Morgunblaðið - 17.08.2003, Blaðsíða 40

HUGVEKJA
40 SUNNUDAGUR 17. ÁGÚST 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Staður Nafn Sími 1 Sími 2
Akranes Jón Helgason 431 1347 431 1542
Akureyri Skrifstofa Morgunblaðsins 461 1600
Bakkafjörður Stefnir Elíasson 473 1672
Bifröst Engilbert Aron Kristjánsson 435 0145 690 2918
Bíldudalur Pálmi Þór Gíslason 456 2243
Blönduós Björn Svanur Þórisson 452 4019/864 4820/690 7361
Bolungarvík Nikólína Þorvaldsdóttir 456 7441 867 2965
Borgarnes Þorsteinn Viggósson 437 1474 898 1474
Breiðdalsvík María Jane Duff 475 6662
Búðardalur Anna María Agnarsdóttir 434 1381
Dalvík Halldór Reimarsson 466 1039 862 1039
Djúpivogur Sara Dís Tumadóttir 478 8161 847 5572
Egilsstaðir Páll Pétursson 471 1348 471 1350
Eskifjörður Björg Sigurðardóttir 476 1366 868 0123
Eyrarbakki R. Brynja Sverrisdóttir 483 1513 699 1315
Fáskrúðsfjörður Jóhanna Sjöfn Eiríksdóttir 475 1260/853 9437/475 1370
Flateyri Hjördís Guðjónsdóttir 456 7885
Garður Álfhildur Sigurjónsdóttir 422 7310 846 8123
Grenivík Ólína H. Friðbjarnardóttir 463 3131
Grindavík Kolbrún Einarsdóttir 426 8204 426 8608
Grímsey Ragnhildur Hjaltadóttir 467 3148
Grundarfjörður Bjarni Jónasson 438 6858/854 9758/894 9758
Hella Brynja Garðarsdóttir 487 5022 895 0222
Hellissandur/Rif Lára Hallveig Lárusdóttir 436 6889/436 1291/848 1022
Hnífsdalur Auður Yngvadóttir 456 5477 893 5478
Hofsós Bylgja Finnsdóttir 453 7418 893 5478
Hólmavík Ingimundur Pálsson 451 3333 893 1140
Hrísey Siguróli Teitsson 466 1823
Húsavík Bergþóra Ásmundsdóttir 464 1086 893 2683
Hvammstangi Gunnar Þorvaldsson 451 2482 894 5591
Hveragerði Erna Þórðardóttir 483 4421 862 7525
Hvolsvöllur Helgi Ingvarsson 487 8172/893 1711/853 1711
Höfn Ranveig Á. Gunnlaugsdóttir 478 2416 862 2416
Innri-Njarðvík Eva Gunnþórsdóttir 421 3475 821 3475
Ísafjörður Auður Yngvadóttir 456 5477 893 5478
Keflavík Elínborg Þorsteinsdóttir 421 3463 896 3463
Kirkjubæjarkl. Birgir Jónsson 487 4624 854 8024
Kjalarnes Haukur Antonsson 566 8378 895 7818
Kópasker Hrönn Guðmundsdóttir 465 2112
Laugarás Jakop Antonsson 486 8983
Laugarvatn Berglind Pálmadóttir 486 1129 865 3679
Neskaupstaður Sólveig Einarsdóttir 477 1962 848 2173
Ólafsfjörður Árni Björnsson 466 2347 866 7958
Ólafsvík Laufey Kristmundsdóttir 436 1305
Patreksfjörður Björg Bjarnadóttir 456 1230
Raufarhöfn Alda Guðmundsdóttir 465 1344
Reyðarfjörður Guðmundur Fr. Þorsteinsson 474 1488/892 0488/866 9574
Reykholt Bisk. Oddur Bjarni Bjarnason 486 8900
Reykhólar. Ingvar Samúelsson 434 7783
Reykjahlíð v/Mýv. Margrét Hróarsdóttir 464 4464
Sandgerði Sigurbjörg Eiríksdóttir 423 7674 895 7674
Sauðárkrókur Ólöf Jósepsdóttir 453 5888 862 2888
Selfoss Jóhann Þorvaldsson 482 3375 899 1700
Seyðisfjörður Hanna Lísa Vilhelmsdóttir 472 1102 690 2415
Siglufjörður Sigurbjörg Gunnólfsdóttir 467 1286 467 2067
Skagaströnd Þórey og Sigurbjörn 452 2879 868 2815
Stokkseyri Kristrún Kalmansdóttir 867 4089
Stykkishólmur Erla Lárusdóttir 438 1410 690 2141
Stöðvarfjörður Sunna Karen Jónsdóttir 475 8864
Suðureyri Tinna Sigurðardóttir 456 6244
Súðavík Ingibjörg Ólafsdóttir 456 4936
Tálknafjörður Sveinbjörg Erla Ólafsdóttir 456 2676
Varmahlíð Ragnar Helgason 453 8134 867 9649
Vestmannaeyjar Jakobína Guðlaugsdóttir 481 1518 897 1131
Vík í Mýrdal Hulda Finnsdóttir 487 1337 698 7521
Vogar Hrönn Kristbjörnsdóttir 424 6535 557 5750
Vopnafjörður Svanborg Víglundsdóttir 473 1289 473 1135
Ytri-Njarðvík Eva Gunnþórsdóttir 421 3475 821 3475
Þingeyri Arnþór Ingi Hlynsson 456 8285
Þorlákshöfn Ragnheiður Hannesdóttir 483 3945 483 3627
Þórshöfn Ragnheiður Valtýsdóttir 468 1249
Dreifing Morgunblaðsins
Hér eru upplýsingar um þá sem dreifa blaðinu á landsbyggðinni
FJÓRUM sinnum kemurnafn hans fyrir á blöðumNýja testamentisins.Síðan ekkert. Hann ersjötti á nafnalistum guð-
spjallanna, en sjöundi í upptaln-
ingu Postulasögunnar, og er því í
öðrum hring eða í annarri grúppu
lærisveinahópsins, ásamt þeim
Filippusi, Matteusi og Tómasi.
Erfikenningin segir hann af ætt-
kvísl Naftalí.
Menn eru á því að Bartólómeus
sé viðurnefni, bar Tolmai eða bar
Talmai, af arameiskum uppruna,
dregið af ættar- eða föðurnafni
postulans, og merki „sonur
Tolmaí“ eða „sonur Talmaí“ (bar
= sonur); grísk mynd þess er
Bartholomaios. Hann er svo
nefndur í fyrstu þremur guð-
spjöllunum, en ekki í Jóhannesar-
guðspjalli; þar er hins vegar
minnst á Natanael, sem á hinn
bóginn er ekki að finna í sam-
stofna guðspjöllunum. Þetta hef-
ur löngum skapað dálítinn vanda.
En Bartólómeus og Natanael eru
í guðspjöllunum mjög svo tengdir
Filippusi, sem hefur orðið til þess
að flestir álíta nú að hér sé um
einn og sama einstaklinginn að
ræða, Natanael bar Tolmai (eða
Talmai). Þeirri hugmynd varpaði
Elías nokkur frá Damaskus upp-
haflega fram á 9. öld.
Ein af eiginkonum Davíðs kon-
ungs, Maaka, var af ætt konungs-
ins Talmaí frá Gesúr, og því hafa
einhverjir fræðimenn gert því
skóna, að Bartólómeus hafi verið
af aðalsættum, en fremur kosið að
dvelja meðal alþýðunnar,
óbreyttra púlsmanna. Aðrir hafa
verið með svipaðar pælingar, en
talið nafnið jafnvel dregið af eða
tengt Ptólemeosum, konungum af
makedónskri ætt, sem réðu
Egyptalandi frá dauða Alexand-
ers mikla, 323, til 30 f. Kr. En
ekkert af þessu verður nú stað-
fest, það er nokkuð víst.
Og þá aftur að Nýja testament-
inu. Ef Bartólómeus er í raun
Natanael fáum við örlítið gleggri
mynd af þessum postula en ann-
ars hefði orðið. Þá er t.d. ljóst, að
hann var frá Kana í Galíleu, bæn-
um þar sem ein frægasta brúð-
kaupsveisla allra tíma var haldin.
Í Jóhannesarguðspjalli er það
Filippus sem kynnir hann og
Jesú. Orðrétt segir þar í 1. kafla:
Filippus fann Natanael og sagði við hann:
„Vér höfum fundið þann, sem Móse skrifar
um í lögmálinu og spámennirnir, Jesú frá
Nasaret, son Jósefs.“ Natanael sagði: „Get-
ur nokkuð gott komið frá Nasaret?“ Filipp-
us svaraði: „Kom þú og sjá.“ Jesús sá Nat-
anael koma til sín og sagði við hann: „Hér er
sannur Ísraelíti, sem engin svik eru í.“ Nat-
anael spyr: „Hvaðan þekkir þú mig?“ Jesús
svarar: „Ég sá þig undir fíkjutrénu, áður en
Filippus kallaði á þig.“ Þá segir Natanael:
„Rabbí, þú ert sonur Guðs, þú ert konungur
Ísraels.“
Af þessari frásögn má skilja, að
Natanael hefur kannast við spá-
dóma Gamla testamentisins, og
því e.t.v. tengst Jóhannesi skír-
ara, eins og flestir eða allir post-
ularnir, sem áður hefur verið
fjallað um til þessa hér – Andrés,
Símon Pétur, Sebedeussynir og
Filippus. Og líkt og þeir var hann
fiskimaður, að talið er.
Ekki er margt annað hægt að
ráða af Nýja testamentinu um
þennan lærisvein og postula, en
það sem nefnt hefur verið. En
aðrar heimildir segja Bartólóm-
eus hafa prédikað fagnaðar-
erindið í Lýkaóníu (þar sem nú er
Tyrkland, eða partur þess),
Egyptalandi, Eþíópíu, Mesóp-
ótamíu, Parþíu (hluti af núverandi
Íran), á Norður-Indlandi og ekki
síst í Armeníu, þar sem hann var
líflátinn, að því er sumir meina –
fyrst barinn með kylfum, síðan
fleginn lifandi og að því búnu
hálshöggvinn eða krossfestur.
Ýmsar fleiri sagnir, ólíkar, eru til
um hvernig dauða postulans bar
að, en þetta, sem áður var nefnt, á
að hafa gerst í borginni Alban-
opolis, sem nú heitir Derbent og
er á vesturströnd Kaspíahafs,
reyndar í Aserbaídsjan nú á tím-
um, og er ýmist ártalið 62 eða 68
nefnt í því sambandi. Bartólóm-
eus er verndardýrlingur Armen-
íu, en það land tók opinberlega við
kristni árið 301.
Jarðneskar leifar hans munu
vera í Benevento á Ítalíu, á eyj-
unni Isola San Bartolomeo í ánni
Tíber við Róm og í Kantaraborg á
Englandi, að stærstum hluta
a.m.k.
Einkennistákn Bartólómeusar
er m.a. þrír hnífar á rauðum
grunni. Á málverkum er hann
gjarnan sýndur með fláningshníf
eða sveðju, og jafnvel eigin húð í
fanginu eða í hendi, sem vísar til
áðurnefnds dauðdaga hans. Eða
þá með hníf og bók, eins og sést á
myndinni sem þessum pistli fylgir
og er eftir þýsk-svissneska list-
málarann Konrad Witz (u.þ.b.
1400–u.þ.b. 1445).
Í bókinni Nöfn Íslendinga segir
um Bartólómeus:
Nafnið kemur fyrir í nafnatali séra Odds á
Reynivöllum frá 1646. Fimm karlar báru
það í manntali 1703, þrír í N[orður]-
Múl[asýslu] og tveir í Árn[essýslu], en síðan
hefur ekki boðið á því hér. Nafnið er þekkt í
Danmörku frá því á 12. öld og einnig á Eng-
landi sem Bartholomew og í Þýskalandi í
myndinni Bartholomäus.
Messudagur hans í austurkirkj-
unni er ýmist 11. eða 13. júní, en í
vesturkirkjunni 24. eða 25. ágúst.
Á íslensku nefnist hann
Barthólómeusmessa.
Bartólómeus
sigurdur.aegisson@kirkjan.is
Hans er einungis
getið á nafnalistum
samstofna guðspjall-
anna og Postulasög-
unnar; að öðru leyti
er persóna hans fal-
in. Sigurður
Ægisson fjallar í dag
um Bartólómeus,
sem e.t.v. hefur þó
verið sami maður og
Natanael. Og þá rof-
ar aðeins til.
Lærisveinarnir 12
FRÉTTIR
LANDSPÍTALI - HÁSKÓLA-
SJÚKRAHÚS
SLYSA- OG BRÁÐADEILD, Fossvogi sími 543 2000.
BRÁÐAMÓTTAKA, Hringbraut sími 543 2050.
BRÁÐAMÓTTAKA BARNA, Barnaspítala Hringsins
sími 543 1000.
BRÁÐAMÓTTAKA GEÐDEILDA, Hringbraut sími
543 4050.
NEYÐARMÓTTAKA v/nauðgunarmála, Fossvogi sími
543 2085.
EITRUNARMIÐSTÖÐ sími 543 2222.
ÁFALLAHJÁLP sími 543 2085.
LÆKNAVAKTIR
BARNALÆKNIR er til viðtals á stofu í Domus Medica
á kvöldin v.d. kl. 17–22, lau., sun. og helgid., kl. 11–
15. Upplýsingar í s. 563 1010.
LÆKNAVAKT miðsvæðis fyrir heilsugæsluumdæmin í
Reykjavík, Seltjarnarnesi, Kópavogi, Garðabæ og
Hafnarfirði, í Smáratorgi 1, Kópavogi. Mótttaka kl.
17–23.30 v.d. og kl. 9–23.30 um helgar og frídaga.
Vitjanabeiðni og símaráðgjöf kl. 17–08 v.d. og allan
sólarhringinn um helgar og frídaga. Nánari upplýs-
ingar í s. 1770.
TANNLÆKNAVAKT – neyðarvakt um helgar og
stórhátíðir. Símsvari 575 0505.
VITJANAÞJÓNUSTA læknis í heimahús. Alla v.d. kl.
10–16. Símapantanir og ráðgjöf kl. 8–20 í síma
821 5369.
LÆKNALIND, Bæjarlind 12, Kópavogi. Einkarekin
læknisþjónusta. Vaktþjónusta alla virka daga kl 08–
17. Uppl. í síma 520 3600 og á heimasíðu www.laek-
nalind.is
APÓTEK
LYF & HEILSA: Austurveri við Háaleitisbraut. Opið kl.
8–24, virka daga, kl. 10-24 um helgar. Sími 581 2101.
LYFJA, Lágmúla: Opið alla daga ársins kl. 8–24. S.
533 2300.
LYFJA, Smáratorgi: Opið alla daga ársins kl. 8–24.
Sími 564 5600.
NEYÐARÞJÓNUSTA
BAKVAKT Barnaverndarnefndar Reykjavíkur er starf-
rækt eftir kl. 16.15 virka daga, allan sólarhringinn
aðra daga. Sími 892 7821, símboði 845 4493.
HJÁLPARSÍMI Rauða krossins, fyrir þá sem þjást af
depurð og kvíða og eru með sjálfsvígshugsanir. Full-
um trúnaði heitið. Gjaldfrjálst númer: 1717, úr öllum
símum.
TRÚNAÐARSÍMI RAUÐAKROSSHÚSSINS. Ráðgjaf-
ar- og upplýsingasími ætlaður börnum, unglingum og
aðstandendum þeirra. Nafnleynd. Opið allan sólarhr.
Gjaldfrjálst númer: 1717 – Netfang: husid@redcross-
.is
VINALÍNA Rauða krossins, s. 561 6464. Grænt númer
800 6464, er ætluð fólki 20 og eldri sem þarf einhvern
til að tala við. Svarað kl. 20–23.
BILANAVAKT BORGARSTOFNANA, sími 5 800 430
tekur við tilkynningum um bilanir og liðsinnir utan
skrifstofutíma.
NEYÐARSÍMI FORELDRA 581 1799 er opinn allan sól-
arhringinn. Vímulaus æska- Foreldrahús.
Neyðarnúmer fyrir
allt landið - 112
LJÓSMYNDASAFN Stykkishólms
hefur formlega verið tekið í notkun
með opnun vefjar sem hefur að
geyma myndir safnsins. Ljós-
myndasafnið stendur líka fyrir sýn-
ingu í Norska húsinu á ljósmyndum
úr safninu.
Grunnur að Ljósmyndasafni
Stykkishólms er myndasafn Jó-
hanns Rafnssonar, sem hann af-
henti Stykkishólmsbæ árið 1996.
Árið 2001 barst safninu veglegur
safnauki frá Árna Helgasyni fyrr-
um fréttaritara Morgunblaðsins til
langs tíma. Auk þess hafa smærri
gjafir borist safninu.
Vefur ljósmyndasafnsins geymir
nú um 2.000 myndir og mun þeim
fljótt fjölga. Safnið í heild er um 8–
10 þúsund myndir.
Hlutverk safnsins er að safna,
skrá og varðveita ljósmyndaefni
sem hefur menningarsögulegt gildi
fyrir Stykkishólm. Safnið tekur við
og varðveitir efni frá fyrirtækjum,
stofnunum og einkaaðilum sé þess
óskað.
Markmið safnsins er að gefa
heildarmynd af þeirri ljósmynda-
menningu, sem stunduð hefur verið
í bænum frá því að byrjað var að
taka ljósmyndir í Stykkishólmi.
Stjórn safnsins skipa Guðmundur
Páll Ólafsson, Rakel Olsen og Sig-
urlína Sigurbjörnsdóttir. Þau hafa
unnið mikið og gott starf við að
koma safninu í það form að það
verður aðgengilegt fyrir almenning
og mikilvæg heimild um sögu
Stykkishólms.
Fastur starfsmaður er enn ekki
við safnið. Slóð vefjar Ljósmynda-
safns Stykkishólms er:
wwww.stykkisholmur.is/ljosmynda-
safn
Morgunblaðið/Gunnlaugur Árnason
Guðmundur Páll Ólafsson formaður Ljósmyndasafns Stykkishólms opnar
vef safnsins og þar með er safnið orðið aðgengilegt fyrir almenning.
Ljósmynda-
safn Stykk-
ishólms
opnað
Stykkishólmi. Morgunblaðið.