Morgunblaðið - 08.08.2003, Blaðsíða 20

AUSTURLAND
20 FÖSTUDAGUR 8. ÁGÚST 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Á BORGARFIRÐI eystri gengur lífið sinn vana-
gang. Álfaborgarséns um verslunarmannahelgi
yfirstaðinn með miklu húllumhæi og fólksfjölda og
fiskvinnslan í fríi þessa vikuna. Um 150 manns búa
á Borgarfirði, þar af 120 í Bakkagerðisþorpinu,
sem kúrir snyrtilegt og opið við sjávarbrún. Það
virðist samdóma álit þeirra sem sækja Borgfirð-
inga heim að þeir séu viðmótsþýðir og bjartsýnir
og samfélagið þétt og kraftmikið.
Kristjana Björnsdóttir er oddviti Borgfirðinga.
Hún er innt eftir mannlífinu þetta sumarið. „Það
hefur nú oft verið meiri ferðamannastraumur en í
sumar, því hér hafa ríkt austlægar áttir svo vikum
skiptir með þoku og súld. Þó höfum við fengið
mikla veðurblíðu inn á milli og þá er nú gaman að
lifa.“
Kristjana segir Borgfirðinga ekki í neinum stór-
framkvæmdum um þessar mundir. „Það á raunar
að fara að leggja nýja vatnslögn niður í gegnum
þorpið. Í sambandi við holræsamál, sem öll sveit-
arfélög gráta undan, þá erum við að verða búin
með það verkefni, því það eru þrjátíu ár síðan
þorpið hér var komið í það horf og því eru bara
sveitabæirnir og sumarbústaðir eftir, bæði hér í
kring og í Húsavík og Loðmundarfirði.“ Hún segir
samgöngumálin í góðu standi og nefnir sem dæmi
að vegurinn í Loðmundarfjörð sé alveg ágætur.
Kristjana segir að hvað þorpið snerti þá sé við-
hald og allt ástand almennt gott. „Þau hús sem
hafa verið hér til sölu hafa selst um leið og þau
hafa verið auglýst og virðist því vera eftirsótt að
eiga eignir hér.“
Fuglaáhugamenn hafa fjölmennt
Að hennar sögn hefur verið framkvæmt mikið
við Hafnarhólma en þangað koma fuglaáhuga-
menn sem ferðast um allan heim til fuglaskoðunar
og segja að þeir hafi hvergi komið í aðstöðu eins og
þessa og gönguleiðirnar. „Við höfum stikað alveg
hreint ótal leiðir og unnið kort og Ferðamálahópur
Borgarfjarðar hefur skilað miklu og góðu starfi í
ferðamálum svæðisins. Svo má ekki gleyma Kjar-
valsstofu, sem opnuð var í fyrra, en hún er stór-
virki á svona stað. Við erum auðvitað ekki með
neitt Kárahnjúkadæmi hér, en framkvæmdirnar
hafa samt áhrif hingað niður eftir. Þegar þjón-
ustan eykst á Egilsstöðum – en þangað sækjum
við allt slíkt – þá batnar hún jafnframt fyrir okkur.
Það er því alls engin uppgjöf í mönnum hérna.“
Fjölmargir línubátar gera út frá Borgarfirði og
menn vonast eftir að línutvöföldunin nái fram að
ganga fyrir komandi fiskveiðiár. Það er þó ekki
líklegt eftir því sem sjávarútvegsráðherra hefur
sagt til þessa.
„Við myndum vilja sjá meiri kvóta, en hér skipt-
ir það mjög miklu máli ef af þessu verður með línu-
tvöföldunina,“ segir Kristjana. „Hér gera allir út á
línu, mikið á haustmánuðum, og það getur haft af-
gerandi áhrif á afkomu manna. Það er samt frekar
að okkur vanti fólk hingað en að það sé atvinnu-
leysi.“
Ekki áfjáð í sameiningu
Sameiningarmál hafa verið mikið í umræðunni á
Austurlandi og ekki síst umhverfis Borgarfjörð.
Kristjana segir sitt sveitarfélag hið eina á Austur-
landi sem sé réttum megin við strikið. „Við eigum
fyrir okkar útgjöldum. Á meðan aðrir safna skuld-
um erum við ekkert áfjáð í að sameinast. Hér er
ekki bið í leikskóla og mjög góð þjónusta í skól-
anum. Undanfarin ár hefur eingöngu verið rétt-
indafólk við skólann, ég held að við getum bara
verið býsna stolt af því. Hér eru fimm börn í leik-
skóla og í fyrra voru nítján börn í grunnskóla, en
þeim fækkar eitthvað í ár. Við getum því tekið við
fullt af börnum. Við erum búin að sjá það að þeir
hafa það ekkert betra sem alltaf eru að gráta yfir
því hvað þeir eigi bágt, við höfum það mjög gott
hérna.“
Eina sveitarfélagið á Austurlandi sem er réttum megin við strikið
Morgunblaðið/Steinunn Ásmundsdóttir
Í Bakkagerði á Borgarfirði eystri búa um 120 manns. Borgfirðingar una hag sínum vel og hafa byggt upp ferðaþjónustu og safn um Jóhannes Kjarval.
Enginn barlómur í Borgfirðingum
Borgarfjörður eystri FISKVERKUN Karls Sveinssonar
verkar allan þorsk sem berst á
land í Bakkagerði. Núna er viku-
löngu vinnslufríi að ljúka og hefj-
ast menn aftur handa eftir helgina.
Karl Sveinsson segir gæftir hafa
verið sæmilegar í sumar. „Fiskiríið
hefur verið gott á línu en lélegt á
færi síðustu tvo mánuðina. Ætli sé
ekki ætisleysi um að kenna. Fisk-
urinn er horaður og hefur ábyggi-
lega eitthvað lítið að éta. Þá er
hann daufur að taka krókana nema
það sé einhver beita.
„Við höfum á milli 600 og 700
tonna kvóta. Héðan róa tólf til
fjórtán bátar á línu og handfæri og
aflinn er unninn hér heima, nema
ýsan og steinbíturinn, sem er ís-
aður hér og sendur á markað. Við
höfum ekki tök á að vinna þær
tegundir því að við þyrftum frysti-
hús til þess, nema fiskurinn væri
þá fluttur út í flugi. Þetta kemur
bara í svo miklum gusum að það er
ekki hægt að standa í því. Við er-
um nánast eina byggðarlagið sem
veiðir allan sinn kvóta heima og
vinnur hann heima án erlends
vinnuafls.“
Skiptast á brælur og blíður
Auk fiskverkunarinnar, sem
Karl stofnaði fyrir tuttugu árum, á
hann tvo báta sjálfur og gerir út
samhliða verkuninni. „Ég er með
um 100 tonn á hvorn í kvóta, mest
af þorski. Allur þorskur sem kem-
ur hér í land er unninn hjá mínu
fyrirtæki. Ég er með 15 til 20
manns í vinnu og ætli séu ekki um
það bil tólf ársverk í vinnslunni og
þrjú til fjögur í útgerðinni.“
Karl segir fiskiríið misjafnt á
veturna. „Dagróðrar eru stopulir,
stundum eru viku eða hálfsmán-
aðar langar brælur og svo jafn-
langar blíður á milli. Fiskurinn
kemur því inn í gusum.“
Þá er farið að spekúlera í línu-
tvöfölduninni, sem getur haft
mikla þýðingu í byggðarlagi eins
og Bakkagerði. „Það er ekki komið
á hreint með hana enn þá, en þeir
sem stunda dagróðra með línu eiga
að fá einhverja kvótaívilnun,
þ.e.a.s. þeir sem beita bjóðin í
landi. Það munar um allt og hag-
urinn gæti vænkast eitthvað. Svo
eru menn líka með dálítinn
byggðakvóta hér. Þeir sem fá
byggðakvóta eru bundnir því að
fiskurinn sé unninn á staðnum, svo
það hjálpar til með það. En hins
vegar eru sumir með kvótann og
vinna samt fiskinn hérna svo það
er allur gangur á þessu. Byggða-
kvótinn hér er eitthvað um 150
tonn í það heila og skiptist á milli
báta. Vinnslan fær líka smávegis,
eitthvað um 45 tonn, og ég nota
það til þess að fá fisk í eyðurnar á
veturna, kaupi þá fisk frá Grinda-
vík í gegnum þennan vinnslukvóta
til að vinnslan sé sæmilega stöð-
ug.“
Morgunblaðið/Steinunn Ásmundsdóttir
Karlinn vill hafa allt í réttri röð og
reglu. Karl Sveinsson fiskverkandi
og útgerðarmaður.
Vinnufríi
að ljúka í
fiskinum
ÞETTA er fjórða sumarið sem
hjónin Helgi Arngrímsson og
Bryndís Snjólfsdóttir leiðbeina
ferðafólki um svæðið umhverfis
Borgarfjörð. Er það í daglegu tali
nefnt Víknaslóðir og á orðið vin-
sældum að fagna meðal göngu-
hrólfa, enda góður aðbúnaður í
skálum og trúss allt flutt í nætur-
staði. Þurfa menn því aðeins að
ganga með dagpoka, sem léttir líf-
ið töluvert í gönguferðum.
Helgi og Bryndís hafa starfað
með Ferðamálahópi Borgarfjarðar
um árabil og Helgi raunar verið
að vasast í ferðamennsku frá
blautu barnsbeini. Heimamenn
hafa stikað ótölulegan fjölda
gönguleiða um fjöll og firnindi og
gefið út vönduð gönguleiðakort. Í
sumar var boðið upp á fjórar
fimm daga gönguferðir um Víkna-
slóðir, auk gönguferða í Bakka-
gerðisþorpi tvisvar í viku. Að-
sóknin hefur verið minni en efni
stóðu til og kennir Helgi þar um
skorti á umfjöllun um þennan
möguleika í gönguferðamennsku á
Íslandi. „Ég held að það vanti
betri kynningu. Það þarf stöðugt
að vera að láta vita af sér á ýms-
an hátt og efla þarf mjög mark-
aðsmál fyrir gönguleiðir í fjórð-
ungnum í heild sinni.“
Helgi er rétt nýkominn með sjö
manna gönguhóp ofan úr Stórurð
og er það annar dagur stórrar
gönguferðar. Fyrsta daginn var
gengið í Stapavík og yfir til
Njarðvíkur og næsta dag fer hann
með hópinn um Brúnavík til
Breiðuvíkur. Þá er gengið á
Gletting og í Kjólsvík og síðasta
daginn um Víknaheiði til
Borgarfjarðar, þar sem endað er
með hátíðarkvöldverði í
Fjarðarborg að göngu lokinni. Þá
kasta menn fram stökum og fá sér
í tána að vild, ásamt annarri
iðkun skemmtilegheita.
Hópurinn hans Helga er alsæll
með gönguna um Stórurð og ryð-
ur í sig kvöldmatnum í Fjarðar-
borg með bestu lyst. „Það voru
fjölmargir ferðamenn í Stóru-
rðinni í dag,“ segir Árni Geirsson,
einn göngumanna. „Við höfum
verið að ræða það hvað Stórurðin
virðist vera vel varðveitt leynd-
armál, þetta er svona Gullfoss og
Geysir þeirra Borgfirðinga án
þess að nokkur viti af því.“ Hall-
dóra Hreggviðsdóttir tekur undir
það og segir hafa verið stórkost-
legt að ganga þar um í dýrðlegu
veðri.
„Við höfum öll farið áður í
gönguferðir og reynum að fara í
vikuferð á sumri og krakkarnir
hafa verið að ganga með okkur,
sá yngsti frá því sjö ára,“ segir
hún.
Auðvelt hjá ungviðinu
Ungviðinu í hópnum, þeim
Hlyni Arnarssyni og Ásgeiri
Bjarnasyni, fannst labbið ekki sér-
lega erfitt; „Kannski dálítið bratt,
en við vorum í góðum gönguskóm
og þetta var ekkert mál.“ Þeir
sögðust læra örnefnin jafnóðum
og spyrja þá fullorðnu um fjöll og
dali.
„Þetta eru mjög þægilegar ferð-
ir fyrir svona hóp eins og okkar,“
segir Halldóra og Árni bætir við
að sérstaklega gaman sé að vera í
gönguferðum þar sem leiðsögu-
maðurinn sé af staðnum. „Þá get-
ur hann sagt manni svona misjafn-
lega upplognar sögur af héraðinu,
af sveitungum og fornsögur ein-
hverjar,“ segir Árni kímileitur.
„Það hefur aldrei verið meiri lúx-
us í gönguferð hjá okkur heldur
en núna, þegar við fáum allan mat
í áfangastað,“ bætir Halldóra við.
„Maður er bara með dagpoka,
gönguskóna og góða skapið og
þetta er alveg yndislegt.“
Árni segist halda að Íslendingar
hafi ekki enn uppgötvað trúss-
ferðir. „Það er svo fínt að ganga
bara með léttan bakpoka á daginn
og njóta náttúrunnar til hins ýtr-
asta, án þess að bera miklar byrð-
ar. Svo lifir maður pínulitlu bílífi
á kvöldin.“
Ævintýri
á gönguför
Morgunblaðið/Steinunn Ásmundsdóttir
F.v.: Hlynur Arnarson, Herborg Árnadóttir, Garðar Gíslason, Ásgeir
Bjarnason, Halldóra Hreggviðsdóttir, Helgi Arngrímsson og Árni Geirs-
son. Þau voru í fimm daga gönguferð um norðursvæði Víknaslóða.