Morgunblaðið - 27.07.2003, Blaðsíða 3
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 27. JÚLÍ 2003 B 3
bílar
ALLTAF Á MIÐVIKUDÖGUM
SMÁAUGLÝSING
AÐEINS 995 KR.*
Áskrifendum Morgunblaðsins
býðst smáauglýsing fyrir aðeins 995 kr.*
Pantanafrestur er til kl. 12 á þriðjudögum.
* 4 línur og mynd.
HAFÐU SAMBAND!
Auglýsingadeild Morgunblaðsins sími 569 1111 eða augl@mbl.is
Á FIMMTUDAGINNALLTAF Á MIÐVIKUDÖGUM
Kópavogi. Nadía er líbönsk og hafði
verið send frá Freetown í heimavist-
arskóla í Bretlandi. Í fríi heima í
Freetown hitti hún Alexander Miler-
is og giftist honum. Meðan þau voru á
Íslandi vann hún sem hárgreiðslu-
kona á Hótel Loftleiðum. Þau bjuggu
í Hafnarfirði og svo í Kópavogi, þar
sem börnin tvö gengu í skóla. Nadía
neitar því ekki að sér hafi fundist kalt
á Íslandi og hún hafi haft heimþrá til
hlýrri og ljúfari landa, svo þau fluttu
aftur til Sierra Leone. En áður höfðu
þau búið í Bretlandi, þar sem bæði
börnin hennar eru fædd.
Nadía segist eiga Íslandi líf sitt að
þakka. Þar greindist hún með
krabbamein í brjósti og fékk frábæra
umönnun og lækningu. Og allt frítt,
segir hún þakklát. Hún hefði örugg-
lega dáið ef hún hefði verið í Sierra
Leone, segir hún, þar sem heilbrigð-
ismál eru í mesta ólestri.
Vladimir sonur þeirra Alexanders
hafði komið heim frá Englandi ásamt
spænskri konu sinni Pilar þegar faðir
hans féll frá til reka með henni
Alex’s-veitingahúsið. Hann segir að
þau systkinin hafi verið mjög ánægð í
skólunum á Íslandi og minnist sér-
staklega þeirrar elskulegu góðu
kennslukonu Sigurlaugar í Hafn-
arfirði. Í heimsókn hingað leitaði
hann uppi bæði skólahúsin og heim-
ilin þar sem þau bjuggu. Hann var nú
aftur á förum frá Sierra Leone til að
setjast til frambúðar að í Barcelona
þar sem tengdaforeldrar hans eru,
en systir hans Angelika Tanía var í
staðinn komin heim með breskum
manni sínum Keith Davis til að taka
við af honum. Þau hitti ég öll í Alex’s-
veitingahúsinu.
Fjóla og Vladimir til Íslands
Upp úr 1990 hrakaði heilsu Vlad-
imirs, sem var orðinn hálfáttræður.
Uppreisnarástand var byrjað í land-
inu þótt það væri mest úti á landi og
næði ekki enn til þeirra. Í Sierra
Leone eru engar almannatrygg-
ingar. Þau Fjóla ákváðu því að fara
og setjast að þar sem væri betri
læknishjálp. Vladimir vildi að þau
settust að á Kanaríeyjum, þar sem
þau höfðu ávaxtað sitt sparifé og áttu
litla sumarleyfisíbúð í Las Palmas,
sem Fjóla á raunar enn. Menn festu
ógjarnan fé sitt í óörygginu í Sierra
Leone. En Fjóla segir að sig hafi
langað til Íslands, heimþráin hafi
aukist með aldrinum. Og það varð úr.
1993 fluttu þau Vladimir Knopf-
Mileris og Fjóla Steinsdóttir til Ís-
lands og keyptu sér íbúð í Bústaða-
hverfinu. Vladimir dó af krans-
æðastíflu vorið 1999 og hvílir hér í
kirkjugarðinum.
Fjóla býr ein í íbúðinni í Skála-
gerði og segist vera mjög ánægð með
að vera á Íslandi, þó að það geti verið
dálítið einmanalegt stundum, þar
sem fjölskylda hennar er dreifð um
önnur lönd. Þegar Alexander sonur
hennar dó fyrir tveimur árum í
Sierra Leone fór hún þangað í jarð-
arförina og hitti fjölskylduna og Oleg
elsta son sinn, sem þar býr með rúss-
neskri sambýliskonu. Alexander
hafði lent í sams konar rafmagnsslysi
og bróðir hans Henry 30 árum fyrr,
var að baksa við rafmagnsmótorinn,
sem allir verða að hafa þar sem al-
menningsrafmagn er ótryggt, stund-
um ekkert. Þriðji sonur hennar
Georg býr í Namibíu með danskri
konur sinni Mariu Svenson, sem
starfar þar á vegum danskra stjórn-
valda. Hann er skilinn við tvær fyrri
konur, sem líka hétu báðar María.
Fyrsta konan Carmen Maria er nú
gift íslenskum manni Ingþóri og býr
á Kanaríeyjum. Þar býr líka son-
arsonur hennar Georg David, sem
lauk háskólanámi á Íslandi, en hann
og Ana María í Hafnarfirði eru börn
Georgs sonar hennar. Sonarsynirnir
Georg og Vladimir komu báðir með
sínar konur í stutt frí til Íslands nú í
júní og heimsóttu ömmu sína í fyrsta
sinni. Einnig sonur Önu Maríu frá
Ameríku, þar sem hann býr hjá föður
sínum. Það reyndist mér allflókið að
átta mig á þessari dreifðu fjölskyldu
þar til ég hafði hitt allflest þeirra.
Á barnum hjá Oleg
Oleg elsta son Fjólu hitti ég á
barnum Cape Club úti við sjóinn. Þar
er líka hægt að fá smárétti á útipalli.
Þar sem Oleg átti erfitt með að fara
frá barnum settumst við Sverrir Pét-
ursson, sem starfar þarna hjá
UNAMSIL friðargæsluliðinu, að við
barinn þar sem voru margir fasta-
kúnnar. M.a. hittum við þar tvo
starfsmenn hins nýja Stríðsdómstóls
í Sierra Leone. Oleg er sérstæður
karakter, hrókur alls fagnaðar og
segir skemmtilega frá. Hann kvaðst
hafa talað íslensku fyrst þegar þau
1947 komu til Sierra Leone er hann
var sex ára gamall. Þeir bræður áttu
þarna góða æsku, voru sendir í góðan
kaþólskan skóla í Freetown. Fjórtán
ára gamall var hann farinn að hjálpa
foreldrum sínum í veitingahúsunum
og tók svo við Cape Club þegar for-
eldrar hans fluttu til Íslands.
Úr hátölurum glymur Bubbi
Morthens, svo hátt að erfitt er að
halda uppi samræðum. Oleg setti ís-
lenska dægurmúsík á fullt þegar við
komum. Hann segir að pabbi sinn
hafi mörgum sinnum getað selt þess-
ar eignir mjög vel, en hann vildi búa í
haginn fyrir börnin sín og barna-
börnin. Hann sá þó að vissu leyti eftir
því þegar þau hjónin fluttu til Ís-
lands. Þá voru óeirðirnar að byrja í
landinu. Og þeir bræður Oleg og Al-
exander áttu seinna eftir að lenda illa
í því eftir að allt fór í bál og brand.
Þegar óeirðirnar náðu hámarki,
ribbaldar óðu uppi í borginni og unnu
skelfileg hermdarverk 1997, neydd-
ust bræðurnir Oleg og Alexander og
fjölskyldur til að flýja með síðasta
skipinu. Það var ekki auðvelt. Síminn
virkaði ekki, ljósin farin og vatnið
dræmt. Þau komust um borð í amer-
ískt skip sem var á leið til Kanada,
voru flutt um borð með þyrlu. Voru
heppin, því að í sama mund voru að
koma á vettvang til uppreisnar-
manna 2–3 togarar fullir af hvítum og
svörtum leiguhermönnum. Bretarnir
beindu ljóskösturum að þeim og
vörpuðu sprengjum úr þyrlum.
Sökktu skipunum. Líkin flutu upp á
alla ströndina, þar sem fiskimenn
grófu þau. En bræðurnir og fjöl-
skyldur þeirra komust fyrst til Con-
acry í nágrannalandinu Gíneu og svo
þaðan til Gambíu. Fjóla segir mér að
meðan þau voru flóttamenn í Gambíu
hafi þau hjónin sent sonum sínum
Oleg og Alexander flugmiða til að
koma í heimsókn til fæðingarlands
síns Íslands.
Þegar þau sneru aftur hafði öllu
verið rænt í veitingahúsunum og
heimilunum, en húsin stóðu uppi.
Nadia segir mér að þau hafi skilið allt
eftir í umsjá starfsmanns sem lengi
hafði unnið hjá þeim, Nígeríumanns-
ins Usmans, sem var eins gott því
hann reyndist traustsins verður og
bjargaði því sem bjargað varð. Þessi
maður starfar enn á veitingahúsi
Alex’s. Nadía kallaði á hann svo ég
gæti heilsað upp á hann. Það var
heppni að bardagarnir sjálfir náðu
aldrei vestur í þetta úthverfi. Bræð-
urnir sneru aftur eins fljótt og hægt
var og lentu í skelfilegum hremm-
ingum á leið sinni gegnum bardaga-
svæðin. Fjölskyldan kom svo þegar
friðsamlegt var orðið.
Fyrir ófriðinn var þarna mikill
ferðamannastraumur, sem auðvitað
datt niður. T.d. slapp stór hópur
danskra ferðamanna út viku áður en
óeirðirnar náðu hámarki. Þá var farið
að tala um íslenska ferðahópa, sem
auðvitað varð ekkert af. Nadía segir
að eftir að þau voru á Íslandi hafi Al-
exander maður hennar viljað hafa ís-
lenska fánann uppi og Oleg hafði leit-
að eftir því að verða íslenskur
ólaunaður ræðismaður í Sierra
Leone, en var sagt að engin viðskipti
væru milli landanna, svo þess þyrfti
ekki.
Oleg segir að nú sé allt í niður-
níðslu, en ströndin og útsýnið af ver-
öndinni á veitingahúsunum sé alltaf
jafnfallegt, sólskin og 30 stiga hiti.
Fyrst eftir að friður komst á og fjöl-
mennt friðargæslulið Sameinuðu
þjóðanna var komið á staðinn voru
rífandi viðskipti í veitingarekstri,
sem varð til þess að nú eru að rísa
fjölmörg ný veitingahús, sem veita
samkeppni. Oleg segir að unga fólkið
vilji ekki taka við. Sjálfur er hann
barnlaus og sonur sambýliskonu
hans, sem fór í langskólanám, er
sestur að í Tyrklandi. Ef hann gæti
selt barinn og landskika á Toga-
ströndinni, sem hann hefur leigt út til
30 ára, þá mundi hann helst vilja
flytja til Íslands. En kaupendur séu
ekki á hverju strái, enda engir túr-
istar enn.
„Það er allt annað ástand en þegar
við komum og Bretarnir voru við
stjórn,“ bætir hann við. Þegar for-
eldrar hans Fjóla og Vladimir settust
þarna að var Sierra Leone bresk ný-
lenda, sem fékk frelsi 1961. Þá var
stofnað þar lýðveldi.
Fjóla kveðst una sér vel á Íslandi.
Ennþá á hún hér eina systur á lífi,
Herdísi sem er 88 ára. Hún býr
skammt frá henni og þær systur fara
stundum saman út að ganga þegar
veður leyfir. En óneitanlega er ró-
legra en það ævintýralega líf sem
hún hefur átt lengst af ævinnar.
Skipstjórinn Vladimir
Mileris við stýrið á skút
-
unni á leið til Afríku.
Vladimir um það leytisem faðir hans hvarf íbyltingunni og mæðgininflúðu til Litháen.
Faðir Vladimirs, Alexander
Majefski, læknir við rúss-
nesku keisarahirðina.