Morgunblaðið - 15.08.2003, Blaðsíða 3

Fyrstu bíógestirnir keyptu miða á
kvikmyndir Sambíóanna vorið 2000
með farsímum sínum í þar til gerðum
sjálfsölum sem Síminn GSM og Sam-
bíóin settu upp. Ári síðar kynnti fyr-
irtækið Góðar lausnir greiðslukerfi
sem gerir fólki kleift að greiða
bílastæðagjöld og fá aðgang að bíla-
stæðahúsum með GSM-síma. Þannig
mætti áfram telja.
Þá ber að nefna farsíma með inn-
byggðri myndavél, en þeir komu ný-
verið á markað og vöktu fljótt athygli.
Hið nýjasta á þeim vettvangi er
myndavélafarsími með stafrænum
aðdráttareiginleikum (digital zoom),
en Siemens mun kynna sinn fyrsta
síma af þeim toga í næstu viku. Hann
er 87 grömm að þyngd með 640x480
eða 0,3 milljóna díla upplausn.
Strax um aldamótin síðustu var
farið að kveða svo rammt að (of)notk-
un farsíma hér á landi að löggjafinn sá
sig tilneyddan að banna farsímanotk-
un í akstri nema með aðstoð hand-
frjáls búnaðar. Tóku lögin gildi 1. nóv-
ember 2001 og ári síðar varð lögreglu
heimilt að sekta fyrir brot á þeim.
Enn urðu efasemdamenn til þess
að gera athugasemdir – með fátt að
vopni annað en almenna skynsemi:
Það er ekki höndin sem ræður því
hvort fólk heldur athygli í akstri,
heldur hugurinn. Áttu þeir þá við að
mas í farsíma spilli hæfni fólks til
aksturs yfirleitt, og engu skipti þá
hvort búnaðurinn sé handfrjáls eða
handkræfur. Á þessi rök hafa hins
vegar fáir hlustað enda er farsíminn
orðinn svo ómissandi í lífi nútíma-
mannsins að ekkert andartak má fara
til spillis við samskiptin.
Unglingar upp að bílprófsaldri
verða hins vegar að láta sér nægja að
tala í símann á hjóli eða skólalóðunum
– en í sumum framhaldsskólum hefur
þurft að setja upp skilti þar sem árétt-
að er að notkun símanna sé bönnuð.
Nýjustu kannanir sýna að 95% ís-
lenskra unglinga 11–16 ára eiga
GSM-síma og þykir mörgum þeirra
eflaust töluverð þolraun að hafa
slökkt á símanum svo stóran part úr
degi. Útbreiðslan er sem sé orðin slík
að farsímarnir eru alls staðar leyfileg-
ir, eðlilegir og nánast lífsnauðsynlegir
– nema annað sé sérstaklega tekið
fram.
Hvað á ég að gera við
mynd af gömlum hundi?
Og enn berast fregnir af frekari
farsímaþróun. Sýndargæludýr fyrir
GSM-síma er ein af skrýtnustu upp-
finningunum, en finnsku fyrirtækin
Small Planet og Lumo Media hafa bú-
ið til sýndargæludýrið Kiepo sem býr
í farsímanum, er stjórnað með SMS-
skilaboðum og þrífst eða drepst eftir
því hversu vel eigandinn sinnir því. Þá
geta fyrirtæki, m.a. á Íslandi, nú sent
farsímanotendum með VIT-þjónustu
tilboð sem sérsniðin eru eftir því hvar
viðtakendur eru staddir. Minnir það
óneitanlega á þá kortlagningu neyt-
enda sem lýst er í skáldsögu Andra
Snæs Magnasonar, LoveStar, sem
fjallar öðrum þræði um algleymi
markaðarins en reynist kannski ekki
jafnmikill vísindaskáldskapur og í
fyrstu virtist.
Allt er þetta svosem gott og bless-
að, segja hinir hófsömu, svo lengi sem
fólk velur sjálft hvaða þjónustu það
fær. Hjá þeim sjálfum verður síminn
áfram ekkert annað en sími og þeim
er eflaust fyrirmunað að skilja hvers
vegna farsímar þurfa að vera búnir
myndavélum og hreyfimyndatækni
eða hvers vegna aðgangur að Neti og
tölvupósti skuli yfirleitt vera í verka-
hring síma. Fyrir einhverja kann slík-
ur aukabúnaður að vera nauðsynleg-
ur, vegna starfssviðs eða áhugamála,
en fyrir aðra er hann ekki annað en
stöðutákn sem nýtist ýmist lítt eða í
hreinan óþarfa, segja þeir og spyrja:
Er til dæmis nauðsynlegt að fá yfirlit
íslenskra frétta sent í símann þegar
maður er í skíðalyftu í Ölpunum? Og
hvað á maður að gera við mynd af
gömlum hundi sem kunningi manns á
ferð um Eyjafjörð sendir í farsímann?
Eða svo vitnað sé í álitsgjafa sem
sjálfur á fjögurra ára fornfálegan
Nokia 5110:
„Gamla góða sparnaðarreglan seg-
ir: Er þetta eitthvað sem ég get lifað
án? Og þegar kemur að aukabúnaði
nýjustu síma er svarið í óþægilega
mörgum tilfellum eftirfarandi: Ójá.“
Morgunblaðið/Júlíus
2002:Myndfarsímar þróastört. Hægt er að senda
myndir, t.d. úr þessum margmiðl-
unarsíma frá Nokia, í aðra sambæri-
lega síma eða inn á blogg-síður.
Morgunblaðið/Jim Smart
2001:Auglýsingar taka að fylgjaSMS-skilaboðum hjá þeim
sem kjósa að lækka símreikning sinn. Við
hver skilaboð upp að 100 bókstöfum er
hengd allt að 60 stafa auglýsing.
Morgunblaði/Þorkell
2000:Farsímakápurí ýmsum litum
og mynstrum ná útbreiðslu
hér á landi. Sumir eigna sér
nokkrar kápur til skiptanna.
1999:WAP-tæknin gerir not-endum mögulegt að
sækja upplýsingar á vefsíður og not-
færa sér margs konar þjónustu þeirra.
sith@mbl.is
DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 15. ÁGÚST 2003 B 3
FJÖLDASKILABOÐ eru meðal
þeirra möguleika sem bjóðast í
nýrri gerðum farsíma. Þá eru sömu
textaskilaboð send hópi fólks í einu.
Getur þetta komið sér vel þegar
boða á til fundar, tilkynna viðburði í
fjölskyldum eða senda ferðalýs-
ingar frá útlöndum, svo dæmi séu
nefnd.
Notkun þessarar tækni hefur nú
tekið á sig nýja mynd í vestrænum
stórborgum. Nokkuð hefur borið á
samkundum þeim sem kallast flash
mobs og mætti þýða sem leiftur-
hópa. Eru það eins konar gjörn-
ingar sem felast í því að hópur fólks
kemur saman á ákveðnum stað, á
fyrirfram ákveðnum tíma, til þess
að taka þátt í stuttri – og yfirleitt
tilgangslausri – athöfn. Strax að
henni lokinni leysist hópurinn upp
og hverfur í mannhafið. Til þessara
undarlegu samkomna er boðað með
fjöldaskilaboðum, eða í gegnum
tölvupóst, en gjarnan er óljóst með
upphafsmennina.
Í Berlín, föstudagskvöldið 1.
ágúst klukkan 18:01 söfnuðust um
fjórir tugir manna saman á mann-
margri gangstétt, hrópuðu „já, já“
og byrjuðu svo að klappa. Ein-
hverjir héldu að hjólreiðakappinn
Jan Ullrich væri mættur á staðinn,
aðrir – þ.á m. lögregluþjónar –
héldu að uppþot væri í undirbún-
ingi. En tilgangurinn var óskiljan-
legur og samkoman leystist upp áð-
ur en aðrir vegfarendur náðu að
klára að klóra sér í höfðinu.
Mánudaginn 4. ágúst var ýmiss
konar fólk boðað í þvottavéladeild
ákveðins stórmarkaðar í Dortmund
kl. 17:05 til þess að borða saman
banana og hverfa svo á braut.
Í New York í júní sl. þyrptust yfir
hundrað manns inn í teppadeild
stórverslunarinnar Macy’s og
spurðu steinhissa afgreiðslumann
um „ástarteppi“. Höfðu þeir þá
fengið dularfulla tilkynningu um
slík teppi með fjöldaskilaboðum.
Þannig mætti áfram telja.
Tilgangur þessara leiftur-
samkoma er kannski helst sá að
leiða saman ólíkt fólk og gefa því
tækifæri til að kynnast. Þá er þetta
kærkomið tækifæri til þess að
brjóta upp annars gráan hversdag-
inn. En sumir sjá ekki annað út úr
þessum gjörningum en merki um
hnignun borgarsamfélagsins, fólk
hafi ljóslega ekkert betra við tím-
ann að gera, engar skoðanir og eng-
in markmið. Howard Rheingold,
höfundur bókarinnar Smart Mobs:
The Next Social Revolution, (Snjall
skríll: Spá um félagslega byltingu)
telur hins vegar aðeins tímaspurs-
mál hvenær þessi aðferð verður
nýtt gagngert til þess að virkja fólk
í pólitískum tilgangi. Og ákveðnir
hópar gera það nú þegar. Mótmæl-
endur hnattvæðingar í Seattle og
víðar notuðu til dæmis fjöldaskila-
boð og hópsendingar tölvupósts til
þess að samræma aðgerðir sínar um
árið og unglingsstúlkur í Bretlandi
nota hópskilaboð til þess að skiptast
á upplýsingum um ferðir Vilhjálms
prins – þótt það teljist kannski ekki
pólitískt nema í þröngum þrá-
hyggjuskilningi.
Enn sem komið er virðast fjölda-
skilaboðin sem sé hvað mest áber-
andi og áhrifarík þegar boðað er til
tilgangslausra og/eða skapandi
gjörninga á borð við bananaát í
þvottavélaskógi.
Í borg
Reuters, The New York Times.
Sérstæð notkun farsíma
Gagnslausar samkomur
Áður en langt um líður geta farsíma-
eigendur um víða veröld hringt í
írska höfrunga, sér til ánægju,
yndisauka og afslöppunar, ef tækni-
leg útfærsla hugmyndarinnar
heppnast. Hér er um að ræða sam-
starfsverkefni Vodafone í Bretlandi
og höfrungaverndarsvæðisins
Shannon út af vesturströnd Írlands.
Tilgangurinn er að auka skilning á
lífsháttum höfrunga, en ekki síður
að bjóða fólki nýstárlega aðferð til
slökunar í amstri dagsins. Að hlusta
á blístur og ýlfur höfrunga er nefni-
lega talið veita óvenjusterka teng-
ingu við náttúruna. Þá getur verið
hagkvæmt fyrir þátttakendur í
hvala- og höfrungaskoðunarferðum
að hringja á undan sér og athuga
hvort höfrungarnir „séu heima“ á
þeim svæðum sem skoðunarleiðang-
urinn liggur um. Ef ekki, geta þeir
eins hætt við ferðina.
Þetta er meðal fjölmargra undar-
legra möguleika í farsímanotkun
sem fólki hefur dottið í hug að nýta.
En sumum þykir alls ekkert undar-
legt við tiltækið. „Fólk getur tekið
upp símann og hlustað á höfrungana
ef það situr fast í umferðarteppu í
Dublin,“ segir sjávarlíffræðingurinn
Simon Berrow hjá Höfrunga- og
náttúrusjóðnum Shannon í Kilrush,
County Clare. Hann bætir við að
hugmyndin sé að koma fyrir neðan-
sjávarhljóðnemum á svæðinu, sem
mun vera hið eina við Írland þar sem
höfrungar halda til allan ársins
hring. Hins vegar gæti reynst erfitt
að hljóðrita allar „samræður“ höfr-
unganna, því þeir ku nota vítt tíðni-
svið sem mannlegt eyra nemur að-
eins brot af.
. . . og sjó
Hringt í höfrung
Morgunblaðið/Þorkell
B-Complex
H
á
g
æ
ð
a
fra
m
le
ið
sla
A
ll
ta
f
ó
d
ýr
ir
Öflugur og
öruggur
FRÁ
Sex tegundir af
ljúffengum hnetum
og ávöxtum.
Fæst í hollustu-
og sælkeraverslunum.
í hverju stykki
Hollur biti
Tvær n
ýjar
tegund
ir með
botni
úr belg
ísku
súkku
laði
Kringlunni, sími 588 1680.
Seltjarnanesi, sími 5611680.
iðunn
tískuverslun
LAGERSALA
LAGERSALA
50-90%
afsláttur
á Seltjarnarnesi
Ath! Nýjar vörur í Kringlunni