Morgunblaðið - 29.07.2003, Blaðsíða 10

FRÉTTIR
10 ÞRIÐJUDAGUR 29. JÚLÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
HÉR fer á eftir minnisblað sem
embætti ríkislögreglustjóra sendi
til fjölmiðla eftir fund með fulltrú-
um Samkeppnisstofnunar í gær:
„Efni: Fundur Haraldar Johann-
essen ríkislögreglustjóra og Jóns
H.B. Snorrasonar, saksóknara og
yfirmanns efnahagsbrotadeildar
embættisins, með Georg Ólafssyni,
forstjóra Samkeppnisstofnunar, og
Ásgeiri Einarssyni, lögfræðingi
stofnunarinnar, haldinn mánudag-
inn 28. júlí 2003, kl. 14.00 á skrif-
stofu ríkislögreglustjórans. Þann
26. þ.m. boðaði ríkislögreglustjóri
til fundarins.
Samkeppnisstofnun hefur lýst
því að ýmis atvik, sem fram hafa
komið við athugun stofnunarinnar
á málefnum sem varða ætlað sam-
ráð olíufélaganna Skeljungs hf., Ol-
íuverslunar Íslands hf. og Olíufé-
lagsins hf., og til athugunar hafa
verið hjá stofnuninni frá því 18.
desember 2001, bendi til háttsemi
og brota sem skulu sæta meðferð
opinberra mála með rannsókn hjá
lögreglu undir stjórn og ákvörð-
unarvaldi ákæruvalds.
Af hálfu Samkeppnisstofnunar
hefur verið bent á að í gildandi lög-
um um stofnunina og starfsemi
hennar sé ekki kveðið á um það
með hvaða hætti stofnunin eigi að
gera lögreglu grein fyrir því sem
stofnunin verður áskynja um í at-
hugunum sínum og kann að varða
einstaklinga og/eða lögaðila refsi-
ábyrgð. Þá hafi heldur ekki mynd-
ast um framsendingu mála frá
Samkeppnisstofnun hefð eða verk-
lag.
Af hálfu saksóknara efnhags-
brotadeildar ríkilslögreglustjóra er
bent á að rétt sé að taka mið af
starfsaðferðum og löggjöf annarra
stofnana sem líkt og Samkeppn-
isstofnun gegna eftirlitshlutverki á
sérstökum sviðum og hafa til þess
rúmar lagaheimildir líkt og skatta-
yfirvöld og Fjármálaeftirlitið. Í
grundvallaratriðum vísa þessar
stofnanir málum til efnahagsbrota-
deildar ríkislögreglustjórans með
formlegum hætti samkvæmt máls-
meðferð sem mælt er fyrir um í
lögum og reglugerðum sem um
stofnanirnar gilda. Mál frá skatta-
yfirvöldum berast með kæru, en
samkvæmt lögum um Fjármálaeft-
irlitið er gert ráð fyrir að stofnunin
tilkynni um þá háttsemi sem hún
hefur orðið áskynja um og talin er
refsiverð. Þótt sá eðlismunur sé á
að skattayfirvöld kæri en Fjár-
málaeftirlitið tilkynni um háttsemi
er í báðum tilvikum gerð grein fyr-
ir kæru eða tilkynningu í skrif-
legum erindum og með greinargerð
sem fjallar um hina ætluðu refsi-
verðu háttsemi og þau gögn sem
fylgja og talin eru styðja mat á
þeim atvikum sem um ræðir og er-
indið varða.
Þá er það mikilvægt að fram
komi hvaða þýðingu það hafi fyrir
meðferð málsins hjá Samkeppnis-
stofnun að tilkynnt hafi verið til
efnahagsbrotadeildarinnar. Koma
þarf fram hvort þau atvik sem til-
kynnt er um til efnahagsbrota-
deildar verða áfram til frekari með-
ferðar hjá Samkeppnisstofnun.
Ríkislögreglustjóri hefur falið
saksóknara og yfirmanni efnahags-
brotadeildar embættisins að fara
með samskipti við Samkeppnis-
stofnun varðandi aðgerðir sem
grípa þarf til, til þess að hefja megi
opinbera rannsókn svo fljótt sem
verða má, eftir því sem tilefni kann
að gefast til.
Að ósk ríkislögreglustjóra og
ríkissaksóknara gerði saksóknari
efnahagsbrotadeildar embættisins
ríkissaksóknara í morgun grein
fyrir fyrirhuguðum fundi með Sam-
keppnisstofnun. Þar var ákveðið að
saksóknari efnahagsbrotadeildar
gerði ríkissaksóknara grein fyrir
framvindu mála og því sem fram
kom á fundinum. Að fundi loknum
gerði saksóknari efnahagsbrota-
deild ríkissaksóknara grein fyrir
niðurstöðu fundarins.
Fulltrúum Samkeppnisstofnunar
var gerð grein fyrir því að fund-
urinn sé formlegur og að greint
verði frá honum opinberlega og
þessari niðurstöðu hans.
Engin gögn fóru á milli fulltrúa
embætta.
Fundi lauk kl. 15.05.
Skrifstofu ríkislögreglustjóra, 28.
júlí 2003.
Jón H.B. Snorrason, saksókn-
ari.“
Minnisblað embættis ríkislögreglustjóra
Saksóknara falið að
fara með samskipti við
Samkeppnisstofnun
RÍKISLÖGREGLUSTJÓRI hefur
falið Jóni H.B. Snorrasyni, sak-
sóknara og yfirmanni efnahags-
brotadeildar ríkislögreglustjóra, að
fara með samskipti við Samkeppn-
isstofnun um meint samráð olíufé-
laganna og varðandi aðgerðir sem
grípa þurfi til, til þess að hefja
megi opinbera rannsókn svo fljótt
sem verða má, eftir því sem tilefni
kann að gefast til. Þetta kom fram
eftir fund ríkislögreglustjóra og
fulltrúa Samkeppnisstofnunar í gær
og er greint frá þessari niðurstöðu í
fréttatilkynningu frá ríkislög-
reglustjóra.
Á fundinum var rædd sú staða
sem komin er upp í málinu en Sam-
keppnisstofnun telur að ýmislegt sé
komið fram sem bendi til atvika
sem ætla megi að geti varðað refs-
ingu og beri því að fara með sam-
kvæmt lögum um meðferð opin-
berra mála. Þá var farið yfir lög og
reglur sem gilda um kærur og til-
kynningar frá stofnunum hins op-
inbera til lögreglu í ljósi þess að
staða Samkeppnisstofnunar hefur
þótt óljós í þessu sambandi, að því
er fram kemur í tilkynningunni.
Vildu ekki tjá sig
Hvorki Georg Ólafsson forstjóri
né Ásgeir Einarsson, lögfræðingur
Samkeppnisstofnunar, vildu tjá sig
við fjölmiðla að loknum um klukku-
tíma löngum fundi með Haraldi Jo-
hannessen ríkislögreglustjóra og
Jón H. Snorrasyni, yfirmanni efna-
hagsbrotadeildar embættisins, í
gærdag. „Fundurinn var gagn-
legur,“ var hið eina sem Georg
treysti sér til þess að segja en að
öðru leyti vísaði hann til frétta-
tilkynningar ríkislögreglustjóra
sem ekki heldur vildi svara spurn-
ingum fréttamanna að loknum
fundinum.
Morgunblaðið/Jim Smart
Georg Ólafsson, forstjóri Samkeppnisstofnunar, og Haraldur Johannessen
ríkislögreglustjóri við upphaf fundarins í gær.
Hefji opinbera rann-
sókn ef tilefni er til
STAKKANESIÐ, björgunar-
skipið sem áætlað er að nota
til björgunar á flaki Guðrúnar
Gísladóttur KE, er komið úr
slipp í Noregi og hélt á
strandstað síðdegis í gær.
Haukur Guðmundsson, fram-
kvæmdastjóri Íshúss Njarð-
víkur, eiganda Guðrúnar
Gísladóttur, segir að björg-
unaraðgerðir hefjist í dag og
standi fram eftir vikunni.
Björgun
hefst
í dag
Guðrún
Gísladóttir KE
TILKYNNT var um innbrot í
bíl við Tómasarhaga í gær-
morgun. Meðal þess sem var
stolið voru geisladiskar og
þrjú aðgangskort að Hval-
fjarðargöngum. Eitthvað hef-
ur sá eða hinir óprúttnu sem
þar voru að verki staldrað við
í bílnum því þar fannst bæði
reykingarlykt og aska.
Braust inn
í bíl og reykti
sígarettu
TVEIR bílar rákust saman á
gatnamótum Baughóls og Upp-
salavegar á Húsavík um miðjan
dag í gær. Engin slys urðu á
fólki en töluvert eignatjón varð
í árekstrinum, að sögn lög-
reglu.
Skullu saman
á gatna-
mótum
NÝTT Íslandsmet var sett á nýliðn-
um Siglingadögum sem lauk á Ísa-
firði um helgina þegar 41 kajak-
ræðari myndaði stjörnu með bátum
sínum á Pollinum á Ísafirði. Bát-
unum, fjörutíu talsins, var raðað í
hring, þar af var einn tveggja
manna kajak.
Að sögn Halldórs Sveinbjörns-
sonar, sem stýrði aðgerðinni, hafa
ekki svo margir kajakbátar raðað
sér saman í hring áður á Íslandi og
tæpast annars staðar í heiminum að
því er hann best veit. Kajakræðar-
arnir röðuðu sér fyrst hlið við hlið í
bátum sínum og freistuðu þess síðan
að tengja enda saman. Það tók kaj-
akræðarana tæpan hálftíma að
mynda stjörnu úr bátaflotanum en
þegar því var lokið var kveikt í reyk-
blysi í stjörnunni miðri sem var fal-
legt á að líta séð ofan frá. Því miður
urðu nokkrar skemmdir á tveimur
bátanna af völdum hita frá blysinu.
Ljósmynd/Þorsteinn J. Tómasson
Mynduðu stjörnu
úr 40 kajökum
SVEINN Hannesson, framkvæmda-
stjóri Samtaka iðnaðarins, segir í
grein á heimasíðu samtakanna að
eftir því sem næst verði komist sé Ís-
land eina aðildarríki OECD sem
leggur vörugjöld á lagnaefni, gólf-
efni og hreinlætistæki. Segir Sveinn
að vörugjöld hafi lengi lagst með
fullum þunga á hvers konar bygging-
arefni á borð við steypu, þakjárn,
gler og málningu. Þessari skattlagn-
ingu hafi verið aflétt fyrir nokkrum
árum en vörugjöld séu þó enn lögð á
nokkrar vörur. „Það er með öðrum
orðum talin sérstök ástæða til að
skattleggja munaðarvörur á borð við
baðker, klósett og gólfdúka,“ segir
Sveinn.
Í greininni segir Sveinn að und-
anfarin ár hafa stór skref verið stigin
í þá átt að lagfæra íslenska skatt-
kerfið og færa það í átt við það sem
tíðkast meðal annarra Evrópuríkja.
Enn séu þó einkum þrír skattar á Ís-
landi sem skeri sig verulega úr í
samanburði við skattkerfi nágranna-
ríkjanna. Þetta sé eignarskattur,
þótt stigið hafi verið verulegt skref
til lækkunar hans, stimpilgjöld sem
mismuni lánsformum og lántakend-
um og trufli viðskipti og séu öllum til
óþurftar; og vörugjaldið sem sé sýnu
verst þessara þriggja skatta.
Vörugjöld aðalástæða
hás matvælaverðs
Sveinn segir að vörugjöld þekkist
um allan heim að einhverju marki og
það, sem skattlagt sé víðast hvar sé
annars vegar bílar og eldsneyti en
hins vegar áfengi og tóbak. Undan-
farin ár hafi þróunin hins vegar verið
sú að draga almennt úr sértækri
skattheimtu af þessu tagi á aðrar
vörur.
Sveinn segir loks að í útgjöldum
íslenskra heimila vegi vörugjöld af
matvælum þó langþyngst. Menn hafi
velt því mikið fyrir sér hvers vegna
matvælaverð hér á landi sé svo miklu
hærra en í nágrannalöndunum en af-
ar sjaldan sé rætt um vörugjöld í því
sambandi. Lausleg athugun, byggð á
neyslukönnun Hagstofunnar frá
árinu 1995 sýni að 17,4% af útgjöld-
um vísitölufjölskyldunnar fóru til
kaupa á matvælum. Þar af séu vöru-
flokkar sem beri vörugjöld um 6,1%
eða um 35%.
Þar með sé því miður ekki öll sag-
an sögð. Þegar matarskatturinn svo-
kallaði, 14% virðisaukaskattþrep,
var tekinn upp, hafi illu heilli verið
ákveðið, að sælgæti, sykur, kakó og
flestar drykkjarvörur skyldu áfram
bera 24,5% virðisaukaskatt. Út úr
þessari skiptingu í æðri og óæðri
matvæli verði auðvitað til alls konar
einkennilegar afleiðingar eins og til
dæmis sú staðreynd að íslenskt vatn
án sykurs, sem sett sé á flösku, er
skattlagt með 8 króna vörugjaldi á
lítra og síðan með 24,5% virðisauka-
skatti. Sykruð mjólk á sams konar
flösku beri ekki vörugjald og lendi í
14% virðisaukaskatti.
„Nú er til umræðu að lækka virð-
isaukaskatt af matvælum. Fyrsta
skrefið í þeirri breytingu ætti að
vera að feta í fótspor Svía sem lagt
hafa af sérstaka vörugjaldtöku af
óáfengum drykkjum og sætindum.
Svíar og aðrar Norðurlandaþjóðir
skattleggja einnig allt sem ætt er í
einu og sama virðisaukaskattþrepi.
Það er einföld og framkvæmanleg
regla. Það er gersamlega úr takti við
tímann að skattyfirvöld á Íslandi
stjórni því með skattlagningu hvað
landsmenn borða,“ segir Sveinn.
Framkvæmdastjóri SI
Gagnrýnir álagn-
ingu vörugjalda