunum
ER NEFIÐ STÍFLAÐ?
STERIMAR
Skemmir ekki slímhimnu
er náttúrulegur
nefúði sem losar stíflur
og léttir öndun.
Fyrir 0-99 ára.
mbl.is
VIÐSKIPTI