Morgunblaðið - 24.07.2003, Blaðsíða 13

ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 24. JÚLÍ 2003 13
DOROTHY Miller, sem var eigin-
kona eins frægasta Vestur-Íslend-
ingsins, Sveins Kristjáns Bjarnason-
ar eða Holger Cahill eins og hann
kallaði sig frá þrítugsaldri, lézt 11. júlí
síðastliðinn á heimili sínu í Greenwich
Village í New York, á 100. aldursári.
Dorothy Miller var fædd í Hope-
dale í Massachusetts-ríki í Bandaríkj-
unum 6. febrúar 1904 en ólst upp í
Montclair í New Jersey. Hún kynnt-
ist Sveini Kristjáni/Holger Cahill við
Newark-listasafnið, þangað sem hún
var ráðin að loknu námi árið 1925.
Cahill gegndi þá starfi safnstjóra við
safnið og unnu þau Miller og hann að
sýningum á bandarískri nútímalist,
sem vöktu athygli Alfreds H. Barr,
þáverandi stjórnanda Nútímalista-
safnsins í New York.
„Stórkostlegasta starfið“
Barr réð Miller að Nútímalista-
safninu en Cahill stýrði því safni um
skeið og varð einn af æðstu yfirmönn-
um lista- og menningarmála í Banda-
ríkjunum í forsetatíð Franklins D.
Roosevelts á 4. og 5. áratugnum.
Hann var forsíðuefni bandaríska
vikuritisins Time haustið 1938 vegna
starfa sinna fyrir bandarísku al-
ríkisstjórnina. Cahill var falið árið
1935 að taka að sér stjórn Federal Art
Project, sem var verkefni tengt New
Deal-stefnu Roosevelts forseta og
miðaði að því að hleypa lífi í listalífið á
kreppuárunum og bjarga listamönn-
um frá svelti. Cahill bað eiginkonu
sína að koma með sér í þetta verkefni,
en hún afþakkaði, að sögn með þeim
orðum að hún hefði þegar „stórkost-
legasta starfið sem í boði er í lista-
safnaheiminum,“ sem sýningarstjóri.
Miller gat sér orð fyrir framsækna
sýningarstjórnun. Mikla athygli
vöktu sýningar sem hún skipulagði á
verkum lítt þekktra bandarískra
framúrstefnulistamanna. Fyrsta slíka
sýningin, sem bar titilinn „Americ-
ans“, var sett upp árið 1942. Fleiri
slíkar sýningar fylgdu, árið 1946,
1952, 1956, 1959 og 1963. Á þessum
sýningum komu fram ýmsir lista-
menn sem síðar urðu frægir, svo sem
Pollock, Rothko og Jasper Johns.
Þótti Miller oft vera á undan smekk
sinnar samtíðar í verkavalinu, eftir
því sem segir í minningargrein sem
birtist um hana í New York Times.
„Ég var svo heppin að hafa tvo
stórkostlega ráðgjafa,“ var haft eftir
Miller eftir opnun einnar af fyrstu
sýningunum, „Alfred H. Barr Jr. og
eiginmann minn, Holger Cahill.“
Dorothy
Miller látin
Var þekktur stjórnandi í Nútímalistasafni New
York og gift einum frægasta V-Íslendingnum
VEGFARANDI sýnir haglél, næst-
um á stærð við golfkúlur, sem féll
til jarðar í þrumuveðri í Göpp-
ingen í Suðvestur-Þýskalandi í
fyrradag. Miklir hitar hafa verið í
Þýskalandi undanfarið sem hefur
komið hart niður á bændum sem
sumir sjá fram á að missa 80%
uppskerunnar vegna þurrka ef
ekki rignir fljótlega. Stjórnvöld
hafa ákveðið að taka til skoðunar
hvort ríkið veiti bændum fjárhags-
aðstoð vegna þurrkanna eftir að
talsmaður bænda fór þess á leit.
Risahaglél í Þýskalandi
GEYSIMIKIÐ af kolefni er bundið í
jarðlögum undir jarðskorpunni og
hugsanlegt er, að hluti af því gæti
leyst úr læðingi við mikil eldsum-
brot. Það gæti aftur skorið niður við
trog allt líf á jörðinni, líkt og gerðist
fyrir rúmlega 200 milljónum ára.
Lengi hefur verið vitað, að mikið
af kolefni er að finna í jarðarmöttl-
inum en að vísu ekki hve mikið. Víst
er þó, að það er mörgum sinnum
meira en samanlagt kolefnismagn í
andrúmslofti, jarðvegi og sjó.
Stjórnlaus gróðurhúsaáhrif
Hans Keppler, prófessor við há-
skólann í Tübingen í Þýskalandi,
segir, að áhyggjuefnið sé það, að
sleppi aðeins brot af kolefninu í
möttlinum út í andrúmsloftið sem
koltvísýringur, muni það valda
stjórnlausum gróðurhúsaáhrifum.
Afleiðingin yrði mikil hækkun hita-
stigs um allan heim og fjöldadauði
tegundanna. Þetta gerðist fyrir 245
milljónum ára, undir lok Perm-tíma-
bilsins, en þá varð lífið á jörðinni fyr-
ir sínu mesta áfalli frá upphafi. Úr
jarðlögum má lesa, að þá hafi 96%
alls lífs í sjónum dáið út og þrír
fjórðu hryggdýrategunda á landi.
Þetta gerðist aftur, líklega nokkrir
minni atburðir, undir lok Trías-tíma-
bilsins fyrir 208 milljónum ára.
Varað
við kol-
efnisslysi
París. AFP.
Laugardaga kl. 10:00 - 18:00 | Sunnudaga kl. 12:00 - 18:00 | Mánudaga - föstudaga kl. 10:00 - 18:30 | www.ikea.is
Settu strik í reikninginn með IKEA
24. júlí til 10. ágúst - Vinningar að verðmæti 3 milljónir króna
Færðu körfuna frítt? Með Fréttablaðinu í dag fylgir póstkort til þín frá IKEA. Á kortinu er
strikamerki. Taktu kortið með þér í IKEA, verslaðu og sýndu strikamerkið við kassann.
• Hundrað vinna 10 þúsund kr. úttekt
• Tíu vinna 50 þúsund kr. úttekt
• Einn vinnur 500 þúsund kr. úttekt
Og þú getur unnið miklu meira! Fylltu út þátttökuseðilinn á kortinu og komdu með það í IKEA.
Tíu heppnir viðskiptavinir vinna úttektir að verðmæti 100 þúsund kr. hver - samtals 1 milljón kr.
Ósvikin fjölskyldustemning í IKEA - fjöldi spennandi verðtilboða.
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
I
KE

21
49
3
0
7/
20
03