Morgunblaðið - 31.07.2003, Blaðsíða 1

31. júlí 2003
Kræklingarækt í Hrísey heimsótt,
þúsundasta skipið í Skipalyftu Vest-
mannaeyja og staðan í kvótanum.
Landiðogmiðin
Sérblað um sjávarútveg
úrverinu
GAMLA Hríseyjarferjan, Sævar, hefur nú fengið
nýtt hlutverk. Hún er notuð af félögunum í Norðurskel
við kræklingarækt við Hrísey og Dagverðareyri og til
hvalaskoðunarferða, sjóstangaveiði og kræklingaskoð-
unar. Mikið líf hefur verið í firðinum að undanförnu og
hvalir tíðir gestir þar.
Hvalaskoðun á Eyjafirði
UMTALSVERÐ aukning varð í útflutningi
á ferskum fiski með flugi fyrstu sex mánuði
ársins. Helstu kostir þess að flytja fiskinn út í
flugi eru tíðnin og þ.a.l. ferskleiki vörunnar.
Verðmæti útflutningsins er þó minna en
vænta mætti vegna sterkrar stöðu krónunn-
ar.
Fyrstu sex mánuði ársins varð 16% aukn-
ing á magni miðað við síðasta ár í útflutningi
á ferskum fiski hjá Flugleiðum frakt, segir
Steingrímur Sigurðsson, sölustjóri útflutnings
hjá félaginu. Flutningar til Norðurlandanna
jukust um 11,4%, til meginlands Evrópu um
7,4%, flutningar til Bretlands jukust um
22,1% og til N-Ameríku um 16,7%.
Styrkleikinn felst í tíðninni
Flugleiðir frakt er stærsti farmflytjandi í
flugi frá Íslandi. Félagið flýgur til margra
áfangastaða bæði austan hafs og vestan. Fé-
lagið hefur yfir að ráða einni Boeing 757-
200F fraktflutningavél en auk þess er frakt
flutt með öllum farþegaflugvélum Flugleiða.
„Okkar styrkur felst í tíðninni,“ segir
Steingrímur og nefnir sem dæmi að til Bret-
lands séu tuttugu og tvö flug á viku en aðeins
sé um að ræða eitt skip þangað á viku. Frakt-
flugvél Icelandair Cargo ber fjörutíu tonn af
frakt.
Að sögn Steingríms skiptist ferskfisk-
markaðurinn í tvo hluta, annars vegar eru
það framleiðendur, kvótaeigendur sem eru í
ferskfiskvinnslu, eins og Samherji, ÚA
o.s.frv. og þeir skila vörunni á pöllum og hins
vegar eru það fiskkaupmenn, sem Steingrím-
ur kallar „tradera“, sem láta vinna fyrir sig
fisk úti um allt land. Þeirra fiskur kemur til
Keflavíkurflugvallar þar sem starfsmenn Ice-
landair Cargo útbúa fiskinn til útflutnings.
Þannig að hamagangurinn getur verið mikill
þegar vélarnar eru um það bil að fara í loftið.
„Það getur verið mikil umstöflun og talning,“
segir Steingrímur.
Hann segir að fraktflug með fisk geti verið
afar köflótt. Ef það komi bræla á miðunum
berist minni af fiski á land og þar af leiðandi
minna af ferskum fiski í flugi. Það vanti meiri
stöðugleika en menn bindi vonir við að ef vel
gangi með fiskeldið berist fiskurinn jafnar og
flutningarnir verði jafnari.
Sveigjanleikinn er einn kostur flugflutn-
inga og segir Steingrímur til marks um hann
að aðalferskfisksmarkaðurinn í Bretlandi sé á
Humber-svæðinu og þá sé fiskinum flogið á
Humberside-flugvöll í næsta nágrenni við
markaðinn. Fiskurinn sé þá oft ekki nema um
dagsgamall þegar hann berist til kaupenda en
Norðmenn t.d. flytji sinn fisk með flutninga-
bílum og þ.a.l. sé um þriggja til fjögurra daga
gamlan fisk að ræða. Ferskleikinn sé því
styrkur íslenskra fiskútflytjenda.
Ágætiseftirspurn á mörkuðum
Níels Rafn Guðmundsson, framkvæmdastjóri
Tross ehf. í Sandgerði, sem er í eigu SÍF-
samstæðunnar, segir að ágætiseftirspurn sé á
mörkuðum frá því í vor. Upphaf ársins hafi
verið daufara vegna meira framboðs á fiski
frá Noregi og Danmörku en það sé töluverð
spurn eftir fiski frá Íslandi. Það sé þó mis-
munandi eftir tegundum. Töluverð spurn hafi
verið eftir þorski, minni eftir karfa vegna
meira framboðs á honum sem hafi leitt til
verðlækkunar, ýsan hafi verið þyngri í sölu
vegna meira framboðs, eftirspurn hafi verið
alveg þokkaleg en verð hafi lækkað í kjölfar
aukins framboðs. „Almennt myndi ég segja
að eftirspurn hafi verið þokkaleg á árinu og
að útflutningur hafi verið í svipuðu fari og í
fyrra a.m.k. hvað okkur áhrærir,“ segir Níels.
Tros selur mest á fjóra markaði, Ameríku,
Bretland, Þýskaland og Frakkland. Allur
fiskur sem Tros flytur út fer með flugi.
Að sögn Níelsar er magn útflutnings fyrir-
tækisins svipað og í fyrra en verðmætið er
minna vegna sterkrar stöðu krónunnar.
Tíðnin og ferskleikinn styrkurinn
Útflutningur fersk-
fisks með flugi eykst
Flugleiðir Frakt eða Icelandair Cargo eru umsvifamestir í flutningi fersks fisks til útlanda.
YFIR 8.000 tonnum af sjófrystri
síld hefur verið landað í frysti-
geymslu SVN í sumar.
Huginn VE landaði á þriðjudag
um 430 tonnum af sjófrystum síld-
arflökum í Neskaup-
stað. Aflinn
fékkst á veiði-
svæðinu norð-
ur af Sval-
barða, en um
þriggja sólarhringa sigling er á
miðin. Huginn landaði síðast í Nes-
kaupstað fyrir rúmum hálfum mán-
uði eða 14. júlí. Guðmundur Ólafur
ÓF kom síðan inn í gær með sjó-
frysta síld og Hákon EA er vænt-
anlegur í dag.
Í sumar hefur fjöldi vinnsluskipa
nýtt sér þá aðstöðu sem Síldar-
vinnslan býður upp á varðandi los-
un og geymslu á frystum afurðum í
frystigeymslu fyrirtækisins í Nes-
kaupstað. Þar er búið að taka á
móti um 8.300 tonnum af sjó-
frystum síldarflökum
það sem af er sumri.
Frá Neskaupstað
eru afurðirnar
fluttar beint á markað
með flutningaskipum.
Og það er líflegt við höfnina, en
Barði NK er væntanlegur til Nes-
kaupstaðar fyrir helgina og Bjartur
NK sömuleiðis. Svo verður tunnu-
skip einnig á svæðinu fyrir helgi,
þannig að það er mikið um að vera
hjá Síldarvinnslunni.
Mikið af sjófrystri síld
í frystigeymslur SVN
BRETAR kaupa stöðugt minna af
sjávarafurðum frá Noregi. Á nokkr-
um árum, eða frá 1998 hefur magnið
fallið úr um 18.000 tonnum í 8.000 og
verðmætið úr 26 milljörðum ís-
lenzkra króna í um það bil 19. Á fyrri
helmingi þessa árs hefur þessi þróun
enn haldið áfram.
Kaup Breta á fiski frá Noregi hafa
stöðugt dregizt saman og á fyrstu
sex mánuðum þessa árs er samdrátt-
urinn nær 4 milljarðar króna miðað
við sama tímabil í fyrra. Samdrátt-
urinn er meðal annars í sölu á ýsu og
þorski og telja Norðmennirnir að-
alskýringuna vera ódýr flök frá
Kína, en mikið framboð af þeim hafi
leitt til verðlækkunar. Þessi sam-
keppni hefur reynzt norskum fram-
leiðendum afar þung í skauti og segir
Gustav Eidsune, sölustjóri Nordic
Group, að verð á flakabitum úr ýsu
hafi lækkað um ríflega 200 krónur á
kíló frá síðasta ári. Hann telur að
skýr- ingin á
því að Kínverjar séu orðnir svona
öflugir á markaðnum sé hin mikla
samþjöppun stórmarkaða, en það sé
nauðsynlegt fyrir framleiðendur að
koma afurðum sínum inn í þá. „Til að
fá hillupláss verður maður að bjóða
ódýrasta fiskinn.“
Hinar fimm stóru stórmarkaða-
keðjur í Bretlandi ráða þremur
fjórðu hlutum markaðsins fyrir
dagvöru, en þetta eru Tesco, Sains-
bury, Asda, Safeway og Morrisons.
Norðmenn telja möguleika sína á
brezka markaðnum einkum felast í
íhaldssemi Breta, sem kjósi helzt að
borða þorsk og ýsu, þrátt fyrir að
miklum fjárhæðum sé varið til mark-
aðssetningar á lýsingi og hokinhala.
Annar möguleiki er sá að hlutar
markaðsins vilja ekki tvífrystan fisk,
og þá hluta láta Kínverjarnir í friði.
Það eru helzt veitingahúsin sem taka
einfrystan fisk fram yfir tvífrystan.
Loks hefur gengið verið Norð-
mönnum hagstæðara að undaförnu.
Frá því í janúar 2002 lækkaði gengi
punds gagnvart norsku krónunni
nær stöðugt, en í sumar er þessi þró-
un farin að ganga til baka.
Bretar kaupa minna frá Noregi
RÆKJUFRAMLEIÐENDUR á
Grænlandi hafa gert tillögu um
að tekin verði upp stjórn á sölu
rækju á markaðina. Um yrði að
ræða svipað fyrirkomulag og
OPEC notar við stjórn olíusölu
aðildarlanda þess.
Útgerðarmenn grænlenskra
rækjutogara hafa lýst yfir að þeir
muni styðja slíkar aðgerðir.
Nefndar ráðstafanir myndu þó
naumast duga til þess að hækka
rækjuverðið þó að samdráttur
yrði í offramboði kaldsjávarrækju
en ættu þó að geta haft einhver
áhrif.
Jensine Berthelsen, sem er í
forsvari fyrir fiskveiðinefnd
grænlensku landstjórnarinnar,
segir að þörf sé alþjóðlegra að-
gerða til þess að stemma stigu
við ofveiði á rækju.
Áður hafa verið gerðar til-
raunir um samráð framleiðenda á
kaldsjávarrækju til að stjórna
framboði, en þær hafa ekki skilað
árangri. Helzta skýringin á miklu
framboði nú, er gífurleg aukning
veiðanna við
Kanada. Rækja þaðan
streymir inn á mark-
aðinn og hefur of-
framboðið lækkað
verðið. Bretland er
stærsti markaðurinn
fyrir kaldsjávarrækju og þar er
rækjukokteill vinsælasti tilbúni
fiskrétturinn.
Grænlendingar
hvetja til aðgerða